Orzeczenie z dnia 9 grudnia 2016 r. Sygn. akt: D 43/2016
Orzeczenie prawomocne
 

 WSD orzeczeniem z dnia 16 maja 2017 r. sygn. WO-39/17 zmienił zaskarżone orzeczenie w punkcie 1 i uznał radcę prawnego  S., […], winną niedopełnienia należytej staranności przy wykonywaniu czynności zawodowych, świadcząc pomoc prawną na rzecz L.(1) i L. (2)  w stanie konfliktu interesów, działała na ich niekorzyść oraz wprowadzając ich w błąd, co stanowi przewinienie dyscyplinarne jako czyn sprzeczny z zasadami wyrażonymi w art. 6 ust. 1 i 2, art. 20, art. 21 a) Kodeksu Etyki Radcy Prawnego, którego tekst jednolity stanowi załącznik do uchwały Nr 8/VIII/2010 Prezydium Krajowej Rady Radców Prawnych z dnia 28 grudnia 2010 r. w zw. z art. 64 ust. 1 ustawy z dnia 06 lipca 1982 r. o radcach prawnych (Dz.U. z 2014 r., późn. 637 z późn. zm.) i za ten czyn na podstawie art. 64 ust. 1 i art. 65 ust. 1 pkt 3 ustawy o radcach prawnych wymierzył obwinionej karę pieniężną w wysokości […] zł ([…] złotych) oraz na podstawie art. 65 ust. 2a orzekł dodatkowo zakaz wykonywania patronatu na okres […] lat.

Okręgowy Sąd Dyscyplinarny Okręgowej Izby Radców Prawnych w W. po rozpoznaniu na rozprawach w dniach [...], [...] i [...] w W. sprawy przeciwko radcy prawnemu S (1), [...], obwinionej o to, że:
w okresie od [...] r. do [...] r. nie dopełniła należytej staranności przy wykonywaniu czynności zawodowych świadcząc pomoc prawną na rzecz L (1) i L (2) w stanie konfliktu interesów, działała na niekorzyść w/w Klientów, wprowadzała ich w błąd
tj. w sprawie czynów naruszających podstawowe wartości i zasady wykonywania zawodu radcy prawnego określone w art. 6 ust. 1 i ust. 2, art. 19, 20 i 20a Kodeksu Etyki Radcy Prawnego, którego tekst jednolity stanowi załącznik do uchwały Nr 8/VIII/2010 Prezydium Krajowej Rady Radców Prawnych z dnia 28 grudnia 2010 r. w zw. z art. 64 ust. 1 ustawy z dnia 6 lipca 1982 r. o radcach prawnych (Dz.U. z 2014 r. poz. 637 z późn. zm.)

 
orzeka:

 
1.      Uznaje radcę prawnego S (1), [...], winną niedopełnienia należytej staranności przy wykonywaniu czynności zawodowych świadcząc pomoc prawną na rzecz pokrzywdzonych L (2) i L (1) działała na ich niekorzyść i wprowadzała ich w błąd, co stanowi przewinienie dyscyplinarne jako czyn sprzeczny z zasadami wyrażonymi w art. 6 ust. 1 w zw. z art. 19 Kodeksu Etyki Radcy Prawnego, którego tekst jednolity stanowi załącznik do uchwały Nr 8/VIII/2010 Prezydium Krajowej Rady Radców Prawnych z dnia 28 grudnia 2010 r. w zw. z art. 64 ust. 1 ustawy z dnia 6 lipca 1982 r. o radcach prawnych (Dz.U. z 2014 r. poz. 637 z późn. zm.) i za czyn ten na podstawie art. 64 ust. 1 i art. 65 ust. 1 pkt 3 ustawy o radcach prawnych wymierza karę pieniężną w wysokości [...] zł (słownie: [...] złotych) oraz dodatkowo na podstawie art. 65 ust. 2a ustawy o radcach prawnych orzeka zakaz wykonywania patronatu na czas lat [...];
2.      Na podstawie art. 70⁶ ust. 2 ustawy o radcach prawnych zasądza od obwinionej radcy prawnego S (1), [...], na rzecz Okręgowej Izby Radców Prawnych w W. tytułem zwrotu kosztów postępowania dyscyplinarnego kwotę w wysokości [...] zł (słownie: [...] złotych).

 
Dnia [...] roku Rzecznik Dyscyplinarny Okręgowej Izby Radców Prawnych w W. (dalej: „Rzecznik”) wniósł do Okręgowego Sądu Dyscyplinarnego Okręgowej Izby Radców Prawnych w W. (dalej: „Sąd”), wniosek o wszczęcie postępowania dyscyplinarnego przeciwko radcy prawnemu S (1) wpisanej na listę radców prawnych prowadzonej przez Okręgową Izbę Radców Prawnych w W. pod numerem wpisu [...] (dalej: „Obwiniona”). Obwinionej przedstawiono zarzut nienależytego wykonywania zawodu radcy prawnego polegającego na tym, iż w okresie od [...] roku do [...] roku nie dopełniła należytej staranności przy wykonywaniu czynności zawodowych świadcząc pomoc prawną na rzecz L (1) i L (2) w stanie konfliktu interesów, działała na niekorzyść w/w Klientów, wprowadzała ich w błąd, tj. w sprawie czynów naruszających podstawowe wartości i zasady wykonywania zawodu radcy prawnego określone w art. 6 ust. 1 i ust. 2, art. 19, 20 i 20a Kodeksu Etyki Radcy Prawnego (dalej: „KERP”) , którego tekst jednolity stanowi załącznik do uchwały Nr 8/VIII/2010 Prezydium Krajowej Rady Radców Prawnych z dnia 28 grudnia 2010 r. w zw. z art. 64 ust. 1 ustawy z dnia 1982 r. o radcach prawnych (Dz. U. z 2014 r poz. 637 z późn. zm.). Dnia [...] roku Obwiniona złożyła do Sądu pismo zatytułowane „Pismo w sprawie” w którym odniosła się do wniosku o ukaranie oraz złożyła wniosek o przesłuchanie Z. na okoliczności w piśmie tym wskazane.
Na rozprawie przed Sądem dnia [...] roku Rzecznik zmodyfikowała kwalifikację prawną zarzutu poprzez zmianę art. 20a KERP na art. 21a oraz 22 ust.1 pkt a) KERP. Sąd przeprowadził dowody z przesłuchania Obwinionej, Pokrzywdzonych L (2), L (1), świadków W. oraz S (2) Sąd zobowiązał strony do złożenia ostatecznych wniosków dowodowych w terminie 14 dni od terminu rozprawy i przerwał rozprawę do dnia [...] roku.
Obwiniona dnia [...] roku złożyła pismo w sprawie, w którym wniosła o przesłuchanie w charakterze świadka pracownika kancelarii F. na okoliczności związane ze współpracą z państwem L (1) L (2).
Dnia [...] do Sądu wpłynęło pismo Obwinionej w którym usprawiedliwiała ona swoją nieobecność oraz wniosła o nierozpoznawanie sprawy pod jej nieobecność i jej odroczenie na następny termin. Zapewniła jednocześnie, że w razie wyznaczenia przez Sąd następnego terminu rozprawy stawi się na nim.
Sąd na rozprawie dnia [...] roku odroczył rozprawę do dnia [...] roku.
W dniu [...] roku do Sądu wpłynęło pismo Obwinionej, w którym wnosiła ona usprawiedliwienie jej nieobecności na rozprawie wyznaczonej tego samego dnia uzasadniając to koniecznością uczestniczenia w sprawach rodzinnych, czego nie była w stanie wcześniej przewidzieć. Obwiniona cofnęła jednocześnie wniosek o przesłuchanie świadka F.
Sąd na rozprawie dnia [...] roku przeprowadził dowód z odsłuchania nagrania rozmów Obwinionej z Pokrzywdzonymi zawartymi na płycie CD+R znajdującej się w aktach sprawy.
 
Na podstawie całokształtu materiału dowodowego, ujawnionego w toku rozprawy głównej, Sąd ustalił następujący stan faktyczny:
Pokrzywdzeni dnia [...] roku zaciągnęli w banku P. S.A. pożyczkę hipoteczną której zabezpieczeniem była nieruchomość stanowiąca własność Pokrzywdzonych ([...]).
Pokrzywdzeni pożyczkę hipoteczną zaciągniętą w banku P. S.A. wzięli w celu przekazania jej S (2) (zeznania Pokrzywdzonych, dowód nagrań rozmów pomiędzy Obwinioną i Pokrzywdzonymi, k. [...],[...])
Część zadłużenia z tytułu pożyczki hipotecznej zaciągniętej w banku P. S.A. przez Pokrzywdzonych spłacała S (2) (k. [...],[...],[...]).
Pismem z dnia [...] roku bank P. S.A., wobec nie dokonywania spłaty zadłużenia wypowiedział umowę ww. kredytu. (k. [...]).
Dnia [...] roku bank P. S.A. wydał bankowy tytuł egzekucyjny obejmujący ww. należność Pokrzywdzonych z tytułu niespłaconej pożyczki hipotecznej (k. [...]).
Przeciwko Pokrzywdzonym toczyło się postępowanie egzekucyjne prowadzone przez komornika sądowego przy Sądzie Rejonowym w P. W., między innymi z nieruchomości Pokrzywdzonych. Postępowanie to zostało dwukrotnie umorzone (k. [...] zeznania Pokrzywdzonych, zeznania świadka W.).
Obwiniona świadczyła pomoc prawną na rzecz Pokrzywdzonej L (1) w postępowaniu egzekucyjnym prowadzonym na podstawie bankowego tytułu egzekucyjnego wystawionego przez bank P. S.A. (k. [...]).
Na podstawie pełnomocnictw z dnia [...] roku oraz [...] roku Obwiniona reprezentowała Pokrzywdzonych przed bankiem P. S.A. w sprawie restrukturyzacji kredytu (k. [...],[...],[...]).
Obwiniona dnia [...] roku wystąpiła, działając w imieniu Pokrzywdzonych, przeciwko bankowi P. S.A. z pozwem o rozłożenie na raty zaległości kredytowych na podstawie art. 320 kpc (k. [...]). Sąd Okręgowy w W. dnia [...] roku oddalił powództwo w niniejszej sprawie (k. [...]).
Obwiniona zabraniała Pokrzywdzonym kontaktowania się z komornikiem sądowym, który prowadził przeciwko nim postępowanie egzekucyjne (k. [...],[...],[...], dowód nagrań rozmów pomiędzy Obwinioną i Pokrzywdzonymi).
Pokrzywdzeni [...] roku zawezwali Obwinioną do próby ugodowej wzywając ją do zapłaty kwoty [...] złotych oraz spłaty zadłużenia wobec banku P. S.A. (k. [...],[...]).
Obwiniona świadczyła w przeszłości pomoc prawną na rzecz S (2), ponadto pozostawała także z nią w bliskich stosunkach i to S (2) skontaktowała Pokrzywdzonych z Obwinioną (k. [...],[...]).
Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie:
zawiadomienia o popełnieniu wykroczenia dyscyplinarnego z dnia [...] roku
(k. [...]), powództwa o rozłożenia na raty wraz z wyrokiem i uzasadnieniem (k. [...]), pisma z dnia [...] roku (k. [...]), protokołu przesłuchania pokrzywdzonej L (1) i L (2) z dnia [...] r (k. [...]), nagrań rozmów prowadzonych przez pokrzywdzonych z Obwinioną (k. [...]), korespondencji z bankiem P. (k. 71-109), wezwań do zapłaty skierowanych do S (2) (k. [...]), transkrypcji rozmów L (1) i L (2) z S (1) oraz Obwinioną (k. [...]).
 
Oceniając ustalenia stanu faktycznego Okręgowy Sąd Dyscyplinarny zważył, co następuje:
Po przeprowadzeniu postępowania dowodowego Sąd doszedł do przekonania, że zarzut stawiany Obwinionej w zakresie popełnienia czynu sprzecznego z art. 6 ust. 1 w zw. z art.
19 ust. 1 KERP jest zasadny i znajduje oparcie w materiale dowodowym.
Sąd wziął pod rozwagę treść dokumentów dopuszczonych jako dowód w sprawie, dał wiarę wszystkim tym dokumentom, ponieważ nie znalazł podstaw by kwestionować ich wiarygodność. Także Obwiniona nie kwestionowała wiarygodności tych dokumentów.
Sąd tylko częściowo dał wiarę zeznaniom Obwinionej oraz świadka S (2), jako że wyjaśnienia i zeznania te nie korespondowały z pozostałym materiałem dowodowym w postaci dokumentów, przeprowadzonym w sprawie. Sąd dał wiarę zeznaniom świadka S (2) w kwestii znajomości z Obwinioną, którą określiła mianem przyjacielskiej oraz przyjęcia przez nią środków pochodzących z udzielonej Pokrzywdzonym pożyczki hipotecznej, korespondowały one bowiem w zasadniczej części z ustaleniami opartymi na innych dowodach przeprowadzonych w sprawie.
Normatywnym źródłem odpowiedzialności dyscyplinarnej radców prawnych jest przepis
art. 64 ustawy o radcach prawnych. Zgodnie z powołaną regulacją, radca prawny podlega odpowiedzialności dyscyplinarnej m.in. za czyny sprzeczne z zasadami etyki lub godnością zawodu.
Zgodnie z treścią wniosku o wszczęcie postępowania dyscyplinarnego, Rzecznik zarzucił Obwinionej popełnienie czynu sprzecznego z art. 6 ust. 1 i ust. 2, art. 19, 20 art. 21a oraz 22ust. 1 pkt. a) KERP. 
Art. 6 ust. 2 stanowi, że radca prawny obowiązany jest dbać o godność zawodu przy wykonywaniu czynności zawodowych a także w działalności publicznej i w życiu prywatnym.
Art. 20 KERP stanowi radca prawny nie może reprezentować, ani w żaden sposób brać udziału w tej samej sprawie w imieniu więcej niż jednego klienta, jeśli zachodzi konflikt interesów, a jeżeli konflikt interesów ujawni się w toku sprawy obowiązany jest niezwłocznie się z niej wyłączyć.
Art. 21 ust. a) stanowi natomiast, że konflikt interesów ma miejsce, gdy radca prawny zobowiązany jest do działania w interesie dwóch lub większej liczby klientów w zakresie tych samych lub związanych ze sobą spraw a okoliczności te stoją ze sobą w sprzeczności lub istnieje znaczne ryzyko, iż mogłyby one stać ze sobą w sprzeczności. Art. 22ust.1 pkt. a) KERP formułuje natomiast zakaz prowadzenia sprawy oraz udzielania w jakiejkolwiek formie pomocy prawnej jeżeli udzielił wcześniej stronie przeciwnej pomocy prawnej w tej sprawie, albo w sprawie z nią związanej.
W ocenie Sądu przeprowadzone postępowanie dowodowe nie dało podstaw do przyjęcia, że Obwiniona popełniła zarzucane jej we wniosku o ukaranie czyny wypełniające dyspozycję przepisów art. 6 ust. 2, art. 20 art. 21a oraz 22ust.1 pkt. a) KERP. W ocenie Sądu Obwiniona nie naruszyła godności zawodu przy wykonywaniu czynności zawodowych oraz nie ma dowodów na to że w sprawie w której reprezentowała Pokrzywdzonych reprezentowała jednocześnie bądź wcześniej S (2).
Sąd uznał jednak, że zgromadzone w postepowaniu dowody przemawiają za tym, że Obwiniona popełniła czyn wypełniający dyspozycje art. 6 ust. 1 w zw. z art. 19 KERP.
Zgodnie z art. 6 ust. 1 KERP radca prawny obowiązany jest wykonywać czynności zawodowe zgodnie z prawem, uczciwie, rzeczowo i z należytą starannością.
W myśl art. 19 KERP radca prawny nie może brać udziału ani w jakikolwiek sposób uczestniczyć w czynnościach, które uwłaczałyby godności zawodu lub podważały do niego zaufanie.
W ocenie Sądu Obwiniona świadcząc pomoc na rzecz pokrzywdzonych L (1) i L (2) wykonywała czynności zawodowe nieuczciwie i z nienależytą starannością, a czyny te uwłaczały godności zawodu i podważały do niego zaufanie.
W szczególności zauważyć należy, że radca prawny podejmując się prowadzenia na rzecz klienta sprawy winien mieć na celu świadczenie realnej pomocy. Zebrany w sprawie materiał dowodowy wskazuje, że Obwiniona podejmowała w imieniu Pokrzywdzonych czynności procesowe nie mające racjonalnego uzasadnienia w sytuacji prawnej Pokrzywdzonych, a których konsekwencją była jedynie konieczność zapłaty zasądzonych na rzecz przeciwnika procesowego kosztów procesowych.
Ponadto w kontaktach z Pokrzywdzonymi Obwiniona powoływała się na nieformalne kontakty i ustalenia z komornikiem prowadzącym postępowanie egzekucyjne w sprawie Pokrzywdzonych oraz sugerując im, że są to działania nielegalne. Jednocześnie Obwiniona zabraniała Pokrzywdzonym kontaktów z ww. komornikiem dając do zrozumienia, że brak tego kontaktu powodował będzie, iż w sprawie egzekucyjnej nie będą podejmowane jakiekolwiek czynności, ponieważ takie ustalenia zostały poczynione z komornikiem, podjęcie zaś jakichkolwiek czynności spowodować może, że „ktoś wszystkie egzekucje wznowi”. 
Abstrahując od kwestii oceny merytorycznych działań Obwinionej Sąd dokonał także analizy formy jakiej używała Obwiniona w kontaktach z Pokrzywdzonymi. W tej kwestii zwraca uwagę język i sposób wysławiania się Obwinionej w rozmowie prowadzonej z Pokrzywdzonymi dnia [...] roku. W ocenie Sądu używanie zwrotów „nas gówno interesuje”, „żeby się to nie rozpieprzyło”, czy „bo to wtedy to tyłek otłuc” nie było uzasadnione poziomem kultury osobistej rozmówców wobec których Obwiniona ww. zwrotów używała. Sformułowania te uwłaczały jednocześnie godności zawodu radcy prawnego, od którego wypowiedzi winno wymagać się zachowywania wstrzemięźliwości i umiaru w ekspresji.
Zdaniem Sądu, biorąc pod uwagę charakter przewinienia dyscyplinarnego, którego dopuściła się Obwiniona, jak również oceniając postępowanie Obwinionej względem Pokrzywdzonych, stopień winy Obwinionej należy uznać za znaczny. Uznając winę Obwinionej w tym zakresie Sąd ocenił, że podejście Obwinionej do zasad etyki radcy prawnego, a w szczególności zasady nie uczestniczenia w czynnościach które podważały by do niego zaufanie było lekceważące. W ocenie Sądu Obwiniona mając świadomość przymusowej sytuacji Pokrzywdzonych oraz zaufania jakim ją obdarzyli oddając w jej ręce swój los, bo tym właśnie, w ocenie Sądu, było zlecenie złożone przez Pokrzywdzonych Obwinionej zajęcia się w ich imieniu sprawą egzekucji prowadzonej z nieruchomości stanowiącej ich jedyne miejsce zdatne do zamieszkania, winna była wskazać im ich realną sytuację prawną w jakiej się znajdowali. Ocena materiału dowodowego prowadzi zaś do konkluzji, że Obwiniona roztaczała przed Pokrzywdzonymi wizję „załatwienia” umorzenia postępowania egzekucyjnego, które skutkuje niemożnością jego podjęcia przez wierzycieli przez rok, co z kolei jest elementem procesowej gry, której efektem będzie „załatwienie sprawy”. W ocenie Sądu Obwiniona dopuściła się czynu w warunkach winy umyślnej.
Uznając winę Obwinionej w zakresie objętym zarzutem wniosku o ukaranie Sąd, mając na uwadze zawiniony charakter popełnionego przewinienia dyscyplinarnego, uznał, że adekwatne będzie orzeczenie wobec Obwinionej kary pieniężnej w wysokości [...] zł. Wymierzona kara jest uzasadniona stopniem winy i charakterem dokonanego naruszenia, skutkującym wystawieniem na szwank godności zawodowej i niezbędnego zaufania klientów do radców prawnych.
Sąd Dyscyplinarny uznał, że tylko kara pieniężna będzie w pełni adekwatna do popełnionego czynu. Sąd ustalając jej wysokość miał na uwadze jej celowość, tj. okoliczność, iż stanowić będzie ona dodatkową represję, która powinna w przyszłości wzbudzić w Obwinionej refleksję, że postępowanie którego się dopuściła jest etycznie naganne, jak i ekonomicznie nieopłacalne.
Obok kary pieniężnej Sąd uznał za konieczne orzeczenie wobec Obwinionej również dodatkowego środka w postaci zakazu wykonywania patronatu, uznając, że z uwagi na rodzaj popełnionego czynu i stosunek do niego Obwiniona przez okres [...] lat nie powinna uczestniczyć w procesie przygotowania aplikantów do zawodu. Obwiniona swoim postępowaniem podważyła zaufanie jakie samorząd winien mieć do radcy prawnego, któremu powierza odpowiedzialną rolę przygotowania nowych członków samorządu do wykonywania pomocy prawnej. Postawa Obwinionej ujawniona w niniejszym postępowaniu niewątpliwie nie jest godna naśladowania i aplikanci radcowscy powinni być chronieni przez ewentualnością pobierania edukacji zawodowej na jej przykładzie.
O kosztach postępowania na podstawie art. 70? ust. 2 ustawy o radcach prawnych oraz § 1 ust. 1 pkt 1 uchwały nr 86/IX/2015 Krajowej Rady Radców Prawnych z dnia 20 marca 2015 r. w sprawie określenia wysokości zryczałtowanych kosztów postępowania dyscyplinarnego, biorąc pod uwagę czynności podjęte w postępowaniu.
(MW)