Wydawanie zaświadczeń przez organy administracji publicznej

Dominika Szafrańska, Tomasz Szostak

1. Wstęp

Wydawanie zaświadczeń, o których mowa w Dziale VII Kodeksu postępowania administracyjnego [1] (dalej: „K.p.a.”), stanowi istotny przejaw działania organów administracji publicznej. Są one dokumentami urzędowymi, które potwierdzają określone fakty lub stan prawny, stąd mogą być przydatne dla strony w innym postępowaniu. Zważając jednak na to, że zaświadczenia są ze swej natury aktami deklaratoryjnymi, a zatem nie skutkują bezpośrednio powstaniem praw lub obowiązków dla obywatela, niejednokrotnie zdają się one pozostawać w cieniu bardziej doniosłych przejawów działania organów, jak na przykład wydawania decyzji administracyjnych.

[1] Ustawa z dnia 14 czerwca 1960 r. – Kodeks postępowania administracyjnego (Dz. U. z 2021 r. poz. 735, ze zm.).

Zachowek – aspekty prawne

Aleksandra Turower

Wstęp

Polskie przepisy spadkowe przewidują jedynie dwa źródła powołania do spadku. Określenie „powołanie do spadku” oznacza tytuł, który uzasadnia wejście przez spadkobierców w ogół praw i obowiązków spadkodawcy [1]. Dziedziczyć można wyłącznie na podstawie ustawy albo na podstawie testamentu. Nie ma możliwości skutecznego powołania do dziedziczenia w drodze innych czynności prawnych. Powołanie do spadku na podstawie testamentu ma pierwszeństwo przed powołaniem do dziedziczenia wynikającym z ustawy, w konsekwencji więc w takim zakresie, w jakim dochodzi do dziedziczenia na podstawie testamentu, wyłączone zostaje dziedziczenie ustawowe^[2].

[1] J. Ciszewski, J. Knabe [w:] J. Ciszewski, Komentarz KC, 2014, s. 1561.

[2] M. Gutowski (red.), Kodeks cywilny. Tom III. Komentarz. Art. 627-1088, Warszawa 2022.

Stosowanie środków ograniczających w związku z rosyjską agresją na Ukrainę - ustawa z 13.04.2022 r.

Łukasz Kasiak, Wojciech Miller

Wprowadzenie

W dniu 16 kwietnia 2022 r. weszła w życie, ogłoszona dzień wcześniej, ustawa z dnia 13 kwietnia 2022 r. o szczególnych rozwiązaniach w zakresie przeciwdziałania wspieraniu agresji na Ukrainę oraz służących ochronie bezpieczeństwa narodowego [1] (dalej: „ustawa”). Ustawa została uchwalona w wyniku rozpatrzenia rządowego projektu ustawy (druk sejmowy nr 2131, IX kadencja Sejmu). Jeszcze przed pierwszym czytaniem projektu Rada Ministrów przedłożyła do niego obszerną autopoprawkę.

[1] Dz. U. poz. 835.

Zwolnienie z podatku dochodowego dochodu ze sprzedaży nieruchomości ze spadku i przeznaczonego na spłatę kredytu mieszkaniowego

Kacper Tybuszewski

Wstęp

Przedmiotem opracowania jest odpowiedź na pytanie, czy dochód uzyskany ze sprzedaży nieruchomości nabytej przez podatnika-spadkobiercę w drodze spadku, który następnie został przeznaczony na spłatę kredytu mieszkaniowego wraz odsetkami, zaciągniętego przez spadkodawcę [1], będzie zwolniony z podatku dochodowego od osób fizycznych na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 131 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych^[2] (dalej: „u.p.d.o.f.”).

[1] W miejsce którego do umowy kredytu wstąpił podatnik-spadkodawca.

[2] Dz. U. z 2021 r. poz. 1128.

Akt w sprawie sztucznej inteligencji – nowe wyzwania dla prawników

Iga Małobęcka-Szwast

Wstęp
W kwietniu 2022 roku upłynął rok odkąd Komisja Europejska opublikowała długo wyczekiwany projekt Aktu w sprawie sztucznej inteligencji (dalej: „projekt Aktu w sprawie SI” albo „projekt Aktu”)[1].

[1] Wniosek w sprawie rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady ustanawiającego zharmonizowane przepisy dotyczące sztucznej inteligencji (akt w sprawie sztucznej inteligencji) i zmieniającego niektóre akty ustawodawcze Unii (COM(2021) 206 final), https://eur-lex.europa.eu/legal-content/PL/TXT/?uri=CELEX:52021PC0206.

Niedopuszczalność pytania prejudycjalnego w sprawie dotyczącej praworządności

Michalina Szpyrka

1. Kontekst faktyczny i prawny pytania prejudycjalnego w sprawie C-508/19

Postępowanie w omawianej sprawie dotyczy M.F., sędzi Sądu Rejonowego w P. W dniu 17 stycznia 2019 r. Zastępca Rzecznika Dyscyplinarnego Sędziów Sądów Powszechnych przedstawił sędzi M.F. zarzuty dyscyplinarne związane z przewlekłością prowadzonych przez nią postępowań i opóźnieniami w sporządzaniu uzasadnień orzeczeń.

Przedawnienie nieprawidłowości w wydatkowaniu funduszy Unii Europejskiej w świetle prawa UE i orzecznictwa TS

Justyna Łacny

1. Wprowadzenie
Organy państw członkowskich prowadzą postępowania w sprawach dotyczących wydatkowania funduszy Unii Europejskiej (dalej: „UE”), w tym postępowania zwrotowe, gdy fundusze UE zostały wydatkowane w wyniku nieprawidłowości, na podstawie prawa krajowego.

Pomoc prawna konsula w praktyce

Paweł M. Nowak

Wstęp
Od wstąpienia Polski do Unii Europejskiej duża grupa naszych rodaków wyjechała z kraju w poszukiwaniu lepszego życia. Znaczna część z nich zdecydowała się zostać za granicą na dłużej. Według niektórych szacunków prawie 4,5 mln Polaków wciąż żyje poza Polską ^[1]. Wyjeżdżając z Polski, osoby takie nierzadko zostawiają za sobą niezałatwione problemy prawne i spory sądowe, które ich dotyczą. Pojawia się wówczas problem, jak skutecznie wszcząć albo kontynuować postępowanie, gdy strona lub ważny w sprawie świadek przebywają za granicą i nie jest znany jego adres zamieszkania, a przesłuchanie w polskim sądzie jest niemożliwe lub znacząco przedłużyłoby całe postępowanie.

[1] https://businessinsider.com.pl/finanse/makroekonomia/na-emigracji-zyje-10-proc-polakow-w-europie-malo-kto-nas-przebija-w-tej-kategorii/j7kzxw4 (dostęp: 2.03.2022).

Rozpoznanie wniosku o uchylenie zakazu zawarcia umowy w postępowaniach o udzielenie zamówienia publicznego

Małgorzata Głocka

Wstęp
Zgodnie z art. 577 ustawy – Prawo zamówień publicznych ^[1] (dalej: „ustawa Pzp” albo „nowa ustawa Pzp”) w przypadku wniesienia odwołania w postępowaniu o udzielenie zamówienia publicznego zamawiający co do zasady nie może zawrzeć umowy do czasu ogłoszenia przez Krajowa Izbę Odwoławczą (dalej: „KIO” albo „Izba”) wyroku lub postanowienia kończącego postępowanie odwoławcze.

[1] Ustawa z dnia 11 września 2019 r. – Prawo zamówień publicznych (Dz. U. z 2021 r. poz. 1129, ze zm.).

Zarzut popełnienia przestępstwa oszustwa oraz wyłudzenia w sprawach wynikających z postępowań administracyjnych w zakresie przyznawania beneficjentom

Patrycja G. Bartosz-Burdiak

Wstęp
Każda dziedzina prawa tworzy sieć przepisów, które możemy odnaleźć zarówno w poszczególnych ustawach, jak i rozporządzeniach oraz aktach prawa miejscowego. Nie istnieje przy tym żaden dział prawa, który nie miałby wpływu na przepisy prawa z innych dziedzin. System prawny można przy tym porównać do pajęczej sieci, która poprzez poszczególne nici łączy wiele elementów. Podobnie jest z przepisami prawa administracyjnego. Jest oczywiste, że przepisy prawa administracyjnego dotykają wielu sfer życia ludzkiego, zarówno z zagadnień prawa cywilnego, prawa karnego czy też prawa rodzinnego.

Ubezwłasnowolnienie – uwarunkowania reformy archaicznej instytucji

Michał Kubalski

Wstęp
W Polsce żyje około 100 tysięcy osób ubezwłasnowolnionych. Zdecydowana większość (ok. 90%) z nich została ubezwłasnowolniona całkowicie – to znaczy została całkowicie pozbawiona zdolności do czynności prawnych. Osoby te nie mogą głosować w wyborach, nie mogą zawrzeć małżeństwa, uznać ojcostwa, sprawować władzy rodzicielskiej, nawiązać stosunku pracy, sporządzić ani odwołać testamentu. Czy faktycznie taka regulacja jest konieczna, a co najważniejsze – dobra dla osób, których dotyczy?

Nowela Kodeksu cywilnego i Kodeksu postępowania cywilnego. Wybrane zagadnienia

Łukasz Nykiel

Uwagi wstępne
Celem niniejszego artykułu jest przedstawienie najistotniejszych z punktu widzenia praktyki zawodowej radcy prawnego zmian zawartych w ustawie z dnia 2 grudnia 2021 r. o zmianie ustawy – Kodeks cywilny, ustawy – Kodeks postępowania cywilnego oraz niektórych innych ustaw (dalej: „ustawa”).

Błędy w aktach notarialnych i prawne możliwości ich poprawienia

Aleksandra Turower

Wstęp

Zgodnie z art. 2 ustawy – Prawo o notariacie ^[1] (dalej: „PrNot”) notariusz działa jako osoba zaufania publicznego, a dokonywane przez niego czynności notarialne mają charakter dokumentu urzędowego. Ciąży na nim ustawowy obowiązek czuwania nad zabezpieczeniem praw i interesów stron, a także innych osób, jeśli dokonywana czynność prawna skutkowałaby wystąpieniem dla nich skutków prawnych^[2].

[1] Ustawa z dnia 14 lutego 1991 r. – Prawo o notariacie (Dz. U. z 2020 r. poz. 1192, ze zm.).

[2] Art. 80 § 2 PrNot.

Iluzoryczne zabezpieczenie? Trwałość hipoteki przymusowej ustanowionej w sądowym postępowaniu zabezpieczającym

Tomasz Czech

Wstęp

Długotrwałość postępowania cywilnego w Polsce sprawia, że w praktyce szczególną wagę dla wierzyciela mają zabezpieczenia dochodzonego roszczenia. Jeżeli wierzyciel dochodzi roszczenia pieniężnego, może uzyskać m.in. hipotekę przymusową na nieruchomości dłużnika w sądowym postępowaniu zabezpieczającym (art. 747 pkt 2 k.p.c.^[1] w zw. z art. 110 pkt 1 u.k.w.h.^[2]). Przedmiotem obciążenia hipotecznego może być również inne prawo dłużnika do nieruchomości, np. użytkowanie wieczyste albo spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu (zob. art. 65 ust. 2-4 u.k.w.h.).

[1] Ustawa z dnia 17 listopada 1964 r. – Kodeks postępowania cywilnego (Dz. U. z 2021 r. poz. 1805, ze zm.).

[2] Ustawa z dnia 6 lipca 1982 r. o księgach wieczystych i hipotece (Dz. U. z 2019 r. poz. 2204, ze zm.).

Próba zdefiniowania oraz wykładni pojęcia „przeważająca działalność” na gruncie art. 31zo ustawy COVID-19

Kacper Tybuszewski

Wstęp
Celem opracowania jest próba zdefiniowania pojęcia „przeważająca działalność” na gruncie art. 31zo ust. 8, 10 i 12 ustawy z dnia 2 marca 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych ^[1] (dalej: „ustawa COVID-19”) oraz dokonanie prawidłowej wykładni tego pojęcia w kontekście uzyskania przez przedsiębiorców zwolnienia z opłacania należności z tytułu składek.

[1] Dz. U. z 2020 r. poz. 1842, ze zm.

Glosa do wyroku Trybunału Sprawiedliwości UE z 2 lutego 2021 r., C 481/19, DB przeciwko Commissione Nazionale per le Società e la Borsa (Consob

Agnieszka Sołtys

1. Wprowadzenie
W dobie zwiększania się regulacji administracyjnych skutkujących sankcją o znacznym stopniu dolegliwości dla jednostki zabezpieczenie gwarancji procesowych w tych obszarach stało się jednym z wyzwań zarówno dla organów legislacyjnych, jak i orzeczniczych. Wyzwanie to jest tym trudniejsze, że wiąże się z potrzebą wyważania ochrony praw podstawowych jednostki z ochroną interesów publicznych, jak np. ochrona zaufania na rynkach finansowych, ochrona środowiska etc.

* Glosa stanowi skróconą wersję opracowania opublikowanego w „Europejskim Przeglądzie Sądowym” 8/2021.

Wykonywanie zarządu majątkiem dziecka przez rodziców w świetle prawa

Aleksandra Turower

Wstęp
Zgodnie z art. 101 § 1 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego ^[1] (dalej: „k.r.o.”) rodzice są obowiązani sprawować zarząd majątkiem dziecka z należytą starannością. W przepisie tym ustawodawca zawęził wymagania wobec rodziców, określając je w umiarkowany sposób. Chodzi o realizację tego obowiązku przez typowych rodziców w przeciętnych warunkach społecznych. Rodzice, przy sprawowaniu władzy rodzicielskiej, nie podlegają ex lege nadzorowi sądowemu. Problem ten przedstawia się nieco inaczej, gdy chodzi o zarząd majątkiem dziecka, zarząd ten podlega bowiem kontroli z mocy samego prawa. Zasadnicze z tego punktu widzenia znaczenie ma norma art. 101 § 3 k.r.o., zgodnie z którą rodzice muszą uzyskiwać dla dokonania czynności prawnej przekraczającej zakres zwykłego zarządu zezwolenie sądu opiekuńczego.

[1] Ustawa z dnia 25 lutego 1964 r. – Kodeks rodzinny i opiekuńczy (Dz. U. z 2020 r. poz. 1359, ze zm.).

Zmiany w zakresie podatków dochodowych zawarte w „Polskim Ładzie”

Łukasz Kasiak

Wprowadzenie
29 października 2021 r., po rozpatrzeniu poprawek Senatu, Sejm uchwalił ustawę o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz niektórych innych ustaw (dalej: „ustawa” albo „Polski Ład”). Ustawa została podpisana przez Prezydenta RP 16 listopada i ogłoszona w Dzienniku Ustaw 23 listopada 2021 r.^[1] Regulacje zawarte w Polskim Ładzie, zaprezentowane w niniejszym artykule, wchodzą w życie z dniem 1 stycznia 2022 r.

Omawiana ustawa jest jedną z najobszerniejszych nowelizacji ustaw z zakresu prawa podatkowego w historii III RP. W części normatywnej projektu ustawy, liczącej 259 stron, projektodawcy zawarli nowelizacje 26 ustaw oraz przepisy przejściowe, dostosowujące i końcowe. Dołączone do projektu uzasadnienie liczyło 427 stron. Ustawa wprowadza szereg istotnych zmian m.in. w zakresie podatków dochodowych, dotyczących zarówno osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej, jak i przedsiębiorców prowadzących działalność w różnych formach. Biorąc pod uwagę liczbę, zakres i doniosłość wprowadzanych ustawą zmian, można uznać, że regulacja ta jest największą reformą systemu podatkowego w Polsce w ciągu ostatnich 30 lat. Najistotniejsze zagadnienia dotyczące zmian w systemie podatków dochodowych zawarte w ustawie zostaną omówione poniżej.

[1] Dz. U. poz. 2105.

Glosa do wyroku Trybunału Konstytucyjnego z dnia 10 lipca 2000 r. w sprawie SK 12/99

Patrycja G. Bartosz-Burdiak

Teza wyroku: Art. 1 ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. – Kodeks postępowania cywilnego (Dz. U. Nr 43, poz. 296, ze zm.), rozumiany w ten sposób, iż w zakresie pojęcia „sprawy cywilnej” nie mogą się mieścić roszczenia dotyczące zobowiązań pieniężnych, których źródło stanowi decyzja administracyjna, jest niezgodny z art. 45 ust. 1 w związku z art. 31 ust. 3 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej.

Doręczanie pism urzędowych w ogólnym postępowaniu administracyjnym przez kuriera – glosa do wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego z 6

Tomasz Kęska-Leszyński

Teza wyroku: Organ może upoważnić do doręczenia pisma osobę prawną świadczącą usługi kurierskie. Kurierzy, którymi ta osoba prawna posłużyła się przy wykonaniu czynności doręczenia pism, nie muszą mieć odrębnego upoważnienia. Umowa o świadczenie usług kurierskich stanowi upoważnienie, o którym mowa art. 39 k.p.a.

«
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
»