Orzeczenie z dnia 5 grudnia 2016 r. Sygn. akt: D 21/2016
Orzeczenie prawomocne

 
Okręgowy Sąd Dyscyplinarny Okręgowej Izby Radców Prawnych w W. po rozpoznaniu na rozprawach [...] r. oraz [...] r. w W. sprawy przeciwko radcy prawnemu K., [...], obwinionemu o:
postępowanie sprzeczne z zasadami etyki radcy prawnego określonymi w art. 1, art. 6 ust. 1 i art. 11 ust. 2, art. 19 i art. 9 i 12 Kodeksu Etyki Radcy Prawnego, ogłoszonego uchwałą nr 8/VIII/2010 Prezydium Krajowej Rady Radców Prawnych z dnia 28 grudnia 2010 r., który ma zastosowanie w postępowaniu niniejszym na podstawie par. 2 uchwały nr 3/2014 Nadzwyczajnego krajowego Zjazdu Radców Prawnych z 22 listopada 2014 r. w sprawie Kodeksu Etyki Radcy Prawnego, ponieważ dotyczy ono zdarzeń, które miały miejsce przed
1 lipca 2015 r., w zw. z art. 64 ust. 1 ustawy z dnia 6 lipca 1982 r. o radcach prawnych (tekst jedn. Dz.U. z 2015 r., poz. 507 z późn. zm.) poprzez:
1.      podejmowanie w dniach [...], [...], [...] i [...] r. działań faktycznych zmierzających do opróżnienia lokalu mieszkalnego nr [...] położonego przy ul. K. w L. zajmowanego przez skarżącą G. (1) i jej rodzinę wbrew woli osób zajmujących ten lokal i bez uzyskania tytułu wykonawczego w tym zakresie, nielicujących z godnością zawodu radcy prawnego i podważających zaufanie do tego zawodu,
2.      wykonywanie czynności zawodowych w sposób niezgodny prawem, tj. wprowadzania w błąd co do uprawnień związanych z posiadaniem lokalu mieszkalnego nr [...] położonego przy ul. K. w L. osób go zajmujących w dniach [...], [...], [...] i [...] r. podczas świadczenia pomocy prawnej na rzecz nabywcy tego lokalu J. w [...] r.,
3.      składania zeznań w charakterze świadka w dniu [...] r. przed sądem Rejonowym w L. w sprawie o sygn. akt [...] oraz w dniu [...] r. przed prokuratorem Prokuratury Rejonowej w L. pod sygn. akt [...] na okoliczności objęte tajemnicą zawodową;

 

 
Dnia [...] do Okręgowego Sądu Dyscyplinarnego Okręgowej Izby Radców Prawnych w W. (dalej „Sąd”) wpłynął wniosek Zastępcy Rzecznika Dyscyplinarnego Okręgowej Izby Radców Prawnych w W. (dalej: ”Rzecznik”) o ukaranie radcy prawnego K. (dalej: ”Obwiniony”), któremu zarzucił:
Postępowanie sprzeczne z zasadami etyki radcy prawnego określonymi w art. 1, art. 6 ust. 1
i art. 11 ust. 2, art. 19 i art. 9 i 12 Kodeksu Etyki Radcy Prawnego, ogłoszonego uchwałą nr 8/VIII/2010 Prezydium Krajowej Rady Radców Prawnych z dnia 28 grudnia 2010 r. (dalej: „KERP”), który ma zastosowanie w postępowaniu niniejszym na podstawie par. 2 uchwały nr 3/2014 Nadzwyczajnego Krajowego Zjazdu Radców Prawnych z 22 listopada 2014 r. w sprawie Kodeksu Etyki Radcy Prawnego, ponieważ dotyczy ono zdarzeń, które miały miejsce przed 1 lipca 2015 r. w zw. z art. 64 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 6 lipca 1982 r. o radcach prawnych (tekst jedn. Dz. U. z 2015 r. poz. 507 z późn. zm.) poprzez:
1.      podejmowanie w dniach [...], [...], [...] i [...] r. działań faktycznych zmierzających do opróżnienia lokalu mieszkalnego nr [...] położonego przy ul. K. w L. zajmowanego przez skarżącą G. (1) i jej rodzinę wbrew woli osób zajmujących ten lokal i bez uzyskania tytułu wykonawczego w tym zakresie, nielicujących z godnością zawodu radcy prawnego i podważających zaufanie do tego zawodu,
2.      wykonywanie czynności zawodowych w sposób niezgodny prawem, tj. wprowadzania w błąd co do uprawnień związanych z posiadaniem lokalu mieszkalnego nr [...] położonego przy ul. K. w L. osób go zajmujących w dniach [...], [...], [...] i [...] r. podczas świadczenia pomocy prawnej na rzecz nabywcy tego lokalu J. w [...] r.,
3.      składania zeznań w charakterze świadka w dniu [...] r. przed sądem Rejonowym w L. w sprawie o sygn. akt [...] oraz w dniu [...] r. przed prokuratorem Prokuratury Rejonowej w L. pod sygn. akt [...] na okoliczności objęte tajemnicą zawodową;
Na rozprawie dnia [...] roku przed Sądem przeprowadził dowód z wyjaśnień Obwinionego.
Na rozprawie w dniu [...] roku przed Okręgowym Sądem Dyscyplinarnym Okręgowej Izby Radców Prawnych w L. w drodze pomocy prawnej zostali przesłuchani świadkowie: G. (1) a (dalej „Pokrzywdzona”), G. (2) i M..
Na rozprawie dnia [...]roku Sąd wydał orzeczenie.
 
Okręgowy Sąd Dyscyplinarny po przeprowadzeniu postępowania dowodowego ustalił następujący stan faktyczny:
Obwiniony od [...] roku współpracował zawodowo z J. świadcząc pomoc prawną związaną z nabyciem nieruchomości (k. [...]).
Dnia [...] roku J. nabył od R. mieszkanie nr [...] położone w L. przy ulicy K. mając świadomość, że mieszkanie zajmuje córka R. wraz rodziną. Obwiniony świadczył pomoc prawną w procesie nabyci ww. lokalu (k.[...], [...],[...]).
J. o Obwiniony mieli świadomość, że by wejść w posiadanie nabywanego lokalu J. będzie musiał uzyskać tytuł wykonawczy nakazujący eksmisję. Procedurę eksmisji tłumaczył J. Obwiniony w trakcie podpisywania aktu notarialnego (k. [...]).
Obwiniony został poproszony o świadczenie pomocy prawnej przez J. w sprawie mieszkania nr [...] przy ulicy K. w L. przed zawarciem umowy jego nabycia, tj. przed [...] roku (k. [...],[...]).
Dnia [...] roku przy ulicy K. przy drzwiach wejściowych mieszkania [...] w L. będącym w posiadaniu G. (1) i jej rodziny stawił się J., Obwiniony oraz trzej inni mężczyźni. J. oraz Obwiniony próbowali tego dnia wejść w posiadanie ww lokalu zajmowanego przez Pokrzywdzoną. Obwiniony wszedł do mieszkania okazując akt notarialny nabycia lokalu, powoływał się na fakt bycia prawnikiem i pełnomocnikiem właściciela. Pokrzywdzona wezwała patrol policji (k. [...], [...], [...], [...], [...]).
[...] roku w godzinach porannych przed Sądem Rejonowym L. [...] Wydział Cywilny odbyła się rozprawa w sprawie [...] o zawarcie umowy przyrzeczonej, której stronami była Pokrzywdzona oraz jej ojciec, zaś przedmiotem było mieszkanie nabyte przez J. (k. [...]).
Tego samego dnia, tj. [...] roku w godzinach popołudniowych, J. oraz Obwiniony próbowali dostać się do mieszkania nr [...] przy ulicy K. zajmowanego przez Pokrzywdzoną i jej rodzinę. Pokrzywdzona wezwała patrol policji, który podjął interwencję. Obwiniony i J. po kilku godzinach ponowili próbę dostania się do mieszkania a Pokrzywdzona po raz kolejny wezwała patrol policji. W wyniku interwencji policjantów doszło do rozmowy J., Obwinionego oraz Pokrzywdzonej na klatce schodowej przed drzwiami lokalu zajmowanego przez Pokrzywdzoną (k. [...],[...],[...]).
Obwiniony w trakcie spotkania dnia [...] roku powołując się na fakt posiadania wiedzy prawniczej, twierdził że J. jest właścicielem mieszkania i w związku z powyższym ma prawo do niego wejść i je remontować (k. [...],[...]).
Tego samego dnia wezwany został ślusarz, który w obecności patrolu policji sforsował zamki mieszkania zajmowanego przez Pokrzywdzoną i Obwiniony wraz z J., gdzie prowadzili rozmowę z Pokrzywdzoną oraz jej mężem G. (2) (k. [...]).
[...] roku Obwiniony oraz J. weszli do mieszkania zajmowanego przez Pokrzywdzoną, po złożeniu przez nią oświadczenia, że się nie wyprowadzi, opuścili mieszkanie (k. [...]).
[...] roku J., Obwiniony i dwaj robotnicy budowlani pracujący dla J. stawił się w mieszkaniu zajmowanym przez Pokrzywdzoną i rozpoczęli roboty remontowe. Tego dnia Obwiniony odmówił świadczenia dalszej pomocy prawnej J. w tej sprawie (k. [...], [...]).
Obwiniony dnia [...] roku złożył przed prokuratorem Prokuratury Rejonowej w L. pod sygn. akt [...] zeznania w charakterze świadka na okoliczności współpracy z J. oraz okoliczności zdarzeń związanych z nabyciem przez J. lokalu nr [...] w L. przy ulicy K. oraz prób przejęcia jego posiadania (k. [...]).
Obwiniony zeznawał dnia [...] r. przed Sądem Rejonowym L. w sprawie [...] na okoliczności zdarzeń [...], [...], [...], [...] oraz późniejszych związanych z próbami przejęcia posiadania lokalu posiadanego przez Obwinioną przez J. (k. [...]).
 
Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie:
Protokołu rozprawy przed Sądem Rejonowym L. w sprawie [...] z dnia [...] r. (k. [...]), akt notarialny Repertorium A numer [...] (k. [...]), protokołu przesłuchania Obwinionego w charakterze świadka przez prokuratora Prokuratury Rejonowej w L. pod sygn. akt [...] dnia [...] roku na okoliczności objęte tajemnicą zawodową (k. [...]), protokołu przesłuchania J. w charakterze świadka przez prokuratora Prokuratury Rejonowej w L. pod sygn. akt [...] dnia [...] roku (k. [...]), protokół przesłuchania J. (k. [...]), wyjaśnienia Obwinionego złożone przed Sądem (k. [...]), przesłuchanie Pokrzywdzonej oraz świadków G. (2) i M..
 
Okręgowy Sąd Dyscyplinarny zważył, co następuje:
Zebrany w sprawie materiał dowodowy wskazuje, że Obwiniony dopuścił się zarzucanych mu we wniosku o ukaranie czynów.
Zgodnie z treścią wniosku o wszczęcie postępowania dyscyplinarnego, Rzecznik Dyscyplinarny zarzucił Obwinionemu popełnienie sprzecznych art. 1, art. 6 ust. 1 i art. 11 ust. 2, art. 19 i art. 9 i 12 Kodeksu Etyki Radcy Prawnego, ogłoszonego uchwałą nr 8/VIII/2010 Prezydium Krajowej Rady Radców Prawnych z dnia 28 grudnia 2010 r. w zw. z art. 64 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 6 lipca 1982 r. o radcach prawnych (tekst jedn. Dz. U. z 2015 r. poz. 507 z późn. zm.), czynów polegających na:
1.      podejmowanie podejmowaniu w dniach [...], [...], [...] i [...] r. działań faktycznych zmierzających do opróżnienia lokalu mieszkalnego nr [...] położonego przy ul. K. w L. zajmowanego przez skarżącą G. (1) i jej rodzinę wbrew woli osób zajmujących ten lokal i bez uzyskania tytułu wykonawczego w tym zakresie, nielicujących z godnością zawodu radcy prawnego i podważających zaufanie do tego zawodu,
2.      wykonywanie wykonywaniu czynności zawodowych w sposób niezgodny prawem, tj. wprowadzania w błąd co do uprawnień związanych z posiadaniem lokalu mieszkalnego nr [...] położonego przy ul. K. w L. osób go zajmujących w dniach [...], [...], [...] i [...] r. podczas świadczenia pomocy prawnej na rzecz nabywcy tego lokalu J. w [...] r.,
3.      składania składaniu zeznań w charakterze świadka w dniu [...] r. przed sądem Rejonowym w L. w sprawie o sygn. akt [...] oraz w dniu [...] r. przed prokuratorem Prokuratury Rejonowej w L. pod sygn. akt [...] na okoliczności objęte tajemnicą zawodową;
Odnośnie pierwszego z czynów, których popełnienie zarzuca Obwinionemu Rzecznik Dyscyplinarny Sąd w oparciu o zebrany materiał dowodowy, w szczególności zeznania świadków oraz wyjaśnienia Obwinionego uznał, że Obwinionego winnym jego popełnienia. W ocenie Sądu czyn ten polegający na  podejmowaniu w dniach [...], [...],[...] i [...] r. działań faktycznych zmierzających do opróżnienia lokalu mieszkalnego nr [...] położonego przy ul. K. w L. zajmowanego przez G. (1) i jej rodzinę wbrew woli osób zajmujących ten lokal i bez uzyskania tytułu wykonawczego w tym zakresie narusza dyspozycje przepisów art. 1, art. 6 ust. 1, art. 11 ust. 2 oraz art. 19 KERP.
Niewątpliwie Obwiniony świadczył na rzecz J. pomoc prawną. Fakt ten potwierdzają zeznania świadków, ale też sam Obwiniony w zeznaniach składanych przed Sądem jak i w postępowaniach przed sądem powszechnym i prokuraturze, w których zeznawał w charakterze świadka. Podnoszona w trakcie postępowania przez Obwinionego okoliczność, że świadczenie powyższej pomocy miało charakter koleżeński nie znajduje potwierdzenia w innych dowodach zebranych w sprawie w szczególności zeznaniach złożonych przed prokuratorem dnia [...] roku. Także za udowodnione Sąd uznał okoliczności udziału Obwinionego w dniach wskazanych we wniosku o ukaranie w czynnościach zmierzających do wejścia w posiadanie lokalu nr [...] przy ulicy K. w L. przez J.. Aktywny udział Obwinionego w tych zdarzeniach potwierdzają wszystkie dowody przeprowadzone i zebrane w sprawie.
Przebieg zdarzeń opisywanych przez Pokrzywdzoną, Obwinionego oraz świadków różni się w drobnych szczegółach pomiędzy sobą, co wobec upływu czasu od ich zajścia jak i ładunku emocjonalnego z nimi związanym jest zrozumiałe, to każde źródło dowodowe, w ocenie Sądu potwierdza, że celem jaki przyświecał działaniom J. oraz działającego wraz z nim i w jego imieniu Obwinionego było wejście w posiadanie lokalu nr [...] przy ulicy K. w L., który to lokal ówcześnie posiadała Pokrzywdzona z rodziną. Należy zaznaczyć, że wejście w posiadanie przedmiotowego lokalu polegało na podejmowaniu czynności faktycznych z pominięciem właściwej drogi prawnej, o której istnieniu i konieczności przeprowadzenie w trakcie podpisywania aktu notarialnego nabycia własności ww. lokalu przez J. Obwiniony instruował tego ostatniego.
W ocenie Sądu zarzucane w pkt. 1 wniosku o ukaranie działania Obwinionego polegające na świadczeniu pomocy prawnej na rzecz J. nie były zgodne z prawem i jako takie nie licowały z godnością zawodu radcy prawnego i podważały do niego zaufanie przez co Obwiniony czynem tym naruszył art. 1, art. 6 ust. 1, art. 11 ust. 2 oraz art. 19 KERP.
Odnośnie drugiego z czynów zarzucanych Obwinionemu przez Rzecznika Dyscyplinarnego, tj. wykonywania czynności zawodowych w sposób niezgodny z prawem, tj. wprowadzania w błąd co do uprawnień związanych z posiadaniem lokalu mieszkalnego nr [...] położonego przy ul. K. w L. osób go zajmujących w dniach [...], [...], [...] i [...] r. podczas świadczenia pomocy prawnej na rzecz nabywcy tego lokalu J. w [...] r., Sąd w oparciu o przeprowadzone dowody uznał Obwinionego winnym ich popełnienia. Swoje przekonanie Sąd oparł na analogicznych dowodach jak omówione przy zdarzeniach dotyczących pierwszego z czynów objętych wnioskiem o ukaranie. Przedmiotowy czyn Obwinionego w ocenie Sądu, jakkolwiek zmierzał do ochrony interesów reprezentowanego przez niego J., to stał on w sprzeczności z zasadami etyki radcy prawnego nakazującymi bezwzględne kierowanie się prawem przy wykonywaniu zawodu. W myśl art. 6 ust. 1 KERP radca prawny obowiązany jest wykonywać czynności zawodowe zgodnie z prawem, uczciwie, rzeczowo i z należytą starannością. Stosownie zaś do art. 11 ust. 2 KERP radca prawny, wykonując zawód, obowiązany jest zawsze kierować się prawem. Żadne okoliczności pozaprawne, nie mające bezpośredniego związku z obiektywnie ocenionym stanem faktycznym sprawy, albo wyrażone przez kogokolwiek polecenia, czy wskazówki, nie zwalniają radcy prawnego z obowiązku rzetelnego i uczciwego wykonywania czynności zawodowych. Art. 19 KERP stanowi natomiast, że radca prawny nie może brać udziału ani w jakikolwiek sposób uczestniczyć w czynnościach, które uwłaczałyby godności zawodu lub podważały do niego zaufanie.
W ocenie Sądu postępowanie Obwinionego w dniach [...], [...], [...] i [...] r. polegające na informowaniu Pokrzywdzonych o zgodności z prawem podejmowanych przez J. działań wobec ich faktycznej bezprawności wyczerpuje dyspozycje wskazanych powyżej przepisów i jako takie stanowi podstawę uznania Obwinionego winnym ich popełnienia.
Rozpatrując kwestię trzeciego z czynów zarzucanych Obwinionemu przez Rzecznika Dyscyplinarnego tj. naruszenia tajemnicy zawodowej poprzez składania zeznań w charakterze świadka w dniu[...] r. przed sądem Rejonowym w L. w sprawie o sygn. akt [...] oraz w dniu [...] r. przed prokuratorem Prokuratury Rejonowej w L. pod sygn. akt [...] na okoliczności objęte tajemnicą zawodową Sąd oparł swoje stanowisko na protokołach sporządzonych z tych czynności znajdujących się w aktach sprawy. W ocenie Sądu Obwiniony świadczył pomoc prawną na rzecz J. wobec czego wszelkie informacje, które pozyskał w związku ze świadczeniem tej pomocy prawnej tą tajemnicą są objęte. Zgodnie z art. 9 KERP obowiązek zachowania tajemnicy zawodowej w stosunku do wszelkich informacji uzyskanych od klienta w związku ze świadczeniem pomocy prawnej jest podstawą zaufania klienta do radcy prawnego i właściwego świadczenia usług prawnych. Zachowanie tajemnicy zawodowej stanowi istotę gwarancji wolności jednostki oraz prawidłowego funkcjonowania wymiaru sprawiedliwości.
Nie budzi wątpliwości okoliczność, że Obwiniony wiedzę o zdarzeniach na których okoliczność składał zeznania przed Sądem i Prokuratorem dowiedział się świadcząc obsługę prawną na rzecz J. w związku powyższym w ocenie Sądu Obwinionego należało uznać winnym zarzucanego mu we wniosku o ukaranie czynu naruszenia tajemnicy zawodowej.
Zdaniem Sądu, biorąc pod uwagę charakter przewinienia dyscyplinarnego, którego dopuścił się Obwiniony, jak również oceniając postępowanie Obwinionego względem Pokrzywdzonej, brak wyrażenia skruchy, konsekwentne kwestionowanie przez Obwinionego jego odpowiedzialności, stopień winy Obwinionego należy uznać za znaczny. 
Uznając winę Obwinionego w popełnieniu wszystkich trzech opisanych we wniosku o ukaranie czynów Sąd, mając na uwadze okoliczność łagodzącą, że w momencie popełniania czynów Obwiniony od kilku miesięcy związany był zasadami etyki radcy prawnego wobec czego mógł nie wytworzyć w sobie imperatywu posługiwania się zawartymi w nim zasadami uznał, że adekwatne będzie orzeczenie wobec Obwinionej kary pieniężnej w wysokości [...] zł za każdy z tych czynów.
Sąd jednocześnie uznał, że tylko kara pieniężna będzie w pełni adekwatna do popełnionego czynu. Sąd ustalając jej wysokość miał na uwadze jej celowość, tj. okoliczność, iż stanowić będzie ona dodatkową represję, która powinna w przyszłości wzbudzić w Obwinionym refleksję, że postępowanie którego się dopuścił jest etycznie naganne, jak i ekonomicznie nieopłacalne.
Na podstawie art. 65¹ ust. 1 ustawy o radcach prawnych kary orzeczone za każdy z czynów Sąd połączył łączy w ten sposób, że orzekł jako karę łączną, karę pieniężną w kwocie [...] zł ([...] złotych);
Wymierzona kara jest uzasadniona stopniem winy i charakterem dokonanego naruszenia, skutkującym wystawieniem na szwank godności zawodowej i niezbędnego zaufania klientów do radców prawnych.
O kosztach postępowania na podstawie art. 70? ust. 2 ustawy o radcach prawnych oraz § 1 ust. 1 pkt 1 uchwały nr 86/IX/2015 Krajowej Rady Radców Prawnych z dnia 20 marca 2015 r. w sprawie określenia wysokości zryczałtowanych kosztów postępowania dyscyplinarnego, biorąc pod uwagę czynności podjęte w postępowaniu.
(AG)