Zmiana warunków pracy i płacy w drodze aneksu do umowy o pracę – zarys problematyki prawnej

Maciej Ratajczak

Wstęp

Stosunek pracy, będący szczególnym stosunkiem prawnym łączącym pracownika i pracodawcę, polega na zobowiązaniu pracownika do wykonywania pracy określonego rodzaju na rzecz pracodawcy i pod jego kierownictwem oraz w miejscu i czasie wyznaczonym przez pracodawcę w zamian za wynagrodzenie.

Przepisy o wejściu życie aktów prawa miejscowego – nieporozumienia w praktyce legislacyjnej i orzecznictwie

Włodzimierz Zając

Uwagi wstępne

Akty prawa miejscowego (dalej: „APM”) zaliczają się do wąskiego, zamkniętego katalogu źródeł prawa powszechnie obowiązującego. Zwłaszcza samorządowe APM mogą mieć szeroki przedmiot regulacji. Upoważnienia do wydania aktu prawa miejscowego nie muszą spełniać wymogu szczegółowości ani zawierać wytycznych dotyczących treści aktu prawa miejscowego.

Udzielanie zamówień podobnych w trybie zamówienia z wolnej ręki

Paweł Wójcik

Wstęp

Racjonalnie zarządzający procesami zakupowymi zamawiający bardzo często starają się zabezpieczyć sobie ciągłość realizacji usług lub robót budowlanych przez przewidzenia możliwości udzielenia tzw. zamówień podobnych. Dzięki temu zapewniają sobie możliwość „domówienia” większej ilości usług lub robót budowlanych przy wykorzystaniu trybu zamówienia z wolnej ręki. Jest to szczególnie użyteczne rozwiązanie przy zamówieniach na usługi. do których dostęp nie powinien być zakłócony. Możliwość udzielenia zamówienia w trybie zamówienia z wolnej ręki może być np. doskonałym sposobem na zabezpieczenie dostępu do tych usług od czasu wyłonienia nowego wykonawcy w trybie konkurencyjnym.

Nowelizacja Kodeksu karnego z 7 lipca 2022 r. – szkic zagadnień

Mateusz Woiński

1. Geneza nowelizacji
Jednym z fundamentalnych założeń systemu prawa karnego [1] jest jego rozsądny konserwatyzm. Nie chodzi w nim tylko o to, aby odwoływać się do niego (w sferze stanowienia oraz stosowania prawa) wówczas, gdy niekarne środki prawne są niewystarczające^[2], ale aby liczba i zakres zmian były możliwie niewielkie, a wszelkie modyfikacje zostały co najmniej (skoro już prawodawca skłonny jest definitywnie porzucić myślenie o prawie karnym jako „ostatecznej instancji”, tj. ultima ratio) dobrze umotywowane.

[1] W szczególności prawa karnego materialnego, określającego zasady odpowiedzialności karnej, prawnokarne konsekwencje popełnienia przestępstwa (oraz czynu zabronionego, którego przestępność jest wyłączona z uwagi na niepoczytalność, które stanowią tzw. środki zabezpieczające) oraz katalog typów przestępstw (w szerokim zaś tego słowa znaczeniu również innych czynów karalnych – wykroczeń, a także czynów stanowiących podstawę innego rodzaju odpowiedzialności penalnej).

[2] Tę zasadę ujmuje się jako ultima ratio prawa karnego; w kontekście przedmiotu opracowania zob. opinię na temat ustawy z dnia 7 lipca 2022 r. o zmianie ustawy – Kodeks karny oraz niektórych innych ustaw (druk senacki nr 762), Opinie i ekspertyzy OE–412, Warszawa 2022, autorstwa J. Giezka, D. Gruszeckiej i K. Lipińskiego.

Sprawozdanie z konferencji pt. „20-lecie Kodeksu spółek handlowych”

Filip Wyszyński

Uwagi ogólne

7 kwietnia 2022 r. w Warszawie miała miejsce konferencja naukowo-badawcza współorganizowana przez trzy jednostki: Instytut Nauk Prawnych Polskiej Akademii Nauk, Katedrę Prawa Handlowego Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu Warszawskiego oraz Instytut Ekonomii Politycznej, Prawa i Polityki Gospodarczej Szkoły Głównej Handlowej.

Zarząd i rada nadzorcza w spółce akcyjnej – zmiany w organizacji i funkcjonowaniu

Robert Szyszko

1. Wprowadzenie

Zmiana Kodeksu spółek handlowych [1] (dalej: „K.s.h.”), która weszła w życie 13 października 2022 r. (dalej: „Nowelizacja”), wprowadza do polskiego porządku prawnego prawo grup spółek^[2], ale także gruntownie zmienia logikę organizację i funkcjonowanie dwóch podstawowych organów spółek akcyjnych, tj. rady nadzorczej oraz zarządu^[3].

[1] Ustawa z dnia 15 września 2000 r. – Kodeks spółek handlowych (Dz. U. z 2022 r. poz. 1467).

[2] Szerzej na temat pojęcia grupy spółek oraz wiążących poleceń zob. R. Szyszko, Grupa spółek – definicja, kierowanie się interesem grupy, wiążące polecenia, odpowiedzialność spółki dominującej (wobec wierzycieli spółki zależnej, spółki zależnej i wspólników / akcjonariuszy spółki zależnej), „Temidium” 3/2022, s. 46.

[3] Zob. A. Szumański [w:] A. Szumański, R.L. Kwaśnicki, F. Ostrowski (red.), Kodeks spółek handlowych. Komentarz do zmian (tzw. prawo holdingowe), Warszawa 2022, s. 6, nb 2.

Ochrona tajemnicy zawodowej w postępowaniu przed Trybunałem Konstytucyjnym

Marzena Laskowska

Wstęp

Tajemnica zawodowa stanowi obiekt zainteresowania przedstawicieli różnych dyscyplin prawniczych i przedmiot wielu opracowań naukowych. Jest tematem, którego aktualność ma nieprzemijalny charakter, bowiem poszczególne aspekty tajemnicy zawodowej podlegają ciągłej konfrontacji z wyzwaniami otaczającej rzeczywistości.

Ważniejsze zmiany planowane w Kodeksie prac

Katarzyna Mieszkowicz

1. Wstęp

W ciągu ostatnich kilku miesięcy zainteresowanie praktyków i teoretyków prawa budzi kwestia zmian w Kodeksie pracy (dalej też: ,,k.p.”), realizujących założenia dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/1152 z dnia 20 czerwca 2019 r. w sprawie przejrzystych i przewidywalnych warunków pracy w Unii Europejskiej [1] (dalej: „dyrektywa w sprawie warunków pracy w UE”) oraz dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/1158 z dnia 20 czerwca 2019 r. w sprawie równowagi między życiem zawodowym a prywatnym rodziców i opiekunów oraz uchylającej dyrektywę Rady 2010/18/UE^[2] (dalej: „dyrektywa work-life balance”).

[1] Dz. Urz. UE L 186 z 11.07.2019, s. 105.

[2] Dz. Urz. UE L 188 z 12.07.2019, s. 79.

Odszkodowanie zasądzone na podstawie art. 183d Kodeksu pracy jako sankcja skuteczna, proporcjonalna i odstraszająca.

Monika Domańska

1. Geneza regulacji art. 18^3dKodeksu pracy (dalej: „k.p.”), a tym samym geneza rodzaju i przesłanek odpowiedzialności odszkodowawczej za naruszenie zasady równego traktowania w zatrudnieniu i charakteru należnego osobie poszkodowanej odszkodowania, jest ściśle związana z obowiązkiem polskiego ustawodawcy związanego z implementacją unijnych przepisów antydyskryminacyjnych. Przepis ten został wprowadzony do Kodeksu pracy ustawą z dnia 24 sierpnia 2002 r. o zmianie ustawy – Kodeks pracy oraz o zmianie niektórych innych ustaw [1]. W początkowym okresie obowiązywania odnosił się wyłącznie do naruszenia zasady równego traktowania kobiet i mężczyzn i stanowił o odszkodowaniu nie niższym od najniższego wynagrodzenia za pracę i nie wyższym niż sześciokrotność tego wynagrodzenia. Dopiero w 2004 roku przepis ten zaczął obowiązywać w obecnym kształcie.

[1] Dz. U. Nr 128, poz. 1405.

Zmiany w „Polskim Ładzie”

Łukasz Kasiak

Wprowadzenie

1 lipca 2022 r. weszła w życie zasadnicza część regulacji zawartych w ustawie z dnia 9 czerwca 2022 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz niektórych innych ustaw [1] (dalej: „ustawa” albo „ustawa nowelizująca”).

[1] Dz. U. poz. 1265.

Immunitet parlamentarny – wybrane problemy prawne na tle aktualnej praktyki sejmowej

Piotr Chybalski

Wprowadzenie
Prawne problemy związane z instytucją immunitetu parlamentarnego wydają się prima facie stosunkowo niszowym zagadnieniem dla praktyki prawniczej. Problematyka ta rzadko pojawia się w bieżącej działalności członków samorządu radcowskiego lub adwokatury, gdyż z natury rzeczy przywileje składające się na immunitet parlamentarny przysługują nielicznej grupie osób.

Skutki podatkowe zwrotu świadczeń pobranych w związku z uprzednim przejściem sędziego w stan spoczynku – przy powrocie do służby orzeczniczej

Kacper Tybuszewski

Wstęp
Przedmiotem opracowania jest interpretacja przepisu art. 26 ust. 1 pkt 5 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (dalej: „u.p.d.o.f.”)[1] stosowanego względem zwrotów pobranych świadczeń pobranych w związku z przejściem sędziego Sądu Najwyższego (dalej: „SN”) lub Naczelnego Sądu Administracyjnego (dalej: „NSA”) w stan spoczynku, a następnie przywróconego do służby orzeczniczej. Chodzi tutaj o odprawę emerytalną oraz ekwiwalent za niewykorzystany urlop wypoczynkowy.

[1] Dz. U. z 2021 r. poz. 1128, ze zm.

Grupa spółek – definicja, kierowanie się interesem grupy, wiążące polecenia, odpowiedzialność spółki dominującej

Robert Szyszko

1. Wprowadzenie
Dzień 13 października 2022 r. będzie stanowić swoistą cezurę na gruncie polskiego prawa spółek. Po ponad 21 latach od wejścia w życie Kodeksu spółek handlowych [1] (dalej: „K.s.h.”) zostaje w nim wprowadzona kompleksowa^[2] (przynajmniej w założeniu) prywatnoprawna regulacja organizacji i funkcjonowania grup spółek (holdingów, koncernów). Przed tą datą w K.s.h. istniały jedynie przepisy dotyczące dominacji-zależności^[3], których funkcja sprowadzała się do uniemożliwiania obchodzenia określonych ograniczeń^[4] poprzez wykorzystywanie pozycji dominującej (m.in. art. 6 § 2, art. 15 § 2 i art. 355 § 3 K.s.h.). Innymi słowy, obowiązująca przez 21 lat regulacja K.s.h. nie zawierała jakichkolwiek ułatwień dla spółek uczestniczących w grupie, co spotkało się ze słuszną krytyką^[5].

[1] Ustawa z dnia 15 września 2000 r. – Kodeks spółek handlowych (Dz. U. z 2022 r. poz. 1467).

[2] Czego nie należy odnosić do modelu regulacji prawa grup spółek. W ramach porządków prawnych państw europejskich istnieją bowiem dwa modele regulacji prawa grup spółek – tzw. pełny (obowiązujący m.in. w Niemczech) i tzw. ograniczony (częściowy) (np. we Włoszech). Polski ustawodawca opowiedział się za tym drugim wariantem.

[3] Zob. pkt 2: przepisy o dominacji-zależności.

[4] Dlatego też w doktrynie było sporne, czy można je określać prawem holdingowym sensu stricto – zamiast wielu zob. S. Włodyka, System Prawa Handlowego. Tom I. Prawo handlowe- część ogólna, Warszawa 2009, s 956 i nast.

[5] Zamiast wielu zob. A. Opalski, Prawo zgrupowań spółek, Warszawa 2012 s. 231 i R. Szyszko, Regulacja dominacji (zależności) zawarta w k.s.h. (cz. I), „Prawo Spółek” 6/2011, s. 24.

Wydawanie zaświadczeń przez organy administracji publicznej

Dominika Szafrańska, Tomasz Szostak

1. Wstęp

Wydawanie zaświadczeń, o których mowa w Dziale VII Kodeksu postępowania administracyjnego [1] (dalej: „K.p.a.”), stanowi istotny przejaw działania organów administracji publicznej. Są one dokumentami urzędowymi, które potwierdzają określone fakty lub stan prawny, stąd mogą być przydatne dla strony w innym postępowaniu. Zważając jednak na to, że zaświadczenia są ze swej natury aktami deklaratoryjnymi, a zatem nie skutkują bezpośrednio powstaniem praw lub obowiązków dla obywatela, niejednokrotnie zdają się one pozostawać w cieniu bardziej doniosłych przejawów działania organów, jak na przykład wydawania decyzji administracyjnych.

[1] Ustawa z dnia 14 czerwca 1960 r. – Kodeks postępowania administracyjnego (Dz. U. z 2021 r. poz. 735, ze zm.).

Zachowek – aspekty prawne

Aleksandra Turower

Wstęp

Polskie przepisy spadkowe przewidują jedynie dwa źródła powołania do spadku. Określenie „powołanie do spadku” oznacza tytuł, który uzasadnia wejście przez spadkobierców w ogół praw i obowiązków spadkodawcy [1]. Dziedziczyć można wyłącznie na podstawie ustawy albo na podstawie testamentu. Nie ma możliwości skutecznego powołania do dziedziczenia w drodze innych czynności prawnych. Powołanie do spadku na podstawie testamentu ma pierwszeństwo przed powołaniem do dziedziczenia wynikającym z ustawy, w konsekwencji więc w takim zakresie, w jakim dochodzi do dziedziczenia na podstawie testamentu, wyłączone zostaje dziedziczenie ustawowe^[2].

[1] J. Ciszewski, J. Knabe [w:] J. Ciszewski, Komentarz KC, 2014, s. 1561.

[2] M. Gutowski (red.), Kodeks cywilny. Tom III. Komentarz. Art. 627-1088, Warszawa 2022.

Stosowanie środków ograniczających w związku z rosyjską agresją na Ukrainę - ustawa z 13.04.2022 r.

Łukasz Kasiak, Wojciech Miller

Wprowadzenie

W dniu 16 kwietnia 2022 r. weszła w życie, ogłoszona dzień wcześniej, ustawa z dnia 13 kwietnia 2022 r. o szczególnych rozwiązaniach w zakresie przeciwdziałania wspieraniu agresji na Ukrainę oraz służących ochronie bezpieczeństwa narodowego [1] (dalej: „ustawa”). Ustawa została uchwalona w wyniku rozpatrzenia rządowego projektu ustawy (druk sejmowy nr 2131, IX kadencja Sejmu). Jeszcze przed pierwszym czytaniem projektu Rada Ministrów przedłożyła do niego obszerną autopoprawkę.

[1] Dz. U. poz. 835.

Zwolnienie z podatku dochodowego dochodu ze sprzedaży nieruchomości ze spadku i przeznaczonego na spłatę kredytu mieszkaniowego

Kacper Tybuszewski

Wstęp

Przedmiotem opracowania jest odpowiedź na pytanie, czy dochód uzyskany ze sprzedaży nieruchomości nabytej przez podatnika-spadkobiercę w drodze spadku, który następnie został przeznaczony na spłatę kredytu mieszkaniowego wraz odsetkami, zaciągniętego przez spadkodawcę [1], będzie zwolniony z podatku dochodowego od osób fizycznych na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 131 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych^[2] (dalej: „u.p.d.o.f.”).

[1] W miejsce którego do umowy kredytu wstąpił podatnik-spadkodawca.

[2] Dz. U. z 2021 r. poz. 1128.

Akt w sprawie sztucznej inteligencji – nowe wyzwania dla prawników

Iga Małobęcka-Szwast

Wstęp
W kwietniu 2022 roku upłynął rok odkąd Komisja Europejska opublikowała długo wyczekiwany projekt Aktu w sprawie sztucznej inteligencji (dalej: „projekt Aktu w sprawie SI” albo „projekt Aktu”)[1].

[1] Wniosek w sprawie rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady ustanawiającego zharmonizowane przepisy dotyczące sztucznej inteligencji (akt w sprawie sztucznej inteligencji) i zmieniającego niektóre akty ustawodawcze Unii (COM(2021) 206 final), https://eur-lex.europa.eu/legal-content/PL/TXT/?uri=CELEX:52021PC0206.

Niedopuszczalność pytania prejudycjalnego w sprawie dotyczącej praworządności

Michalina Szpyrka

1. Kontekst faktyczny i prawny pytania prejudycjalnego w sprawie C-508/19

Postępowanie w omawianej sprawie dotyczy M.F., sędzi Sądu Rejonowego w P. W dniu 17 stycznia 2019 r. Zastępca Rzecznika Dyscyplinarnego Sędziów Sądów Powszechnych przedstawił sędzi M.F. zarzuty dyscyplinarne związane z przewlekłością prowadzonych przez nią postępowań i opóźnieniami w sporządzaniu uzasadnień orzeczeń.

Przedawnienie nieprawidłowości w wydatkowaniu funduszy Unii Europejskiej w świetle prawa UE i orzecznictwa TS

Justyna Łacny

1. Wprowadzenie
Organy państw członkowskich prowadzą postępowania w sprawach dotyczących wydatkowania funduszy Unii Europejskiej (dalej: „UE”), w tym postępowania zwrotowe, gdy fundusze UE zostały wydatkowane w wyniku nieprawidłowości, na podstawie prawa krajowego.

«
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
»