Przewodniczący: radca prawny Michał Rajski
Członkowie:  radca prawny Jacek Wiśniewski
radca prawny Krzysztof Jacek Woś
      Protokolant: Anna Gabrysiak

Okręgowy Sąd Dyscyplinarny Okręgowej Izby Radców Prawnych w W. po rozpoznaniu na rozprawie [...] r. w W. sprawy przeciwko radcy  prawnej N., [...], obwinionej o to, że:
w okresie od dnia [...] r. do dnia[...] r., pomimo otrzymania od Sądu Okręgowego w W. postanowienia o odmowie zwolnienia pozwanego od opłaty sądowej od apelacji w sprawie o sygn. akt [...], nie powiadomiła P. o konieczności uiszczenia opłaty od apelacji wniesionej przez niego osobiście, co spowodowało jej odrzucenie,
co stanowi naruszenie art. 6 ust. 1 i art. 28 ust. 5 Kodeksu etyki radcy prawnego,
które to zachowanie stanowi czyn sprzeczny z zasadami etyki zawodowej w rozumieniu art. 64 ust. 1 pkt 2) ustawy z dnia 6 lipca 1982 r. o radcach prawnych
(Dz. U. z 2002 r. Nr 123, poz. 1059 z późn. zm.) oraz wyżej powołanym przepisem Kodeksu etyki radcy prawnego - załącznik do uchwały nr 5 VIII Krajowego Zjazdu Radców Prawnych z dnia 10 listopada 2007 r.;

orzeka:

1.    Uznaje radcę prawnego N., [...], winną zarzucanego wnioskiem o wszczęcie postępowania dyscyplinarnego czynu, który to czyn stanowi przewinienie dyscyplinarne jako czyn sprzeczny z zasadami wyrażonymi w art. 6 ust. 1 i art. 28 ust. 5 Kodeksu Etyki Radcy Prawnego i za czyn ten na podstawie art. 64 ust. 1 pkt 2) i art. 65 ust. 1 pkt 2 ustawy o radcach prawnych (w brzmieniu z dnia 12 sierpnia 2014 r. Dz. U. z 2014 r. poz. 637 i 993) wymierza karę nagany z ostrzeżeniem;

2.    Na podstawie art. 706 ust. 2 ustawy o radcach prawnych (w brzmieniu z dnia 12 sierpnia 2014 r. Dz. U. z 2014 r. poz. 637 i 993) zasądza od obwinionej radcy prawnego N., [...], na rzecz Okręgowej Izby Radców Prawnych w W. tytułem zwrotu kosztów postępowania dyscyplinarnego kwotę [...] zł ([...] złotych).
 

    W dniu [...] r. P. (dalej: „Pokrzywdzony”), złożył do OIRP w W. skargę na działanie radcy prawnego N. (k. [...]). W piśmie tym Pokrzywdzony zarzucił radcy prawnemu, że w toku reprezentowania go w procesie przed Sądem Okręgowym w W., sygn. akt [...], dopuściła się czynu naruszającego zasady etyki zawodowej oraz błędów proceduralnych, co skutkowało odrzuceniem złożonej w sprawie apelacji, mocą postanowienia Sądu Apelacyjnego w W. z dnia [...] r., sygn. akt [...].
    Pismem z dnia [...] r. radca prawny N. (dalej: „Obwiniona”) złożyła wyjaśnienia (k. [...]). W piśmie tym wskazała, że w sprawie, w której reprezentowała Pokrzywdzonego w dniu [...] r. Sąd Okręgowy w W. wydał wyrok, który następnie wraz z uzasadnieniem został jej doręczony. Obwiniona po analizie orzeczenia wraz z uzasadnieniem doszła do przekonania, że brak jest podstaw do skarżenia wyroku, o czym następnie poinformowała Pokrzywdzonego. Na wyraźną prośbę Pokrzywdzonego Obwiniona pomogła mu w sporządzeniu apelacji. Przygotowany przez Obwinioną projekt apelacji wraz z wnioskiem o zwolnienie z kosztów został złożony osobiście przez Pokrzywdzonego, Obwiniona wyjaśniła, iż na tym etapie sprawy nie była już pełnomocnikiem Pokrzywdzonego. Obwiniona wskazała, że Sąd Okręgowy w W. postanowieniem z dnia [...] r. oddalił wniosek o zwolnienie z kosztów Pokrzywdzonego, o czym został on przez nią poinformowany. Z uwagi na to, że na tym etapie postępowania Obwiniona nie była już pełnomocnikiem Pokrzywdzonego, nie monitorowała ona faktu wniesienia zażalenia, jego treści ani terminu, w którym zażalenie złożył Pokrzywdzony.
    Postanowieniem z dnia [...] r. Zastępca Rzecznika Dyscyplinarnego OIRP w W. umorzył postępowanie w sprawie, wskazując, że nawet uznając, że Obwiniona nie dokonała najpóźniej w dniu [...] r., a zatem w ostatni dniu terminu do wniesienia środka zaskarżenia w zakresie odmowy zwolnienia Pokrzywdzonego od kosztów, powiadomienia Pokrzywdzonego  o otrzymaniu postanowienia o odmowie zwolnienia od kosztów, to nie miała takiego obowiązku. Strony nie wiązał już bowiem w tym czasie stosunek zlecenia i wynikającego z niego obowiązku radcy prawnego (k. [...]).
    Od wyżej wskazanego rozstrzygnięcia Pokrzywdzony wniósł zażalenie (k. [...]), kwestionując ustalenia poczynione przez Zastępcę Rzecznika Dyscyplinarnego oraz wskazując, że w okolicznościach przedmiotowych sprawy to na Obwinionej spoczywał obowiązek poinformowania go o fakcie, iż w dniu [...] r. doręczono jej, jako jego pełnomocnikowi, postanowienie Sądu Okręgowego w W. o odmowie zwolnienia z kosztów, jak i konsekwencjach takiego doręczenia, czego Zaskarżona nie uczyniła.
    Dnia [...] roku, w trakcie posiedzenia Okręgowego Sądu Dyscyplinarnego Okręgowej Izby Radców Prawnych w W., którego przedmiotem było rozpoznanie ww. zażalenia Pokrzywdzonego na postanowienie Zastępcy Rzecznika Dyscyplinarnego o umorzeniu postępowania w sprawie, Pokrzywdzony potwierdził całokształt wyjaśnień i okoliczności przedstawionych w sprawie i złożył do akt załącznik z nagraniami w postaci jednej płyty z dwoma zapisami rozmów z Obwinioną. Obwiniona złożyła wyjaśnienia podnosząc, że w jej przekonaniu złożenie apelacji w sprawie której zdarzenia stanowią przedmiot niniejszego postępowania, było niezasadne i poinformowała Pokrzywdzonego że nie będzie go reprezentować. Obwiniona nie sporządziła opinii o niecelowości wnoszenia środka zaskarżenia i nie powiadomiła sądu o tym że nie jest pełnomocnikiem Pokrzywdzonego, uważała że zrobi to sam Pokrzywdzony. Ponadto Obwiniona wskazała że, jej zdaniem, skoro apelację składał osobiście Pokrzywdzony, to właśnie on powinien być wezwany przez sąd do uiszczenia opłaty.
W wyniku rozpoznania zażalenia Pokrzywdzonego, Okręgowy Sąd Dyscyplinarny Okręgowej Izby Radców Prawnych w W. (dalej: „OSD”) w dniu [...] r. postanowił na podstawie art. 437 k.p.k. w zw. z art. 741 ustawy o radcach prawnych uchylić w całości zaskarżone postanowienie i przekazać sprawę Rzecznikowi Dyscyplinarnemu do ponownego rozpoznania (k. [...]).
    W uzasadnieniu orzeczenia OSD zwrócił uwagę, że o ile między stronami istnieją rozbieżności co do momentu zakończenia wzajemnej współpracy, o tyle w sprawie bezspornym jest (co potwierdza Obwiniona w piśmie z dnia [...] r.), że na etapie doręczenia jej jako pełnomocnikowi Pokrzywdzonego orzeczenia Sądu I instancji oraz ustaleń co do dalszego toku postępowania w sprawie, Sąd Okręgowy, przed którym toczyła się sprawa nie został zawiadomiony o wypowiedzeniu pełnomocnictwa. Wobec tego wypowiedzenie pełnomocnictwa Obwinionej odniosło skutek wobec sądu dopiero w dniu [...] r. Zatem do tej daty Pokrzywdzony powinien być traktowany w przedmiotowym postępowaniu tak, jakby nadal był reprezentowany przez Obwinioną. W związku z powyższym OSD wytknął Zastępcy Rzecznika Dyscyplinarnego, że w toku podejmowanych czynności w zakresie wyjaśniania całokształtu spornych okoliczności sprawy winien wziąć po uwagę, iż swoboda radcy prawnego w zakresie doboru klienta i świadczenia pomocy prawnej ulega ograniczeniom. O ile bowiem stosowne obowiązki informacyjne nie zostaną wykonane, radca prawny niezależnie od dokonanych ustaleń z klientem winien być traktowany jako jego pełnomocnik, przynajmniej w takim zakresie, aby interesy klienta nie zostały uszczuplone czy zagrożone, a takich ustaleń zabrakło w postępowaniu prowadzonym przez Zastępcę Rzecznika Dyscyplinarnego.
    Z uwagi na konieczność uzupełnienia materiału dowodowego w postępowaniu Zastępca Rzecznika Dyscyplinarnego przeprowadził dodatkowe czynności sprawdzające, w tym m.in. przesłuchał w charakterze świadków Pokrzywdzonego (k. [...]), jego żonę (k. [...]) oraz Obwinioną (k. [...]).
    W dniu [...] r. Zastępca Rzecznika Dyscyplinarnego złożył w OSD wniosek o wszczęcie postępowania dyscyplinarnego przeciwko radcy prawnemu N., w sprawie czynu sprzecznego z zasadami etyki radcy prawnego poprzez to, że Obwiniona w okresie od dnia [...] r. do dnia [...] r., pomimo otrzymania od Sądu Okręgowego w W. postanowienia o odmowie zwolnienia pozwanego od opłaty sądowej od apelacji w sprawie o sygn. akt [...] nie powiadomiła P. o konieczności uiszczenia opłaty od apelacji wniesionej przez niego osobiście, co spowodowało jej odrzucenie. Powyższe w ocenie Zastępcy Rzecznika Dyscyplinarnego stanowi naruszenie art. 6 ust. 1 oraz art. 28 ust. 5 Kodeksu etyki radcy prawnego (k. [...]).
    W uzasadnieniu wniosku Zastępca Rzecznika Dyscyplinarnego wskazał, że materiał zgromadzony w sprawie daje podstawy do przypisania Obwinionej przewinienia dyscyplinarnego, o którym mowa powyżej. W szczególności zwrócił uwagę na to, że Obwiniona nie poinformowała Sądu Okręgowego o wypowiedzeniu jej pełnomocnictwa przez Pokrzywdzonego. Uczynił to dopiero P. w dniu [...] r. O ile obowiązujące przepisy nie nakładały na Obwinioną obowiązku poinformowania sądu o wypowiedzeniu jej pełnomocnictwa, o tyle uznać należy, że Obwiniona zdawała sobie sprawę, że w przypadku braku powiadomienia sądu przez Pokrzywdzonego o wygaśnięciu udzielonego jej pełnomocnictwa, sąd nadal będzie ją traktował, jako pełnomocnika ze wszystkimi tego skutkami. Wobec tego, że Obwiniona zaniechała powiadomienia sądu to niezależnie od dokonanych pomiędzy nią a Pokrzywdzonym ustaleń, powinna być traktowana, jako jego pełnomocnik, przynajmniej w takim zakresie, aby interesy klienta nie zostały uszczuplone czy zagrożone. Dodatkowo Zastępca Rzecznika Dyscyplinarnego wskazał, że Obwiniona nie dokonała najpóźniej [...] r. powiadomienia Pokrzywdzonego o otrzymaniu postanowienia z dnia [...] r. o odmowie zwolnienia od opłaty od apelacji, a uczyniła to dopiero [...] r., a zatem po terminie do zaskarżenia wspomnianego postanowienia. W ocenie Zastępcy Rzecznika Dyscyplinarnego Obwiniona mimo, że na dzień doręczenia jej postanowienia o odmowie zwolnienia od odpłaty od apelacji nie była już formalnie pełnomocnikiem Pokrzywdzonego, to powinna była przedsięwziąć wszelkie czynności, aby w związku z zakończeniem obsługi prawnej P. jego interesy nie zostały narażone lub nie doznały uszczerbku. Brak poinformowania Pokrzywdzonego o konieczności uiszczenia opłaty od apelacji wobec niekorzystnego rozstrzygnięcia sądu, a w konsekwencji odrzucenie apelacji niewątpliwe interesy Pokrzywdzonego naraziło.
W dniu [...] roku, do akt sprawy Pokrzywdzony złożył pismo, w którym podtrzymuje swoje dotychczasowe stanowisko w sprawie oraz odnosi się szczegółowo do złożonego do akt [...] roku dowodu w postaci nagrań swoich spotkań z Obwinioną.
Dnia [...] roku, do akt sprawy, Obwiniona złożyła pismo zatytułowane odpowiedź na wniosek o wszczęcie postępowania dyscyplinarnego w którym podtrzymała swoje dotychczasowe stanowisko w sprawie
    Na rozprawie w dniu [...] r. OSD dopuścił dowód z przesłuchania Obwinionej, która wskazała, że nie jest w stanie udowodnić, że informowała Skarżącego o otrzymaniu postanowienia Sądu Okręgowego o odmowie zwolnienia Pokrzywdzonego od  uiszczenia opłaty od apelacji przed dniem [...] r. (k. [...]). OSD dopuścił również dowód z przesłuchania pokrzywdzonego P. oraz świadka, żony Pokrzywdzonego – P., którzy zgodnie zeznali, że Obwiniona poinformowała ich o postanowieniu Sądu Okręgowego z dnia [...] r. dopiero w dniu [...] r. podczas spotkania w kancelarii, mimo że pismo to zostało jej doręczone w dniu [...] r., a termin do zaskarżenia wspomnianego postanowienia lub uiszczenia opłaty upływał w dniu [...] r. (k. [...]). ODS dopuścił i przeprowadził na rozprawie także dowód z części nagrania dźwiękowego złożonego do akt sprawy (k. [...]) przez Pokrzywdzonego.
Na podstawie dowodów zgromadzonych w toku przewodu sądowego Okręgowy Sąd Dyscyplinarny ustalił, co następuje:
    Obwiniona reprezentowała Pokrzywdzonego w sprawie przed Sądem Okręgowym w W. [...] Wydział Cywilny, sygn. akt [...]. Sąd w dniu [...] r. wydał w tej sprawie wyrok, który następnie wraz z uzasadnieniem został doręczony Obwinionej. W ocenie Obwinionej brak było podstaw do wniesienia apelacji od powyższego wyroku, jednak wskutek próśb Pokrzywdzonego Obwiniona sporządziła projekt apelacji wraz z wnioskiem o zwolnienie od uiszczenia opłaty od apelacji, które samodzielnie podpisał i  złożył w Sądzie Pokrzywdzony.
W dniu [...] r. Obwiniona otrzymała postanowienie Sądu Okręgowego z dnia [...] r., mocą którego Sąd Okręgowy odmówił zwolnienia Pokrzywdzonego od uiszczenia opłaty od apelacji. Obwiniona poinformowała Pokrzywdzonego o otrzymaniu powyższego postanowienia w dniu [...] r. Termin do wniesienia zażalenia od powyższego postanowienia, jak również do wniesienia opłaty od apelacji upłynął w dniu [...] r.
W dniu [...] Sad Apelacyjny w W. odrzucił apelację wniesioną [...] r. przez Pokrzywdzonego z powodu nie uiszczenia w terminie wymaganej opłaty sądowej od apelacji.
Sąd Okręgowy w W. powziął informację o wypowiedzeniu pełnomocnictwa Obwinionej przez Pokrzywdzonego w dniu [...] r.

Powyższy stan faktyczny został ustalony w oparciu o skargę Pokrzywdzonego (k. [...]), pisma zawierające wyjaśnienia Obwinionej (k. [...]), pismo Obwinionej wraz z billingiem z telefonu (k. [...]), zażalenie Pokrzywdzonego (k. [...]), nagranie złożone do akt sprawy przez Pokrzywdzonego (k. [...]), zeznania złożone przez Pokrzywdzonego (k. [...]), jego żonę (k. [...]), postanowienie Zastępcy Rzecznika Dyscyplinarnego o przedstawieniu radcy prawnemu N. zarzutów (k. [...]), przesłuchanie Obwinionej (k. [...]), wniosku o wszczęcie postępowania dyscyplinarnego (k. [...]), odpowiedzi Obwinionej na wniosek o wszczęcie postępowania z dnia [...] r. (k. [...]), przesłuchania Obwinionej na rozprawie w dniu[...] r. (k. [...]), zeznania Pokrzywdzonego (k. [...]) oraz zeznania żony Pokrzywdzonego (k. [...]).
Okręgowy Sąd Dyscyplinarny zważył, co następuje:
Zebrany w sprawie materiał dowodowy wskazuje, że Obwiniona dopuściła się zarzucanych jej we wniosku o wszczęcie postępowania czynów.
 Okoliczność spóźnionego poinformowania przez Obwinioną Pokrzywdzonego o otrzymaniu postanowienia Sądu Okręgowego odmawiającego Skarżącemu zwolnienia od uiszczenia opłaty nie budzi żadnych wątpliwości. Zarówno Pokrzywdzony, jak również jego żona oraz w ślad za nimi sama Obwiniona zgodnie twierdzili, że poinformowanie o powyższym nastąpiło najwcześniej [...] r. telefonicznie, a następnie w dniu [...] r. podczas spotkania w kancelarii Obwinionej (k. [...]).
Szczególne znaczenie dla rozstrzygnięcia niniejszej sprawy miał dowód z nagrania, który złożył do akt sprawy Pokrzywdzony. Na nagraniu tym Obwiniona wprost przyznaje, że informuje Pokrzywdzonego o otrzymanym postanowieniu po terminie do wniesienia zażalenia (k. [...]).
W toku postępowania Obwiniona podnosiła, że w momencie doręczenia jej postanowienia Sądu Okręgowego z dnia [...] r. pomiędzy stronami nie istniał już stosunek zlecenia, bowiem jej zdaniem wygasł on w momencie samodzielnego wniesienia apelacji od wyroku przez Pokrzywdzonego. Niemniej jednak Obwiniona przyznała, że nie poinformowała Sądu Okręgowego o wypowiedzeniu jej pełnomocnictwa (k. [...]). Pokrzywdzony z kolei poinformował Sąd o wypowiedzeniu pełnomocnictwa Obwinionej w dniu [...] r., a zatem dopiero z tym dniem Sąd powziął informację o samodzielnym działaniu w sprawie przez Pokrzywdzonego (k. [...]).
Mając powyższe na uwadze, jak również zważając na profesjonalny charakter działalności Obwinionej, słusznie wywiódł Zastępca Rzecznika Dyscyplinarnego, że Obwiniona z pewnością zdawała sobie sprawę, że w przypadku braku powiadomienia Sądu przez klienta o wygaśnięciu udzielonego jej pełnomocnictwa, sąd nadal będzie traktował ją jako jego pełnomocnika, ze wszystkimi skutkami tego faktu dla Skarżącego (k. [...]). Dlatego zatem wszelka korespondencja kierowana była na adres Obwinionej, a nie bezpośrednio do Pokrzywdzonego.
Nie powinno budzić wątpliwości, że o powyższym Obwiniona miała pełną świadomość, co zresztą potwierdza treść nagrania (k. [...]). Wobec tego, zaniechanie przez nią powiadomienia Pokrzywdzonego o otrzymanym postanowieniu w terminie umożliwiającym jego zaskarżenie lub uiszczenie opłaty od apelacji, bez wątpienia spowodowało narażenie interesów Pokrzywdzonego, niezależnie od tego, czy środek zaskarżenia w postaci apelacji miał szanse powodzenia, czy też ich nie miał.
    Zgodnie z art. 6 ust. 1 KERP radca prawny obowiązany jest wykonywać czynności zawodowe zgodnie z prawem, uczciwie, rzeczowo i z należytą starannością. Z treści art. 28 ust. 5 KERP wynika, że radca prawny obowiązany jest informować klienta o przebiegu sprawy i jej wyniku w sposób ustalony z klientem.
    W świetle powyższego uznać należy, że Obwiniona nie dochowała należytej staranności przy wykonywaniu zawodu, nie informując Skarżącego o otrzymanym postanowieniu Sądu, w terminie umożliwiającym mu jego zaskarżenie. O ile obowiązujące przepisy nie nakładają na profesjonalnych pełnomocników obowiązku informowania sądu o wypowiedzeniu im pełnomocnictwa przez mocodawców to w interesie Obwinionej leżało poinformowanie Sądu o wypowiedzeniu jej pełnomocnictwa przez Pokrzywdzonego, czego ostatecznie Obwiniona nie uczyniła. Zaniechanie to skutkowało tym, że Sąd Okręgowy w dalszym ciągu uznawał Obwinioną za pełnomocnika Pokrzywdzonego. W takiej sytuacji Obwiniona, zgodnie z art. 6 ust. 1 KERP zobowiązana była podjąć wszelkie czynności, aby interesy Pokrzywdzonego nie zostały uszczuplone czy zagrożone. Spóźnione poinformowanie Pokrzywdzonego o postanowieniu odmawiającemu mu zwolnienia od opłaty od apelacji, skutkujące wniesieniem opłaty od apelacji przez Skarżącego po terminie i w konsekwencji odrzucenie apelacji, niewątpliwie stanowiło naruszenie przez Obwinioną przepisów wskazanych we wniosku o wszczęcie postępowania, tj. art. 6 ust. 1 oraz art. 28 ust. 5 KERP.
Uznając winę Obwinionej w zakresie objętym we wniosku o wszczęcie postępowania dyscyplinarnego OSD, mając na uwadze zawiniony charakter popełnionego przewinienia dyscyplinarnego uznał, że adekwatne będzie orzeczenie wobec Obwinionej na podstawie art. 65 ust. 1 pkt. 2 ustawy o radcach prawnych (w brzmieniu z dnia 12 sierpnia 2014 r., Dz. U. z 2014 r., poz. 637 i 993) kary nagany z ostrzeżeniem. Wysokość wymierzonej kary jest uzasadniona znacznym stopniem winy i charakterem dokonanego naruszenia, skutkującym wystawieniem na szwank godności zawodowej i niezbędnego zaufania klientów do radców prawnych.
O kosztach postępowania OSD orzekł na podstawie art. 706 ust. 2 ustawy o radcach prawnych, biorąc pod uwagę czynności podjęte w postępowaniu.
(AG)