Zawieszenie terminów procesowych w postępowaniu administracyjnym w czasie epidemii – perspektywa organu administracji
opublikowano: 2020-07-10 przez: Więckowska Milena
Wprowadzenie
Ogólne przepisy o postępowaniu administracyjnym, czyli ustawa z dnia 14 czerwca 1960 r. – Kodeks postępowania administracyjnego[1] (dalej: „k.p.a.”), nie przewidują szczególnych rozwiązań na wypadek stanu epidemii lub stanu zagrożenia epidemicznego. Jednakże w obliczu zagrożenia prawidłowego sposobu działania administracji, a także znaczących utrudnień dla obywateli w związku z wystąpieniem epidemii COVID-19, ustawodawca postanowił wprowadzić takie szczególne rozwiązania na mocy ustawy z dnia 2 marca 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych[2] (dalej: „specustawa”). Szczególne zasady w odniesieniu do postępowania administracyjnego w okresie epidemii COViD-19 wprowadził art. 15zzs specustawy, który wszedł w życie 31 marca 2020 r.[3], przy czym wydaje się, że jego skutki prawne rozciągały się również na okres od 14 marca 2020 r.
[1] Dz. U. z 2020 r. poz. 256, ze zm.
[2] Dz. U. z 2020 r. poz. 374, ze zm.
[3] Przepis ten został dodany do specustawy na mocy art. 1 pkt 14 ustawy z dnia 31.03.2020 r. o zmianie ustawy o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2020 r. poz. 568).
Przepis ten został uchylony z dniem 16 maja 2020 r. jednak jego skutki prawne dla organów administracji publicznej oraz stron i innych uczestników postępowania administracyjnego rozciągają się w dalszym ciągu na wszystkie postępowania administracyjne, które toczyły się lub zostały wszczęte w czasie epidemii.
Na wstępie należy zaznaczyć, że w myśl art. 15zzs ust. 1 pkt 6 specustawy w okresie stanu zagrożenia epidemicznego lub stanu epidemii ogłoszonego z powodu COVID-19 bieg terminów procesowych w postępowaniach administracyjnych nie rozpoczyna się, a rozpoczęty ulega zawieszeniu na ten okres. Pod pojęciem terminów procesowych należy tu rozumieć wszystkie terminy do podjęcia czynności w postępowaniu administracyjnym przewidziane w przepisach k.p.a., tj. zarówno terminy (ustawowe i wyznaczone w postępowaniu na podstawie k.p.a.) dla stron postępowania, jak również ustawowe terminy na załatwianie spraw przez organy administracji. Oznacza to, że w okresie obowiązywania tego przepisu, a także w ciągu 7 dni od jego uchylenia[4] organy administracji nie były zobowiązane do załatwiania żadnych spraw uregulowanych w przepisach k.p.a., zaś dla stron lub uczestników postępowania administracyjnego nie biegły żadne terminy procesowe w tych postępowaniach.
Pewne wątpliwości budzi to, czy zawieszenie terminów procesowych wynikające z art. 15zzs ust. 1 pkt 6 specustawy rozpoczęło się od dnia wejścia w życie tego przepisu, czy zawieszenie to miało skutek wsteczny, tj. obejmowało również okres trwania stanu zagrożenia epidemicznego i stanu epidemii, które miały miejsce przed wejściem w życie art. 15zzs, tj. w okresie od 14 marca 2020 r.[5] Za przyjęciem, że zawieszenie biegu terminów nastąpiło już 14 marca 2020 r., przemawia sama treść normatywna art. 15zzs ust. 1, który wprost odwołuje się zarówno do stanu epidemii, jak i stanu zagrożenia epidemicznego. Należy zaznaczyć, że stan zagrożenia epidemicznego – zgodnie z definicją zawartą w art. 2 pkt 23 ustawy z dnia 5 grudnia 2008 r. o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi[6] (dalej: „ustawa epidemiczna”) – może zostać ogłoszony w przypadku „ryzyka wystąpienia epidemii”. Z kolei stan epidemii – w myśl definicji zawartej w art. 2 pkt 22 ustawy epidemicznej – ogłasza się „w związku z wystąpieniem epidemii”. Nawet pobieżne porównanie tych definicji wskazuje, że stan zagrożenia epidemicznego poprzedza stan epidemii. Przepis art. 15zzs został dodany do specustawy już w trakcie obowiązywania stanu epidemii, a nie stanu zagrożenia epidemicznego. Biorąc pod uwagę zasadę racjonalnego ustawodawcy, wydaje się, że jeśli dodawany w czasie stanu epidemii przepis odnosi się wprost również do stanu zagrożenia epidemicznego, tj. stanu poprzedzającego stan epidemii, to celem ustawodawcy było zawieszenie terminów procesowych już od momentu ogłoszenia stanu zagrożenia epidemicznego. Za przyjęciem przeciwnego poglądu, zgodnie z którym terminy procesowe zostały zawieszone od dnia wejścia w życie art. 15zzs specustawy, przemawia fakt, że w przepisie końcowym ustawy wprowadzającej ww. normę prawną, tj. noweli z 31 marca 2020 r.[7] nie wskazano, że przepis art. 15zzs specustawy wchodzi w życie z mocą wsteczną, chociaż dyspozycję taką zawarto w stosunku do niektórych innych przepisów dodawanych tą samą ustawą[8].
Dopuszczalność wydawania przez organy administracji publicznej decyzji administracyjnych w czasie trwania stanu epidemii
W okresie obowiązywania art. 15zzs specustawy szczególne wątpliwości dotyczyły kwestii tego, czy w świetle ust. 7 i 9 tego artykułu, dopuszczalne było wydanie przez organ administracji jakiejkolwiek decyzji, która nie byłaby w pełni zgodna z żądaniem strony postępowania administracyjnego. Wprawdzie w myśl art. 15zzs ust. 1 pkt 6 specustawy ograny administracji zostały zwolnione z obowiązku terminowego załatwiania spraw w czasie trwania stanu zagrożenia epidemicznego lub stanu epidemii, jednak zgodnie z art. 15zzs ust. 7 specustawy „czynności dokonane w okresie, o którym mowa w ust. 1, w postępowaniach i kontrolach, o których mowa w ust. 1, są skuteczne”. Przy dokonywaniu wykładni ww. przepisu kluczowe wydaje się ustalenie, co ustawodawca rozumiał pod pojęciem „czynności”. Przepisy k.p.a. nie zawierają legalnej definicji czynności w postępowaniu administracyjnym, jednak termin ten pojawia się w szeregu przepisów k.p.a.[9]. W każdym z tych przepisów ustawodawca nadaje słowu „czynność” nieco inne znaczenie, jednak ich ogólna analiza pozwala wywieść, że są to zarówno czynności podejmowanie przez stronę postępowania, jak i przez organy administracji – tak w postępowaniu jurysdykcyjnym, jak i w postępowaniach w sprawie zaświadczeń, skarg lub wniosków. Nie ulega zatem wątpliwości, że w czasie obowiązywania art. 15zzs specustawy strona mogła skutecznie złożyć podanie, a organ administracji mógł prowadzić postępowanie administracyjne. Pewne wątpliwości pojawiają się jedynie co do tego, czy pod pojęciem czynności w rozumieniu art. 15zzs ust. 7 specustawy, można rozumieć również załatwienie sprawy przez organ poprzez wydanie decyzji lub postanowienia kończącego postępowanie w sprawie. Dla odpowiedzi na to pytanie należy odwołać się w szczególności do art. 28 oraz art. 49 i art. 49a k.p.a. W art. 28 k.p.a. zdefiniowano stronę postępowania jako podmiot uprawniony m.in. do „żądania czynności organu ze względu na swój interes prawny lub obowiązek”. Oznacza to, że czynnością organu w rozumieniu ww. przepisu jest załatwienie sprawy administracyjnej, które co do zasady następuje w drodze decyzji (art. 104 k.p.a.). Za przyjęciem tezy, że wydanie decyzji lub innego aktu administracyjnego kończącego postępowanie administracyjne w danej sprawie, jest czynnością w postępowaniu administracyjnym przemawia również treść art. 49 i art. 49a k.p.a., które stanowią o możliwości szczególnego zawiadamiania stron „o decyzjach i innych czynnościach organu administracji publicznej”. Wydaje się zatem, że pojęcie „czynności”, o których mowa w art. 15zzs ust. 7 specustawy, obejmuje również wydawanie decyzji lub innych aktów administracyjnych kończących postępowanie administracyjne, a także wydawanie postanowień w toku postępowania, i tym samym organy administracji publicznej w świetle ww. przepisu były generalnie uprawnione do załatwiania spraw w czasie trwania stanu zagrożenia epidemicznego lub stanu epidemii.
Na uwagę zasługuje fakt, że ograniczenie załatwiania ww. spraw przewidywał art. 15zzs ust. 9 specustawy, który w brzmieniu obowiązującym od 18 kwietnia 2020 r.[10] stanowił, że: „W okresie, o którym mowa w ust. 1, organ lub podmiot może wydać odpowiednio decyzję w całości uwzględniającą żądanie strony lub uczestnika postępowania, zaświadczenie o braku podstaw do wniesienia sprzeciwu, wyrazić stanowisko albo wydać interpretację indywidualną lub decyzję w sprawach, o których mowa w ust. 3a”. Należy w tym miejscu zaznaczyć, że w pierwotnej wersji ww. przepis miał brzmienie: „W okresie, o którym mowa w ust. 1, organ lub podmiot może z urzędu wydać odpowiednio decyzję w całości uwzględniającą żądanie strony lub uczestnika postępowania, zaświadczenie o braku podstaw do wniesienia sprzeciwu, wyrazić stanowisko albo wydać interpretację indywidualną.”. Oznacza to, że o ile przepis art. 15zzs ust. 9 specustawy w pierwotnym brzmieniu odnosił się jedynie do bardzo wyjątkowych sytuacji (kategorii spraw określonych w ust. 8 tego przepisu, a poza tym spraw, w których organ działał z urzędu), o tyle w brzmieniu obowiązującym od 18 kwietnia do 15 maja 2020 r. przepis art. 15zzs ust. 9 specustawy stanowi jasno, że poza wyjątkami określonymi w tym przepisie organ administracji publicznej w czasie trwania stanu zagrożenia epidemicznego lub stanu epidemii nie jest uprawniony do załatwienia sprawy w sposób inny niż uwzględnienie żądania strony w całości. Oznacza to, że w okresie od 18 kwietnia do 15 maja 2020 r. żaden organ administracji nie był uprawniony do wydawania decyzji, które nie były w pełni pozytywne dla strony postępowania administracyjnego. Należy zaznaczyć, że ocena, czy decyzja, która mogłaby być wydana w sprawie, spełnia w całości żądanie strony, powinna być dokonana w świetle wszystkich pism i oświadczeń strony złożonych w toku postępowania.
Na uwagę zasługuje fakt, że art. 15zzs ust. 9 specustawy nie stanowił przeszkody do podejmowania innych czynności w prowadzonych postępowaniach administracyjnych, np. w postaci przesyłania do stron wezwań, zawiadomień lub postanowień, które to czynności były skuteczne zgodnie z art. 15zzs ust. 7 specustawy. Przepis art. 15zzs ust. 9 specustawy nie zabraniał również przygotowywania projektów decyzji przez pracowników organów administracji, przy czym w okresie od 18 kwietnia do 15 maja 2020 r., nie było dopuszczalne podpisanie takiej decyzji przez piastuna organu lub pracownika urzędu upoważnionego do wydawania decyzji.
Dopuszczalność składania i rozpatrywania ponagleń
Jak napisano powyżej, zgodnie z art. 15zzs ust. 7 specustawy w czasie trwania stanu zagrożenia epidemicznego lub stanu epidemii zarówno strona postępowania, jak i organ administracji publicznej byli co do zasady uprawnieni do podejmowania skutecznych czynności w postępowaniu administracyjnym. Oznacza to, że co do zasady strona postępowania mogła skutecznie składać podania, a organ administracji publicznej mógł skutecznie podjąć niemal każdą (poza wydaniem decyzji negatywnej) czynność w postępowaniu, w tym wydawać postanowienia. Przepis ust. 7 nie był nowelizowany w okresie obowiązywania art. 15zzs specustawy, co oznacza, że reguła ta miała zastosowanie w całym tym okresie, a także w okresie poprzedzającym – od 14 marca 2020 r. Należy jednak zauważyć, że jak wykazano powyżej, zasada określona w art. 15zzs ust. 7 specustawy mogła być ograniczona w szczególnych sytuacjach określonych w odrębnych jednostkach redakcyjnych art. 15zzs specustawy (np. ust. 9).
Innym ograniczeniem ww. zasady są normy prawne zawarte w przepisach art. 15zzs ust. 10 pkt 1 oraz ust. 11 specustawy. Zgodnie z art. 15zzs ust. 10 pkt 1 specustawy: „W okresie, o którym mowa w ust. 1, przepisów o bezczynności organów oraz o obowiązku organu i podmiotu, prowadzących odpowiednio postępowanie lub kontrolę, do powiadamiania strony lub uczestnika postępowania o niezałatwieniu sprawy w terminie nie stosuje się”. Z kolei art. 15zzs ust. 11 specustawy stanowił: „Zaprzestanie czynności przez sąd, organ lub podmiot, prowadzące odpowiednio postępowanie lub kontrolę, w okresie, o którym mowa w ust. 1, nie może być podstawą wywodzenia środków prawnych dotyczących bezczynności, przewlekłości lub naruszenia prawa strony do rozpoznania sprawy bez nieuzasadnionej zwłoki”.
Dyspozycje tych przepisów zdają się wskazywać, że w okresie trwania stanu zagrożenia epidemicznego albo stanu epidemii strony postępowania administracyjnego nie były uprawnione do skutecznego wniesienia ponaglenia, a organ, który powinien takie ponaglenie rozpatrzeć, nie był uprawniony do wydania postanowienia, o którym mowa w art. 37 k.p.a., gdyż przepis ten, jako w całości odnoszący się do ustalenia bezczynności lub przewlekłości organu prowadzącego sprawę, nie miał zastosowania w czasie trwania jednego z ww. stanów.
Do rozważenia pozostaje kwestia, co należało zrobić z ponagleniami wniesionymi do organów prowadzących sprawę będącą przedmiotem ponaglenia przed wejściem w życie art. 15zzs specustawy, a także ponagleniami wniesionymi przez strony po tym terminie. Należy zauważyć, że nowela z 31 marca 2020 r., tj. ustawa, na mocy której wprowadzono art. 15zzs specustawy, nie zawiera przepisów przejściowych dotyczących tego przepisu. Tym samym, zgodnie z ogólnymi zasadami prawa administracyjnego, organ mający rozpatrzeć ponaglenie, powinien stosować przepisy prawa obowiązujące w dniu orzekania. W świetle powyższych argumentów wydaje się, że ponaglenia, które nie zostały rozpatrzone przez organ wyższego stopnia przed dniem wejścia w życie art. 15zzs specustawy (31 marca 2020 r.), nie powinny były zostać rozpatrzone w ogóle do czasu uchylenia art. 15zzs ust. 1 specustawy.
Wydaje się, że najwłaściwszym sposobem postępowania z ponagleniami wniesionymi do organu prowadzącego sprawę będącą przedmiotem ponaglenia w czasie obowiązywania art. 15zzs specustawy było po prostu pozostawianie tych ponagleń bez rozpoznania i nieprzekazywanie ich do organu wyższego stopnia. Pozostaje jednak pytanie, co z ponagleniami, które zostały przekazane do organów wyższego stopnia przed dniem wejścia w życie art. 15zzs specustawy. Wydaje się, że w świetle przepisów art. 15zzs ust. 10 pkt 1 oraz ust. 11 specustawy ponaglenia takie nie powinny być rozpatrzone. W takiej sytuacji organy wyższego stopnia miały trzy możliwości. Pierwszą z nich było po prostu pozostawianie tych ponagleń bez rozpoznania. Druga opcja dotyczyła wyłącznie ponagleń, które wpłynęły do organów prowadzących postępowanie będące przedmiotem ponaglenia już po ogłoszeniu stanu zagrożenia epidemicznego, tj. po 14 marca 2020 r. W takich sprawach wydaje się, że organ wyższego stopnia powinien był wydać postanowienie o odmowie wszczęcia postępowania w sprawie ponaglenia na podstawie art. 61a w związku z art. 37 k.p.a. oraz art. 15zzs ust. 10 pkt 1 oraz ust. 11 specustawy. Trzecie możliwe rozwiązanie dotyczyło z kolei ponagleń wniesionych do jednego z ww. organów przed ogłoszeniem stanu zagrożenia epidemicznego. Wydaje się, że postępowania dotyczące takich ponagleń powinny były zostać umorzone jako bezprzedmiotowe na podstawie art. 105 § 1 w związku z art. 126 oraz art. 37 § 6 k.p.a., a także art. 15zzs ust. 10 pkt oraz ust. 11 specustawy. Na uwagę zasługuje, że w przypadku pierwszego z ww. rozwiązań, tj. pozostawiania ponagleń bez rozpoznania, stronom postępowania nie przysługiwały żadne środki ochrony prawnej. Należy wyjaśnić, że w postępowaniu administracyjnym jedynym sposobem zaskarżenia pozostawienia jakiegokolwiek podania bez rozpoznania jest wniesienie właśnie ponaglenia bądź skargi na bezczynność do sądu administracyjnego, przy czym możliwość zastosowania każdego z tych rozwiązań została wprost wyłączona w okresie obowiązywania stanu zagrożenia epidemicznego oraz stanu epidemii – na mocy art. 15zzs ust. 10 pkt 1 oraz ust. 11 specustawy. Takie środki ochrony prawnej będą stronom postępowania przysługiwały jednak w przypadku opisanych powyżej pozostałych rozwiązań (drugiego i trzeciego), w których to przypadkach konieczne było wydanie postanowienia, od którego służy zażalenie, a w dalszej kolejności skarga do sądu administracyjnego.
Kwestia wzajemnych relacji art. 15zzs ust. 10 pkt 1 oraz ust. 11 oraz art. 15zzs ust. 7 specustawy może budzić znaczące wątpliwości. W tym kontekście dopuszczalne wydaje się również rozpatrywanie przez organy wyższego stopnia otrzymanych ponagleń w oparciu o art. 15zzs ust. 7 specustawy. Za przyjęciem takiego poglądu przemawia fakt, że nawet gdyby przyjąć, że postanowienia w sprawie ponagleń wydane w okresie od 14 marca do 15 maja 2020 r. były postanowieniami wydanymi bez podstawy prawnej, to i tak nie istnieje procedura skutecznego ich wyeliminowania z obrotu prawnego. Należy bowiem zauważyć, że zgodnie z art. 37 § 6 w związku z art. 141 § 1 k.p.a. postanowienia w sprawie ponagleń są postanowieniami, na które nie przysługuje zażalenie, a tym samym stosownie do art. 126 k.p.a. nie jest możliwe stwierdzenie ich nieważności.
Skutki prawne uchylenia art. 15zzs specustawy
Przepis art. 15zzs specustawy został uchylony na mocy art. 46 pkt 20 ustawy z dnia 14 maja 2020 r. o zmianie niektórych ustaw w zakresie działań osłonowych w związku z rozprzestrzenianiem się wirusa SARS-CoV-2[11] (dalej: „ustawa osłonowa”). W przepisach ustawy osłonowej zawarto również przepisy przejściowe regulujące m.in. konsekwencje uchylenia art. 15zzs specustawy, tj. art. 68 ust. 6 i 7 ustawy osłonowej, zgodnie z którymi terminy procesowe rozpoczęły bieg po upływie 7 dni od dnia wejścia w życie ustawy osłonowej[12], tj. od 24 maja 2020 r.
Warto zaznaczyć, że przepisy ustawy osłonowej nie zawierały żadnych innych przepisów, które regulowałyby w szczególny sposób skutki prawne aktów administracyjnych, a także innych czynności w postępowaniu, podjętych w okresie obowiązywania art. 15zzs specustawy. Należy zaznaczyć, że w tym okresie organy administracji były uprawnione do podejmowania skutecznych czynności w prowadzonych postępowaniach administracyjnych, takich jak wezwania, zawiadomienia, ale również postanowienia i decyzje administracyjne[13]. Każda z tych czynności wymaga zawarcia pouczenia o terminie – albo do wniesienia środka zaskarżenia, albo do zadośćuczynienia wezwaniu lub zawiadomieniu. Organy administracji, dokonując każdej z ww. czynności administracyjnych, często informowały strony postępowania o rozpoczęciu biegu terminów procesowych dopiero po zakończeniu stanu epidemii. W takiej sytuacji, po uchyleniu art. 15zzs specustawy, strony będą pozostawały w uzasadnionym przekonaniu, że termin np. do wniesienia odwołania nie rozpoczął biegu przed odwołaniem stanu epidemii, podczas gdy w istocie termin ten rozpoczął bieg już w dniu 24 maja 2020 r., tj. w czasie wciąż trwającego stanu epidemii. W pierwszej kolejności należy zaznaczyć, że organy administracji mają szansę wybrnąć z tej kłopotliwej sytuacji, stosując przepis art. 111 § 1ai § 1b k.p.a. i wydając z urzędu postanowienie o sprostowaniu nieaktualnego już pouczenia w zakresie środków odwoławczych. Wprawdzie art. 111 § 1a k.p.a. stanowi, że postanowienie o sprostowaniu można wydać wyłącznie w terminie 14 dni od dnia doręczenia decyzji, jednak w myśl art. 15zzs ust. 1 pkt 6 specustawy w okresie od 14 marca 2020 r. do dnia uchylenia tego przepisu nie biegły żadne terminy procesowe określone w k.p.a. Oznacza to, że również termin określony w art. 111 § 1 i § 1b k.p.a. rozpoczął bieg – zgodnie z art. 68 ust. 6 ustawy osłonowej, rozpoczął bieg po upływie 7 dni od dnia uchylenia art. 15zzs specustawy, tj. od 24 maja 2020 r. (oczywiście w przypadku, gdy doręczenie decyzji nastąpiło przed tym dniem).
Należy zaznaczyć, że art. 111 § 1a i § 1b k.p.a. może być zastosowany, zgodnie z art. 126 k.p.a., również do postanowień[14]. Nie może być on jednak stosowany do innych czynności w postępowaniu administracyjnym, takich jak wezwania i zawiadomienia.
W przypadku gdy organ administracji nie skorzystał (bądź nie zdążył skorzystać w ustawowym terminie) z dobrodziejstwa art. 111 § 1a k.p.a., pozostaje otwarta kwestia, czy zastosowanie się przez stronę do takiego nieaktualnego już pouczenia może prowadzić dla negatywnych skutków dla strony. W myśl art. 112 k.p.a. „błędne pouczenie w decyzji co do prawa odwołania lub skutków zrzeczenia się odwołania albo wniesienia powództwa do sądu powszechnego lub skargi do sądu administracyjnego nie może szkodzić stronie, która zastosowała się do tego pouczenia”. Na mocy art. 126 k.p.a. przepis art. 112 k.p.a. stosuje się również do postanowień. Kluczowe dla wykładni art. 112 k.p.a. pozostaje rozumienie występującego w tym przepisie wyrażenia „błędne pouczenie”. W kontekście stosowania i późniejszego uchylenia art. 15zzs specustawy należy zwrócić uwagę, że pod rządami tego przepisu pouczenie o rozpoczęciu biegu terminów procesów od dnia odwołania stanu epidemii nie było błędne. Pouczenie to stało się jednak błędne w wyniku późniejszej zmiany stanu prawnego. Biorąc pod uwagę zasadę pogłębiania zaufania, a także fakt, że celem art. 112 k.p.a. jest ochrona interesu strony postępowania, wydaje się, że ocena błędu w pouczeniu powinna być dokonana na moment zastosowania się przez stronę do pouczenia, a nie na moment sporządzania pouczenia. Tym samym należy przyjąć, że zastosowanie się przez stronę lub innego uczestnika postępowania do pouczenia zgodnego z art. 15zzs specustawy, nawet po uchyleniu tego przepisu, nie powinno wywierać negatywnych skutków dla strony lub uczestnika postępowania[15].
Podsumowanie
Konkludując, należy stwierdzić, że art. 15zzs specustawy był przepisem obowiązującym przez stosunkowo krótki okres, lecz jego wykładnia i skutki prawne pozostawiają jeszcze wiele pytań, na które będą musiały odpowiedzieć sądy administracyjne. Biorąc pod uwagę, że uchylenie art. 15zzs specustawy spowodowało również rozpoczęcie biegu terminów w postępowaniu sądowoadministracyjnym (na mocy art. 15zzs ust. 1 pkt 1 specustawy także te terminy nie biegły w czasie obowiązywania tego przepisu), można spodziewać się, że odpowiedzi na te pytania poznamy stosunkowo szybko.
Piotr Gołębiewski
radca prawny w OIRP Warszawa, zatrudniony w Ministerstwie Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej Publikacja odzwierciedla wyłącznie prywatne poglądy autora.
Na wstępie należy zaznaczyć, że w myśl art. 15zzs ust. 1 pkt 6 specustawy w okresie stanu zagrożenia epidemicznego lub stanu epidemii ogłoszonego z powodu COVID-19 bieg terminów procesowych w postępowaniach administracyjnych nie rozpoczyna się, a rozpoczęty ulega zawieszeniu na ten okres. Pod pojęciem terminów procesowych należy tu rozumieć wszystkie terminy do podjęcia czynności w postępowaniu administracyjnym przewidziane w przepisach k.p.a., tj. zarówno terminy (ustawowe i wyznaczone w postępowaniu na podstawie k.p.a.) dla stron postępowania, jak również ustawowe terminy na załatwianie spraw przez organy administracji. Oznacza to, że w okresie obowiązywania tego przepisu, a także w ciągu 7 dni od jego uchylenia[4] organy administracji nie były zobowiązane do załatwiania żadnych spraw uregulowanych w przepisach k.p.a., zaś dla stron lub uczestników postępowania administracyjnego nie biegły żadne terminy procesowe w tych postępowaniach.
Pewne wątpliwości budzi to, czy zawieszenie terminów procesowych wynikające z art. 15zzs ust. 1 pkt 6 specustawy rozpoczęło się od dnia wejścia w życie tego przepisu, czy zawieszenie to miało skutek wsteczny, tj. obejmowało również okres trwania stanu zagrożenia epidemicznego i stanu epidemii, które miały miejsce przed wejściem w życie art. 15zzs, tj. w okresie od 14 marca 2020 r.[5] Za przyjęciem, że zawieszenie biegu terminów nastąpiło już 14 marca 2020 r., przemawia sama treść normatywna art. 15zzs ust. 1, który wprost odwołuje się zarówno do stanu epidemii, jak i stanu zagrożenia epidemicznego. Należy zaznaczyć, że stan zagrożenia epidemicznego – zgodnie z definicją zawartą w art. 2 pkt 23 ustawy z dnia 5 grudnia 2008 r. o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi[6] (dalej: „ustawa epidemiczna”) – może zostać ogłoszony w przypadku „ryzyka wystąpienia epidemii”. Z kolei stan epidemii – w myśl definicji zawartej w art. 2 pkt 22 ustawy epidemicznej – ogłasza się „w związku z wystąpieniem epidemii”. Nawet pobieżne porównanie tych definicji wskazuje, że stan zagrożenia epidemicznego poprzedza stan epidemii. Przepis art. 15zzs został dodany do specustawy już w trakcie obowiązywania stanu epidemii, a nie stanu zagrożenia epidemicznego. Biorąc pod uwagę zasadę racjonalnego ustawodawcy, wydaje się, że jeśli dodawany w czasie stanu epidemii przepis odnosi się wprost również do stanu zagrożenia epidemicznego, tj. stanu poprzedzającego stan epidemii, to celem ustawodawcy było zawieszenie terminów procesowych już od momentu ogłoszenia stanu zagrożenia epidemicznego. Za przyjęciem przeciwnego poglądu, zgodnie z którym terminy procesowe zostały zawieszone od dnia wejścia w życie art. 15zzs specustawy, przemawia fakt, że w przepisie końcowym ustawy wprowadzającej ww. normę prawną, tj. noweli z 31 marca 2020 r.[7] nie wskazano, że przepis art. 15zzs specustawy wchodzi w życie z mocą wsteczną, chociaż dyspozycję taką zawarto w stosunku do niektórych innych przepisów dodawanych tą samą ustawą[8].
Dopuszczalność wydawania przez organy administracji publicznej decyzji administracyjnych w czasie trwania stanu epidemii
W okresie obowiązywania art. 15zzs specustawy szczególne wątpliwości dotyczyły kwestii tego, czy w świetle ust. 7 i 9 tego artykułu, dopuszczalne było wydanie przez organ administracji jakiejkolwiek decyzji, która nie byłaby w pełni zgodna z żądaniem strony postępowania administracyjnego. Wprawdzie w myśl art. 15zzs ust. 1 pkt 6 specustawy ograny administracji zostały zwolnione z obowiązku terminowego załatwiania spraw w czasie trwania stanu zagrożenia epidemicznego lub stanu epidemii, jednak zgodnie z art. 15zzs ust. 7 specustawy „czynności dokonane w okresie, o którym mowa w ust. 1, w postępowaniach i kontrolach, o których mowa w ust. 1, są skuteczne”. Przy dokonywaniu wykładni ww. przepisu kluczowe wydaje się ustalenie, co ustawodawca rozumiał pod pojęciem „czynności”. Przepisy k.p.a. nie zawierają legalnej definicji czynności w postępowaniu administracyjnym, jednak termin ten pojawia się w szeregu przepisów k.p.a.[9]. W każdym z tych przepisów ustawodawca nadaje słowu „czynność” nieco inne znaczenie, jednak ich ogólna analiza pozwala wywieść, że są to zarówno czynności podejmowanie przez stronę postępowania, jak i przez organy administracji – tak w postępowaniu jurysdykcyjnym, jak i w postępowaniach w sprawie zaświadczeń, skarg lub wniosków. Nie ulega zatem wątpliwości, że w czasie obowiązywania art. 15zzs specustawy strona mogła skutecznie złożyć podanie, a organ administracji mógł prowadzić postępowanie administracyjne. Pewne wątpliwości pojawiają się jedynie co do tego, czy pod pojęciem czynności w rozumieniu art. 15zzs ust. 7 specustawy, można rozumieć również załatwienie sprawy przez organ poprzez wydanie decyzji lub postanowienia kończącego postępowanie w sprawie. Dla odpowiedzi na to pytanie należy odwołać się w szczególności do art. 28 oraz art. 49 i art. 49a k.p.a. W art. 28 k.p.a. zdefiniowano stronę postępowania jako podmiot uprawniony m.in. do „żądania czynności organu ze względu na swój interes prawny lub obowiązek”. Oznacza to, że czynnością organu w rozumieniu ww. przepisu jest załatwienie sprawy administracyjnej, które co do zasady następuje w drodze decyzji (art. 104 k.p.a.). Za przyjęciem tezy, że wydanie decyzji lub innego aktu administracyjnego kończącego postępowanie administracyjne w danej sprawie, jest czynnością w postępowaniu administracyjnym przemawia również treść art. 49 i art. 49a k.p.a., które stanowią o możliwości szczególnego zawiadamiania stron „o decyzjach i innych czynnościach organu administracji publicznej”. Wydaje się zatem, że pojęcie „czynności”, o których mowa w art. 15zzs ust. 7 specustawy, obejmuje również wydawanie decyzji lub innych aktów administracyjnych kończących postępowanie administracyjne, a także wydawanie postanowień w toku postępowania, i tym samym organy administracji publicznej w świetle ww. przepisu były generalnie uprawnione do załatwiania spraw w czasie trwania stanu zagrożenia epidemicznego lub stanu epidemii.
Na uwagę zasługuje fakt, że ograniczenie załatwiania ww. spraw przewidywał art. 15zzs ust. 9 specustawy, który w brzmieniu obowiązującym od 18 kwietnia 2020 r.[10] stanowił, że: „W okresie, o którym mowa w ust. 1, organ lub podmiot może wydać odpowiednio decyzję w całości uwzględniającą żądanie strony lub uczestnika postępowania, zaświadczenie o braku podstaw do wniesienia sprzeciwu, wyrazić stanowisko albo wydać interpretację indywidualną lub decyzję w sprawach, o których mowa w ust. 3a”. Należy w tym miejscu zaznaczyć, że w pierwotnej wersji ww. przepis miał brzmienie: „W okresie, o którym mowa w ust. 1, organ lub podmiot może z urzędu wydać odpowiednio decyzję w całości uwzględniającą żądanie strony lub uczestnika postępowania, zaświadczenie o braku podstaw do wniesienia sprzeciwu, wyrazić stanowisko albo wydać interpretację indywidualną.”. Oznacza to, że o ile przepis art. 15zzs ust. 9 specustawy w pierwotnym brzmieniu odnosił się jedynie do bardzo wyjątkowych sytuacji (kategorii spraw określonych w ust. 8 tego przepisu, a poza tym spraw, w których organ działał z urzędu), o tyle w brzmieniu obowiązującym od 18 kwietnia do 15 maja 2020 r. przepis art. 15zzs ust. 9 specustawy stanowi jasno, że poza wyjątkami określonymi w tym przepisie organ administracji publicznej w czasie trwania stanu zagrożenia epidemicznego lub stanu epidemii nie jest uprawniony do załatwienia sprawy w sposób inny niż uwzględnienie żądania strony w całości. Oznacza to, że w okresie od 18 kwietnia do 15 maja 2020 r. żaden organ administracji nie był uprawniony do wydawania decyzji, które nie były w pełni pozytywne dla strony postępowania administracyjnego. Należy zaznaczyć, że ocena, czy decyzja, która mogłaby być wydana w sprawie, spełnia w całości żądanie strony, powinna być dokonana w świetle wszystkich pism i oświadczeń strony złożonych w toku postępowania.
Na uwagę zasługuje fakt, że art. 15zzs ust. 9 specustawy nie stanowił przeszkody do podejmowania innych czynności w prowadzonych postępowaniach administracyjnych, np. w postaci przesyłania do stron wezwań, zawiadomień lub postanowień, które to czynności były skuteczne zgodnie z art. 15zzs ust. 7 specustawy. Przepis art. 15zzs ust. 9 specustawy nie zabraniał również przygotowywania projektów decyzji przez pracowników organów administracji, przy czym w okresie od 18 kwietnia do 15 maja 2020 r., nie było dopuszczalne podpisanie takiej decyzji przez piastuna organu lub pracownika urzędu upoważnionego do wydawania decyzji.
Dopuszczalność składania i rozpatrywania ponagleń
Jak napisano powyżej, zgodnie z art. 15zzs ust. 7 specustawy w czasie trwania stanu zagrożenia epidemicznego lub stanu epidemii zarówno strona postępowania, jak i organ administracji publicznej byli co do zasady uprawnieni do podejmowania skutecznych czynności w postępowaniu administracyjnym. Oznacza to, że co do zasady strona postępowania mogła skutecznie składać podania, a organ administracji publicznej mógł skutecznie podjąć niemal każdą (poza wydaniem decyzji negatywnej) czynność w postępowaniu, w tym wydawać postanowienia. Przepis ust. 7 nie był nowelizowany w okresie obowiązywania art. 15zzs specustawy, co oznacza, że reguła ta miała zastosowanie w całym tym okresie, a także w okresie poprzedzającym – od 14 marca 2020 r. Należy jednak zauważyć, że jak wykazano powyżej, zasada określona w art. 15zzs ust. 7 specustawy mogła być ograniczona w szczególnych sytuacjach określonych w odrębnych jednostkach redakcyjnych art. 15zzs specustawy (np. ust. 9).
Innym ograniczeniem ww. zasady są normy prawne zawarte w przepisach art. 15zzs ust. 10 pkt 1 oraz ust. 11 specustawy. Zgodnie z art. 15zzs ust. 10 pkt 1 specustawy: „W okresie, o którym mowa w ust. 1, przepisów o bezczynności organów oraz o obowiązku organu i podmiotu, prowadzących odpowiednio postępowanie lub kontrolę, do powiadamiania strony lub uczestnika postępowania o niezałatwieniu sprawy w terminie nie stosuje się”. Z kolei art. 15zzs ust. 11 specustawy stanowił: „Zaprzestanie czynności przez sąd, organ lub podmiot, prowadzące odpowiednio postępowanie lub kontrolę, w okresie, o którym mowa w ust. 1, nie może być podstawą wywodzenia środków prawnych dotyczących bezczynności, przewlekłości lub naruszenia prawa strony do rozpoznania sprawy bez nieuzasadnionej zwłoki”.
Dyspozycje tych przepisów zdają się wskazywać, że w okresie trwania stanu zagrożenia epidemicznego albo stanu epidemii strony postępowania administracyjnego nie były uprawnione do skutecznego wniesienia ponaglenia, a organ, który powinien takie ponaglenie rozpatrzeć, nie był uprawniony do wydania postanowienia, o którym mowa w art. 37 k.p.a., gdyż przepis ten, jako w całości odnoszący się do ustalenia bezczynności lub przewlekłości organu prowadzącego sprawę, nie miał zastosowania w czasie trwania jednego z ww. stanów.
Do rozważenia pozostaje kwestia, co należało zrobić z ponagleniami wniesionymi do organów prowadzących sprawę będącą przedmiotem ponaglenia przed wejściem w życie art. 15zzs specustawy, a także ponagleniami wniesionymi przez strony po tym terminie. Należy zauważyć, że nowela z 31 marca 2020 r., tj. ustawa, na mocy której wprowadzono art. 15zzs specustawy, nie zawiera przepisów przejściowych dotyczących tego przepisu. Tym samym, zgodnie z ogólnymi zasadami prawa administracyjnego, organ mający rozpatrzeć ponaglenie, powinien stosować przepisy prawa obowiązujące w dniu orzekania. W świetle powyższych argumentów wydaje się, że ponaglenia, które nie zostały rozpatrzone przez organ wyższego stopnia przed dniem wejścia w życie art. 15zzs specustawy (31 marca 2020 r.), nie powinny były zostać rozpatrzone w ogóle do czasu uchylenia art. 15zzs ust. 1 specustawy.
Wydaje się, że najwłaściwszym sposobem postępowania z ponagleniami wniesionymi do organu prowadzącego sprawę będącą przedmiotem ponaglenia w czasie obowiązywania art. 15zzs specustawy było po prostu pozostawianie tych ponagleń bez rozpoznania i nieprzekazywanie ich do organu wyższego stopnia. Pozostaje jednak pytanie, co z ponagleniami, które zostały przekazane do organów wyższego stopnia przed dniem wejścia w życie art. 15zzs specustawy. Wydaje się, że w świetle przepisów art. 15zzs ust. 10 pkt 1 oraz ust. 11 specustawy ponaglenia takie nie powinny być rozpatrzone. W takiej sytuacji organy wyższego stopnia miały trzy możliwości. Pierwszą z nich było po prostu pozostawianie tych ponagleń bez rozpoznania. Druga opcja dotyczyła wyłącznie ponagleń, które wpłynęły do organów prowadzących postępowanie będące przedmiotem ponaglenia już po ogłoszeniu stanu zagrożenia epidemicznego, tj. po 14 marca 2020 r. W takich sprawach wydaje się, że organ wyższego stopnia powinien był wydać postanowienie o odmowie wszczęcia postępowania w sprawie ponaglenia na podstawie art. 61a w związku z art. 37 k.p.a. oraz art. 15zzs ust. 10 pkt 1 oraz ust. 11 specustawy. Trzecie możliwe rozwiązanie dotyczyło z kolei ponagleń wniesionych do jednego z ww. organów przed ogłoszeniem stanu zagrożenia epidemicznego. Wydaje się, że postępowania dotyczące takich ponagleń powinny były zostać umorzone jako bezprzedmiotowe na podstawie art. 105 § 1 w związku z art. 126 oraz art. 37 § 6 k.p.a., a także art. 15zzs ust. 10 pkt oraz ust. 11 specustawy. Na uwagę zasługuje, że w przypadku pierwszego z ww. rozwiązań, tj. pozostawiania ponagleń bez rozpoznania, stronom postępowania nie przysługiwały żadne środki ochrony prawnej. Należy wyjaśnić, że w postępowaniu administracyjnym jedynym sposobem zaskarżenia pozostawienia jakiegokolwiek podania bez rozpoznania jest wniesienie właśnie ponaglenia bądź skargi na bezczynność do sądu administracyjnego, przy czym możliwość zastosowania każdego z tych rozwiązań została wprost wyłączona w okresie obowiązywania stanu zagrożenia epidemicznego oraz stanu epidemii – na mocy art. 15zzs ust. 10 pkt 1 oraz ust. 11 specustawy. Takie środki ochrony prawnej będą stronom postępowania przysługiwały jednak w przypadku opisanych powyżej pozostałych rozwiązań (drugiego i trzeciego), w których to przypadkach konieczne było wydanie postanowienia, od którego służy zażalenie, a w dalszej kolejności skarga do sądu administracyjnego.
Kwestia wzajemnych relacji art. 15zzs ust. 10 pkt 1 oraz ust. 11 oraz art. 15zzs ust. 7 specustawy może budzić znaczące wątpliwości. W tym kontekście dopuszczalne wydaje się również rozpatrywanie przez organy wyższego stopnia otrzymanych ponagleń w oparciu o art. 15zzs ust. 7 specustawy. Za przyjęciem takiego poglądu przemawia fakt, że nawet gdyby przyjąć, że postanowienia w sprawie ponagleń wydane w okresie od 14 marca do 15 maja 2020 r. były postanowieniami wydanymi bez podstawy prawnej, to i tak nie istnieje procedura skutecznego ich wyeliminowania z obrotu prawnego. Należy bowiem zauważyć, że zgodnie z art. 37 § 6 w związku z art. 141 § 1 k.p.a. postanowienia w sprawie ponagleń są postanowieniami, na które nie przysługuje zażalenie, a tym samym stosownie do art. 126 k.p.a. nie jest możliwe stwierdzenie ich nieważności.
Skutki prawne uchylenia art. 15zzs specustawy
Przepis art. 15zzs specustawy został uchylony na mocy art. 46 pkt 20 ustawy z dnia 14 maja 2020 r. o zmianie niektórych ustaw w zakresie działań osłonowych w związku z rozprzestrzenianiem się wirusa SARS-CoV-2[11] (dalej: „ustawa osłonowa”). W przepisach ustawy osłonowej zawarto również przepisy przejściowe regulujące m.in. konsekwencje uchylenia art. 15zzs specustawy, tj. art. 68 ust. 6 i 7 ustawy osłonowej, zgodnie z którymi terminy procesowe rozpoczęły bieg po upływie 7 dni od dnia wejścia w życie ustawy osłonowej[12], tj. od 24 maja 2020 r.
Warto zaznaczyć, że przepisy ustawy osłonowej nie zawierały żadnych innych przepisów, które regulowałyby w szczególny sposób skutki prawne aktów administracyjnych, a także innych czynności w postępowaniu, podjętych w okresie obowiązywania art. 15zzs specustawy. Należy zaznaczyć, że w tym okresie organy administracji były uprawnione do podejmowania skutecznych czynności w prowadzonych postępowaniach administracyjnych, takich jak wezwania, zawiadomienia, ale również postanowienia i decyzje administracyjne[13]. Każda z tych czynności wymaga zawarcia pouczenia o terminie – albo do wniesienia środka zaskarżenia, albo do zadośćuczynienia wezwaniu lub zawiadomieniu. Organy administracji, dokonując każdej z ww. czynności administracyjnych, często informowały strony postępowania o rozpoczęciu biegu terminów procesowych dopiero po zakończeniu stanu epidemii. W takiej sytuacji, po uchyleniu art. 15zzs specustawy, strony będą pozostawały w uzasadnionym przekonaniu, że termin np. do wniesienia odwołania nie rozpoczął biegu przed odwołaniem stanu epidemii, podczas gdy w istocie termin ten rozpoczął bieg już w dniu 24 maja 2020 r., tj. w czasie wciąż trwającego stanu epidemii. W pierwszej kolejności należy zaznaczyć, że organy administracji mają szansę wybrnąć z tej kłopotliwej sytuacji, stosując przepis art. 111 § 1ai § 1b k.p.a. i wydając z urzędu postanowienie o sprostowaniu nieaktualnego już pouczenia w zakresie środków odwoławczych. Wprawdzie art. 111 § 1a k.p.a. stanowi, że postanowienie o sprostowaniu można wydać wyłącznie w terminie 14 dni od dnia doręczenia decyzji, jednak w myśl art. 15zzs ust. 1 pkt 6 specustawy w okresie od 14 marca 2020 r. do dnia uchylenia tego przepisu nie biegły żadne terminy procesowe określone w k.p.a. Oznacza to, że również termin określony w art. 111 § 1 i § 1b k.p.a. rozpoczął bieg – zgodnie z art. 68 ust. 6 ustawy osłonowej, rozpoczął bieg po upływie 7 dni od dnia uchylenia art. 15zzs specustawy, tj. od 24 maja 2020 r. (oczywiście w przypadku, gdy doręczenie decyzji nastąpiło przed tym dniem).
Należy zaznaczyć, że art. 111 § 1a i § 1b k.p.a. może być zastosowany, zgodnie z art. 126 k.p.a., również do postanowień[14]. Nie może być on jednak stosowany do innych czynności w postępowaniu administracyjnym, takich jak wezwania i zawiadomienia.
W przypadku gdy organ administracji nie skorzystał (bądź nie zdążył skorzystać w ustawowym terminie) z dobrodziejstwa art. 111 § 1a k.p.a., pozostaje otwarta kwestia, czy zastosowanie się przez stronę do takiego nieaktualnego już pouczenia może prowadzić dla negatywnych skutków dla strony. W myśl art. 112 k.p.a. „błędne pouczenie w decyzji co do prawa odwołania lub skutków zrzeczenia się odwołania albo wniesienia powództwa do sądu powszechnego lub skargi do sądu administracyjnego nie może szkodzić stronie, która zastosowała się do tego pouczenia”. Na mocy art. 126 k.p.a. przepis art. 112 k.p.a. stosuje się również do postanowień. Kluczowe dla wykładni art. 112 k.p.a. pozostaje rozumienie występującego w tym przepisie wyrażenia „błędne pouczenie”. W kontekście stosowania i późniejszego uchylenia art. 15zzs specustawy należy zwrócić uwagę, że pod rządami tego przepisu pouczenie o rozpoczęciu biegu terminów procesów od dnia odwołania stanu epidemii nie było błędne. Pouczenie to stało się jednak błędne w wyniku późniejszej zmiany stanu prawnego. Biorąc pod uwagę zasadę pogłębiania zaufania, a także fakt, że celem art. 112 k.p.a. jest ochrona interesu strony postępowania, wydaje się, że ocena błędu w pouczeniu powinna być dokonana na moment zastosowania się przez stronę do pouczenia, a nie na moment sporządzania pouczenia. Tym samym należy przyjąć, że zastosowanie się przez stronę lub innego uczestnika postępowania do pouczenia zgodnego z art. 15zzs specustawy, nawet po uchyleniu tego przepisu, nie powinno wywierać negatywnych skutków dla strony lub uczestnika postępowania[15].
Podsumowanie
Konkludując, należy stwierdzić, że art. 15zzs specustawy był przepisem obowiązującym przez stosunkowo krótki okres, lecz jego wykładnia i skutki prawne pozostawiają jeszcze wiele pytań, na które będą musiały odpowiedzieć sądy administracyjne. Biorąc pod uwagę, że uchylenie art. 15zzs specustawy spowodowało również rozpoczęcie biegu terminów w postępowaniu sądowoadministracyjnym (na mocy art. 15zzs ust. 1 pkt 1 specustawy także te terminy nie biegły w czasie obowiązywania tego przepisu), można spodziewać się, że odpowiedzi na te pytania poznamy stosunkowo szybko.
Piotr Gołębiewski
radca prawny w OIRP Warszawa, zatrudniony w Ministerstwie Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej Publikacja odzwierciedla wyłącznie prywatne poglądy autora.
[4] Zgodnie z art. 68 ust. 6 i 7 ustawy z dnia 14 maja 2020 r. o zmianie niektórych ustaw w zakresie działań osłonowych w związku z rozprzestrzenianiem się wirusa SARS-CoV-2 (Dz. U. z 2020 r. poz. 875).
[5] Na mocy § 1 rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 13 marca 2020 r. w sprawie ogłoszenia na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej stanu zagrożenia epidemicznego (Dz.U. z 2020 r. poz. 433, ze zm.) stan zagrożenia epidemicznego obowiązywał w Polsce od 14 marca 2020 r. Został on odwołany 20 marca 2020 r. na mocy § 1 rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 20 marca 2020 r. w sprawie odwołania na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej stanu zagrożenia epidemicznego (Dz. U. z 2020 r. poz. 490). Tego samego dnia został ogłoszony w Polsce stan epidemii, który na mocy § 1 rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 20 marca 2020 r. w sprawie ogłoszenia na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej stanu epidemii (Dz. U. z 2020 r. poz. 491, ze zm.) obowiązuje do odwołania.
[6] Dz. U. z 2019 r. poz. 1239, ze zm.
[7] Art. 101 przywołanej powyżej noweli z 31 marca 2020 r.
[8] Art. 101 pkt 2 noweli z 31 marca 2020 r.
[9] Są to artykuły: 7, 13, 23, 24, 28, 32, 34, 35, 49, 49a, 50, 52, 53, 57, 56, 61, 66a, 67, 68, 72, 73, 88, 90, 102, 122h, 136, 162, 217a, 226a, 245 oraz 260a k.p.a.
[10] Przyjętym na podstawie art. 73 pkt 46 ustawy z dnia 16 kwietnia 2020 r. o szczególnych instrumentach wsparcia w związku z rozprzestrzenianiem się wirusa SARS-CoV-2 (Dz. U. z 2020 r. poz. 695).
[11] Dz. U. poz. 875.
[12] Ustawa osłonowa stosownie do jej art. 76 weszła w życie z dniem następującym po dniu jej ogłoszenia, czyli 16 maja 2020 r.
[13] Z zastrzeżeniem, że od 18 kwietnia 2020 r. mogły to być tylko decyzje w całości spełniające żądanie strony.
[14] W doktrynie wątpliwości budzi, czy w przypadku postanowień termin na sprostowanie wynosi 7 czy 14 dni. Szerzej na ten temat zob. Z. Janowicz, Komentarz do art. 126 [w:] Kodeks postępowania administracyjnego Komentarz, Warszawa 1999, s. 340-341.
[15] Na marginesie należy zwrócić uwagę na obserwowane w doktrynie prawa administracyjnego dwa podejścia do skutków prawnych zastosowania art. 112 k.p.a. Pierwsze z nich wskazuje, że w przypadku wniesienia odwołania w terminie wynikającym z błędnego pouczenia, należy po prostu uznać, że odwołanie zostało wniesione w terminie. Zgodnie z drugim podejściem w takich przypadkach adresatowi błędnego pouczenia przysługiwałoby jedynie prawo do złożenia wniosku o przywrócenie terminu do wniesienia odwołania.
Prawo i praktyka
Przygody Radcy Antoniego
Odwiedź także
Nasze inicjatywy
