Pomoc prawna konsula w praktyce

Paweł M. Nowak

Wstęp
Od wstąpienia Polski do Unii Europejskiej duża grupa naszych rodaków wyjechała z kraju w poszukiwaniu lepszego życia. Znaczna część z nich zdecydowała się zostać za granicą na dłużej. Według niektórych szacunków prawie 4,5 mln Polaków wciąż żyje poza Polską ^[1]. Wyjeżdżając z Polski, osoby takie nierzadko zostawiają za sobą niezałatwione problemy prawne i spory sądowe, które ich dotyczą. Pojawia się wówczas problem, jak skutecznie wszcząć albo kontynuować postępowanie, gdy strona lub ważny w sprawie świadek przebywają za granicą i nie jest znany jego adres zamieszkania, a przesłuchanie w polskim sądzie jest niemożliwe lub znacząco przedłużyłoby całe postępowanie.

[1] https://businessinsider.com.pl/finanse/makroekonomia/na-emigracji-zyje-10-proc-polakow-w-europie-malo-kto-nas-przebija-w-tej-kategorii/j7kzxw4 (dostęp: 2.03.2022).

Rozpoznanie wniosku o uchylenie zakazu zawarcia umowy w postępowaniach o udzielenie zamówienia publicznego

Małgorzata Głocka

Wstęp
Zgodnie z art. 577 ustawy – Prawo zamówień publicznych ^[1] (dalej: „ustawa Pzp” albo „nowa ustawa Pzp”) w przypadku wniesienia odwołania w postępowaniu o udzielenie zamówienia publicznego zamawiający co do zasady nie może zawrzeć umowy do czasu ogłoszenia przez Krajowa Izbę Odwoławczą (dalej: „KIO” albo „Izba”) wyroku lub postanowienia kończącego postępowanie odwoławcze.

[1] Ustawa z dnia 11 września 2019 r. – Prawo zamówień publicznych (Dz. U. z 2021 r. poz. 1129, ze zm.).

Zarzut popełnienia przestępstwa oszustwa oraz wyłudzenia w sprawach wynikających z postępowań administracyjnych w zakresie przyznawania beneficjentom

Patrycja G. Bartosz-Burdiak

Wstęp
Każda dziedzina prawa tworzy sieć przepisów, które możemy odnaleźć zarówno w poszczególnych ustawach, jak i rozporządzeniach oraz aktach prawa miejscowego. Nie istnieje przy tym żaden dział prawa, który nie miałby wpływu na przepisy prawa z innych dziedzin. System prawny można przy tym porównać do pajęczej sieci, która poprzez poszczególne nici łączy wiele elementów. Podobnie jest z przepisami prawa administracyjnego. Jest oczywiste, że przepisy prawa administracyjnego dotykają wielu sfer życia ludzkiego, zarówno z zagadnień prawa cywilnego, prawa karnego czy też prawa rodzinnego.

Ubezwłasnowolnienie – uwarunkowania reformy archaicznej instytucji

Michał Kubalski

Wstęp
W Polsce żyje około 100 tysięcy osób ubezwłasnowolnionych. Zdecydowana większość (ok. 90%) z nich została ubezwłasnowolniona całkowicie – to znaczy została całkowicie pozbawiona zdolności do czynności prawnych. Osoby te nie mogą głosować w wyborach, nie mogą zawrzeć małżeństwa, uznać ojcostwa, sprawować władzy rodzicielskiej, nawiązać stosunku pracy, sporządzić ani odwołać testamentu. Czy faktycznie taka regulacja jest konieczna, a co najważniejsze – dobra dla osób, których dotyczy?

Nowela Kodeksu cywilnego i Kodeksu postępowania cywilnego. Wybrane zagadnienia

Łukasz Nykiel

Uwagi wstępne
Celem niniejszego artykułu jest przedstawienie najistotniejszych z punktu widzenia praktyki zawodowej radcy prawnego zmian zawartych w ustawie z dnia 2 grudnia 2021 r. o zmianie ustawy – Kodeks cywilny, ustawy – Kodeks postępowania cywilnego oraz niektórych innych ustaw (dalej: „ustawa”).

Błędy w aktach notarialnych i prawne możliwości ich poprawienia

Aleksandra Turower

Wstęp

Zgodnie z art. 2 ustawy – Prawo o notariacie ^[1] (dalej: „PrNot”) notariusz działa jako osoba zaufania publicznego, a dokonywane przez niego czynności notarialne mają charakter dokumentu urzędowego. Ciąży na nim ustawowy obowiązek czuwania nad zabezpieczeniem praw i interesów stron, a także innych osób, jeśli dokonywana czynność prawna skutkowałaby wystąpieniem dla nich skutków prawnych^[2].

[1] Ustawa z dnia 14 lutego 1991 r. – Prawo o notariacie (Dz. U. z 2020 r. poz. 1192, ze zm.).

[2] Art. 80 § 2 PrNot.

Iluzoryczne zabezpieczenie? Trwałość hipoteki przymusowej ustanowionej w sądowym postępowaniu zabezpieczającym

Tomasz Czech

Wstęp

Długotrwałość postępowania cywilnego w Polsce sprawia, że w praktyce szczególną wagę dla wierzyciela mają zabezpieczenia dochodzonego roszczenia. Jeżeli wierzyciel dochodzi roszczenia pieniężnego, może uzyskać m.in. hipotekę przymusową na nieruchomości dłużnika w sądowym postępowaniu zabezpieczającym (art. 747 pkt 2 k.p.c.^[1] w zw. z art. 110 pkt 1 u.k.w.h.^[2]). Przedmiotem obciążenia hipotecznego może być również inne prawo dłużnika do nieruchomości, np. użytkowanie wieczyste albo spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu (zob. art. 65 ust. 2-4 u.k.w.h.).

[1] Ustawa z dnia 17 listopada 1964 r. – Kodeks postępowania cywilnego (Dz. U. z 2021 r. poz. 1805, ze zm.).

[2] Ustawa z dnia 6 lipca 1982 r. o księgach wieczystych i hipotece (Dz. U. z 2019 r. poz. 2204, ze zm.).

Próba zdefiniowania oraz wykładni pojęcia „przeważająca działalność” na gruncie art. 31zo ustawy COVID-19

Kacper Tybuszewski

Wstęp
Celem opracowania jest próba zdefiniowania pojęcia „przeważająca działalność” na gruncie art. 31zo ust. 8, 10 i 12 ustawy z dnia 2 marca 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych ^[1] (dalej: „ustawa COVID-19”) oraz dokonanie prawidłowej wykładni tego pojęcia w kontekście uzyskania przez przedsiębiorców zwolnienia z opłacania należności z tytułu składek.

[1] Dz. U. z 2020 r. poz. 1842, ze zm.

Glosa do wyroku Trybunału Sprawiedliwości UE z 2 lutego 2021 r., C 481/19, DB przeciwko Commissione Nazionale per le Società e la Borsa (Consob

Agnieszka Sołtys

1. Wprowadzenie
W dobie zwiększania się regulacji administracyjnych skutkujących sankcją o znacznym stopniu dolegliwości dla jednostki zabezpieczenie gwarancji procesowych w tych obszarach stało się jednym z wyzwań zarówno dla organów legislacyjnych, jak i orzeczniczych. Wyzwanie to jest tym trudniejsze, że wiąże się z potrzebą wyważania ochrony praw podstawowych jednostki z ochroną interesów publicznych, jak np. ochrona zaufania na rynkach finansowych, ochrona środowiska etc.

* Glosa stanowi skróconą wersję opracowania opublikowanego w „Europejskim Przeglądzie Sądowym” 8/2021.

Wykonywanie zarządu majątkiem dziecka przez rodziców w świetle prawa

Aleksandra Turower

Wstęp
Zgodnie z art. 101 § 1 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego ^[1] (dalej: „k.r.o.”) rodzice są obowiązani sprawować zarząd majątkiem dziecka z należytą starannością. W przepisie tym ustawodawca zawęził wymagania wobec rodziców, określając je w umiarkowany sposób. Chodzi o realizację tego obowiązku przez typowych rodziców w przeciętnych warunkach społecznych. Rodzice, przy sprawowaniu władzy rodzicielskiej, nie podlegają ex lege nadzorowi sądowemu. Problem ten przedstawia się nieco inaczej, gdy chodzi o zarząd majątkiem dziecka, zarząd ten podlega bowiem kontroli z mocy samego prawa. Zasadnicze z tego punktu widzenia znaczenie ma norma art. 101 § 3 k.r.o., zgodnie z którą rodzice muszą uzyskiwać dla dokonania czynności prawnej przekraczającej zakres zwykłego zarządu zezwolenie sądu opiekuńczego.

[1] Ustawa z dnia 25 lutego 1964 r. – Kodeks rodzinny i opiekuńczy (Dz. U. z 2020 r. poz. 1359, ze zm.).

Zmiany w zakresie podatków dochodowych zawarte w „Polskim Ładzie”

Łukasz Kasiak

Wprowadzenie
29 października 2021 r., po rozpatrzeniu poprawek Senatu, Sejm uchwalił ustawę o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz niektórych innych ustaw (dalej: „ustawa” albo „Polski Ład”). Ustawa została podpisana przez Prezydenta RP 16 listopada i ogłoszona w Dzienniku Ustaw 23 listopada 2021 r.^[1] Regulacje zawarte w Polskim Ładzie, zaprezentowane w niniejszym artykule, wchodzą w życie z dniem 1 stycznia 2022 r.

Omawiana ustawa jest jedną z najobszerniejszych nowelizacji ustaw z zakresu prawa podatkowego w historii III RP. W części normatywnej projektu ustawy, liczącej 259 stron, projektodawcy zawarli nowelizacje 26 ustaw oraz przepisy przejściowe, dostosowujące i końcowe. Dołączone do projektu uzasadnienie liczyło 427 stron. Ustawa wprowadza szereg istotnych zmian m.in. w zakresie podatków dochodowych, dotyczących zarówno osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej, jak i przedsiębiorców prowadzących działalność w różnych formach. Biorąc pod uwagę liczbę, zakres i doniosłość wprowadzanych ustawą zmian, można uznać, że regulacja ta jest największą reformą systemu podatkowego w Polsce w ciągu ostatnich 30 lat. Najistotniejsze zagadnienia dotyczące zmian w systemie podatków dochodowych zawarte w ustawie zostaną omówione poniżej.

[1] Dz. U. poz. 2105.

Glosa do wyroku Trybunału Konstytucyjnego z dnia 10 lipca 2000 r. w sprawie SK 12/99

Patrycja G. Bartosz-Burdiak

Teza wyroku: Art. 1 ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. – Kodeks postępowania cywilnego (Dz. U. Nr 43, poz. 296, ze zm.), rozumiany w ten sposób, iż w zakresie pojęcia „sprawy cywilnej” nie mogą się mieścić roszczenia dotyczące zobowiązań pieniężnych, których źródło stanowi decyzja administracyjna, jest niezgodny z art. 45 ust. 1 w związku z art. 31 ust. 3 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej.

Doręczanie pism urzędowych w ogólnym postępowaniu administracyjnym przez kuriera – glosa do wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego z 6

Tomasz Kęska-Leszyński

Teza wyroku: Organ może upoważnić do doręczenia pisma osobę prawną świadczącą usługi kurierskie. Kurierzy, którymi ta osoba prawna posłużyła się przy wykonaniu czynności doręczenia pism, nie muszą mieć odrębnego upoważnienia. Umowa o świadczenie usług kurierskich stanowi upoważnienie, o którym mowa art. 39 k.p.a.

Nowa ustawa o ponownym wykorzystywaniu informacji sektora publicznego

Wojciech Miller

Uwagi ogólne
W dniu 11 sierpnia 2021 r., po rozpatrzeniu poprawek Senatu uchwalona została ustawa o otwartych danych i ponownym wykorzystywaniu informacji sektora publicznego (dalej: „ustawa”). Ustawa została podpisana przez Prezydenta w dniu 19 sierpnia 2021 r. i ogłoszona w Dzienniku Ustaw Rzeczypospolitej Polskiej w dniu 7 września 2021 r. Co do zasady ustawa wejdzie w życie po upływie 3 miesięcy od dnia ogłoszenia, tj. w dniu 7 grudnia 2021 r. Ma ona zastąpić ustawę z dnia 25 lutego 2016 r. o ponownym wykorzystywaniu informacji sektora publicznego (dalej: „ustawa z 2016 r.”).

Sądowa kontrola rozstrzygnięć w przedmiocie odmowy dofinansowania kosztów wynagrodzeń pracowników w przypadku spadku obrotów gosp

Kacper Tybuszewski

Wstęp
Celem opracowania jest odpowiedź na pytanie o dopuszczalność kontroli sądowoadministracyjnej aktów polegających na negatywnym rozpatrzeniu wniosku przedsiębiorców o udzielenie dofinansowania części kosztów wynagrodzeń pracowników oraz należnych od tych wynagrodzeń składek na ubezpieczenie społeczne. Chodzi tutaj o nierzadkie obecnie sytuacje spadku obrotów gospodarczych przedsiębiorcy w następstwie wystąpienia stan epidemii w związku z zakażeniami wirusem SARS-CoV-2 (COVID-19).

Jawność postępowań sądowych podczas pandemii COVID-19 – między konstytucyjnym standardem a rzeczywistością

Róża Kędra-Chmielewska
Oskar Kubacki

Uwagi wstępne
Można zaryzykować stwierdzenie, że od początku istnienia ludzkość musiała zmagać się z zagrożeniem, jakim było dla niej rozprzestrzenianie się chorób zakaźnych. Wielkie pandemie, jak chociażby epidemia dżumy dymieniczej (popularnie zwanej ,,czarną śmiercią”) w drugiej połowie XIV w., stawały się katalizatorem olbrzymich przemian społecznych (wspominana ,,czarna śmierć” w sposób znaczący przyczyniła się np. do upadku ustroju feudalnego)^[1]. Pandemia wirusa SARS-CoV-2, wywołującego chorobę COVID-19^[2], która wybuchła na przełomie 2019 i 2020 r., także pociąga za sobą ważkie konsekwencje społeczne, gospodarcze, naukowe i prawne.

[1] Szerzej na ten temat: zob. N. Davis, Europa. Rozprawa historyka z historią (przekł. E. Tabakowska), Kraków 2010, s. 448 i n.

[2] Dalej także: „koronawirus”.

Wierzytelności masy a wierzytelności upadłego – różnice i skutki określenia charakteru wierzytelności

Renata Krasnosielska-Dajnowicz

Wprowadzenie
Celem artykułu jest analiza pojęć wierzytelności masy oraz wierzytelności upadłego. W praktyce te dwie konstrukcje prawne są często pomijane lub kwestionowane przez uczestników procesu upadłościowego.

Konflikt porozwodowy a realizacja w ustawodawstwie konstytucyjnego standardu prawa do kontaktów rodziców z dziećmi

Róża Kędra-Chmielewska
Oskar Kubacki

Uwagi wstępne
Jednym z podstawowych zagrożeń dla wzajemnych relacji pomiędzy rodzicami i dziećmi jest rozwód oraz związany z nim konflikt porozwodowy. Angażowanie dzieci w ów konflikt może przybierać postać indoktrynacji, manipulacji czy ograniczania kontaktów przez jednego rodzica z drugim lub przez oboje rodziców ^[1]. Sytuacja taka utrudnia lub wręcz uniemożliwia realizację orzeczenia o kontaktach bądź postanowień ugody sądowej, regulującej tę kwestię. Skrajną postać skutku konfliktu porozwodowego stanowi zjawisko porwania rodzicielskiego (nieuprawnionego zatrzymania dziecka)^[2].

[1] A. Czerederecka, Rozwód a rywalizacja o opiekę nad dziećmi, Warszawa 2020, 3.5., LEX/el.

[2] E. Holewińska-Łapińska, M. Domański, J. Słyk, Orzecznictwo w sprawach o wykonywanie kontaktów z dziećmi, ,,Prawo w działaniu. Sprawy cywilne” 25/2016, s. 8.

Glosa do wyroku Sądu Najwyższego z 5 września 2019 r., III PK 96/18

Katarzyna Popiołek

1. Orzeczenie wydane we wskazanej sprawie ugruntowuje poglądy doktryny oraz orzecznictwa sądowego w zakresie ustalenia charakteru i zakresu uprawnień kierowniczych pracodawcy. Sąd Najwyższy (dalej: „SN”) odniósł się do sporu dotyczącego możliwości odwołania udzielonego pracownikowi zwolnienia z obowiązku świadczenia pracy w okresie trwającego wypowiedzenia. Zajęcie jednoznacznego stanowiska w tym zakresie jest niezwykle istotne, bowiem dopuszczalność jednostronnego cofnięcia zwolnienia przez pracodawcę oraz wezwania pracownika do pracy lub skierowania go na urlop wypoczynkowy, nie została prawnie uregulowana.

Bezprawne rozwiązanie umowy o pracę za porozumieniem stron

Aleksandra Turower

Wstęp
Stosunek pracy jest relacją dwustronną, łączącą pracownika i pracodawcę, natomiast umowa o pracę jest dwustronną czynnością prawną powodującą nawiązanie stosunku pracy, do której muszą zostać złożone dwa oświadczenia woli. W zależności od rodzaju i długości okresu łączącej strony umowy jej rozwiązanie wymaga szeregu formalności, których obowiązek dochowania spoczywa na stronie rozwiązującej umowę.

«
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
»