Orzeczenie z dnia 8 kwietnia 2022 r. Sygn. akt: D 184/21
Orzeczenie jest nieprawomocne
 

PRZEWODNICZĄCY:      r. pr. Mikołaj Pedrycz
CZŁONKOWIE:                 r. pr. Gerard Madejski
r. pr. Piotr Staniec
PROTOKOLANT:              Karolina Szymala

 
Okręgowy Sąd Dyscyplinarny Okręgowej Izby Radców Prawnych w W. w składzie następującym po rozpoznaniu na rozprawie w dniu [...] r. w W. sprawy przeciwko radcy prawnemu J. Ł.,  ([...]), obwinionemu o to, że:
1) w dniu [...] r., w W., ujawnił wobec Sądu treść i przebieg pertraktacji ugodowych, w których brał czynny udział, w ten sposób, że reprezentując R. spółkę z o.o. przeciwko Kancelarii P. C. spółce z. o.o., w sprawie dotyczącej wykonywania robót modernizacyjnych i aranżacyjnych, nagrał przebieg rozmowy telefonicznej z P. K. – prokurentem Kancelarii P. C. spółki z. o.o., których podmiotem objęte były kwestie związane z zawarciem między stronami ugody, po czym treść tych rozmów, w formie nagrania i transkrypcji a także przekazany mu projekt porozumienia dotyczącego spłaty zadłużeni oraz treść maila z dnia [...] r. adresowanego do P. K. – załączył do sporządzonego w imieniu R. spółki z. o.o. przeciwko Kancelarii P. C. spółce z. o.o. pisma procesowego, skierowanego do Sądu Okręgowego w W. XXVI Wydziału Gospodarczego (sygn. akt […]).
tj. popełnił czyn z art. 64 ust. 1 ustawy o radcach prawnych w związku z art. 21 Kodeksu Etyki Radcy Prawnego;
2) naruszył obowiązek kierowania się w relacjach z radcami prawnymi zasadami koleżeństwa poprzez to, że w dniu [...] r. skierował do radcy prawnego W. T. i do wiadomości radcy prawnej P. K. maila, w którym poinformował o tym, że zgodnie z dyspozycjami swojego mocodawcy podejmie interwencje przed organami Okręgowej Izby Radców Prawnych w W. w sprawie radcy prawnego P. K. oraz że skieruje wystąpienie w celu usunięcia jej ze składów organów i komisji samorządowych, mimo iż radca prawny W. T. nie był uczestnikiem ani też nie reprezentował żadnego uczestnika sporu między R. spółką z. o.o. a Kancelarii P. C. spółką z. o.o.,
tj. popełnił czyn z art. 64 ust. 1 ustawy o radcach prawnych w związku z art. 13 i art. 50 ust. 1 Kodeksu Etyki Radcy Prawnego;
 

 

 

 
Dnia [...] roku r. (data wpływu)  do Rzecznika Dyscyplinarnego Okręgowej Izby Radców Prawnych w W. wpłynęło pismo r. pr. P. K. (dalej: „Zawiadamiająca”), zatytułowane „Zawiadomienie o podejrzeniu popełnienia deliktów dyscyplinarnych”, dotyczące radcy prawnego J. Ł.
 
Zawiadamiająca wskazała, iż radca prawny J. Ł. ([...], dalej: „Obwiniony”) dopuścił się naruszenia zasad wykonywania zawodu radcy prawnego poprzez skierowanie wiadomości e – mail adresowanej do r. pr. W. T., oraz do wiadomości Zawiadamiającej, w której napisał, że zamierza podjąć wobec niej działania przed OIRP w W., jak również podejmie działania w celu usunięcia Zawiadamiającej ze składu organów i komisji samorządowych, oraz zarzucił jej, ze współpracuje ze spółką dokonującą „wyłudzenia usług”.
 
W uzasadnieniu, Zawiadamiająca wskazała także, iż Obwiniony ujawnił treść negocjacji prowadzonych pomiędzy podmiotami, które strony reprezentowały, dotyczących spornej faktury.
 
Zdaniem Zawiadamiającej czyny te wypełniały znamiona deliktów dyscyplinarnych wskazanych w art. 13 w zw. z art. 50 ust. 1 Kodeksu Etyki Radcy Prawnego (dalej: „KERP”) oraz art. 38 ust. 1 KERP w zbiegu z art. 38 ust. 7 KERP.
 
Do zawiadomienia dołączone zostały wydruki korespondencji mailowej od r pr. W. T. i r. pr. J. Ł. z dnia [...] r.
 
W dniu [...] r. Rzecznik Dyscyplinarny (dalej: „RD”) wydał postanowienie o wszczęciu dochodzenia w sprawie naruszenia przez Obwinionego zasad wykonywania zawodu rady prawnego, polegającego na grożeniu Zawiadamiającej podjęciem działań przed organami OIRP w W. oraz ujawnieniu pertraktacji ugodowych, tj. popełnienie czynu z art. 64 ust. 1 ustawy z dnia 12 lipca 1982 r. o radcach prawnych (Dz. U. z 2020 r. poz. 75, dalej: „UoRP”) w zw. z art. 6, art. 13 i art. 38 KERP
 
W skierowanej w dniu [...] r. (data wpływu) odpowiedzi na zarzuty, Obwiniony wskazał, że:
- powiadomienie o możliwości o wystąpieniu do organów OIRP w W. przeciwko Zawiadamiającej jest jego prawem podmiotowym, tym bardziej, że czynił to na wniosek swojego Mocodawcy,
- (odnosząc się do zarzutu posądzenia o wyłudzenie) Zawiadamiająca, będąc prokurentem w spółce prawa handlowego, jednocześnie będąc radcą prawnym, powinna zadbać, aby podmiot ten „nie stwarzał dwuznaczności w ocenie zgodności z przepisami prawa”.
 
Następnie w obszerny sposób przedstawił tło sporu, jaki toczył się pomiędzy spółką R. sp. z o.o. (której był pełnomocnikiem, dalej: „R. sp. z o.o.”), a Kancelarią P. C. sp. z. o.o. (dalej: „Kancelaria P. C. sp. z. o.o.”), w której Zawiadamiająca była prokurentem, dotyczącego zapłaty za wykonane prace remontowe w powierzchni biurowej (k. 24).
 
Zeznając jako świadek przed RD w dniu [...] r., Zawiadamiająca podtrzymała swoje dotychczasowe twierdzenia oraz wyjaśniła, że prowadziła z Obwinionym rozmowy ugodowe pod koniec […] r. W związku ze sporem pomiędzy podmiotami, reprezentowanymi przez strony, Obwiniony podjął czynności w celu uzyskania ochrony prawnej od strony cywilnej i karnej. Będąc przesłuchiwana w sprawie karnej Zawiadamiająca zobaczyła transkrypcję swoich rozmów, co musiało świadczyć o tym, ze zostały one nagrane. Zaskarżona podała sygnatury spraw karnej i cywilnej, o której wspomniała.
 
Wskutek wystąpienia RD do Sądu Okręgowego w W. oraz Prokuratury Rejonowej W. – W., do akt sprawy dołączono przesłane przez SO w W. transkrypcje rozmów pomiędzy Obwinionym, a Zawiadamiającą z dnia [...] r. oraz projekt porozumienia pomiędzy Kancelarią P. C. spółką z. o.o., a R. sp. z o. o., które zostały dołączone przez Obwinionego do pisma procesowego w sprawie o sygn. akt […].
 
W dniu [...] r. (data wpływu) Obwiniony przedstawił kolejne wyjaśnienia, wskazując na różnice znaczeniowe pomiędzy wyrażeniami „pertraktacje”, a „ugoda” oraz wyjaśnił tło sporu pomiędzy R. sp. z o. o., a Kancelarią P. C. spółką z. o.o..
 
Wskazał także, iż rozmowy pomiędzy nim, a P. K. nie miały charakteru rozmów pomiędzy radcami prawnymi, a były to rozmowy prowadzone pomiędzy radcą prawnym, działającym jak pełnomocnik spółki, a prokurentem innej spółki.
 
Do ww. wyjaśnień dołączony został transkrypcja rozmów prowadzonych pomiędzy L.T. (członkiem Zarządu Kancelarii P. C. spółką z. o.o.), a P. S. (współpracownikiem R. sp. z o. o.). Nagranie to zostało złożone do akt posterowania przygotowawczego prowadzonego przez Prokuraturę Rejonową W. – W. pod sygn akt. PR [...]).
 
W dniu [...] r. RD wydał postanowienie o zamknięciu dochodzenia, natomiast w dniu [...] r. przedstawił wniosek o ukaranie.
 
Przedstawione wobec Obwinionego przez RD zarzuty dotyczyły tego, iż:
1) w dniu [...] r. ujawnił wobec sądu treść i przebieg pertraktacji ugodowych, w których brał czynny udział, tj. popełnił czyn a art. 64 ust. 1 UoRP w wzw. Z art. 21 KERP,
2) w dniu [...] r. skierował do innego radcy prawnego oraz do wiadomości Zawiadamiającej e – mail, w którym poinformował m.in. o możliwości wystąpienia przeciwko niej do organów OIRP w W., tj. popełnił czyn z art. 64 ust. 1 UoRP w zw. z  art. 13 i 50 KERP.
 
Na okoliczność ww. zarzutów RD dołączył pismo procesowe z dnia [...] r., wraz z załącznikami oraz wydruk e – mail z dnia [...] r.
 
W dniu [...] r. Obwiniony złożył wniosek o wydłużenie terminu na zajęcie stanowiska odnośnie wniosku o ukaranie o 7 dni. Do ww. pisma nie dołączono wyjaśnień.
 
Na rozprawie w dniu [...] r. stawił się Obwiniony oraz RD.
 
Obwiniony podtrzymał swoje dotychczasowe stanowisko oraz wyjaśnił, że w toku sporu pomiędzy Kancelarią P. C. sp. z. o.o., a R. sp. z o. o. otrzymał on niepodpisaną kopertę zawierającą tekst porozumienia pomiędzy tymi podmiotami. Prowadzone pomiędzy nim, a Zawiadamiającą rozmowy telefoniczne nie dotyczyły propozycji ugodowych, a jedynie ustalenia, czy rzeczywiście pochodzą one od Kancelarii P. C. sp. z. o.o. i mogą być potraktowane jako propozycja ugody.
 
Obwiniony zeznał, iż nie informował Zawiadamiającej, że prowadzona z nią rozmowa jest nagrywana i będzie przedmiotem transkrypcji. Składając transkrypcję tej rozmowy jako załącznik w piśmie procesowym przed sądem powszechnym w postępowaniu cywilnym miał już świadomość, że propozycja ugody pochodziła od Kancelarii P. C. sp. z. o.o..
 
Zawiadamiająca podczas rozprawy stwierdziła, iż zanim R. sp. z o. o. otrzymało kopertę zawierającą propozycje ugodowe, taka formy ich złożenia została uprzednio uzgodniona telefonicznie, zaś sama koperta prawdopodobnie nie była anonimowa.
 
RD podtrzymał swojej stanowisko i wniósł o wymierzenie Obwinionemu kary pieniężnej za pierwszy czyn oraz kary upomnienia za drugi czyn.
 
OSD ustalił następujący stan faktyczny:

Pomiędzy spółkami R. sp. z o. o. (której pełnomocnikiem był Obwiniony), a Kancelarią P. C. sp. z. o.o.(w którym Zawiadamiająca pełniła funkcję prokurenta) istniał spór dotyczący wynagrodzenia za przeprowadzone przez R. sp. z o. o. prace remontowe w biurze należącym do Kancelarii P. C. sp. z. o.o. za które nie otrzymało zapłaty. Powyższa okoliczność nie była kwestionowana przez żadną ze stron.
 
W dniu [...] roku odbyła się rozmowa telefoniczna dotycząca warunków spłaty tej należności, prowadzona pomiędzy przedstawicielem R. sp. z o. o., a przedstawicielem Kancelarii P. C. sp. z. o.o.. Podczas tej rozmowy padły m. in. słowa: (…) czyli po prostu musimy się z wami dogadać, bo inaczej nie dostaniemy kasy tak w skrócie?”.
(Dowód: transkrypcja rozmowy z dnia [...] r., k. 51-55)
 
Następnie pod koniec […] r. R. sp. z o. o. otrzymało propozycję ugody, w formie papierowej w kopercie. Z uwagi na rozbieżne stanowiska stron nie jest jasne, czy była ona w jakikolwiek sposób zaadresowana, co jednak mając na uwadze całokształt sprawy nie wpływa na rozstrzygnięcie.
 
Po otrzymaniu tej koperty miała miejsce rozmowa telefoniczna pomiędzy Obwinionym, a Zawiadamiającą dotyczącą tej ugody.
 
Świadczą o tym m. in. użyte słowa: „(..) dostaliśmy od was to porozumienie i ta propozycja 24 raty bez zabezpieczeń, oprocentowań”, „(..) nam zależy, żeby jakoś się w końcu z państwem porozumieć, podpisać jakieś porozumienie i zacząć po prostu spłacać (…)”.
(Dowód: transkrypcja rozmowy z dnia [...] r., k. 68-71)
 
Obie rozmowy oraz treść ugody zostały przez Obwinionego nagrane bez wiedzy Zawiadamiającej, a transkrypcja z nich oraz treść proponowanej ugody została dołączone do pisma procesowego w sprawie cywilne pomiędzy R. sp. z o. o., a Kancelarią P. C. sp. z. o.o., toczącej się przed Sądem Okręgowym w W. (sygn. akt […]).
Dowód:
- pismo procesowe z dnia [...] r. skierowane do Sądu Okregowego w W. w sprawie […] wraz załącznikami: transkrypcją rozmowy pomiędzy Obwinionym a Zawiadamiającą z dnia [...] r. i propozycją ugody (k. 78-82),
- wyjaśnienia Obwinionego z dnia [...] r. wraz z załącznikiem – transkrypcją rozmowy między przestawi celami R. sp. z o. o. i Kancelarią P. C. sp. z. o.o. z […] r.
- wyjaśnienia Obwinionego podczas rozprawy przed OSD.
 
Treść wyjaśnień Obwinionego oraz ww. pisma procesowego wskazują, iż składając transkrypcję rozmów jako dowód w postępowaniu sądowym, miał on świadomość, że nagrane rozmowy dotyczyły warunków spłaty zadłużenia Kancelarii P. C. sp. z. o.o. wobec R. sp. z o. o. i odnoszą się do propozycji dostarczonych w kopercie.
 
Bezsporną okolicznością pozostaje fakt, iż w dniu [...] r. Obwiniony skierował do r. pr. W. T. wiadomości e – mail , w której użył wobec Zawiadamiającej m. in. słów: „(…) ze swojej strony zamierzam dodatkowo skierować wystąpienie w celu usunięcia Zawiadamiającej ze składu organów i komisji samorządowych (…)”.
 
Obwiniony świadomie zamieścił Zawiadamiającą wśród adresatów tej wiadomości.
Dowód:
- kopie wiadomości e – mail z dnia  (k. 4),
- zeznania Obwinionego,
 
OSD stwierdził co następuje:
 
Istotne dla rozstrzygnięcia w niniejszej sprawie elementy stanu faktycznego nie budzą wątpliwości.
 
Doszło do ujawnienia przez radcę prawnego rozmów ugodowych przed sądem powszechnym. Niewątpliwie pomiędzy dwiema stronami (Kancelarią P. C. sp. z. o.o., a R. sp. z o. o.) istniał spór co do zapłaty za wykonane usługi. Treść rozmów prowadzonych, zarówno przez przedstawicieli tych podmiotów, jak również później przez samego Obwinionego z Zawiadamiającą, dotyczył warunków spłaty zadłużenia, a więc istotnych okoliczności tego sporu. Nie jest przedmiotem niniejszej sprawy ocena, czy sam proces negocjacyjny był prowadzony rzetelnie, czy zaproponowane warunki porozumienia odpowiadały choćby w minimalnym stopniu zasadom uczciwości biznesowej, ani czy intencją strony inicjującej rozmowy (Kancelarią P. C. sp. z. o.o.) było zawarcie ugody (tj. czy nie były to czynności prowadzone dla pozoru).
 
Niewątpliwe jest, iż:
- rozmowy w dniu [...] r. oraz [...] r. prowadzone były przez osoby zaangażowane w relacje pomiędzy Kancelarii P. C. sp. z. o.o., a R. sp. z o.o. (przedstawiciele ww. podmiotów, następnie same strony niniejszego sporu),
- rozmowy dotyczyły warunków zapłaty (ich ewentualnego uznania, terminów itd.),
- Obwiniony, co najmniej w chwili kierowania pisma do Sądu Okręgowego w W.,  miał świadomość, że propozycja ugody, dotyczy sporu w który był zaangażowany,
- rozmowy ugodowe miały charakter poufny, rozmówcy ze strony Kancelarii P. C. sp. z. o.o. nie byli świadomi, że są nagrywani.
 
Okoliczności te zostały ustalone na podstawie znajdujących się w aktach sprawy dokumentów, jak również zeznań Stron. Nie były one kwestionowane przez Obwinionego na żadnym etapie postępowania (zastrzeżenia Obwinionego dotyczyły prawnej kwalifikacji ww. faktów.)
 
Dyspozycja art. 50 KERP jest jednoznaczna: radca prawny nie może ujawniać treści pertraktacji ugodowych, w których brał czynny udział (przy czym wyraz „negocjacje” można traktować jako synonim wyrażenia „pertraktacje”). Zgodnie z potwierdzonym w doktrynie poglądem zakaz ten nie dotyczy treści negocjacji, w których brał udział wyłącznie klient radcy prawnego. W niniejszej sprawie nie ma jednak wątpliwości co do tego, że obwiniony prowadził takie negocjacje bezpośrednio z przedstawicielem drugiej strony (Zawiadamiającą) w dniu [...] r. Nawet w sytuacji, gdy nie da się jednoznacznie stwierdzić, czy był on zaangażowany w rozmowy prowadzone wcześniej (pomiędzy L.T., a P.S.) to ponad wszelką wątpliwość można ustalić, iż Obwiniony wyczerpał dyspozycję art. 21 KERP.
 
Ponadto Obwiniony – bez wiedzy swojego rozmówcy – dokonał nagrania prowadzonych negocjacji, co stoi w sprzeczności z celem prowadzenia rozmów ugodowych, gdzie strony powinny pozostawać w przeświadczeniu przestrzegania zasady poufności, co może im zapewnić swobodną prezentację, nawet kontrowersyjnych, stanowisk.
 
Jak podkreśla się w doktrynie deontologii zawodu radcy prawnego: „Celem uregulowania zamieszczonego w art. 21 KERP jest zapewnienie ochrony swobody wyrażania stanowisk podczas prowadzenia negocjacji mających doprowadzić do zawarcia ugody, a tym samym zapewnienie możliwości prowadzenia negocjacji zakończonych porozumieniem stron. Jest rzeczą oczywistą, że w trakcie negocjacji, w tym w szczególności negocjacji ugodowych, w których obie strony są reprezentowane przez profesjonalnych pełnomocników, dochodzi do składania propozycji czy też prezentowania stanowiska odmiennego od tego, jakie jest prezentowane w procesie” (T. Scheffler (red.), Kodeks Etyki Radcy Prawnego. Komentarz. Wyd. 3, Warszawa 2021). W niniejszej sprawie działanie Obwinionego (ujawnienie treści prowadzonych rozmów przed sądem powszechnym poprzedzone ich nagraniem) stanowiło naruszenie tego przepisu.
 
Odnośnie zarzutu wskazanego w pkt 2 wniosku o ukaranie należy stwierdzić, że fakt sporządzenia przez Obwinionego wiadomości e – mail, ich wysłanie do r. pr. W.T. oraz do wiadomości Zawiadamiającej a także treść ww. maili nie wzbudza wątpliwości.
 
Obwiniony miał także świadomość, iż Zawiadamiająca jest radcą prawnym, aktywnie wykonującym zawód (w przeciwnym razie bezprzedmiotowe byłyby kierowane wobec niej ostrzeżenia o możliwym wystąpieniu do organów OIRP w W.).
 
Treść przywołanych wiadomości e – mail jednoznacznie wskazuje na negatywną ocenę zachowań innego radcy prawnego, mającą na celu poddanie w wątpliwość profesjonalizmu tej osoby i jej kompetencje do pełnienia funkcji w organach samorządu radców prawnych.
 
Ze zgromadzonego materiału dowodowego nie wynika, aby Obwiniony, mając wątpliwości co do etycznego zachowania radcy prawnego, podjął próbę wyjaśnienia tych sytuacji z samą zainteresowaną, co uczyniłby zadość zasadom lojalności i koleżeństwa stypizowanym w art. 50 KERP. Jego wiadomość została od razu skierowana do innego radcy prawnego, co mogło odnieś skutek dyskredytacji Zawiadamiającej.  
 
Zgodnie z wyrażonym poglądem „Wykluczone są ponadto wszelkie pejoratywne oceny, w szczególności odnoszące się do pracy merytorycznej innych radców prawnych, formułowane zarówno na gruncie prywatnym, jak i zawodowym, np. w pismach procesowych, w trakcie polemiki na sali sądowej. (T. Scheffler (red.), Kodeks Etyki Radcy Prawnego. Komentarz. Wyd. 3, Warszawa 2021).”
 
Mając na uwadze tak przedstawioną interpretację art. 21 KERP w niniejszej sprawie, należy stwierdzić naruszenie tego przepisu przez Obwinionego.
 
Z powyższych względów OSD uznał Obwinionego za winnego czynów wskazanych w pkt 1 i 2 wniosku o ukaranie.
 
Wobec powyższego OSD uznał łączną karę nagany za adekwatną w niniejsze sprawie.
 
Orzekając o wymiarze kary OSD miał na względzie fakt, iż Obwiniony działał w porozumieniu ze swoim Klientem, który nie odniósł żadnej szkody i co do zasady nie kwestionował jego działań.
 
Orzeczenie ws. kosztów postępowania zostało podjęte na odstawie art. 70⁶ ust. 2 ustawy o radcach prawnych.
 
W związku z powyższym orzeczono jak na wstępie.
 
GF