Łukasz Nykiel

Uwagi wstępne
Celem niniejszego artykułu jest przedstawienie najistotniejszych z punktu widzenia praktyki zawodowej radcy prawnego zmian zawartych w ustawie z dnia 2 grudnia 2021 r. o zmianie ustawy – Kodeks cywilny, ustawy – Kodeks postępowania cywilnego oraz niektórych innych ustaw (dalej: „ustawa”). 

Projekt ustawy stanowił przedłożenie rządowe (druk sejmowy nr 1344). Prace nad ustawą prowadziła Komisja Nadzwyczajna ds. zmian w kodyfikacjach, która wprowadziła poprawki poprawiające ustawę pod względem legislacyjnym, ale również poprawki merytoryczne. W drugim czytaniu zgłoszono dziesięć poprawek. Ostatecznie Sejm przyjął ustawę z siedmioma poprawkami, które rozszerzyły zakres przedmiotowy ustawy o nowelizacje ustaw „okołozdrowotnych”. Wprowadzenie na tym etapie zmian, które nie mają związku treściowego z projektem, który został poddany pierwszemu czytaniu, może rodzić wątpliwości co do zgodności ustawy z art. 119 ust. 1 Konstytucji RP. W rezultacie może to doprowadzić do uznania za niezgodną z ustawą zasadniczą całej ustawy z powodu naruszenia trybu ustawodawczego. Senat zaproponował cztery poprawki do ustawy zmierzające do wykreślenia z ustawy przepisów, co do których istnieje zagrożenie niekonstytucyjnością, które zostały jednak przez Sejm odrzucone. Ustawa została zatem przyjęta w brzmieniu ustalonym przez Sejm w III czytaniu i przekazana Prezydentowi, który podpisał ją w dniu 27 grudnia 2021 r. Ustawę opublikowano w Dzienniku Ustaw Rzeczypospolitej Polskiej z 2021 r. pod poz. 2459.

W artykule wykorzystano fragmenty uzasadnienia do projektu ustawy oraz materiały zgromadzone w toku rozpatrywania projektu ustawy o zmianie ustawy – Kodeks cywilny na etapie prac rządowych^[1].

Przedmiotem omawianej nowelizacji są zmiany Kodeksu cywilnego (dalej: „k.c.”) obejmujące modyfikacje przepisów regulujących kwestię przerwania i zawieszenia biegu przedawnienia, usuwające wymóg aktu notarialnego w sytuacjach, w których grunty wniesione jako wkład do rolniczej spółdzielni produkcyjnej mają stać się współwłasnością dotychczasowych właścicieli, przeformułowujące regulacje dotyczące instytucji wyzysku oraz modyfikujące zasady odpowiedzialności pełnoletnich dzieci najemców za zobowiązania rodziców wynikające z tytułu umowy najmu. Zmiany w Kodeksie postępowania cywilnego (dalej: „k.p.c.”) są konsekwencją zmian dokonanych w k.c. Jak wskazano wyżej, kolejne pięć nowelizacji ustaw (ustawy o Państwowym Ratownictwie Medycznym, ustawy o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych, ustawy o zmianie ustawy o zawodach lekarza i lekarza dentysty oraz niektórych innych ustaw, ustawy o zmianie niektórych ustaw w celu zapewnienia w okresie ogłoszenia stanu zagrożenia epidemicznego lub stanu epidemii kadr medycznych oraz ustawy o zmianie ustawy – Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce oraz niektórych innych ustaw) nie wiąże się treściowo ze zmianami w k.c. i k.p.c., a dotyczy zmian organizacyjnych w służbie zdrowia w obliczu pandemii COVID-19.

W mojej ocenie zmianami o największym znaczeniu dla praktyki sądowej i pracy profesjonalnego pełnomocnika są zmiany w przepisach dotyczących przerwania i zawieszenia biegu przedawniania, zmiany w instytucji wyzysku oraz zasadach odpowiedzialności pełnoletnich dzieci najemców za zobowiązania rodziców wynikające z tytułu umowy najmu. Z tych przyczyn właśnie te zagadnienia zostaną poddane poniżej analizie.
 
Rozwiązania dotyczące przerwania i zawieszenia biegu przedawnienia
Projekt zakłada, że wszczęcie mediacji oraz zawezwanie do próby ugodowej mają skutkować zawieszeniem, a nie przerwaniem biegu przedawnienia. Zmiana ta jest realizowana przez uchylenie w art. 123 w § 1 pkt 3 k.c., który łączy z wszczęciem mediacji skutek w postaci przerwania biegu przedawnienia oraz dodanie nowych okoliczności do zawartego w art. 121 k.c. katalogu stanów faktycznych skutkujących zawieszeniem biegu przedawnienia. Konsekwencją dodania prowadzenia mediacji do tego katalogu jest także nowelizacja art. 183⁶ k.p.c., która prowadzi do zachowania skutków przewidzianych dla wszczęcia mediacji (zawieszenie biegu terminu przedawnienia) w odniesieniu do roszczenia objętego wnioskiem o przeprowadzenie mediacji, o które strona wytoczy powództwo w terminie trzech miesięcy, również w sytuacji, kiedy strony nie zawarły umowy o mediację, a druga strona nie wyraziła zgody na mediację. Tym samym, nawet gdy przeciwnik nie wyrazi zgody na mediację, strona będzie miała dodatkowe trzy miesiące na wytoczenie powództwa o roszczenie, objęte wnioskiem o przeprowadzenie mediacji. Jeżeli zaś w powyższym terminie powództwo nie zostanie wniesione, skutki przewidziane dla wszczęcia mediacji nie nastąpią.

Zdaniem projektodawcy zmiana skutku dla biegu przedawnienia wyeliminuje praktykę składania przez wierzycieli wniosku o zawezwanie do próby ugodowej jedynie w celu przerwania biegu przedawnienia, co w konsekwencji ograniczy liczbę spraw wpływających do sądów rejonowych. Pozwoli to również na wyklarowanie sytuacji procesowej stron sporów oraz przywróci zawezwaniu do próby ugodowej jej pierwotny, właściwy cel – czyli zawarcie ugody, mając na względzie słuszne interesy zarówno wierzyciela, jak i dłużnika. W odniesieniu zaś do pozasądowego postępowania mediacyjnego powyższa zmiana niewątpliwie wpłynie na zwiększenie zainteresowania tą instytucją jako sposobem polubownego rozwiązywania sporów i zwiększy jej atrakcyjność z perspektywy dłużnika, który nie będzie wzbraniał się przed wyrażeniem na nie zgody, jeżeli konsekwencją tej czynności będzie zawieszenie biegu terminu przedawnienia roszczeń przeciwko niemu, a nie jego przerwanie.

Zawezwanie do próby ugodowej jest czynnością procesową dokonywaną na podstawie art. 184 i następne k.p.c. Zgodnie z dyspozycją art. 185 k.p.c. zawezwanie do próby ugodowej jest dokonywane przed sądem rejonowym ogólnie właściwym dla przeciwnika, a w braku podstaw do ustalenia tej właściwości – przed sądem rejonowym właściwym dla miejsca zamieszkania albo siedziby wzywającego. Zawezwanie do próby ugodowej jest często stosowane w praktyce w celu przerwania biegu przedawnienia.

Kwestia, w jakim zakresie zawezwanie do próby ugodowej przerywa bieg przedawnienia, należy do bardzo kontrowersyjnych w praktyce sądowej. W orzecznictwie sądów powszechnych oraz Sądu Najwyższego (dalej: „SN”) zarysowują się na tym polu trzy dominujące stanowiska. Pierwszy pogląd akcentuje brak zakazu wielokrotnego korzystania z instytucji zawezwania do próby ugodowej oraz brak konieczności zaspokojenia uprawnionego przez zawarcie ugody i kwalifikuje każde zawezwanie do próby ugodowej jako podjęcie czynności zmierzającej do dochodzenia roszczenia^[2]. Pogląd przeciwny kładzie nacisk na niedopuszczalność niweczenia sensu instytucji przedawnienia roszczenia przez wielokrotne jednostronne czynności wierzyciela w postaci wniosków o zawezwanie do próby ugodowej, co prowadzi do uznania, że nie jest prawnie dopuszczalne przerywanie biegu terminu przedawnienia w nieskończoność przy pomocy kolejnych wniosków o zawezwanie do próby ugodowej^[3]. Stanowisko pośrednie akceptuje co do zasady drugie i kolejne zawezwanie do próby ugodowej jako czynność przerywającą bieg przedawnienia, z tym zastrzeżeniem, że musi spełniać przesłankę przedsięwzięcia jej bezpośrednio w celu dochodzenia lub ustalenia albo zaspokojenia lub zabezpieczenia roszczenia i nie może stanowić nadużycia prawa podmiotowego^[4]. W ostatnim czasie w orzecznictwie pojawiła się czwarta koncepcja polegająca na przyjęciu, że złożenie wniosku o zawezwanie do próby ugodowej wyłącznie w celu przerwania biegu przedawnienia stanowi nadużycie prawa procesowego jako czynność sprzeczna z dobrymi obyczajami^[5]. Dodatkowo należy wskazać, że SN, wobec narastających rozbieżności i wątpliwości w orzecznictwie postanowieniem z 16 października 2020 r., IV CSK 107/20, przedstawił do rozstrzygnięcia przez skład siedmiu sędziów SN następujące zagadnienie prawne: 1) Czy zawezwanie do próby ugodowej może przerwać bieg przedawnienia roszczenia, a jeśli tak, czy przerwa biegu przedawnienia zależy od tego, czy wierzyciel, mając na względzie zachowanie dłużnika, mógł rozsądnie oceniać, że postępowanie pojednawcze doprowadzi do zawarcia ugody? 2) Czy jeżeli zawezwanie do próby ugodowej spowodowało przeprowadzenie postępowania pojednawczego, w postępowaniu rozpoznawczym dopuszczalne jest ustalenie, że nie przerwało ono biegu przedawnienia roszczenia? Niestety, do tej pory zagadnienie to nie zostało przez SN rozstrzygnięte.

Uwzględniając powyższe należy podnieść, że zmiana legislacyjna dokonywana w tym obszarze wydaje się, wobec dużej rozbieżności w orzecznictwie sądowym, pożądana, lecz powinna być przeprowadzona precyzyjniej. Zawarty w ustawie postulat, zgodnie z którym skutkiem zawezwania do próby ugodowej będzie zawieszenie biegu okresu przedawnienia zasługuje generalnie na pozytywną ocenę. Należy jednak zwrócić uwagę, że proponowane w ustawie rozwiązanie nie ogranicza się, wbrew pozorom, jedynie do modyfikacji skutku zawezwania do próby ugodowej. Proponowana zmiana może wywołać dalej idące konsekwencje prawne. Bierze się to z faktu, że obecnie zawezwanie do próby ugodowej powoduje przerwanie biegu przedawnienia na podstawie art. 123 § 1 pkt 1 k.c. tylko wtedy, jeśli dokonane zostało bezpośrednio w celu dochodzenia, ustalenia albo zaspokojenia lub zabezpieczenia roszczenia. Podstawowa różnica pomiędzy obecnym a przyszłym stanem prawnym nie ogranicza się do zmiany wpływu zawezwania do próby ugodowej na bieg przedawnienia z przerwania na zawieszenie, ale będzie skutkować zawieszeniem biegu przedawnienia bez względu na cel jego dokonania przez wierzyciela. Wniosek ten wynika z rezygnacji w art. 121 pkt 6 k.c. z wymogu, aby zawezwanie do próby ugodowej było dokonywane bezpośrednio w celu dochodzenia roszczenia. Należy także zwrócić uwagę, że zarówno w k.c., jak i w k.p.c., zawarte zostały przepisy ogólne zakazujące nadużywania prawa w sposób sprzeczny z jego celem (art. 5 k.c. i art. 4¹ k.p.c.). Z tej perspektywy nasuwa się pytanie, czy na gruncie nowych przepisów zawezwanie do próby ugodowej dokonane jedynie w celu zawieszenia biegu przedawnienia będzie mogło być uznane za nadużycie uprawnienia procesowego lub prawa podmiotowego. Warto odnotować pogląd SN wyrażony w wyroku z 27 lipca 2018 r., V CSK 384/17, zgodnie z którym wniesienie wniosku o zawezwanie do próby ugodowej wyłącznie w celu przerwania biegu przedawnienia jest czynnością procesową sprzeczną z dobrymi obyczajami, co powinno skutkować odrzuceniem tego wniosku na podstawie art. 199 § 1 k.p.c. stosowanego w drodze analogii.

Zmiany legislacyjne w obrębie postępowania mediacyjnego w aspekcie wpływu wniosku o wszczęcie mediacji na bieg terminu przedawnienia należy ocenić pozytywnie. Obecny model przewidujący przerwanie biegu przedawnienia w wyniku wszczęcia mediacji wydaje się być istotnym przywilejem wierzyciela, realizowanym kosztem dłużnika i powodującym pogorszenie jego sytuacji prawnej. Wszak przerwany termin przedawnienia biegnie na nowo. W konsekwencji nie wpływa to pozytywnie na atrakcyjność tej formy rozwiązania sporu z perspektywy dłużnika. W doktrynie pojawiły się głosy akcentujące, że w celu wyeliminowania niebezpieczeństwa upływu okresu przedawnienia w trakcie mediacji wystarczające jest, aby jej wszczęcie powodowało zawieszenie, a nie przerwanie biegu przedawnienia^[6].

Warto w tym miejscu zwrócić uwagę, że zarówno obecny art. 123 § 1 pkt 3 k.c., jak i będący w okresie vacatio legis art. 121 pkt 6 k.c., dotyczą tylko mediacji prowadzonej przed wszczęciem postępowania sądowego, ponieważ w przypadku mediacji prowadzonej w toku sprawy sądowej bieg terminu przedawnienia zostaje przerwany wcześniej (uchwalona ustawa nic w tym względzie nie zmienia) – w momencie wszczęcia postępowania sądowego – na podstawie art. 123 § 1 pkt 1 k.c. i nie biegnie do czasu zakończenia postępowania sądowego.

W toku prac w Sejmie szerszej dyskusji poddano również brak zmian w art. 36 ustawy z dnia 23 września 2016 r. o pozasądowym rozwiązywaniu sporów konsumenckich^[7]. Zgodnie bowiem z tym przepisem wszczęcie postępowania w sprawie pozasądowego rozwiązywania sporów konsumenckich przerywa bieg przedawnienia roszczenia będącego przedmiotem sporu. Przedawnienie nie biegnie na nowo dopóki postępowanie to nie zostanie zakończone. Brak zmian w tym względzie oznacza, że inaczej niż w przypadku postępowania mediacyjnego i pojednawczego, w procesie cywilnym wszczęcie pozasądowego postępowania ADR (Alternative Dispute Resolution) spowoduje przerwanie biegu przedawnienia, a nie jego zawieszenie. Ostatecznie w toku dyskusji przeważyły argumenty, że postępowanie to jest bliższe postępowaniu przed sądem polubownym, a wszczęcie postepowania przed sądem polubownym powoduje przerwanie biegu przedawnienia na podstawie art. 123 § 1 pkt 1 k.p.c.
 
Projektowana zmiana art. 388 k.c. (instytucja wyzysku)
Art. 388 k.c. reguluje sytuacje, gdy jedna ze stron umowy, wykorzystując określone niekorzystne położenie drugiej strony, zastrzega dla siebie świadczenie rażąco przewyższające świadczenie własne, uprawniając stronę pokrzywdzoną taką umową do podjęcia czynności skutkujących wyrównaniem świadczeń bądź, w sytuacji gdy wyrównanie takie nie jest możliwe, unieważnieniem tej umowy.

Projektowana zmiana przewiduje dodanie braku dostatecznego rozeznania do katalogu przesłanek, których zaistnienie pozwala ocenić sytuację jako stanowiącą wyzysk w rozumieniu prawa. W trakcie prac legislacyjnych w Sejmie doprecyzowano, że chodzi o brak dostatecznego rozeznania co do przedmiotu umowy zawartej przez stronę pokrzywdzoną.

Druga z projektowanych zmian dotyczy przyznania stronie wyzyskanej wyboru roszczenia między zmniejszeniem swojego świadczenia lub zwiększeniem świadczenia jej należnego a żądaniem unieważnienia umowy.

Trzecia zmiana dotyczy wydłużenia terminu zawitego do skorzystania z powyższych uprawnień prawnokształtujących w taki sposób, aby termin ten odpowiadał terminom przewidzianym dla przedawnienia roszczeń wynikających z art. 118 k.c. Oznacza to, że w przypadku żądań wynikających z umowy zawartej między przedsiębiorcami przedmiotowe żądania będą wygasały po upływie trzech lat, zaś dla żądań wynikających z umowy zawartej z konsumentem – po upływie sześciu lat.

W celu wzmocnienia pozycji prawnej wyzyskanego zaproponowano ponadto wprowadzenie domniemania w § 1¹ dodawanym do art. 388 k.c. Zgodnie z tym przepisem, jeżeli wartość świadczenia jednej ze stron przewyższa co najmniej dwukrotnie wartość świadczenia wzajemnego, domniemywa się, że niewspółmierność świadczeń ma charakter rażący.

Od dawna w doktrynie pojawiają się wypowiedzi o konieczności rewizji przepisów dotyczących wyzysku. Cechą charakterystyczną analiz poświęconych instytucji wyzysku jest przekonanie autorów o zbyt wąskim w stosunku do potrzeb społecznych zakresie regulacji tej instytucji. Praktyczne znaczenie instytucji wyzysku jest marginalne. Powszechnie podkreśla się jej niepraktyczność wywołaną trudnościami dowodowymi, szczególnie w odniesieniu do subiektywnych przesłanek przepisu^[8]. Owa niepraktyczność art. 388 k.c. została dostrzeżona i zasygnalizowana wprost także przez Sąd Najwyższy^[9].

W trakcie procesu legislacyjnego zgłaszano uwagi co do niektórych aspektów zmian. Po pierwsze, były to krytyczne uwagi co do braku jednoznaczności i określoności nowej przesłanki zastosowania instytucji wyzysku, tj. braku dostatecznego rozeznania. Podnoszono przede wszystkim ryzyko wykorzystywania tego narzędzia do wycofywania się z zawartych umów, podkreślając, że art. 388 k.c. dotyczy nie tylko obrotu konsumenckiego, ale także profesjonalnego^[10]. Zgłaszane uwagi zaowocowały doprecyzowaniem w toku prac nad projektem, że chodzi o brak dostatecznego rozeznania co do przedmiotu umowy zawartej przez stronę pokrzywdzoną, co wydaje się w wystarczający sposób gwarantować, że nie chodzi o pojmowany „ogólnie” brak rozeznania, co zbliża tę przesłankę do funkcjonującej dzisiaj w przepisie przesłanki „niedoświadczenia”, ale o brak rozeznania w umowach danego rodzaju. Po drugie, zwracano uwagę na to, że umożliwienie stronie umowy w sposób nieograniczony żądania unieważnienia umowy, nawet wówczas, gdy przywrócenie ekwiwalencji świadczeń jest możliwe, może powodować, że art. 388 k.c. będzie wykorzystywany niezgodnie z jego celem, nie aby przywrócić równowartość świadczeń, ale wycofać się z transakcji, która z upływem czasu okazała się niekorzystna^[11]. Trzecia ze zgłaszanych wątpliwości dotyczyła nadmiernego, zdaniem opiniujących, usztywnienia reguł oznaczania rażącej dysproporcji świadczeń wzajemnych predestynujących do zastosowania art. 388 k.c. Dla przypomnienia należy wskazać, że zgodnie z omawianym przepisem, jeżeli wartość świadczenia jednej ze stron przewyższa co najmniej dwukrotnie wartość świadczenia wzajemnego, domniemywa się, że niewspółmierność świadczeń ma charakter rażący. Wśród argumentów pojawiały się zarówno te natury proceduralnej dotyczące daleko idącego ograniczenia swobody orzeczniczej sądów^[12], jak również i materialne zwracające uwagę, że w obrocie prawnym funkcjonują takie rodzaje umów, których dwukrotność na dzień zawarcia umowy nie stanowi rażącego przewyższenia^[13].

Podsumowując, należy pozytywnie ocenić zawartą w ustawie nowelizującej gruntowną zmianę przepisów dotyczących wyzysku. Trzeba jednocześnie wskazać, że dopiero wejście w życie tych zmian i kilkuletnia praktyka orzecznicza pozwoli na pełną ocenę, czy wprowadzone w życie zmiany spełniły pokładane w nich oczekiwania. Wymaga bowiem odnotowania, że przepisy dotyczące wyzysku powinny zabezpieczać osoby w trudnym położeniu przed wykorzystaniem ich sytuacji przez innych uczestników obrotu, a nie stanowić środka do wycofania się z umów lub ich modyfikacji tylko dlatego, że ich warunki okazały się niekorzystne i wynikają z normalnego w stosunkach cywilnoprawnych ryzyka gospodarczego.
 
Zmiany w zasadach odpowiedzialności pełnoletnich dzieci najemców za zobowiązania rodziców wynikające z tytułu umowy najmu
Art. 688¹ § 1 k.c. de lege lata stanowi, że za zapłatę czynszu i innych należnych opłat odpowiadają solidarnie z najemcą stale zamieszkujące z nim osoby pełnoletnie. W odmienny sposób uregulowana jest sytuacja prawna dorosłych dzieci, których rodzicowi czy też innemu wstępnemu przysługuje np. spółdzielcze prawo do lokalu. Na mocy art. 4 ust. 6 ustawy z dnia 15 grudnia 2000 r. o spółdzielniach mieszkaniowych^[14] (dalej „u.s.m.”) z solidarnej odpowiedzialności są zwolnieni pełnoletni zstępni pozostający na utrzymaniu osoby, której to prawo przysługuje.

Ta, zdaniem projektodawcy, niepotrzebna dychotomia regulacji oraz trudna kondycja polskich rodzin, borykających się często z problemami finansowymi i mieszkaniowymi, jak również utrudniony start w dorosłe życie dzieci wychowywanych w takich rodzinach, były zasadniczymi argumentami za nowelizacją regulacji. Zmiana polega na wyłączeniu odpowiedzialności za zapłatę czynszu pełnoletnich zstępnych, którzy nie są w stanie utrzymać się samodzielnie. Zmiana art. 688¹ § 1 k.c. jest wzorowana na regulacji u.s.m., ale zawiera dodatkowe zastrzeżenie, że za zapłatę czynszu nie będą odpowiadać pełnoletni zstępni, którzy pozostają na utrzymaniu najemcy, ale także jednocześnie nie są w stanie utrzymać się samodzielnie. Regulacja ta będzie więc po wejściu w życie bardziej rygorystyczna niż wynikająca z art. 4 ust. 6 u.s.m.

Niezależnie od powyższej niespójności pozostawiono, w sposób zamierzony albo nie, do ukształtowania w drodze praktyki orzeczniczej także oceny, czy osoba niebędąca w stanie utrzymać się samodzielnie to taka, która faktycznie nie posiada dochodu, czy też nie posiada dochodu, ale ma możliwości zarobkowe i mogłaby znaleźć pracę i uzyskiwać odchody. Pewną wskazówką jest tutaj brzmienie uzasadnienia do projektu ustawy, w którym jest mowa o obiektywnej niemożności samodzielnego utrzymania oraz wskazuje się, że przepis ma chronić przede wszystkim osoby pobierające naukę w systemie dziennym lub osoby niepełnosprawne^[15]. Zmieniony przepis nie rozstrzyga o tym jednoznacznie. Drugim istotnym aspektem związanym z proponowanym nowym brzmieniem art. 688¹ § 1 k.c. jest również fakt, że zstępny, który jest w stanie utrzymać się samodzielnie, będzie ponosił odpowiedzialność, nawet jeśli zaspokojenie wierzyciela wpłynie negatywnie na możliwość samodzielnego utrzymania się tego zstępnego. Wydaje się, że zwolnienie z odpowiedzialności powinno być uzależnione nie tylko od możliwość samodzielnego utrzymania, ale od tego, czy zaspokojenie roszczeń nie pozbawi go tej możliwości^[16].
 
Przepisy przejściowe i wejście w życie
W zakresie problematyki niniejszego artykułu ustawodawca w art. 8–10 ustawy nowelizującej przewidział przepisy przejściowe regulujące wpływ nowych przepisów na stosunki powstałe pod działaniem dotychczasowych przepisów. We wszystkich przypadkach ustawodawca przyjął model dalszego stosowania dawnego prawa.

W aspekcie rozwiązań dotyczących przerwania i zawieszenia biegu przedawnienia rozwiązanie to nie budzi wątpliwości, w szczególności dlatego, że już w momencie wszczęcia mediacji lub zawezwania do próby ugodowej doszło do przerwania biegu przedawnienia. W praktyce takie uregulowanie zasad intertemporalnych w art. 8 ustawy niewątpliwie będzie jednak skłaniać do tego, aby wnioski o wszczęcie mediacji lub wnioski o zawezwanie do próby ugodowej wnosić w okresie vacatio legis, przed wejściem w życie bardziej rygorystycznych przepisów.

W odniesieniu do zmienionych przepisów dotyczących wyzysku oraz zmian w zasadach odpowiedzialności pełnoletnich dzieci najemców za zobowiązania rodziców wynikające z tytułu umowy najmu redakcja przepisów przejściowych nie budzi wątpliwości z punktu widzenia zasad poprawnej legislacji.

Wejście w życie tej części ustawy, której dotyczy niniejsze opracowanie, zostało zaplanowane po upływie 6 miesięcy od dnia ogłoszenia, a zatem nastąpi z dniem 30 czerwca 2022 r. W ocenie projektodawcy, z którą należy się zgodzić, tak określony termin vacatio legis umożliwi wszystkim zainteresowanym zapoznaje się z nowymi przepisami i przygotowanie się do wprowadzanych w życie zmian.
 
Podsumowanie
Rekapitulując powyższe rozważania należy skonstatować, że zaproponowane zmiany zasługują na generalnie pozytywną ocenę.

Zmiany w zakresie instytucji wyzysku oraz nowelizacja art. 688¹ § 1 k.c. powinny zostać dobrze przyjęte zarówno przez praktykę obrotu, jak i dobrze chronić słabszą stronę stosunków prawnych. Zarysowane w niniejszym artykule wątpliwości i sugestie powinny być rozstrzygnięte przez praktykę orzeczniczą.

Podniesione w niniejszym artykule uwagi dotyczące wpływu wszczęcia mediacji i zawezwania do próby ugodowej na bieg przedawnienia również powinny zostać poddane analizie przez doktrynę i praktykę orzeczniczą. Brak zmiany w ustawie z dnia 23 września 2016 r. o pozasądowym rozwiązywaniu sporów konsumenckich i pozostawienie w tych przepisach skutku przerwania biegu przedawnienia w przypadku wszczęcia pozasądowego postępowania ADR może wpłynąć na zwiększenie atrakcyjności tego typu postępowań w niedalekiej przyszłości.

 

---