Orzeczenie z dnia 7 czerwca 2019 r. Sygn. akt: D 16/19
WSD orzeczeniem WO-174/19 z dn. 6 grudnia 2019 r. utrzymało w mocy zaskarżone orzeczenie OSD.
Orzeczenie jest prawomocne
 

PRZEWODNICZĄCY:     r. pr. Robert Karpiński
CZŁONKOWIE:           r. pr. Paulina Sibilska
r. pr. Michał Rajski
PROTOKOLANT:         Karolina Szymala

 
Okręgowy Sąd Dyscyplinarny Okręgowej Izby Radców Prawnych w W. po rozpoznaniu na rozprawie w dniu […] r. w W. sprawy przeciwko radcy prawnemu K., […], obwinionemu o to, że:
 
1. w okresie od […] r. do […] r. naruszył obowiązek dbania o godność zawodu w życiu prywatnym poprzez notoryczne nie pokrywanie zaliczek za zarządzanie nieruchomością wspólną i lokalem mieszkalnym przy ul. S. […] lok. […] w W.,
tj. o czyn określony w art. 64 ust. 1 ustawy w zw. z art. 11 Kodeksu Etyki Radcy Prawnego, którego tekst jednolity stanowi załącznik do uchwały Nr 3/2014 Nadzwyczajnego Krajowego Zjazdu Radców Prawnych z dnia 22 listopada 2014 r., zwanego dalej „KERP”;
2. w piśmie z dnia […] r. kierowanym do C. przedstawiciela firmy P. Sp. z o. o. groził mu wszczęciem postępowania karnego, w przypadku nie przesłania do Okręgowej Izby Radców Prawnych przeprosin i wycofania złożonej skargi,
tj. o czyn określony w art. 64 ust. 1 ustawy w zw. z art. 38 ust. 2 KERP;
 

 

 

 
Zastępca Rzecznika Dyscyplinarnego Okręgowej Izby Radców Prawnych w W. (dalej: „Rzecznik”) wniósł w dniu […] r. do tutejszego Sądu wniosek o ukaranie (sygn. akt […]) r.pr. K. (dalej: „Obwiniony”), wpisanego na listę radców prawnych pod nr.: […], zarzucając Obwinionemu, że:

 
Obwiniony nie wniósł odpowiedzi na wniosek o ukaranie.
 
Po rozpoznaniu sprawy, Sąd uznał Obwinionego winnym:

 
Na podstawie całokształtu materiału dowodowego, ujawnionego w toku rozprawy głównej, Sąd ustalił następujący stan faktyczny.
 
Obwinionemu przysługuje prawo właścicielskie do lokalu mieszkalnego nr […] położonego w W. przy ul. S. […]. Na tej podstawie, Obwiniony współtworzy Wspólnotę Mieszkaniową L. (dalej: „Wspólnota”) (k. […], […]-[…]). Zarząd nieruchomością wspólną powierzono P. sp. z o.o. w W. (k. […], k. […], zeznania C. (dalej: „Pokrzywdzony”)).
 
Z kartotek księgowych złożonych do akt sprawy (k. […]-[…]) wynika, że zaległości w regulowaniu zobowiązań związanym z lokalem, do którego prawo przysługuje Obwinionemu, występowały od roku […]. Przy czym, w roku […] zaległości przekroczyły kwotę […] (k. […]-[…]), a w roku […] wyniosły […] zł (k. […]-[…]).
 
Obecnie, Obwiniony zalega z wykonywaniem obowiązku uiszczania zaliczek na pokrycie kosztów zarządu nieruchomością wspólną od […] r. W tym, Obwiniony zalega także z uiszczaniem płatności dla pokrycia kosztów korzystania z mediów (k. […]-[…], […]-[…], […]-[…], […], wyjaśnienia Obwinionego, zeznania Pokrzywdzonego).
 
W roku […] została podjęta próba załatwienia sprawy w drodze ugody (k. […]-[…]). Do zawarcia ugody nie doszło (k. […], wyjaśnienia Obwinionego, zeznania Pokrzywdzonego).
 
Pismem z dnia […] r., Obwiniony został wezwany do zapłaty kwoty […] zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie z tytułu zaległości w opłacaniu zaliczek na pokrycie kosztów utrzymania nieruchomości wspólnych oraz własnego lokalu. W treści powyższego pisma zostało zawarte zestawienie wskazujące kwoty oraz daty, od których należy liczyć odsetki. Z zestawienia tego wynika, że najstarsza zaległość pochodzi z […] r. (k. […]-[…]).
 
W okresie od […] r. do […] r., Obwiniony otrzymywał powiadomienia w formie pisemnej oraz wiadomości e-mail i sms w kwestii rozliczenia opłat (k. […]-[…]).
 
Obecna wysokość zadłużenia Obwinionego wobec Wspólnoty wynosi około […] zł (zeznania Pokrzywdzonego).
 
W dniu […] r., Obwiniony sporządził pismo adresowane do Pokrzywdzonego, w którym sformułował przedsądowe wezwanie do zaprzestania naruszeń. W powyższym piśmie, Obwiniony zażądał, w związku ze skargą przesłaną do tutejszej Izby, natychmiastowego zaprzestania naruszeń jego dóbr osobistych, skierowania przeprosin do Izby oraz wycofania złożonej skargi. W przypadku niezastosowania się adresata do wezwania w terminie 7 dni, Obwiniony stwierdził, że będzie zmuszony do skierowania pozwu o naruszenie dóbr osobistych do sądu cywilnego oraz pozwu o zapłatę zadośćuczynienia przez Pokrzywdzonego i P. sp. z o.o. w W., a ponadto do złożenia zawiadomienia o popełnieniu przestępstwa zniesławienia przez Pokrzywdzonego (k. […]).
 
Obwiniony zaczął ponownie regulować należności wobec Wspólnoty od […] r., przy czym wpłata uiszczona w kwietniu dotyczy […] r. (wyjaśnienia Obwinionego, zeznania Pokrzywdzonego).
 
Obwiniony kwestionował część spośród uchwał Wspólnoty, jednakże nie zdecydował się ich zaskarżyć. Obwiniony nie podjął próby ustalenia zakresu bezspornych zobowiązań wobec Wspólnoty (wyjaśnienia Obwinionego, zeznania Pokrzywdzonego).
 
Wspólnota wytoczyła dwa powództwa przeciwko Obwinionemu o zapłatę (zeznania Pokrzywdzonego).
 
Pozostałe dowody z dokumentu dopuszczone w sprawie potwierdzają powyższe okoliczności.
 
Sąd dał wiarę wyjaśnieniom Obwinionego w zakresie twierdzeń obejmujących stan faktyczny. Wyjaśnienia Obwinionego były zgodne z pozostałym, zgromadzonym w sprawie materiałem dowodowym. Przy czym, Sąd uwzględnił wyjaśnienia w zakresie próby zawarcia ugody między Obwinionym i Wspólnotą a także w zakresie okoliczności uiszczenia opłat w […] r. o treści skorygowanej przez Obwinionego.
 
Sąd dał wiarę zeznaniom złożonym przez Pokrzywdzonego. Zeznania te były spójne, logiczne, zgodne z treścią dokumentów dopuszczonych jako dowód w sprawie. Pokrzywdzony składał zeznania w sposób spontaniczny. Sąd miał na uwadze, że Pokrzywdzony nie miał interesu w złożeniu nieprawdziwych zeznań bądź w sformułowaniu nieprawdziwych oskarżeń.
 
Okręgowy Sąd Dyscyplinarny zważył, co następuje:
 
Na gruncie zgromadzonego materiału dowodowego Sąd doszedł do przekonania, że w ustalonym stanie faktycznym Obwiniony dopuścił się czynów sprzecznych z zasadami wykonywania zawodu radcy prawnego.
 
U podstaw rozstrzygnięcia Sądu legły następujące ustalenia.
 
Kwestią ustaloną w oparciu o zgromadzony materiał dowodowy w sposób nie pozostawiający jakichkolwiek wątpliwości jest fakt zalegania przez Obwinionego z zapłatą kwot wymaganych na rzecz Wspólnoty od […] r. w łącznej wysokości stanowiącej kwotę około […] zł. Kwota zadłużenia obejmuje m.in. koszty korzystania przez Obwinionego z mediów dostarczanych do jego lokalu.
 
Obwiniony jest świadomy konieczności uiszczania zaległych opłat, nie kwestionuje ich wysokości. Swoim postępowaniem, polegającym na spowodowaniu powstania zadłużenia zmuszającego Wspólnotę do wytoczenia powództwa, Obwiniony chciał, jak wyjaśnił w toku rozprawy głównej, zaspokoić swoją ciekawość zawodową, nauczyć się, jak jego sprawa zostanie rozstrzygnięta przez sąd. Obwiniony wskazywał przy tym na nieważność uchwał dotyczących wysokości opłat na pokrycie kosztów zarządu nieruchomością wspólną oraz reprezentacji Wspólnoty.
 
Sąd doszedł do przekonania, że opisane wyżej postępowanie Obwinionego godzi w sposób oczywisty w godność wykonywanego przez niego zawodu radcy prawnego. W ocenie Sądu, kodeksowy nakaz dbania o godność zawodu (art. 11 ust. 1 Kodeksu Etyki Radcy Prawnego) obejmuje dążenie do zaskarbienia sobie szacunku ze strony innych osób z uwagi na, w szczególności, swoje walory moralne. Godność zawodu radcy prawnego reprezentuje zatem tylko taka osoba, której postępowanie w życiu zawodowym, czy też w życiu prywatnym zasługuje na całkowitą aprobatę osób postronnych, z punktu widzenia powszechnie akceptowanych zasad moralnych. Powyższe, odnoszone ad casum do niniejszej sprawy w zakresie omawianego czynu, należało odczytywać jako źródło obowiązku dla Obwinionego do terminowego uregulowania swoich zobowiązań bądź sięgnięcia po adekwatne instrumenty prawne, w przypadku pewności bądź uzasadnionych wątpliwości Obwinionego w zakresie istnienia albo treści zobowiązań wobec Wspólnoty.
 
W niniejszej sprawie, Obwiniony nie podołał temu obowiązkowi. Konieczność pokrycia kosztów mediów, z których Obwinionych korzystał, pozostaje poza wszelką wątpliwością, w tym samego Obwinionego. Również konieczność partycypacji w kosztach zarządu nieruchomością wspólną jest oczywista. Obwiniony ma pełne prawo kwestionować wysokość żądanych od niego kwot oraz terminów ich wymagalności. W takim jednak przypadku, Obwiniony powinien nawiązać dialog z przedstawicielami Wspólnoty celem znalezienia rozwiązania kompromisowego, opartego chociażby na bezspornej części opłat i pozostawieniu pozostałej części rozstrzygnięciu sądowemu.
 
Obwiniony ma również pełne prawo do zaskarżenia uchwał w oparciu o ustawowe przesłanki takiego działania (vide: art. 25 ustawy o własności lokali). W tym kontekście, wytłumaczenie przedstawione przez Obwinionego dla przyjętego sposobu postępowania jest niezrozumiałe, nieakceptowalne. Doprowadzenie do postania dużego zadłużenia, które na marginesie rozważań przekracza bieżące możliwości płatnicze Obwinionego (zgodnie z wyjaśnieniami złożonymi w toku rozprawy głównej), tylko po to by pozyskać zawodową wiedzę, czy sąd rozstrzygający sprawę uwzględni wadliwość uchwały bądź uchwał, jest niedorzeczna. Obwiniony, jako prawnik z kwalifikacjami zawodowego pełnomocnika powinien samodzielnie ocenić stan faktyczny i prawny w kontekście ewentualnej wadliwości uchwał. Dojście do przekonania o takiej wadliwości powinno doprowadzić Obwinionego do podjęcia działań prawnych bezpośrednio w tym kierunku, a nie poprzez kreowanie sporu w innym wymiarze. Niedorzeczność takiej argumentacji prowadzi do wniosku o jej wykreowaniu jedynie dla potrzeb postępowania dyscyplinarnego.
 
Ponadto, podnieść również należy, że postępowanie Obwinionego stwarza ryzyko bądź doprowadziło do rozpowszechnienia w jakimś zakresie informacji o jego zadłużeniu. Wieloletnie nieregulowanie zobowiązań przez radcę prawnego z powodów innych niż materialne, doprowadzenie do wszczęcia dwóch postępowań sądowych o zapłatę stawia Obwinionego w złym świetle wśród najbliższego otoczenia. Negatywna ocena takiego postępowania szkodzi wizerunkowi zawodu przez niego reprezentowanego.
 
Powyższe doprowadziło Sąd do przekonania, że postępowanie Obwinionego stanowiło czyn sprzeczny z zasadami określonymi w art. 11 Kodeksu Etyki Rady Prawnego.
 
Przesądzenie to nie odnosi się w jakikolwiek sposób do sporów toczonych przez Obwinionego oraz Wspólnotę przed sądem bądź sądami powszechnymi, jako sprawa pozostająca poza kognicją tutejszego Sądu.
 
Sąd zmienił opis czynu względem treści wniosku o ukaranie poprzez przyjęcie, że czyn został popełniony przez Obwinionego w okresie do […] r. a nie do […] r. W powyższym zakresie Sąd oparł się na zeznaniu Pokrzywdzonego, które zostało potwierdzone przez Obwinionego, iż zaczął on uiszczać opłaty w […] r.
 
W zakresie drugiego czynu, Sąd ponownie oparł swoje rozstrzygnięcie na okoliczności nie budzącej jakiekolwiek wątpliwości, tj. na fakcie sporządzenia przez Obwinionego pisma w dniu […] r., w którym zażądał m.in. wycofania skargi na nieetyczność swojego postępowania zapowiadając Pokrzywdzonemu złożenie zawiadomienia o popełnieniu przestępstwa zniesławienia w przypadku niezastosowania się do treści wezwania. W ocenie Sądu, wypowiedź sformułowana przez Obwinionego miała charakter groźby postępowaniem karnym w celu skłonienia skarżącego do wycofania skargi, która mogła doprowadzić do wszczęcia postępowania dyscyplinarnego.
 
Okoliczność grożenia postępowaniem o charakterze represyjnym została poddana regulacji Kodeksu Etyki Radcy Prawnego, który w art. 38 ust. 2 zabrania formułowania takich gróźb w wypowiedziach zawodowych radcy prawnego. Do powyższego przepisu Kodeksu odwoływała się kwalifikacja prawna czynu na gruncie wniosku o ukaranie.
 
Mając na uwadze literalnie odczytywaną treść powołanego wyżej przepisu, który w hipotezie wskazuje jedynie na wypowiedzi zawodowe radcy prawnego, zastosowanie przepisu do oceny czynu Obwinionego nie mogło mieć miejsca.
 
Powyższe nie oznacza jednak, że radca prawny może swobodnie grozić postępowaniem karnym lub dyscyplinarnym w innych relacjach niż zawodowe, na co zdawałby się wskazywać wynik wykładni art. 38 ust. 2 Kodeksu Etyki Radcy Prawnego dokonywanej a contrario. Odwołując się do stanu faktycznego w sprawie zważyć należało, że groźba, jaką posłużył się Obwiniony, została sformułowana w celu wycofania skargi złożonej w trybie dyscyplinarnym. Postępowanie Obwinionego miało zatem na celu zakończenie sprawy przed wszczęciem postępowania dyscyplinarnego, a w konsekwencji także uniknięcie ewentualnej odpowiedzialności z tym zakresie. Takie pobudki Obwinionego nie zasługują na akceptację. Pokrzywdzony miał bowiem pełne prawo czuć się przymuszanym groźbą ze strony Obwinionego. Takie postępowanie godzi w zasady określone w art. 11 Kodeksu Etyki Radcy Prawnego, jako moralnie nieakceptowalne, godzące w godność zawodu.
 
Sąd uprzedził strony o możliwości zakwalifikowania czynu zarzucanego Obwinionemu według innego przepisu, zgodnie z art. 399 § 1 kpk.
 
Sąd, bacząc na zasady wymiaru kary, wymierzył Obwinionemu karę pieniężną za pierwszy z popełnionych czynów.
 
Okolicznością obciążającą wymiar kary było naruszenie zasad wykonywania zawodu w sposób, który doprowadził do powstania dużego zadłużenia wobec Wspólnoty, którego to zadłużenia Obwiniony nie jest w stanie szybko uregulować. Powyższe potęguje negatywny wizerunek Obwinionego – radcy prawnego w oczach osób, które posiądą wiedzę o stanie rzeczy.
 
Z drugiej strony, czyn popełniony przez Obwinionego nie należy do kategorii najcięższych przewinień dyscyplinarnych, godzących w podstawowe zasady wykonywania zawodu.
 
W związku z powyższym, Sąd zważył w sposób szczególny na dyrektywę wychowawczą i prewencyjną wymiaru kary orzeczonej za popełnienie czynu polegającego na nieregulowaniu swoich zobowiązań wobec Wspólnoty. W ocenie Sądu, rodzaj wymiar kary pozwala rozsądnie zakładać, że Obwiniony nie powróci do przewinienia dyscyplinarnego. Zwłaszcza, że należy z wysokim prawdopodobieństwem zakładać konieczność uregulowania przez Obwinionego znacznego zadłużenia wobec Wspólnoty.
 
Natomiast, postawa Obwinionego w toku sprawy, w kontekście zarzutu opartego na pisemnym wystąpieniu do Pokrzywdzonego, wskazuje na pozytywną refleksję pozwalającą założyć, że Obwiniony nie powróci do takiego samego bądź podobnego przewinienia. Sąd uznał, że najłagodniejszy wymiar kary spełni przede wszystkim funkcję prewencyjną, której należało przyznać prymat wobec postawy Obwinionego.
 
Sąd orzekł o kosztach postępowania na podstawie art. 70⁶ ustawy o radcach prawnych oraz § 1 ust. 1 pkt 1) uchwały nr 86/IX/2015 Krajowej Rady Radców prawnych z dnia 20 marca 2015 r. w sprawie określenia wysokości zryczałtowanych kosztów postępowania dyscyplinarnego, biorąc pod uwagę zakres czynności podjętych w postępowaniu. Sprawa została w całości rozpoznana na jednym terminie. Postępowanie dowodowe obejmowało przesłuchanie jednej osoby w charakterze świadka.
 
(WK)