Orzeczenie z dnia 7 października 2020 r. Sygn. akt: D 93/19
Orzeczenie jest prawomocne.
 

PRZEWODNICZĄCY: r. pr. Paulina Sibilska
CZŁONKOWIE: r. pr. Tomasz Iwańczuk
r. pr. Gerard Madejski
PROTOKOLANT: Karolina Szymala

 
Okręgowy Sąd Dyscyplinarny Okręgowej Izby Radców Prawnych w W. po rozpoznaniu na rozprawie […] r. w W. sprawy przeciwko radcy prawnemu W. ([…]) obwinionej o to, że:
1) w dniu […] r. w S. skierowała do Z. pismo, w którym wniosła o wpłacenie przez ww. kwoty […] zł na jej rachunek bankowy, w tym kwoty […] zł tytułem zastępstwa procesowego w postępowaniu egzekucyjnym (sygn. akt […]) i kwoty […] zł tytułem zastępstwa procesowego w postępowaniu upominawczym toczącym się przed Sądem Rejonowym w L. […] Wydział Cywilny (sygn. akt […]) – w sytuacji braku między W. a Z. stosunku prawnego, z którego wynikałby obowiązek zapłaty przez Z. wynagrodzenia lub kosztów zastępstwa procesowego na rzecz W., tj. popełniła czyn z art. 64 ust. 1 ustawy o radcach prawnych w związku z art. 6, art. 8 i art. 36 ust. 1 Kodeksu Etyki Radcy Prawnego
 

 

 

 
Wnioskiem z […] r. Rzecznik Dyscyplinarny Okręgowej Izby Radców Prawnych w W. (dalej „Rzecznik Dyscyplinarny”) wniósł do Okręgowego Sądu Dyscyplinarnego Okręgowej Izby Radców Prawnych w W. (dalej „Sąd”) o ukaranie radcy prawnego W., wpisanej na listę radców prawnych pod numerem […] (dalej „obwiniona”) zarzucając jej to, że:

 
Obwiniona i jej obrońca wnieśli o uniewinnienie.
 
Sąd rozpoznał wniosek o ukaranie na rozprawie w dniu […]r.
 
Okręgowy Sąd Dyscyplinarny ustalił, co następuje:
 
Obwiniona współpracowała z P. w okresie co najmniej od […] r. do […] r. na podstawie umowy o świadczenie usług doradztwa prawnego z […] r., a po wpisaniu na listę radców prawnych także na podstawie umowy o pracę z […] r. P. od […] r. świadczy usługi polegające głównie na dochodzeniu na zlecenie należności pieniężnych. […] r. P. zawiesił wykonywanie działalności gospodarczej. W zakresie świadczonych usług P. m.in. zapewniał swoim klientom reprezentację przez profesjonalnych pełnomocników w postępowaniach cywilnych oraz egzekucyjnych. W związku ze współpracą z P. obwiniona na podstawie pełnomocnictw udzielanych przez jego klientów reprezentowała ich w zleconych P. sprawach i posiadała dostęp do akt prowadzonych spraw. Do obowiązków obwinionej należało świadczenie pomocy prawej na rzecz P., której zakres został określony w § 1 ust. 2 umowy o świadczenie usług doradztwa prawnego.
dowód: umowa o świadczenie usług doradztwa prawnego z […]r. - k.[…], umowa o pracę z […] r. - k. […],  informacja dotycząca działalności P. https://[...]
 
Z. (dalej „pokrzywdzona”) zawarła z P. umowę zlecenia windykacji należności od R., nr […]. […] r. pokrzywdzona udzieliła P. pełnomocnictwa do dokonywania w jej imieniu niezbędnych czynności związanych w windykacją należności od ww. dłużnika. W treści pełnomocnictwa został wskazany rachunek bankowy działalności P. o numerze […], na który miały być przekazywane należności pieniężne odzyskane od R. Tytułem wynagrodzenia pokrzywdzona miała zapłacić P. […] % netto od każdej odzyskanej od R. kwoty i […] % netto od kwoty odsetek. Do wynagrodzenia miał być doliczony podatek VAT.
dowód: zlecenie windykacji wierzytelności nr […] - k. […], pełnomocnictwo z […] r. udzielone przez pokrzywdzoną P. - k. […], zeznania Z. - k. […]

Pokrzywdzona udzieliła obwinionej pełnomocnictwa procesowego w sprawie przeciwko R. W treści pełnomocnictwa został wskazany rachunek bankowy działalności P.
 
Obwiniona reprezentowała pokrzywdzoną w sprawach przeciwko R. przed Sądem Rejonowym L. w L. w sprawie […] i przed Komornikiem Sądowym przy Sądzie Rejonowym L. w sprawie […].
dowód: pełnomocnictwo procesowe udzielone obwinionej przez pokrzywdzoną - k. […], postanowienie Komornika Sądowego przy Sądzie Rejonowym L. w L. O. z […] r. w sprawie […] - k. […], nakaz zapłaty w postępowaniu upominawczym z […] r. wydany przez Sąd Rejonowy L. w L. […] Wydział Cywilny w sprawie […].
 
Pokrzywdzona nie zawierała z obwinioną umowy o świadczenie pomocy prawnej, ani nie uzgadniała z nią, że zapłaci bezpośrednio na jej rzecz wynagrodzenie w związku z prowadzeniem spraw przeciwko R. Udzielone pełnomocnictwo nie tworzyło między pokrzywdzoną a obwinioną stosunku zlecenia pomocy prawnej. Na podstawie umowy zlecenia windykacji należności nr […], jak i udzielonego obwinionej pełnomocnictwa pokrzywdzona nie była zobowiązana do zapłaty wynagrodzenia bezpośrednio pełnomocnikowi prowadzącemu sprawę w sądzie lub przed komornikiem.
dowód: zeznania […] Z. - k. […], k. […],
 
W dniu […] r. P. wypowiedział obwinionej umowę z […] r. o świadczenie usług doradztwa prawnego z zachowaniem jednomiesięcznego okresu wypowiedzenia. Następnie pismem z […] r. P. rozwiązał umowę o pracę bez wypowiedzenia z winy obwinionej.
dowód: wypowiedzenie umowy zlecenia z […] r. - k. […], rozwiązanie dyscyplinarne umowy bez wypowiedzenia z winy pracownika z […] r. - k. […].
 
Pismem z […] r. skierowanym na adres pokrzywdzonej obwiniona wniosła o zapłatę przez ww. kwoty […] zł na rachunek bankowy jej kancelarii, w tym kwoty […] zł tytułem zastępstwa procesowego w postępowaniu egzekucyjnym (sygn. akt […]) i kwoty […] zł tytułem zastępstwa procesowego w postępowaniu upominawczym toczącym się przed Sądem Rejonowym w L. […] Wydział Cywilny (sygn. akt […]). Obwiniona poinformowała także, że pełnomocnictwo procesowe udzielone przez pokrzywdzoną jest jednocześnie zleceniem, w związku z czym ma ona obowiązek zapłaty na jej rzecz wynagrodzenia za prowadzenie spraw przeciwko R.
dowód: pismo obwinionej z […] r. - k. [...].
 
Pismem z […] r. pokrzywdzona poinformowała obwinioną, że odmawia zapłaty. Pokrzywdzona wskazała, że koszty zastępstwa prawnego przyznane przez komornika zwracane są wierzycielowi, nie jest zatem prawdą, że koszty te należą się obwinionej. Ponadto poinformowała obwinioną, że nigdy nie zawierała z nią umowy na świadczenie usług prawnych, na podstawie której obwiniona mogłaby żądać zapłaty kosztów zastępstwa procesowego przyznanych przez sąd czy organ egzekucyjny.
dowód: pismo pokrzywdzonej z […] r. - k. […].
 
Pozostałe dowody Sąd ocenił jako nieistotne z punktu widzenia podstawy faktycznej i zakresu wniosku o ukaranie z […] r.
 
Sąd ocenił dowody z dokumentów wskazane powyżej jako wiarygodne, gdyż ze względu na formę stanowią najbardziej wartościowe źródło ustaleń dotyczących dat poszczególnych zdarzeń, jak i samej treści dokumentów. W ocenie Sądu są one wiarygodnym źródłem ustaleń w szczególności z tego powodu, że korespondują z zeznaniami pokrzywdzonej i wyjaśnieniami obwinionej złożonymi na rozprawie w dniu […] r., która odbyła się przed zmianą składu Sądu rozpoznającego sprawę. Obwiniona na etapie postępowania przygotowawczego, jak i na rozprawie w dniu […] r. odmówiła składania wyjaśnień.
 
Zeznania pokrzywdzonej Sąd uznał za wiarygodne - w odniesieniu do okoliczności faktycznych. Są one z jednej strony wsparte wiarygodnymi dokumentami, z którymi merytorycznie korespondują, z drugiej Sąd ocenił, zeznania pokrzywdzonej za przekonujące, pewne i nie wzbudzające podejrzenia odnośnie podawania nieprawdy lub przeinaczania faktów.
 
Wyjaśnienia obwinionej złożone na rozprawie […] r. zostały przez Sąd uznane za niewiarygodne. Jako sprzeczne z innymi dowodami i zasadami doświadczenia życiowego Sąd ocenił twierdzenie Obwinionej, że zawarła z pokrzywdzoną ustną umowę na prowadzenie sprawy przeciwko R. uprawniającą ją następnie do żądania od pokrzywdzonej zapłaty […] zł. Należy uznać, że jest to wyraz przekonania obwinionej i jej subiektywnej oceny pewnego stanu prawnego (istnienia węzła obligacyjnego), niż udowodnienia przez obwinioną, iż doszło pomiędzy nią a pokrzywdzoną do złożenia w odpowiedni sposób oświadczenia woli, na mocy którego doszłoby do zawarcia umowy o świadczenie pomocy prawnej, w szczególności aby obie potwierdziły w sposób zgodny i precyzyjny elementy takiej umowy wskazane w art. 43 ust. 2 Kodeksu Etyki Radcy Prawnego którego tekst jednolity stanowi załącznik do uchwały Nr 3/2014 Nadzwyczajnego Krajowego Zjazdu Radców Prawnych z dnia 22 listopada 2014 r. w sprawie Kodeksu Etyki Radcy Prawnego (dalej „KERP”). Udzielenie przez pokrzywdzoną pełnomocnictwa obwinionej umowy takiej nie potwierdza. Na brak zawarcia umowy o świadczenie pomocy prawnej w ocenie Sądu wskazuje także użycie przez obwinioną w piśmie z […] r., skierowanym do pokrzywdzonej, formy grzecznościowej „pan” i męskich form czasownika. Gdyby faktycznie obwiniona zawarła z pokrzywdzoną umowę o świadczenie pomocy prawnej, co więcej, jak wyjaśniła w swojej kancelarii (k. […]), to wydaje się, że powinna wiedzieć, że Z. jest kobietą.
 
Sąd oddalił wniosek dowodowy obrońcy obwinionej o przesłuchanie w charakterze świadka P. uznając, że okoliczności, na które miał zeznawać świadek tj. ustaleń dotyczących wynagrodzenia obwinionej za prowadzenie sprawy pokrzywdzonej, nie dotyczą zarzutu postawionego obwinionej przez Rzecznika Dyscyplinarnego. 
 
Powyższych ustaleń faktycznych Sąd dokonał na podstawie dokumentów znajdujących się w aktach sprawy na kartach […]. Sąd uznał dowody wynikające z tych dokumentów za zgodne z prawdą i dał im wiarę.
 
Okręgowy Sąd Dyscyplinarny zważył, co następuje:
 
W odniesieniu do zarzutu wniosku o ukaranie Sąd dokonał jego merytorycznej oceny i uznał, że Obwiniona dopuściła się w sposób zawiniony zarzucanego przewinienia dyscyplinarnego.
 
Zgodnie z art. 6 i art. 8 KERP radca prawny ma obowiązek postępowania rzetelnego, uczciwego i lojalnego wobec klienta. Natomiast zgodnie z art. 36 ust. 1 KERP wynagrodzenie, którym radca prawny obciąża klienta powinno zostać uzgodnione z klientem przed przystąpieniem do świadczenia pomocy prawnej.
 
Skierowanie do pokrzywdzonej pisma z […] r., której obwiniona była pełnomocnikiem w sytuacji, gdy stosunek prawny dotyczący tej pomocy (w tym wynagrodzenia za nią) istniał pomiędzy pokrzywdzoną a P. – narusza wskazane powyżej zasady KERP. W ocenie Sądu obwiniona dopuściła się zarzucanego czynu w sposób świadomy, a tym samym zawiniony, co oznacza, że na podstawie art. 64 ust. 1 ustawy o radcach prawnych ponosi odpowiedzialność dyscyplinarną.
 
Obwiniona nie wykazała, aby łączyła ją z pokrzywdzoną umowa o świadczenie pomocy prawnej oraz aby dokonywała z nią jakichkolwiek ustaleń w tym zakresie. Obwiniona współpracowała z P. i na podstawie tego stosunku prawnego prowadziła sprawy jego klientów, w tym pokrzywdzonej. Za nielogiczne i sprzeczne z zasadami doświadczenia życiowego, należy uznać, że pokrzywdzona, która zawarła z P. umowę zlecenia windykacji należności od R., na podstawie odrębnej umowy zleciłaby te same czynności obwinionej i zobowiązała się ponownie do zapłaty, ale tym razem bezpośrednio na rzecz obwinionej. Działanie obwinionej nie było rzetelne i lojalne wobec pokrzywdzonej, a przede wszystkim nie miało swej podstawy w umowie z pokrzywdzoną, co przesądza o nieprawidłowości takiego postępowania. W ocenie Sądu wezwanie pokrzywdzonej do zapłaty […] zł tytułem zastępstwa prawnego w postępowaniu sądowym i egzekucyjnym, bez wcześniejszych ustaleń w tym zakresie, było działaniem niedopuszczalnym, nie mającym żadnych podstaw. Oceniając ten czyn i okoliczności jego popełnienia sąd uznał, że obwiniona dopuściła się w sposób świadomy i zawiniony naruszenia zarzucanych przez Rzecznika Dyscyplinarnego zasad KERP, co oznacza, że na podstawie art. 64 ust. 1 ustawy o radcach prawnych ponosi odpowiedzialność dyscyplinarną.
 
Uznając winę obwinionej w zakresie objętym zarzutem wniosku o ukaranie Sąd uznał, że adekwatne będzie orzeczenie za ten czyn kary nagany. Wymierzona kara jest uzasadniona stopniem winy i charakterem dokonanego naruszenia. Sąd ustalając jej wysokość miał na uwadze zarówno jej celowość, tj. okoliczność, iż stanowić będzie dla obwinionej represję, która powinna w przyszłości skutkować wykonywaniem przez obwinioną obowiązków wynikających z ustawy o radcach prawnych jak i przestrzegania zasad KERP, z drugiej strony Sąd miał na uwadze okoliczność, że obwiniona była już karana przez tutejszy Sąd za tego rodzaju delikty dyscyplinarne.
 
Pełnomocnik pokrzywdzonej złożył wniosek o zasądzenie na jego rzecz kosztów zastępstwa procesowego. Wniosek ten nie mógł zostać uwzględniony przez Sąd z następujących powodów.
 
Przepisy ustawy o radcach prawnych obowiązujące w kwestii ponoszenia kosztów postępowania dyscyplinarnego nie przewidują podstawy do pokrywania przez Okręgową Izbę Radców Prawnych kosztów pomocy prawnej pełnomocnika z wyboru ustanowionego przez pokrzywdzonego i nie dopuszczają zastosowania w tym zakresie regulacji Kodeksu postępowania karnego. Na marginesie wskazać należy, że zgodnie z art. 620 k.p.k. wydatki związane z ustanowieniem obrońcy lub pełnomocnika wykłada strona, która go ustanowiła. Pełnomocnik pokrzywdzonej składając wniosek o przyznanie kosztów nie wykazał, aby pokrzywdzona faktycznie poniosła wydatki z tytułu ustanowienia pełnomocnika i w jakiej wysokości. Po trzecie pełnomocnik wnioskował o zasądzenie kosztów na swoją rzecz, a nie pokrzywdzonej, która wydatki te ewentualnie poniosła.
 
Z tych względów wniosek pełnomocnika pokrzywdzonej nie mógł zostać uwzględniony i Sąd orzekł jak w punkcie […] orzeczenia.
 
O kosztach postępowania Sąd postanowił na podstawie art. 70⁶ ust. 2 ustawy o radcach prawych oraz uchwały KRRP nr 86/IX/2015 KRRP z dnia 20 marca 2015 r. w sprawie określenia wysokości zryczałtowanych kosztów postępowania dyscyplinarnego, mając na uwadze czynności podjęte w postępowaniu.
 
G.F