Orzeczenie z dnia 9 października 2018 r. Sygn. akt: D 73/18
Orzeczenie prawomocne
WSD orzeczeniem z dnia 9 marca 2021 r. sygn. WO-147/20
zmienił zaskarżone orzeczenie w zakresie wymierzonej obwinionemu kary w ten sposób, że w miejsce orzeczonej kary nagany wymierza obwinionemu karę zawieszenia prawa do wykonywania zawodu na czas 1 (jednego) roku; w pozostałym zakresie zaskarżone orzeczenie utrzymuje w mocy.

 

PRZEWODNICZĄCY:   r. pr. Andrzej Dudziuk
CZŁONKOWIE:    r. pr. Agnieszka Świstak
r. pr. Paulina Sibilska
PROTOKOLANT:    Karolina Szymala

           

Okręgowy Sąd Dyscyplinarny Okręgowej Izby Radców Prawnych w W. po rozpoznaniu na rozprawie w dniu […] r. w W. sprawy przeciwko radcy prawnemu S.(1), […], obwinionemu o to, że:
w okresie od […] r. do […] r., w L. i W., mimo prawomocnego i podlegającego wykonaniu od dnia […] r. orzeczenia Okręgowego Sądu Dyscyplinarnego w W. z dnia […] r. wymierzającego mu karę zawieszenia prawa do wykonywania zawodu na czas […] miesięcy – nadal wykonywał zawód radcy prawnego – poprzez złożenie w dniu […] r. do Sądu Rejonowego w L., w imieniu K., wniosku o podział majątku dorobkowego oraz przyjęcie w dniu […] r. od U. i w dniu […] r. od S.(2) upoważnień do obrony w śledztwie nadzorowanym przez Prokuraturę Rejonową W., toczącym się pod sygnaturą […] - i uczestniczenie w ww. dniach w czynnościach ogłoszenia zarzutów oraz przesłuchania w charakterze podejrzanych ww. osób,
tj. popełnił czyn z art. 64 ust. 1 ustawy o radcach prawnych w związku z art. 3 ust. 1 i art. 28 ust. 2 ustawy o radcach prawnych oraz w związku z art. 6 Kodeksu Etyki Radcy Prawnego, stanowiącego załącznik do uchwały nr 3/2014 Nadzwyczajnego Krajowego Zjazdu Radców Prawnych z dnia 22 listopada 2014 r. w sprawie Kodeksu Etyki Radcy Prawnego
 

 

 

 
Wnioskiem z […] r., który wpłynął do Okręgowego Sądu Dyscyplinarnego Okręgowej Izby Radców Prawnych w W. (dalej: „OSD”) w dniu  […] r. Zastępca Rzecznika Dyscyplinarnego Okręgowej Izby Radców Prawnych w W. (dalej: „ZRD”) wniósł o ukaranie radcy prawnego S. (nr wpisu: […]; dalej: „Obwiniony”).
 
Zarzucone Obwinionemu przewinienie dyscyplinarne polegało na tym, że w okresie od […] r. do […] r. w L. i W., mimo prawomocnego i podlegającego wykonaniu od dnia […] r. orzeczenia Okręgowego Sądu Dyscyplinarnego w W. z dnia […] r. wymierzającego mu karę zawieszenia prawa do wykonywania zawodu radcy prawnego na czas […] miesięcy – nadal wykonywał zawód radcy prawnego – poprzez złożenie w dniu […] r. do Sądu Rejonowego w L., w imieniu K., wniosku o podział majątku dorobkowego oraz przyjęcie w dniu […] r. od U. i w dniu […] r. od S.(2) upoważnień do obrony w śledztwie nadzorowanym przez Prokuraturę Rejonową W. toczącym się pod sygnaturą […] – i uczestniczenie w ww. dniach w czynnościach ogłoszenia zarzutów oraz przesłuchania w charakterze podejrzanych ww. osób. W ocenie ZRD powyższe zachowania stanowiły czyn określony w art. 64 ust. 1 w zw. z art. 3 ust. 1 i art. 28 ust. 2 ustawy o radcach prawnych („Ustawa”) w zw. z 6 Kodeksu Etyki Radcy Prawnego, którego jednolity tekst stanowi załącznik do uchwały 3/2014 Prezydium Krajowej Rady Radców Prawnych z dnia 22 listopada 2014 r.
 
Obwiniony nie złożył odpowiedzi na wniosek o ukaranie.
 
OSD rozpoznał sprawę na rozprawie w dniu […] r. przy udziale Obwinionego.
 
Okręgowy Sąd Dyscyplinarny ustalił następujące istotne okoliczności faktyczne sprawy:
 
Orzeczeniem Okręgowego Sądu Dyscyplinarnego Okręgowej Izby Radców Prawnych w W. z dnia […] r. Obwiniony został ukarany karą dyscyplinarną zawieszenia prawa do wykonywania zawodu radcy prawnego na czas sześciu miesięcy oraz zakazem wykonywania patronatu na czas trzech lat. Orzeczenie to uprawomocniło się od dnia […] r. (orzeczenie OSD wraz ze wzmianką o prawomocności i wykonalności, k. […]).
 
Pismem […] r. Sąd Rejonowy w L. […] Wydział Cywilny poinformował Okręgową Izbę Radców Prawnych w W., że Obwiniony złożył w imieniu K. w Sądzie Rejonowym w L. wniosek z […] r. o podział majątku dorobkowego pomimo zawieszenia prawa do wykonywania zawodu radcy prawnego (pismo z Sądu Rejonowego w L., k. […]; wniosek Obwinionego z […] r. o podział majątku dorobkowego wraz z załącznikami, k. […]-[…]).
 
Pismem z […] r. Prokuratura Rejonowa W. w W. zawiadomiła Okręgową Izbę Radców Prawnych w W., że w ramach śledztwa przeciwko podejrzanym: U. oraz S.(2) prowadzonego pod sygn. […]) U. w dniu […] r. oraz S.(2) w dniu […] r. ustnie do protokołu ustanowili obrońcę w osobie Obwinionego. Obwiniony uczestniczył w tych dniach w czynności ogłoszenia zarzutów oraz przesłuchania ich w charakterze podejrzanych. Obwiniony nie poinformował prokuratora, że nie jest osoba uprawnioną do obrony w rozumieniu art. 82 k.p.k. (zawiadomienie, k. […]).
 
Powyższy, niesporny stan faktyczny został ustalony w oparciu o zgromadzone w sprawie dokumenty oraz wyjaśnienia Obwinionego, który przyznał się zarówno w toku dochodzenia dyscyplinarnego (protokół przesłuchania Obwinionego, k. […]), jak i na rozprawie (protokół rozprawy, k. […]) do stawianych mu zarzutów.
 
Materiał dowodowy w niniejszej sprawie stanowią w pierwszej kolejności kserokopie wspomnianych pism. OSD uznał ten materiał za wiarygodny i potwierdzający odzwierciedlone w nim okoliczności w szczególności w zakresie dat czynności, występowania Obwinionego w charakterze radcy prawnego – pełnomocnika oraz w postępowaniu karnym. Prawdziwość zgromadzonych w sprawie dokumentów nie budziła wątpliwości OSD i znajduje potwierdzenie w wyjaśnieniach Obwinionego. Tym samym OSD uznał, że zgromadzone dokumenty mogły stanowić rzetelną podstawę do dokonania ustaleń faktycznych w niniejszej sprawie.
 
W zakresie wyjaśnień Obwinionego OSD dał im wiarę w zakresie w jakim potwierdzają okoliczności faktyczne, wynikające ze zgromadzonych w sprawie dokumentów oraz w zakresie odmowy przez U. i S.(2) składania zeznań. Obwiniony nie kwestionował, swojego udziału zarówno w sprawie cywilnej, jak i w czynnościach przedmiotowego postępowania karnego, motywując swe postępowanie działaniem dla dobra klientów.
 
Okręgowy Sąd Dyscyplinarny Okręgowej Izby Radców Prawnych w W. zważył, co następuje:
 
Po analizie zebranego materiału dowodowego OSD uznał, że materiał ten pozwala na przypisanie Obwinionemu oczywiście zawinionego popełnienia zarzucanych mu przewinień dyscyplinarnych. Tym samym można postawić mu zarzut naruszenia wskazanych we wniosku o ukaranie przepisów Ustawy i Kodeksu Etyki Radcy Prawnego („dalej: „KERP”).
 
Na wstępie rozważań należy wskazać, że nie ma wątpliwości co do tego, że Obwiniony dopuścił się zarzucanych mu czynów w ramach świadczonej pomocy prawnej, czyli w ramach czynności zawodowych, czy też szerzej – wykonywania zawodu radcy prawnego. Obwiniony w sprawie o podział majątku dorobkowego złożył wniosek jako radca prawny - pełnomocnik wnioskodawczyni. Wniosek został sporządzany na papierze firmowym jego kancelarii, podpisywany imiennie z podaniem tytułu zawodowego. W aktach sprawy znajduje się również pełnomocnictwo ogólne od wnioskodawczyni udzielone Obwinionemu (k. […]). W zakresie postępowania karnego Obwiniony nie kwestionował swojego udziału w czynnościach postępowania przygotowawczego, najpierw jako pełnomocnik (art. 87 k.p.k.) jak również nie kwestionował, że został ustanowiony obrońcą przez oboje podejrzanych oraz, że uczestniczył w obu czynnościach postawienia im zarzutów.
 
Nie może więc być wątpliwości, że zarzucane Obwinionemu czyny mogą być rozpatrywane pod kątem naruszenia norm wykonywania zawodu, zawartych w Ustawie i KERP.
 
W ocenie OSD argumentacja Obwinionego, że jego udział w sprawach był podyktowany dobrem klientów, działał pro bono, itp., nie może stanowić jakiegokolwiek usprawiedliwienia dla naruszenia zasad etyki zawodowej. Motywy, jakimi kierował się Obwiniony nie zasługują na usprawiedliwienie i nie wpływają na ocenę co do winy Obwinionego, która w świetle zgormadzonego materiału jest oczywista. Każdy radca prawny, jako profesjonalista i osoba wykonująca zawód zaufania publicznego musi być świadomy zakresu i rodzaju zakazów, jakie wiążą się z prawomocnym orzeczeniem sądu dyscyplinarnego o zawieszeniu prawa do wykonywania zawodu oraz jakie sankcje mogą grozić radcy prawnemu naruszającemu takie orzeczenie.
 
Oczywistym jest, że radca prawny powinien działać w dla dobra i w interesie reprezentowanych przez siebie klientów. Działanie to musi się jednakże mieścić w granicach wyznaczonych przepisami prawa, zasadami etyki zawodowej i prawomocnymi orzeczeniami uprawnionych organów, w tym organów dyscyplinarnych samorządu radcowskiego.
 
Inkryminowane zachowania stanowiło ewidentny przykład naruszenia przez niego przepisów zarówno ustawowych (k.p.k., k.p.c. i Ustawy), jak i Kodeksu Etyki Radcy Prawnego.
 
Na gruncie KERP Obwiniony swoim zachowaniem sprzeniewierzył się rocie ślubowania radcowskiego i wspomnianym przepisom KERP. Tym samym, w sposób oczywisty, Obwiniony naruszył zaufanie do zawodu radcy prawnego, jako zawodu zaufania publicznego, a w konsekwencji naraził na szwank godność zawodu.
 
W interesie samorządu radców prawnych, jako wspólnego dobra zrzeszonych w nim radców prawnych jest, by zawód radcy prawnego był postrzegany w społeczeństwie jako zawód wykonywany przez osoby cechujące się nienaganną postawą etyczną. Klient musi mieć przekonanie, że radca prawny, któremu powierza swoją sprawę jest osobą cechującą się najwyższymi walorami etycznymi i moralnymi. Jest to warunek niezbędny do pozyskania i utrwalania zaufania publicznego do całego zawodu. Z tego powodu organy samorządu muszą surowo reagować na każdy przejaw zachowania godzącego w godność zawodu radcy prawnego.
 
W zakresie wymiaru kary OSD uznał, że kara nagany oraz środek karny w postaci zakazu wykonywania patronatu będą adekwatne do ciężaru popełnionego czynu i stopnia jego zawinienia. W ocenie OSD orzeczenie dyscyplinarne o zawieszeniu prawa do wykonywania zawodu zawiera w sobie oczywistą normę nakazującą zawieszonemu radcy pranemu powstrzymanie się od podejmowania jakichkolwiek dalszych czynności zawodowych, a ponadto obowiązek zminimalizowania negatywnych skutków dla reprezentowanej strony (wyłączenie się od udziału w postępowaniu, umożliwienie stronie udzielenia pełnomocnictwa innej osobie, itp.). W tym kontekście za wręcz kuriozalne należało uznać założenie Obwinionego, że udając się do prokuratury Obwiniony zakładał, że prokurator powinien wiedzieć, że w stosunku do Obwinionego zostało orzeczone zawieszenie prawa do wykonywania zawodu.
 
Ustalając wymiar kary OSD miał na uwadze także jej celowość, tj. okoliczność, iż stanowić będzie ona represję, która powinna w przyszłości przypomnieć Obwinionemu, że postępowanie którego się dopuścił, jest etycznie naganne i że w przyszłości nie dopuści się jakichkolwiek naruszeń zasad etyki zawodowej albowiem skutkować to może jeszcze surowszymi karami dyscyplinarnych.
 
Pomimo ewidentnych naruszeń przez Obwinionego zasad etyki zawodowej i przepisów Ustawy OSD nie orzekł najsurowszych kar dyscyplinarnych. OSD uznał za okoliczność częściowo łagodzącą i wpływającą na złagodzenie wymiaru kary postawę Obwinionego w toku dochodzenia dyscyplinarnego i rozprawy przed OSD. Obwiniony przyznał się do winy, nie kwestionował i potwierdził okoliczności faktyczne sprawy, uzasadniając swoje działanie interesem klientów. Wziąwszy pod uwagę skutki procesowe, jakie wiążą się z nieważnością postępowania obiektywnie trudno zgodzić się ze stanowiskiem, że radca prawny prawomocnie zawieszony w prawie wykonywania zawodu działał w interesie klienta. Tym niemniej afirmatywna postawa Obwinionego, który przyznał się do „błędu”, skutkowała odstąpieniem przez OSD od wymiaru surowszych kar.
 
Wymierzenie kary nagany skutkuje możliwością orzeczenia dodatkowo zakazu wykonywania patronatu. OSD postanowił orzec w stosunku do Obwinionego ten środek, uznając, że […]-letni okres zakazu wykonywania patronatu jest adekwatny do stopnia zawinienia i celów tego środka. Nie sposób wyobrazić sobie, aby dopuszczając się popełnienia tego rodzaju przewinień dyscyplinarnych Obwiniony mógł należycie przygotowywać aplikantów do rzetelnego wykonywania zawodu radcy prawnego i kształtowania u nich właściwej postawy etycznej.
 
O kosztach orzeczono na podstawie art. 70⁶ ust. 2 ustawy o radcach prawnych w zw. z § 1 ust. 1 Uchwały nr 86/IX/2015 Krajowej Rady Radców Prawnych z dnia 20 maca 2015 r. w sprawie określenia wysokości zryczałtowanych kosztów postępowania dyscyplinarnego.
 
Mając na uwadze powyższe okoliczności OSD orzekł jak w sentencji.
  
(WK)