Orzeczenie z dnia 7 września 2018 r. Sygn. akt: D 44/18
opublikowano: 2020-10-02 przez: Więckowska Milena
Orzeczenie z dnia 7 września 2018 r. Sygn. akt: D 44/18
Orzeczenie prawomocne
Orzeczenie prawomocne
PRZEWODNICZĄCY: r. pr. Andrzej Dudziuk
CZŁONKOWIE: r. pr. Katarzyna Kosicka - Polak
r. pr. Gerard Dźwigała
PROTOKOLANT: Karolina Szymala
CZŁONKOWIE: r. pr. Katarzyna Kosicka - Polak
r. pr. Gerard Dźwigała
PROTOKOLANT: Karolina Szymala
Okręgowy Sąd Dyscyplinarny Okręgowej Izby Radców Prawnych w W. po rozpoznaniu na rozprawie w dniu […] r. w W. sprawy przeciwko radcy prawnemu B., […], obwinionej o to, że:
1. począwszy od […] r. nie wywiązywała się z obowiązku rzetelnego, sumiennego i profesjonalnego reprezentowania klientów firmy I. Kancelaria Prawna Sp.k., dalej: Spółka, w której jest komplementariuszem, a Spółką R. z siedzibą w A. komandytariuszem, poprzez zaprzestanie współpracy z klientami Spółki, tj. Hotel […] F. S.A., S. S.A., M., I. Sp. z.o.o., S. Sp. z o.o., A. S.A., nieinformowanie ich o stanie prowadzonych na ich rzecz spraw oraz niepodjęcie działań w celu właściwego zakończenia współpracy, bez szkody dla klientów Spółki,
tj. o czyn określony w art. 6 w zw. z art. 12 ust. 1, art. 44 ust. 1 i art. 47 KERP w zw.
z art. 64 ust. 1 ustawy;
2. począwszy od dnia […] r. nie podjęła współpracy z organami samorządu zawodowego radców prawnych, polegającej na złożeniu wyjaśnień na wezwanie Rzecznika Dyscyplinarnego,
tj. o czyn określony w art. 62 ust. 3 w zw. z art. 62 ust. 2 KERP w zw. z art. 64 ust. 1 ustawy
orzeka:
- Uznaje radcę prawnego B., […], winną zarzucanego w punkcie 1 wniosku o ukaranie czynu, który to czyn stanowi przewinienie dyscyplinarne jako czyn sprzeczny z zasadami wyrażonymi w art. 6 w zw. z art. 12 ust. 1, art. 44 ust. 1 i art. 47 Kodeksu Etyki Radcy Prawnego w zw. z art. 64 ust. 1 ustawy o radcach prawnych i za czyn ten na podstawie art. 64 ust. 1 i art. 65 ust. 1 pkt 4 ustawy o radcach prawnych wymierza karę zawieszenia prawa wykonywania zawodu radcy prawnego na czas […] ([…]) lat;
- Uznaje radcę prawnego B., […], winną zarzucanego w punkcie 2 wniosku o ukaranie czynu, który to czyn stanowi przewinienie dyscyplinarne jako czyn sprzeczny z zasadami wyrażonymi w art. 62 ust. 3 w zw. z art. 62 ust. 2 Kodeksu Etyki Radcy Prawnego w zw. z art. 64 ust. 1 ustawy o radcach prawnych i za czyn ten na podstawie art. 64 ust. 1 i art. 65 ust. 1 pkt 1 ustawy o radcach prawnych wymierza karę upomnienia;
- Na podstawie art. 651 ust. 2b ustawy o radcach prawnych orzeka w stosunku do obwinionej radcy prawnego B., […], zakaz wykonywania patronatu na czas […] ([…]) lat;
- Na podstawie art. 706 ust. 2 ustawy o radcach prawnych zasądza od obwinioną radcy prawnego B., […], na rzecz Okręgowej Izby Radców Prawnych w W. tytułem zwrotu kosztów postępowania dyscyplinarnego kwotę […] ([…]) złotych.
Uzasadnienie
Wnioskiem z […] r., który wpłynął do Okręgowego Sądu Dyscyplinarnego Okręgowej Izby Radców Prawnych w W. (dalej: „OSD”) w dniu […] r. Zastępca Rzecznika Dyscyplinarnego Okręgowej Izby Radców Prawnych w W. (dalej: „ZRD”) wniósł o ukaranie radcy prawnego B. (nr wpisu: […]; dalej: „Obwiniona”).
Zarzucone Obwinionej przewinienia dyscyplinarne polegały na tym, że:
- Począwszy od […] r. nie wywiązywała się z obowiązku rzetelnego, sumiennego i profesjonalnego reprezentowania klientów firmy I. Kancelaria Prawna Sp.k., w której jest komplementariuszem, a spółka I. z siedzibą w A. komandytariuszem, poprzez zaprzestanie współpracy z klientami spółki, tj. Hotel […] F. S.A., S. S.A., M., I. sp. z o.o., S. sp. z o.o., A. S.A., nieinformowanie ich o stanie prowadzonych na ich rzecz spraw oraz niepodjęcie działań w celu właściwego zakończenia współpracy, bez szkody dla klientów Spółki, tj. o czyn określony w art. 6 w zw. z art. 44 ust. 1 i art. 47 Kodeksu Etyki Radcy Prawnego (dalej: „KERP”)w zw. z art. 64 ust. 1 ustawy o radcach prawnych (dalej: „URP”);
- Począwszy od dnia […] r. nie podjęła współpracy z organami samorządu zawodowego radców prawnych, polegającej na złożeniu wyjaśnień na wezwanie Rzecznika Dyscyplinarnego, tj. o czyn określony w art. 62 ust. 3 w zw. z art. 62 ust. 2 Kodeksu Etyki Radcy Prawnego w zw. z art. 64 ust. 1 ustawy o radcach prawnych.
Obwiniona nie złożyła odpowiedzi na wniosek o ukaranie.
OSD rozpoznał sprawę na rozprawie w dniu […] r., bez działu Obwinionej, która nie stawiła się na rozprawę i nie usprawiedliwiła należycie swojej nieobecności.
Okręgowy Sąd Dyscyplinarny ustalił następujące istotne okoliczności faktyczne sprawy:
Obwiniona w ramach spółki komandytowej pod firmą „I. Spółka Komandytowa”, nr wpisu do rejestru przedsiębiorców: KRS […]; dalej „Kancelaria”, była wspólnikiem – komplementariuszem, jedynym uprawnionym do reprezentacji Kancelarii. Wspólnikiem – komandytariuszem była międzynarodowa kancelaria z siedzibą w G. pod firmą „I.” (dalej: „I.”) z siedzibą w A., G.. Kancelaria, w oparciu o osobistą działalność Obwinionej, świadczyła w R. pomoc prawną na rzecz wskazanych przez I. klientów greckich, w sprawach, w których występowały podmioty polskie. Umowy z podmiotami skierowanymi do Kancelarii przez komandytariusza podpisywała Obwiniona jako komplementariusz. Co więcej, Obwiniona pobrała przynajmniej w niektórych sprawach należności pieniężne (nie ustalono czy w całości czy w części) zaprowadzenie spraw.
I. przekazała Obwinionej do realizacji w ramach Kancelarii różnorakie zlecenia, które dotyczyły, m.in.:
OSD rozpoznał sprawę na rozprawie w dniu […] r., bez działu Obwinionej, która nie stawiła się na rozprawę i nie usprawiedliwiła należycie swojej nieobecności.
Okręgowy Sąd Dyscyplinarny ustalił następujące istotne okoliczności faktyczne sprawy:
Obwiniona w ramach spółki komandytowej pod firmą „I. Spółka Komandytowa”, nr wpisu do rejestru przedsiębiorców: KRS […]; dalej „Kancelaria”, była wspólnikiem – komplementariuszem, jedynym uprawnionym do reprezentacji Kancelarii. Wspólnikiem – komandytariuszem była międzynarodowa kancelaria z siedzibą w G. pod firmą „I.” (dalej: „I.”) z siedzibą w A., G.. Kancelaria, w oparciu o osobistą działalność Obwinionej, świadczyła w R. pomoc prawną na rzecz wskazanych przez I. klientów greckich, w sprawach, w których występowały podmioty polskie. Umowy z podmiotami skierowanymi do Kancelarii przez komandytariusza podpisywała Obwiniona jako komplementariusz. Co więcej, Obwiniona pobrała przynajmniej w niektórych sprawach należności pieniężne (nie ustalono czy w całości czy w części) zaprowadzenie spraw.
I. przekazała Obwinionej do realizacji w ramach Kancelarii różnorakie zlecenia, które dotyczyły, m.in.:
- wyegzekwowania w Polsce zasądzonych przez grecki Sąd w L. decyzją nr […] należności na rzecz Hotel […] F. S.A. (Przedsiębiorstwo […] F. S.A.) od polskiej spółki pod firmą E. sp. z o.o. w P.. W ramach tego zlecenia I. przekazała Obwinionej tytuł egzekucyjny zgodny z Rozporządzeniem Rady (WE) […] wraz z pełnomocnictwem w celu odzyskania należności;
- zgłoszenia do polskiej Komisji Nadzoru Finansowego na podstawie pełnomocnictwa z […] r., umowy agencyjnej pomiędzy firmą M. a firmą O. sp. z o.o.
- rejestracji znaków towarowych na rzecz firmy G.,
- dochodzenia należności ([…] Euro) w imieniu greckiego klienta S. S.A. przeciwko polskiej spółce L. S.A.,
- połączenia transgranicznego firmy I. sp. z o.o. i I.(1)
- sprzedaż udziałów S. Ltd,
- reprezentowania formy A. w sporze.
Pod koniec […] r. I. zaczęła napotykać na problemy w kontaktach z Obwinioną, która z opóźnieniem odpowiadała na e-maile, trudno było nawiązać z nią kontakt telefoniczny.
W […] r. doszło do spotkania między Obwinioną a jednym z partnerów I., (M.), podczas którego Obwiniona przekazała projekt pozwu dla S. S.A. przeciwko L. sp. z o.o., okazała potwierdzenia nadania przesyłek, które nie miały stempla pocztowego, nie okazała dokumentacji prowadzonych spraw.
W związku z zaistniałą sytuacją I. poprosił o pomoc w wyjaśnieniu sytuacji r. pr. P., która od początku […] r. próbowała nawiązać kontakt się z Obwinioną. R. pr. P. kilkukrotnie (jak sama zeznaje ok. […] razy w okresie od […] do […] r.) próbowała spotkać się bezpośrednio z Obwinioną pod nowym adresem Kancelarii przy ul. M. […] lok. […]. Na budynku tym nie było jakiegokolwiek oznaczenia, że znajduję się tam siedziba Kancelarii.
Mniej więcej od […] r. Obwiniona w ogóle zaprzestała kontaktu z I.. W […] r. P. udało się raz spotkać z Obwinioną. Podczas spotkania Obwiniona przekazała P. oryginał tytułu wykonawczego - decyzji […] greckiego sądu w L.. Obwiniona nie przekazała natomiast informacji na temat złożenia pozwu w imieniu S. S.A. przeciwko L. sp. z o.o., ani nie przekazała szeregu dokumentów w prowadzonych sprawach. W szczególności Obwiniona nie przekazała dokumentów, które miała złożyć w Komisji Nadzoru Finansowego w imieniu firmy M., dokumentacji dotyczącej transgranicznego połączenia I. oraz dokumentacji dotyczącej ujawnienia w KRS zmiany siedziby firmy S.. Jednocześnie Obwiniona przyznała, że nie złożyła wniosku o rejestrację znaków towarowych na rzecz spółki G., a ponadto, że nie złożyła odpowiedzi na apelację i nie poinformowała klienta – A. S.A. o terminie rozprawy apelacyjnej i nie była zorientowana co się dzieje w sprawie. Obwiniona nie była w stanie wyjaśnić P. kto prowadzi księgowość Kancelarii, dlaczego nie składa rocznych sprawozdań finansowych oraz dlaczego zmieniła adres siedziby Kancelarii, nie ujawniając tej okoliczności w KRS, przy czym potwierdziła, że faktycznie zlikwidowała biuro kancelarii przy ul. M. […].
W dniu […] r. Obwiniona poinformowała P. e-mailem, że podjęła działania w celu zakończenia współpracy z I.. Przyczyną tego miały być problemy zdrowotne. Obwiniona dołączyła do e-maila zaświadczenie o stanie zdrowia.
Powyższe zachowania Obwinionej naraziły I. na szereg skarg ze strony niezadowolonych klientów. Negatywnym skutkiem zachowania Obwinionej było wystawienie międzynarodowej firmy prawniczej I. na utratę wiarygodności i reputacji. W skrajnym przypadku jeden z niezadowolonych klientów , tj. F. S.A. złożyła skargę dyscyplinarną do greckich organów samorządu adwokackiego na działania I. w P.. W sytuacji utraty kontaktu z Obwinioną klienci I., monitowali i naciskali na prawników I., aby wyegzekwowali od Obwinionej niezbędne działania w prowadzonych sprawach. Wobec braku informacji od Obwinionej, klienci składali skargi na działalność Kancelarii również w Ambasadzie G. w W..
Stan braku kontaktu ze strony Obwinionej utrzymuje się nadal do dnia rozprawy.
Powyższy stan faktyczny został ustalony w oparciu o zgromadzony w sprawie materiał dowodowy, który w niniejszej sprawie stanowią w pierwszej kolejności dokumenty - wydruki korespondencji e-mailowej (k. […]-[…], […]-[…], […]-[…] i […]-[…]) oraz zeznania świadka P. (k. […]-[…] i k. […]-[…]).
OSD uznał ten materiał za wiarygodny i potwierdzający odzwierciedlone w nim okoliczności. Prawdziwość zgromadzonych w sprawie wydruków nie budziła wątpliwości OSD i znajduje potwierdzenie w zeznaniach świadka. Tym samym OSD uznał, że zgromadzone dokumenty mogły stanowić rzetelną podstawę do dokonania ustaleń faktycznych w niniejszej sprawie.
OSD dał wiarę w pełnej rozciągłości zeznaniom świadka P., uznając je za wiarygodne, logiczne i zgodne z pozostałymi, uznanymi za wiarygodne dowodami. W ocenie OSD brak było innych dowodów, które mogły by podważyć ich wiarygodność. Okoliczności objęte zeznaniami dotyczące istotnych elementów stanu faktycznego znajdują potwierdzenie w pozostałych dowodach, a w szczególności w wydrukach. Spójna wersja zdarzeń zaprezentowana przez świadków nie została w toku postępowania, w żaden sposób podważona. W ocenie OSD zeznania świadka w zakresie istotnych elementów stanu faktycznego – braku kontaktów ze strony Obwinionej z klientami oraz podejmowanych przez prawników I., jej klientów i świadka P. prób kontaktu z Obwinioną oddają rzeczywisty przebieg zdarzeń.
Okręgowy Sąd Dyscyplinarny Okręgowej Izby Radców Prawnych w W. (dalej: „OSD”) zważył, co następuje:
Istotne okoliczności stanu faktycznego w przedmiotowej sprawie są w ocenie OSD niewątpliwie. Ujawnione w trakcie postępowania dowody wskazują, że Obwiniona w sposób zawiniony dopuściła się zarzucanych jej wnioskiem o ukaranie czynów, a zebrany materiał dowodowy pozwala na przypisanie jej zawinionego popełnienia zarzucanych jej przewinień dyscyplinarnych. Tym samym można postawić jej zarzut naruszenia wskazanych we wniosku o ukaranie przepisów URP i KERP.
Na wstępie rozważań należy wskazać, że nie ma wątpliwości co do tego, że Obwiniona dopuściła się zarzucanych jej czynów w ramach świadczonej pomocy prawnej, czyli w ramach czynności zawodowych, czy też szerzej – wykonywania zawodu radcy prawnego. OSD z urzędu zaliczył w poczet materiału dowodowego aktualną na dzień poprzedzający dzień rozprawy informację o Kancelarii odpowiadającą odpisowi pełnemu z rejestru przedsiębiorców, pobraną zgodnie w trybie art. 4 ust. 4aa ustawy z 20 sierpnia 1997 r. o Krajowym Rejestrze Sadowym. Wynika z niej, że zarówno w okresie objętym wnioskiem o ukaranie, jak i wg stanu na […] r. Obwiniona była i nadal jest wspólnikiem - komplementariuszem Kancelarii, uprawnionym do jej jednoosobowej reprezentacji, a ujawnionym w KRS przedmiotem działalności Kancelarii jest działalność prawnicza. Nota bene do dnia dzisiejszego jako adres siedziby Kancelarii ujawniona jest w KRS ulica M. […] chociaż faktycznie Obwiniona przeniosła siedzibę na ul. M. […] lok. […]
Obwiniona współpracowała z I. jako radca prawny, w takim charakterze klienci I. nawiązywali z nią współpracę. Nie może więc być wątpliwości, że zarzucane Obwinionej czyny mogą być rozpatrywane pod kątem naruszenia norm wykonywania zawodu zawartych w URP i KERP.
Ze zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego można wyprowadzić wniosek, że przez długi okres wspólnego prowadzenia Kancelarii przez Obwinioną z I. współpraca układała się poprawnie. I. przekazywała Obwinionej wiele zleceń, Obwiniona zatrudniała do ich obsługi dodatkowy personel. Nie udało się w toku postepowania ustalić ani Zastępcy Rzecznika Dyscyplinarnego, ani OSD z jakich przyczyn od końca […] r. możliwości kontaktu z Obwinioną istotnie pogorszyły się, a od […] r. kontakt ten zupełnie się zerwał. Niewątpliwie odpowiedzialność za ten stan rzeczy spoczywa na Obwinionej, a nie na I. czy klientach tej kancelarii.
Przyjęty między I. i Obwinioną model współpracy, opartej przede wszystkim na bieżących kontaktach telefonicznych i e-mailowych, był akceptowany przez obie strony i nie budził zastrzeżeń. Istotne przy tym jest, że – co wynika zarówno z zeznań świadka, jak i korespondencji e-mailowej, przez długi czas I. działała w dużym zaufaniu, że Obwiniona należycie dba o interesy klientów i powierzone jej pieczy sprawy prawne. Z tego względu za szczególnie naganne należy uznać zachowanie Obwinionej, polegające na zaprzestaniu kontaktów z klientami, pozbawieniu ich, bez jakiegokolwiek uzasadnienia informacji, pomocy prawnej, którą Obwiniona przecież na bieżąco do tej pory świadczyła.
OSD rozumie, że w stosunku do radcy prawnego mogą zajść zdarzenia czy okoliczności, w wyniku których radca prawny nie może dalej reprezentować klientów bądź jest zmuszony do zaprzestania świadczenia pomocy prawnej. Tym niemniej, nie może to usprawiedliwiać milczenia radcy prawnego i unikania kontaktów z klientami czy wspólnikiem. W takiej sytuacji elementarną powinnością radcy prawnego jest podjęcie starań w celu zabezpieczenia interesów klientów, w szczególności w toczących się postępowaniach, a nade wszystko – należy klientów poinformować o przyczynach zaistniałej sytuacji. Obwiniona wybrała najgorszy z punktu widzenia etycznych fundamentów wykonywania zawodu zaufania publicznego sposób – przestała w ogóle kontaktować się z klientami oraz swoim wspólnikiem, odpowiadać na e-maile czy odbierać telefony. Do tego zmieniła faktycznie siedzibę biura Kancelarii. Taka postawa zasługuje na szczególne napiętnowanie.
Inkryminowane zachowania stanowiły ewidentny przykład naruszenia przez Obwinioną przepisów zarówno URP, jak i KERP. Nie powinno ujść uwadze, że swoim rażącym przewinieniem Obwiniona naraziła zarówno klientów na ryzyko niekorzystnych skutków procesowych, jak również wystawiła na szwank reputację i wiarygodność międzynarodowej kancelarii I., w konsekwencji czego I. została narażona na wszczęcie postepowania dyscyplinarnego przed właściwymi organami samorządu adwokackiego w A..
Nie do zaakceptowania w świetle zasad deontologicznych zawodu radcy jest sytuacja, w której zagraniczny klient musi sam ustalać w polskim sądzie stan sprawy i dowiadywać się, że rozprawa apelacyjna będzie miała miejsce za kilka dni, a wbrew ustaleniom, pełnomocnik nie złożył odpowiedzi na apelację (sprawa A.). Podobnie nie do zaakceptowania jest sytuacja, w której swoimi zaniechaniami radca prawny, pomimo pobrania wynagrodzenia za prowadzenie sprawy, mataczy zapewniając, że sprawa została skierowana do sądu, podczas gdy okazuje się, że pozew nie został złożony, a klient na własną musiał ustalać jaki jest stan sprawy (S.). Skutkiem zachowania Obwinionej klient wypowiedział pełnomocnictwo, a dodatkowym negatywnym skutkiem było dopuszczenie do przedawnienia roszczenia.
W pozostałych sprawach (M., F. S.A., G., I. sp. z o.o. czy S. Ltd) lektura korespondencji e-mailowej kierowanej do Obwinionej wywołuje przykre wrażenie wręcz błagania klientów i I. o informację, jakie są losy prowadzonych przez Obwinioną spraw lub o kontakt. Obwiniona w odpowiedzi albo zwodziła klientów albo w ogóle nie udzielała odpowiedzi, nie odpowiadała na e-maile i telefony.
W świetle powyższych okoliczności OSD nie miał wątpliwości, że Obwiniona swoim zachowaniem rażąco sprzeniewierzyła się rocie ślubowania radcowskiego i wspomnianym przepisom KERP. Tym samym, w sposób oczywisty, Obwiniona naruszyła zaufanie do zawodu radcy prawnego, jako zawodu zaufania publicznego, a w konsekwencji naraził na szwank godność zawodu.
W interesie samorządu radców prawnych, jako wspólnego dobra zrzeszonych w nim radców prawnych jest, by zawód radcy prawnego był postrzegany przez partnerów, klientów jako zawód wykonywany przez osoby cechujące się nienaganną postawą etyczną. Klient musi mieć przekonanie, że radca prawny, któremu powierza swoją sprawę jest osobą cechującą się najwyższymi walorami etycznymi i moralnymi. Jest to warunek niezbędny do pozyskania i utrwalania zaufania publicznego do całego zawodu. Z tego powodu organy samorządu muszą surowo reagować na każdy przejaw zachowania oczywiście naruszającego wyrażone w KERP zasady etyczne zawodu radcy prawnego.
Nie może również budzić jakichkolwiek wątpliwości fakt, że rada prawny ma obowiązek informowania klienta o przebiegu spraw (art. 44 ust. 1 KERP) - w szczególności gdy klient prosi radcę prawnego w każdy możliwy sposób (telefonicznie, e-mailowo, próby bezpośrednich wizyt w kancelarii) o informację w tym zakresie. Jest to podstawowy obowiązek radcy prawnego, a jego naruszenie godzi w zaufanie do zawodu i narusza fundamentalną zasadę lojalności wobec klienta.
W zakresie wymiaru kary OSD uznał, że w zakresie czynu objętego punktem pierwszym wniosku o ukaranie adekwatną do ciężaru popełnionego czynu i stopnia zawinienia Obwinionej będzie orzeczenie wobec niej kary zawieszenia prawa wykonywania zawodu radcy prawnego na czas […] lat. W szczególności OSD wziął w tym kontekście pod uwagę skutki zaniedbań Obwinionej dla klientów zarówno w sferze procesowej, jak i wizerunkowej dla postrzegania zawodu radcy prawnego jako zawodu zaufania publicznego.
W okolicznościach niniejszej sprawy OSD, wobec wymierzenia kary zawieszenia prawa wykonywania zawodu radcy prawnego, było orzeczenie zakazu wykonywania patronatu (art. 65 ust. 2b URP). OSD ustalił okres tego zakazu na […] lat, mając na uwadze, że na podstawie orzeczenia OSD w sprawie […] Obwinionej wymierzono zakaz wykonywania patronatu na czas […] lat. Nie sposób wyobrazić sobie, aby dopuszczając się popełnienia tego rodzaju przewinień dyscyplinarnych Obwiniona mogła należycie przygotowywać aplikantów do rzetelnego wykonywania zawodu radcy prawnego i kształtowania u nich właściwej postawy etycznej.
Ustalając wymiar kar za poszczególne przewinienia OSD miał na uwadze także ich celowość, tj. okoliczność, iż stanowić będzie ona dyscyplinarną represję, że postępowanie którego się dopuściła jest etycznie naganne i że w przyszłości nie dopuści się jakichkolwiek naruszeń zasad etyki zawodowej albowiem skutkować to może jeszcze surowszymi karami dyscyplinarnymi, włączając w to pozbawienie prawa wykonywania zawodu radcy prawnego.
W zakresie czynu objętego punktem 2 wniosku o ukaranie, wina Obwinionej również nie wzbudziła jakichkolwiek wątpliwości OSD. Warto przypomnieć, że na każdym radcy prawnym spoczywa obowiązek podania i aktualizowania zmian w zakresie informacji o swoim adresie (art. 8 ust. 3 URP). Ryzyko wiążące się z zaniedbaniem tego obowiązku ponosi radca prawny. Nie do zaakceptowania jest sytuacja, w której w okresie ponad roku trwającego postępowania dyscyplinarnego Obwiniona nie odebrała ani jednego z kierowanych przez nią zarówno przez Zastępcę Rzecznika Dyscyplinarnego jak i OSD wezwań. Organy dyscyplinarne ponadnormatywnie wręcz próbowały kontaktować się z Obwinioną pod każdy ze znanych im adresów Obwinionej, włączając w to adresy e-mailowe.
O kosztach orzeczono na podstawie art. 706 ust. 2 ustawy o radcach prawnych w zw. z § 1 ust. 1 Uchwały nr 86/IX/2015 Krajowej Rady Radców Prawnych z dnia 20 maca 2015 r. w sprawie określenia wysokości zryczałtowanych kosztów postępowania dyscyplinarnego.
Mając na uwadze powyższe okoliczności OSD orzekł jak w sentencji.
(WK)
W […] r. doszło do spotkania między Obwinioną a jednym z partnerów I., (M.), podczas którego Obwiniona przekazała projekt pozwu dla S. S.A. przeciwko L. sp. z o.o., okazała potwierdzenia nadania przesyłek, które nie miały stempla pocztowego, nie okazała dokumentacji prowadzonych spraw.
W związku z zaistniałą sytuacją I. poprosił o pomoc w wyjaśnieniu sytuacji r. pr. P., która od początku […] r. próbowała nawiązać kontakt się z Obwinioną. R. pr. P. kilkukrotnie (jak sama zeznaje ok. […] razy w okresie od […] do […] r.) próbowała spotkać się bezpośrednio z Obwinioną pod nowym adresem Kancelarii przy ul. M. […] lok. […]. Na budynku tym nie było jakiegokolwiek oznaczenia, że znajduję się tam siedziba Kancelarii.
Mniej więcej od […] r. Obwiniona w ogóle zaprzestała kontaktu z I.. W […] r. P. udało się raz spotkać z Obwinioną. Podczas spotkania Obwiniona przekazała P. oryginał tytułu wykonawczego - decyzji […] greckiego sądu w L.. Obwiniona nie przekazała natomiast informacji na temat złożenia pozwu w imieniu S. S.A. przeciwko L. sp. z o.o., ani nie przekazała szeregu dokumentów w prowadzonych sprawach. W szczególności Obwiniona nie przekazała dokumentów, które miała złożyć w Komisji Nadzoru Finansowego w imieniu firmy M., dokumentacji dotyczącej transgranicznego połączenia I. oraz dokumentacji dotyczącej ujawnienia w KRS zmiany siedziby firmy S.. Jednocześnie Obwiniona przyznała, że nie złożyła wniosku o rejestrację znaków towarowych na rzecz spółki G., a ponadto, że nie złożyła odpowiedzi na apelację i nie poinformowała klienta – A. S.A. o terminie rozprawy apelacyjnej i nie była zorientowana co się dzieje w sprawie. Obwiniona nie była w stanie wyjaśnić P. kto prowadzi księgowość Kancelarii, dlaczego nie składa rocznych sprawozdań finansowych oraz dlaczego zmieniła adres siedziby Kancelarii, nie ujawniając tej okoliczności w KRS, przy czym potwierdziła, że faktycznie zlikwidowała biuro kancelarii przy ul. M. […].
W dniu […] r. Obwiniona poinformowała P. e-mailem, że podjęła działania w celu zakończenia współpracy z I.. Przyczyną tego miały być problemy zdrowotne. Obwiniona dołączyła do e-maila zaświadczenie o stanie zdrowia.
Powyższe zachowania Obwinionej naraziły I. na szereg skarg ze strony niezadowolonych klientów. Negatywnym skutkiem zachowania Obwinionej było wystawienie międzynarodowej firmy prawniczej I. na utratę wiarygodności i reputacji. W skrajnym przypadku jeden z niezadowolonych klientów , tj. F. S.A. złożyła skargę dyscyplinarną do greckich organów samorządu adwokackiego na działania I. w P.. W sytuacji utraty kontaktu z Obwinioną klienci I., monitowali i naciskali na prawników I., aby wyegzekwowali od Obwinionej niezbędne działania w prowadzonych sprawach. Wobec braku informacji od Obwinionej, klienci składali skargi na działalność Kancelarii również w Ambasadzie G. w W..
Stan braku kontaktu ze strony Obwinionej utrzymuje się nadal do dnia rozprawy.
Powyższy stan faktyczny został ustalony w oparciu o zgromadzony w sprawie materiał dowodowy, który w niniejszej sprawie stanowią w pierwszej kolejności dokumenty - wydruki korespondencji e-mailowej (k. […]-[…], […]-[…], […]-[…] i […]-[…]) oraz zeznania świadka P. (k. […]-[…] i k. […]-[…]).
OSD uznał ten materiał za wiarygodny i potwierdzający odzwierciedlone w nim okoliczności. Prawdziwość zgromadzonych w sprawie wydruków nie budziła wątpliwości OSD i znajduje potwierdzenie w zeznaniach świadka. Tym samym OSD uznał, że zgromadzone dokumenty mogły stanowić rzetelną podstawę do dokonania ustaleń faktycznych w niniejszej sprawie.
OSD dał wiarę w pełnej rozciągłości zeznaniom świadka P., uznając je za wiarygodne, logiczne i zgodne z pozostałymi, uznanymi za wiarygodne dowodami. W ocenie OSD brak było innych dowodów, które mogły by podważyć ich wiarygodność. Okoliczności objęte zeznaniami dotyczące istotnych elementów stanu faktycznego znajdują potwierdzenie w pozostałych dowodach, a w szczególności w wydrukach. Spójna wersja zdarzeń zaprezentowana przez świadków nie została w toku postępowania, w żaden sposób podważona. W ocenie OSD zeznania świadka w zakresie istotnych elementów stanu faktycznego – braku kontaktów ze strony Obwinionej z klientami oraz podejmowanych przez prawników I., jej klientów i świadka P. prób kontaktu z Obwinioną oddają rzeczywisty przebieg zdarzeń.
Okręgowy Sąd Dyscyplinarny Okręgowej Izby Radców Prawnych w W. (dalej: „OSD”) zważył, co następuje:
Istotne okoliczności stanu faktycznego w przedmiotowej sprawie są w ocenie OSD niewątpliwie. Ujawnione w trakcie postępowania dowody wskazują, że Obwiniona w sposób zawiniony dopuściła się zarzucanych jej wnioskiem o ukaranie czynów, a zebrany materiał dowodowy pozwala na przypisanie jej zawinionego popełnienia zarzucanych jej przewinień dyscyplinarnych. Tym samym można postawić jej zarzut naruszenia wskazanych we wniosku o ukaranie przepisów URP i KERP.
Na wstępie rozważań należy wskazać, że nie ma wątpliwości co do tego, że Obwiniona dopuściła się zarzucanych jej czynów w ramach świadczonej pomocy prawnej, czyli w ramach czynności zawodowych, czy też szerzej – wykonywania zawodu radcy prawnego. OSD z urzędu zaliczył w poczet materiału dowodowego aktualną na dzień poprzedzający dzień rozprawy informację o Kancelarii odpowiadającą odpisowi pełnemu z rejestru przedsiębiorców, pobraną zgodnie w trybie art. 4 ust. 4aa ustawy z 20 sierpnia 1997 r. o Krajowym Rejestrze Sadowym. Wynika z niej, że zarówno w okresie objętym wnioskiem o ukaranie, jak i wg stanu na […] r. Obwiniona była i nadal jest wspólnikiem - komplementariuszem Kancelarii, uprawnionym do jej jednoosobowej reprezentacji, a ujawnionym w KRS przedmiotem działalności Kancelarii jest działalność prawnicza. Nota bene do dnia dzisiejszego jako adres siedziby Kancelarii ujawniona jest w KRS ulica M. […] chociaż faktycznie Obwiniona przeniosła siedzibę na ul. M. […] lok. […]
Obwiniona współpracowała z I. jako radca prawny, w takim charakterze klienci I. nawiązywali z nią współpracę. Nie może więc być wątpliwości, że zarzucane Obwinionej czyny mogą być rozpatrywane pod kątem naruszenia norm wykonywania zawodu zawartych w URP i KERP.
Ze zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego można wyprowadzić wniosek, że przez długi okres wspólnego prowadzenia Kancelarii przez Obwinioną z I. współpraca układała się poprawnie. I. przekazywała Obwinionej wiele zleceń, Obwiniona zatrudniała do ich obsługi dodatkowy personel. Nie udało się w toku postepowania ustalić ani Zastępcy Rzecznika Dyscyplinarnego, ani OSD z jakich przyczyn od końca […] r. możliwości kontaktu z Obwinioną istotnie pogorszyły się, a od […] r. kontakt ten zupełnie się zerwał. Niewątpliwie odpowiedzialność za ten stan rzeczy spoczywa na Obwinionej, a nie na I. czy klientach tej kancelarii.
Przyjęty między I. i Obwinioną model współpracy, opartej przede wszystkim na bieżących kontaktach telefonicznych i e-mailowych, był akceptowany przez obie strony i nie budził zastrzeżeń. Istotne przy tym jest, że – co wynika zarówno z zeznań świadka, jak i korespondencji e-mailowej, przez długi czas I. działała w dużym zaufaniu, że Obwiniona należycie dba o interesy klientów i powierzone jej pieczy sprawy prawne. Z tego względu za szczególnie naganne należy uznać zachowanie Obwinionej, polegające na zaprzestaniu kontaktów z klientami, pozbawieniu ich, bez jakiegokolwiek uzasadnienia informacji, pomocy prawnej, którą Obwiniona przecież na bieżąco do tej pory świadczyła.
OSD rozumie, że w stosunku do radcy prawnego mogą zajść zdarzenia czy okoliczności, w wyniku których radca prawny nie może dalej reprezentować klientów bądź jest zmuszony do zaprzestania świadczenia pomocy prawnej. Tym niemniej, nie może to usprawiedliwiać milczenia radcy prawnego i unikania kontaktów z klientami czy wspólnikiem. W takiej sytuacji elementarną powinnością radcy prawnego jest podjęcie starań w celu zabezpieczenia interesów klientów, w szczególności w toczących się postępowaniach, a nade wszystko – należy klientów poinformować o przyczynach zaistniałej sytuacji. Obwiniona wybrała najgorszy z punktu widzenia etycznych fundamentów wykonywania zawodu zaufania publicznego sposób – przestała w ogóle kontaktować się z klientami oraz swoim wspólnikiem, odpowiadać na e-maile czy odbierać telefony. Do tego zmieniła faktycznie siedzibę biura Kancelarii. Taka postawa zasługuje na szczególne napiętnowanie.
Inkryminowane zachowania stanowiły ewidentny przykład naruszenia przez Obwinioną przepisów zarówno URP, jak i KERP. Nie powinno ujść uwadze, że swoim rażącym przewinieniem Obwiniona naraziła zarówno klientów na ryzyko niekorzystnych skutków procesowych, jak również wystawiła na szwank reputację i wiarygodność międzynarodowej kancelarii I., w konsekwencji czego I. została narażona na wszczęcie postepowania dyscyplinarnego przed właściwymi organami samorządu adwokackiego w A..
Nie do zaakceptowania w świetle zasad deontologicznych zawodu radcy jest sytuacja, w której zagraniczny klient musi sam ustalać w polskim sądzie stan sprawy i dowiadywać się, że rozprawa apelacyjna będzie miała miejsce za kilka dni, a wbrew ustaleniom, pełnomocnik nie złożył odpowiedzi na apelację (sprawa A.). Podobnie nie do zaakceptowania jest sytuacja, w której swoimi zaniechaniami radca prawny, pomimo pobrania wynagrodzenia za prowadzenie sprawy, mataczy zapewniając, że sprawa została skierowana do sądu, podczas gdy okazuje się, że pozew nie został złożony, a klient na własną musiał ustalać jaki jest stan sprawy (S.). Skutkiem zachowania Obwinionej klient wypowiedział pełnomocnictwo, a dodatkowym negatywnym skutkiem było dopuszczenie do przedawnienia roszczenia.
W pozostałych sprawach (M., F. S.A., G., I. sp. z o.o. czy S. Ltd) lektura korespondencji e-mailowej kierowanej do Obwinionej wywołuje przykre wrażenie wręcz błagania klientów i I. o informację, jakie są losy prowadzonych przez Obwinioną spraw lub o kontakt. Obwiniona w odpowiedzi albo zwodziła klientów albo w ogóle nie udzielała odpowiedzi, nie odpowiadała na e-maile i telefony.
W świetle powyższych okoliczności OSD nie miał wątpliwości, że Obwiniona swoim zachowaniem rażąco sprzeniewierzyła się rocie ślubowania radcowskiego i wspomnianym przepisom KERP. Tym samym, w sposób oczywisty, Obwiniona naruszyła zaufanie do zawodu radcy prawnego, jako zawodu zaufania publicznego, a w konsekwencji naraził na szwank godność zawodu.
W interesie samorządu radców prawnych, jako wspólnego dobra zrzeszonych w nim radców prawnych jest, by zawód radcy prawnego był postrzegany przez partnerów, klientów jako zawód wykonywany przez osoby cechujące się nienaganną postawą etyczną. Klient musi mieć przekonanie, że radca prawny, któremu powierza swoją sprawę jest osobą cechującą się najwyższymi walorami etycznymi i moralnymi. Jest to warunek niezbędny do pozyskania i utrwalania zaufania publicznego do całego zawodu. Z tego powodu organy samorządu muszą surowo reagować na każdy przejaw zachowania oczywiście naruszającego wyrażone w KERP zasady etyczne zawodu radcy prawnego.
Nie może również budzić jakichkolwiek wątpliwości fakt, że rada prawny ma obowiązek informowania klienta o przebiegu spraw (art. 44 ust. 1 KERP) - w szczególności gdy klient prosi radcę prawnego w każdy możliwy sposób (telefonicznie, e-mailowo, próby bezpośrednich wizyt w kancelarii) o informację w tym zakresie. Jest to podstawowy obowiązek radcy prawnego, a jego naruszenie godzi w zaufanie do zawodu i narusza fundamentalną zasadę lojalności wobec klienta.
W zakresie wymiaru kary OSD uznał, że w zakresie czynu objętego punktem pierwszym wniosku o ukaranie adekwatną do ciężaru popełnionego czynu i stopnia zawinienia Obwinionej będzie orzeczenie wobec niej kary zawieszenia prawa wykonywania zawodu radcy prawnego na czas […] lat. W szczególności OSD wziął w tym kontekście pod uwagę skutki zaniedbań Obwinionej dla klientów zarówno w sferze procesowej, jak i wizerunkowej dla postrzegania zawodu radcy prawnego jako zawodu zaufania publicznego.
W okolicznościach niniejszej sprawy OSD, wobec wymierzenia kary zawieszenia prawa wykonywania zawodu radcy prawnego, było orzeczenie zakazu wykonywania patronatu (art. 65 ust. 2b URP). OSD ustalił okres tego zakazu na […] lat, mając na uwadze, że na podstawie orzeczenia OSD w sprawie […] Obwinionej wymierzono zakaz wykonywania patronatu na czas […] lat. Nie sposób wyobrazić sobie, aby dopuszczając się popełnienia tego rodzaju przewinień dyscyplinarnych Obwiniona mogła należycie przygotowywać aplikantów do rzetelnego wykonywania zawodu radcy prawnego i kształtowania u nich właściwej postawy etycznej.
Ustalając wymiar kar za poszczególne przewinienia OSD miał na uwadze także ich celowość, tj. okoliczność, iż stanowić będzie ona dyscyplinarną represję, że postępowanie którego się dopuściła jest etycznie naganne i że w przyszłości nie dopuści się jakichkolwiek naruszeń zasad etyki zawodowej albowiem skutkować to może jeszcze surowszymi karami dyscyplinarnymi, włączając w to pozbawienie prawa wykonywania zawodu radcy prawnego.
W zakresie czynu objętego punktem 2 wniosku o ukaranie, wina Obwinionej również nie wzbudziła jakichkolwiek wątpliwości OSD. Warto przypomnieć, że na każdym radcy prawnym spoczywa obowiązek podania i aktualizowania zmian w zakresie informacji o swoim adresie (art. 8 ust. 3 URP). Ryzyko wiążące się z zaniedbaniem tego obowiązku ponosi radca prawny. Nie do zaakceptowania jest sytuacja, w której w okresie ponad roku trwającego postępowania dyscyplinarnego Obwiniona nie odebrała ani jednego z kierowanych przez nią zarówno przez Zastępcę Rzecznika Dyscyplinarnego jak i OSD wezwań. Organy dyscyplinarne ponadnormatywnie wręcz próbowały kontaktować się z Obwinioną pod każdy ze znanych im adresów Obwinionej, włączając w to adresy e-mailowe.
O kosztach orzeczono na podstawie art. 706 ust. 2 ustawy o radcach prawnych w zw. z § 1 ust. 1 Uchwały nr 86/IX/2015 Krajowej Rady Radców Prawnych z dnia 20 maca 2015 r. w sprawie określenia wysokości zryczałtowanych kosztów postępowania dyscyplinarnego.
Mając na uwadze powyższe okoliczności OSD orzekł jak w sentencji.
(WK)
Prawo i praktyka
Przygody Radcy Antoniego
Odwiedź także
Nasze inicjatywy
