Orzeczenie z dnia 9 września 2014  r. sygn. akt: D 18/2014
Orzeczenie prawomocne
 

Przewodniczący: radca prawny Michał Rajski
Członkowie: radca prawny Gerard Dźwigała
radca prawny Agnieszka Świstak
      Protokolant: Anna Gabrysiak

 
 
Okręgowy Sąd Dyscyplinarny Okręgowej Izby Radców Prawnych w Warszawie po rozpoznaniu na rozprawie w  dniu […] w  W. sprawę przeciwko r. pr.  W., […] obwinionemu o to, że:

1.      w […]  dopuścił się braku należytej staranności przy wykonywaniu zawodu radcy prawnego, w związku ze świadczoną przez radcę prawnego pomocą prawną z urzędu na rzecz Skarżącej w toku postępowania prowadzonego przez Sądem Administracyjnym w W. za sygn. akt […] przejawiającą się w braku zapewnienia reprezentacji Skarżącej podczas rozprawy wyznaczonej na dzień [..], tj. o dopuszczenie się przewinienia dyscyplinarnego stypizowanego art. 6 ust. 1 oraz 28 ust. 10 Kodeksu Etyki Radcy Prawnego w związku z art. 64 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 6 lipca 1982 r. o radcach prawnych (Dz. U. z 2010 r. Nr 10, poz. 65 z późn.zm.);
2.      w okresie od […]do […] zaniechał informowania Klienta o przebiegu sprawy opisanej w pkt 1 oraz o jej rozstrzygnięciu, tj. o dopuszczenie się przewinienia dyscyplinarnego stypizowanego w art. 28 ust. 5 Kodeksu Etyki Radcy Prawnego w związku z art. 64 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 6 lipca 1982 r. o radcach prawnych (Dz. U. z 2010 r. Nr 10, poz. 65 z późn.zm.);

 

 

 

 
 
W dniu […] do Okręgowej Izby Radców Prawnych w Warszawie wpłynęła za pośrednictwem Krajowej Izby Radców Prawnych skarga p. L. (dalej zwanej Pokrzywdzoną) w sprawie radcy prawnego W. (dalej zwanego Obwinionym). W skardze zarzucono Obwinionemu, iż jako pełnomocnik ustanowiony z urzędu nie udzielił jej w sposób prawidłowy pomocy prawnej w postępowaniu toczącym się przed Wojewódzkim Sądem Administracyjnym w W. o sygnaturze akt […], gdyż:

Do skargi zostały dołączone pisma Pokrzywdzonej do Obwinionego z dnia [….], w którym to Pokrzywdzona poinformowała o swoich danych kontaktowych oraz z dnia […]., w którym to Pokrzywdzona domagała się od Obwinionego wyjaśnień.
 
 W odpowiedzi na skargę Obwiniony wskazał, iż skontaktował się ze Pokrzywdzoną wysyłając list polecony, w którym poinformował o jego wyznaczeniu oraz o danych kontaktowych kancelarii. Podkreślił, iż to Pokrzywdzona nie wykazała inicjatywy w zakresie kontaktu, mimo że Obwiniony wyraził taką gotowość. Oprócz tego wskazał, iż nie uchybił swoim obowiązkom w zakresie prowadzenia sprawy Pokrzywdzonej, gdyż […] wystosował merytoryczne pismo w sprawie oraz po wydaniu wyroku złożył w przepisanym terminie wniosek o jego uzasadnienie. Jednocześnie Obwiniony potwierdził swoją nieobecność na rozprawie przed Wojewódzkim Sądem Administracyjnym w W., uzasadniając ją nagłym zdarzeniem losowym. Niemniej jednak podkreślił, iż niestawiennictwo nie miało wpływu na wynik sprawy, ponieważ na rozprawie nie przeprowadzano postępowania dowodowego, a swoje stanowisko w sprawie wyraził we wcześniej wspomnianym piśmie.
 
Zastępca Rzecznika Dyscyplinarnego dn. [..]  wydał postanowienie o odmowie wszczęcia dochodzenia w sprawie. Powołał się przy tym na fakt, iż zgodnie z załączonym do akt wezwaniem, stawiennictwo pełnomocnika na przedmiotowej rozprawie nie było obowiązkowe. Zastępca Rzecznika Dyscyplinarnego wskazał również, iż podjęte przez Obwinionego czynności w sprawie czyniły zadość obowiązkowi należytej i starannej reprezentacji. Ponadto Zastępca Rzecznika Dyscyplinarnego wskazał, iż podnoszone przez Pokrzywdzoną okoliczności, jakoby podejmowała wielokrotnie bezskuteczne próby kontaktowania się z pełnomocnikiem, nie zostały należycie udowodnione.
 
W dn. […] Pokrzywdzona odwołała się od postanowienia Zastępcy Rzecznika Dyscyplinarnego. Podtrzymała swoje stanowisko, twierdząc, iż Obwiniony uchybił obowiązkom: informowania oraz kontaktowania się ze Pokrzywdzoną, a także osobistego stawiennictwa na rozprawie w Sądzie.
 
Po rozpatrzeniu odwołania Pokrzywdzonej Okręgowy Sąd Dyscyplinarny Okręgowej Izby Radców Prawnych w Warszawie dn. […] wydał postanowienie o uchyleniu w całości Obwinionego postanowienia i przekazaniu sprawy Rzecznikowi Dyscyplinarnemu do ponownego rozpoznania. Sąd zalecił wyjaśnienie rodzaju okoliczności towarzyszących zdarzeniu losowemu, które miało uniemożliwić Obwinionemu stawiennictwo na rozprawie.
 
Zastępca Rzecznika Dyscyplinarnego […]  wydał postanowienie o wszczęciu dochodzenia. […]  Zastępca Rzecznika Dyscyplinarnego przesłuchał Pokrzywdzoną w charakterze świadka. Pokrzywdzona podtrzymała swoje stanowisko, wskazując na liczne uchybienia Obwinionego w zakresie kontaktowania i informowania jej o stanie sprawy.
 
W trakcie przesłuchania Obwinionego w dniu […]  Obwiniony podtrzymał swoje stanowisko. Wyjaśnił, iż zdarzeniem losowym, w związku, z którym nie był obecny na przedmiotowej rozprawie, była choroba jego życiowej partnerki. Według wyjaśnień Obwinionego w dniach, w których odbyła się rozprawa oboje dowiedzieli się o ciężkiej chorobie zagrażającej bezpośrednio jej życiu, w związku, z czym niespodziewanie wyniknęła potrzeba spotkania u lekarza w trakcie, której Obwiniony chciał towarzyszyć swojej partnerce. Ponadto nagłość tych wydarzeń nie pozwoliła Obwinionemu na ustanowienie w sprawie substytuta. Obwiniony dołączył do akt dokumentację medyczną jego partnerki.
 
W dniu […]  Zastępca Rzecznika Dyscyplinarnego wydał postanowienie o przedstawieniu zarzutów dotyczących braku zapewnienia reprezentacji Pokrzywdzonej w czasie rozprawy w dniu […]  oraz zaniechania informowania Klienta o przebiegu sprawy.
 
Tego samego dnia Obwiniony przyznał się do stawianych mu zarzutów. Wyjaśnił, że w dniu rozprawy towarzyszył partnerce w jednej z licznych w tym czasie konsultacji medycznych. Odnosząc się natomiast do drugiego zarzutu, Obwiniony wskazał, że rzeczywiście nie kontaktował się ze Pokrzywdzoną, jednak z uwagi na specyfikę sprawy nie było takiej konieczności. W związku z powyższym Obwiniony złożył wniosek o dobrowolne poddanie się karze, wnosząc o wymierzenie kary upomnienia za oba stawiane mu zarzuty.
 
Zastępca Rzecznika Dyscyplinarnego w piśmie z dn. […]  przychylił się do wniosku Obwinionego o dobrowolne poddanie się karze i wymierzenie kary upomnienia za oba czyny. W jego ocenie wnioskowana kara pozostaje adekwatna do stopnia winy i wagi zarzucanych Obwinionemu czynów, zaś cele postępowania zostaną osiągnięte przez orzeczenie uzgodnionej kary upomnienia.
 
W dniu […]  Sąd Dyscyplinarny Okręgowej Izby Radców Prawnych w Warszawie ponownie przesłuchał Obwinionego, który potwierdził swoje wcześniejsze zeznania, przyznał się do winy polegającej na niezapewnieniu należytej reprezentacji i niezapewnieniu pomocy substytuta, oraz wniósł o ukaranie w trybie art. 335 Kodeksu Postępowania Karnego.  Pokrzywdzona oraz Zastępca Rzecznika Dyscyplinarnego wyrazili zgodę na dobrowolne poddanie się karze przez Obwinionego i ukaranie go karą upomnienia za każdy z zarzucony obwinionemu czyn.
 
Oceniając ustalenia stanu faktycznego Okręgowy Sąd Dyscyplinarny zważył, co następuje:
Wniosek Obwinionego zasługuje na uwzględnienie.
 Rozpoznając wniosek o dobrowolne poddanie się karze, Sąd Dyscyplinarny badał go zarówno pod względem tego, czy okoliczności dopuszczenia się zaniechań ze strony Obwinionego nie budzą wątpliwości, jak i tego, czy pomimo nieprzeprowadzania postępowania dowodowego, cele postepowania zostaną osiągnięte.
 
Wskazać należy, iż instytucja dobrowolnego poddania się karze ma wprawdzie upraszczać postępowanie karne, co jednak ”nie jest równoznaczne ze zwolnieniem sądu od obowiązku należytej kontroli i oceny zgromadzonego materiału dowodowego służącego ustaleniu niebudzącego wątpliwości stanu faktycznego i realizacji celów postępowania karnego określonych w art. 2 KPK”. Wyrok Sądu Najwyższego - Izba Wojskowa z dnia 27 czerwca 2013 r. WA 13/13). Przyznanie się Obwinionego do popełnienia zarzucanych mu czynów nie może bowiem prowadzić do automatycznego akceptowania jego wniosku, a więc wymaga zbadania pod kątem spełnienia przesłanek z art. 387  § 2 k.p.k.
 
Sąd przychylił się do wniosku Obwinionego o dobrowolne poddanie się karze, gdyż na podstawie zebranego w sprawie materiału dowodowego doszedł do przekonania, iż okoliczności dopuszczenia się przedmiotowych naruszeń nie budzą wątpliwości, a cele postępowania zostaną osiągnięte mimo nie przeprowadzania rozprawy w całości.Sąd brał przy tym pod uwagę, iż przesłanka braku wątpliwości, co do okoliczności popełnienia przestępstwa odnosi się do wypełnienia wszystkich niezbędnych znamion przedmiotowego czynu, a w konsekwencji – do jego kwalifikacji prawnej, rodzaju i stopnia zawinienia, skutku przestępnego działania, rozmiaru wyrządzonej szkody, które mają wpływ na kształt i rozmiar odpowiedzialności dyscyplinarnej Obwinionego. (por. Wyrok Sądu Najwyższego - Izba Karna z dnia 4 października 2013 r. III KK 168/13).
 
Sąd ustalił, iż w niniejszej sprawie bezspornym jest fakt nieobecności Obwinionego na rozprawie w dniu […] Jak wynika z zawiadomienia o rozprawie z dnia […]  doręczonego Obwinionemu, jego stawiennictwo na rozprawie nie było obowiązkowe. Jednak, jak słusznie zauważył Okręgowy Sąd Dyscyplinarny w uzasadnieniu postanowienia z dnia […]  minimalny standard pomocy prawnej, czyli należyta staranność zawodowa w przypadku ustanowienia pełnomocnikiem z urzędu obejmuje zapewnienie reprezentacji na rozprawie (osobistej lub przez pełnomocnika na zasadzie substytucji) bez względu na obligatoryjność takiego stawiennictwa. To, że obecność pełnomocnika nie była obowiązkowa, nie zmienia faktu, iż ciąży na nim obowiązek prowadzenia spraw z należytą starannością, określony w art. 6 ust. 1 Kodeksu Etyki Radcy Prawnego, którego tekst jednolity stanowi załącznik do uchwały nr 8/VIII/2010 r. Prezydium Krajowej Rady Radców Prawnych z dnia 28 grudnia 2010 r., a skonkretyzowany w art. 28 ust. 10 Kodeksu Etyki Radcy Prawnego, który stanowi, iż w razie przemijającej przeszkody radca prawny jest obowiązany zapewnić zastępstwo tak, aby prowadzone przez niego sprawy nie doznały uszczerbku.

Takie stanowisko znajduje ponadto wyraz w orzeczeniu Sądu Apelacyjnego w Białymstoku z dnia 16 listopada 2006 r., w którym Sąd stwierdził: „Obowiązek świadczenia pomocy prawnej w celu prawnej ochrony interesów wnioskodawcy, przy zachowaniu należytej staranności, wynikającej z wiedzy prawniczej i zasad etyki, nie wyczerpuje się poprzez wysłuchanie mocodawcy o okolicznościach faktycznych sprawy i uwzględnienie przedłożonych przez niego dokumentów, ale zakłada także aktywną rolę radcy prawnego przy ustaleniu istotnych dla sprawy faktów” (orzeczenie Sądu Apelacyjnego w Białymstoku z dnia 16 listopada 2006 r. I ACa 620/06, Legalis nr 80686).

Przy ocenie stopnia szkodliwości czynu Sąd wziął pod uwagę fakt, iż Obwiniony wystosował merytoryczne pismo w przedmiotowej sprawie. Czynność ta, co prawda nie zwalniała go z obowiązku zapewnienia należytej reprezentacji w czasie rozprawy, niemniej jednak pozwalała na rzeczowe dochodzenie roszczeń Pokrzywdzonej. Działanie to stanowiło czynność aktywnej obrony interesu Pokrzywdzonej, co wpływało na zmniejszenie rozmiaru grożącej szkody. Zgodnie, zatem z art. 115 § 2 k.k. okoliczności te wpływają łagodząco na stopień społecznej szkodliwości czynu, co znalazło wyraz w orzeczonej karze.
 
Niemniej jednak nie można zgodzić się z uzasadnieniem wniosku Zastępcy Rzecznika Dyscyplinarnego z dnia […] , jakoby interes Pokrzywdzonej został narażony na uszczerbek w stopniu znikomym. Przyjęcie takiego twierdzenia oznaczałoby, zgodnie z art. 17 § 1 pkt. 3 k.p.k. w zw. z art. 74¹ ustawy o radcach prawnych, konieczność umorzenia postępowania. Zaniechanie Obwinionego będące przedmiotem postępowania cechuje natomiast niskie (a nie znikome) narażenie na uszczerbek interesu Pokrzywdzonej.
 
Odnosząc się do drugiego ze stawianych Obwinionemu zarzutów, Sąd uznał jego winę w zakresie niedopełnienia obowiązków informacyjnych względem Pokrzywdzonej. Zaznaczyć przy tym należy, iż na Obwinionym, jako pełnomocniku występującym w postępowaniu sądowo-administracyjnym nie ciąży bezwzględny obowiązek szczegółowego uzgadniania taktyki procesowej z Pokrzywdzoną. W postępowaniu tym z zasady nie przeprowadza się dowodów, a orzeczenia odnoszą się do legalności wcześniejszych rozstrzygnięć organów administracji. W związku z tym, dla prawidłowego prowadzenia sprawy, za wystarczającą uznać należy analizę informacji znajdujących się w aktach sprawy. Niemniej jednak oprócz ustalenia taktyki procesowej, na pełnomocniku spoczywa obowiązek informowania o przebiegu i wyniku sprawy. Aktywność Obwinionego w tej mierze była nader skąpa, gdyż ograniczała się jedynie do wysłania Pokrzywdzonej listu poleconego, informującego o możliwych sposobach podjęcia kontaktu z Obwinionym. Sąd uznał, iż zaniechanie dalszego informowania Pokrzywdzonej o przebiegu sprawy naruszyło obowiązek informowania klienta o przebiegu sprawy, stypizowany w art. 28 ust. 5 Kodeksu Etyki Radcy Prawnego.
 
W związku z powyższym Sąd uznał, iż wniosek o dobrowolne poddanie się karze zasługuje na uwzględnienie, a kary upomnienia pozwalają przyjąć, iż cele postępowania zostaną osiągnięte.

O kosztach postępowania Sąd orzekł na podstawie art. 70(6) ustawy o radcach prawnych, biorąc pod uwagę czynności podjęte w postępowaniu.

W związku z powyższym Sąd orzekł jak w sentencji.
(BU)