Przewodniczący: radca prawny Igor Bakowski
Członkowie: radca prawny Agnieszka Świstak
 radca prawny Paulina Sibilska
 Protokolant: Anna Gabrysiak

 
Okręgowy Sąd Dyscyplinarny Okręgowej Izby Radców Prawnych w W. po rozpoznaniu na rozprawie [...] r. w W. sprawy przeciwko radcy prawnemu. S., [...], obwinionemu o to, że:
 

 orzeka:

 

 
Postanowieniem Zastępcy Rzecznika Dyscyplinarnego z dnia [...] r. do odrębnego postępowania zostały wyłączone materiały dotyczące czynu zarzucanego radcy prawnemu S. (zwanemu dalej także „obwinionym”), w tym zawiadomienie o uzasadnionym podejrzeniu popełnienia czynu podlegającemu odpowiedzialności dyscyplinarnej z dnia [...] r. złożone przez skarżącego G. (zwanego dalej także „pokrzywdzonym”) na postępowanie radców prawnych S. oraz K. Skarżący przypisał wymienionym radcom prawnym popełnienie podobnych czynów jednakże w odrębnych postępowaniach.
W swojej skardze pokrzywdzony zarzucił obwinionemu iż ten będąc wyznaczonym jego pełnomocnikiem z urzędu nie sporządził skargi kasacyjnej a jedynie stwierdził że brak podstaw prawnych dla jej wniesienia, jednakże skargę do WSA (wcześniej) popierał, wskazując, że uchyla się od atakowania władzy sądowniczej.
W swoich wyjaśnieniach do Rzecznika Dyscyplinarnego z dnia [...] r. obwiniony wskazał m.in., że z pokrzywdzonym przeprowadził dwie długie rozmowy, w tym pierwszą na pisemne zaproszenie obwinionego, zapoznał się szczegółowo z ocenami i stanowiskiem w sprawie obwinionego i na tej podstawie przygotował i złożył pismo do WSA. Wskazał, iż problemem obwinionego jest to, że nie przysługują mu prawa strony w postępowaniu. Wskazał, że w dniu doręczenia mu [...] r. wyroku z [...] r. przez WSA skierował pismo do pokrzywdzonego z informacją, iż nie znajduje podstaw do wniesienia w tej sprawie podstaw do wniesienia skargi do NSA, a kopię tego pisma przekazał do WSA. Po otrzymaniu tego pisma pokrzywdzony umówił się na rozmowę z obwinionym w jego kancelarii, podczas której obwiniony przekazał mu szczegółowe uzasadnienie dla odmowy złożenia skargi kasacyjnej. Wskazał, że pokrzywdzony ma bardzo subiektywne i emocjonalne podejście które nie pozwala mu przyjąć formalnej prawdy że nie może być w sprawie stroną postępowania. Wskazał, że pokrzywdzony zaproponował mu aby podpisał się pod przygotowanym przez niego tekstem skargi kasacyjnej, czego odmówił, wyjaśniając jednocześnie, że może ubiegać się o wyznaczenie z urzędu innego radcy prawnego do dalszego prowadzenia tej sprawy w trybie skargi kasacyjnej. Wskazał, że pokrzywdzony wskazywał mu, że może złożyć skargę do Dziekana Okręgowej Izby Radców Prawnych, z czego skarżący skorzystał. Obwiniony wskazał, że w jego ocenie pokrzywdzony rozmawiając z nim w sprawie ewentualnego wniesienia skargi kasacyjnej przekroczył granice dobrych obyczajów. Wskazał, że w sprawie w której był ustanowiony zrobił wszystko co było możliwe, jednakże nie mógł składać skargi kasacyjnej wbrew swoim ocenom tylko dlatego że został wyznaczony z urzędu do prowadzenia tej sprawy. Do swoich wyjaśnień obwiniony dołączył odpisy wskazywanych w wyjaśnieniach dokumentów.
Po przeprowadzeniu dochodzenia, w toku którego m.in. przesłuchano pokrzywdzonego oraz obwinionego, Zastępca Rzecznika Dyscyplinarnego w dniu [...] r. wniósł do Sądu wniosek o ukaranie obwinionego, obwinionego o to, że:

Na rozprawie w dniu [...] r. przeprowadzono dowody z przesłuchania pokrzywdzonego G. i obwinionego r.pr. S.
 
Na podstawie dowodów zgromadzonych w toku przewodu sądowego Okręgowy Sąd Dyscyplinarny ustalił i zważył, co następuje:
Obwiniony został ustanowiony pełnomocnikiem pokrzywdzonego z urzędu w postępowaniu toczącym się przed Wojewódzkim Sądem Administracyjnym w W. za sygnaturą akt [...]. Po otrzymaniu zawiadomienia o ustanowieniu pełnomocnikiem z urzędu obwiniony zapoznał się z aktami sprawy dostarczonymi przez skarżącego oraz odbył z nim dwa spotkania w swojej kancelarii, po czym w piśmie z dnia [...] roku zajął jako pełnomocnik pisemne stanowisko w sprawie. Pismem z [...] roku obwiniony zawiadomił skarżącego o wyznaczonym na [...] roku terminie rozprawy, przy czym stawiennictwo na wyznaczonym terminie rozprawy nie było obowiązkowe. Obwiniony nie stawił się na terminie rozprawy uzasadniając to dużą ilością pracy w kancelarii oraz okolicznością iż w rozprawie przed sądem administracyjnym jego stawiennictwo nie miałoby istotnego wpływu na rozstrzygnięcie sprawy, a argumentacja wynikała z pism w sprawie. Obwiniony po rozprawie rozmawiał ze skarżącym i omówił z nim treść wyroku. Po otrzymaniu wyroku z uzasadnieniem, pismem z dnia [...] r. obwiniony zawiadomił skarżącego o treści wyroku w sprawie przesyłając mu odpis wyroku z uzasadnieniem i informacją o terminie na wniesienie skargi kasacyjnej. Dokonał także oceny zapadłego wyroku i jego uzasadnienia, oceniając iż nie znajduje podstaw do wniesienia skargi kasacyjnej w tej sprawie, biorąc pod uwagę dopuszczalne podstawy kasacyjne. Odpis tego pisma obwiniony doręczył także do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego. Po doręczeniu tego pisma obwiniony spotkał się z pokrzywdzonym w kancelarii i podczas spotkania wyjaśniał pokrzywdzonemu znaczenie powołanych przepisów oraz przyczyn dla których złożenie skargi kasacyjnej w przedmiotowej sprawie uważa za niecelowe. Podczas spotkania pokrzywdzony miał proponować obwinionemu podpisanie skargi kasacyjnej przygotowanej przez samego pokrzywdzonego, czemu obwiniony odmówił i poradził pokrzywdzonemu aby ten możliwie szybko wystąpił do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego z wnioskiem o wyznaczenie innego pełnomocnika.
W swoich zeznaniach złożonych na rozprawie obwiniony podkreślił, że w jego ocenie dopełnił wszelkiej staranności w informowaniu pokrzywdzonego o przebiegu sprawy. Wskazał, że procedura postępowania przed sądami administracyjnymi nie przewiduje obowiązkowego stawiennictwa na rozprawie. Wskazał ponadto iż przed rozprawą rozmawiał z pokrzywdzonym i wyjaśnił mu że nie może być na rozprawie z konkretnych powodów które mu wyjaśnił. Podkreślił, iż poświęcił pokrzywdzonemu wiele czasu, w tym analizując wiele dokumentów które przynosił pokrzywdzony. Wskazał, że pokrzywdzonemu nie przysługiwały w tej sprawie prawa strony postępowania w rozumieniu art. 28 kpa, a on mógł tylko wnosić by sąd uchylił tą decyzję na zasadzie słuszności, a nie naruszenia prawa pokrzywdzonego. Wyjaśnił, iż w piśmie z [...] roku wyjaśnił iż w jego ocenie brak jest podstaw dla sporządzenia skargi kasacyjnej. Jak stwierdził, jedynym zarzutem wobec niego bardziej formalnym niż merytorycznym mogłoby być to, że w samym piśmie z [...] roku nie zamieścił takiego bardziej rozbudowanego uzasadnienia dotyczącego kwestii posiadania praw strony w rozumieniu art. 28 kpa. Podkreślił, że w jego ocenie zarzut ten ma niewielkie znaczenie w świetle zgromadzonego materiału dowodowego, między innymi w związku z tym, że przed upływem terminu do wniesienia skargi kasacyjnej pokrzywdzony stawił się u niego w kancelarii gdzie omawiana była kwestia skargi kasacyjnej, a pokrzywdzony domagał się od niego aby podpisał skargę kasacyjną podpisaną przez pokrzywdzonego. W tej sytuacji obwiniony wskazywał pokrzywdzonemu aby złożył wniosek o wyznaczenie innego radcy prawnego który podjąłby się napisania takiej skargi. W jego ocenie w wyniku tej odmowy pokrzywdzony złożył na niego skargę. Jak podkreślał, poświęcił pokrzywdzonemu wiele godzin, a sam pokrzywdzony sam zna procedury i poruszanie się przed organami administracji sądowej ponieważ sam od wielu lat te sprawy prowadził. Podkreślił, iż szerszą argumentację odnośnie braku podstaw dla wniesienia skargi zawarł w piśmie do Sądu oraz przedstawił na spotkaniu z pokrzywdzonym.
Pokrzywdzony podczas rozprawy wskazywał m.in. że spotkania w kancelarii obwinionego były krótsze niż wskazywał obwiniony i negował aby przyniósł do kancelarii projekt skargi kasacyjnej. Wskazał, iż był sam obecny na rozprawie przed Wojewódzkim Sądem Administracyjnym w dniu [...] r. Podczas rozprawy pokrzywdzony wykazywał lekceważący stosunek do działań obwinionego posługując się sformułowaniami, że obwiniony kłamie cały czas.
Stan faktyczny sprawy został ustalony w oparciu o wyjaśnienia obwinionego (protokół z rozprawy w dniu [...] r.) oraz dowody zgromadzone w sprawie wskazane we wniosku Zastępcy Rzecznika Dyscyplinarnego o ukaranie oraz częściowo w oparciu o zeznania pokrzywdzonego (protokół z rozprawy w dniu [...] r.), którym jednak w dużej części Sąd nie dał wiary, jako iż nie były spójne, logiczne i cechowały się negatywnym ładunkiem emocjonalnym do obwinionego i wymiaru sprawiedliwości. Wyjaśnienia obwinionego były natomiast kompletne, spójne, wyważone i pozbawione negatywnego nastawienia do pokrzywdzonego.
Kodeks Etyki Radcy Prawnego przewiduje w art. 28 ust. 10 iż radca prawny zobowiązany jest zapewnić zastępstwo w przypadku przemijającej przeszkody, tak aby prowadzone przez niego sprawy nie doznały uszczerbku.
Jednocześnie zgodnie z przepisami regulującymi postępowanie przed sądami administracyjnymi, stawiennictwo na rozprawie przed sądem administracyjnym pełnomocnika ani strony (w braku odmiennego wskazania przez sąd w danej sprawie) nie jest obowiązkowe. Postępowanie to ma na celu weryfikację postępowania prowadzonego przed organami administracji i cechuje się tym iż przeważające znaczenie mają stanowiska zajmowane na piśmie, a ewentualne przedstawienie argumentacji na rozprawie ma znaczenie wtórne względem pism złożonych w sprawie.
W rozpatrywanej sprawie, obwiniony przeanalizował dokumenty dotyczące sprawy w której został ustanowiony pełnomocnikiem, omówił ją ze skarżącym i wskazał pokrzywdzonemu, na w jego ocenie kluczowy argument w postaci braku przymiotu strony postępowania administracyjnego. Przygotował jako pełnomocnik stanowisko pisemne w sprawie które złożył w Wojewódzkim Sądzie Administracyjnym. W ocenie Sądu jego postępowanie w sprawie, pomimo niestawiennictwa na samej rozprawie w dniu [...] r. nacechowane było starannością i wolą możliwie najlepszego służenia pomocą prawną pokrzywdzonemu. W praktyce postępowań przed sądami administracyjnymi istotniejsze jest odpowiednie sformułowanie stanowiska procesowego na piśmie (co obwiniony uczynił) niż samo powtórzenie go na rozprawie. Według zgromadzonego materiału dowodowego, na rozprawie przez Wojewódzkim Sądem Administracyjnym nie były zaplanowane żadne inne czynności dowodowe. W istocie więc sama rozprawa ograniczała się do oceny argumentacji merytorycznej złożonej na piśmie i oceny zgromadzonego materiału w sprawie przez Wojewódzki Sąd Administracyjny. Nieusprawiedliwiona byłaby ocena pod kątem zasad wykonywania zawodu radcy prawnego sprawy w której np. radca prawny który był obecny na rozprawie administracyjnej i tylko poparł stanowisko wyrażone przez zastępowaną stronę oceniane byłoby jako prawidłowe a negatywna sprawy w której radca prawny będący pełnomocnikiem po dokonaniu analizy sprawy złożył pismo procesowe ze stanowiskiem w sprawie mające na celu ochronę prawnych interesów zastępowanej strony, jednakże nie stawił się na samą rozprawę przed Wojewódzkim Sądem Administracyjnym rozpatrującym sprawę. W niniejszej sprawie w ocenie Sądu radca prawny dopełnił należytej staranności i samo niestawiennictwo na rozprawie biorąc pod uwagę całokształt postępowania radcy prawnego i dokonanych czynności nie stanowiło naruszenia zasad wykonywania zawodu radcy prawnego. Trzeba podkreślić, iż w świetle art. 28 ust. 10 Kodeks Etyki Radcy Prawnego radca prawny zobowiązany jest zapewnić zastępstwo w przypadku przemijającej przeszkody, tak aby prowadzone przez niego sprawy nie doznały uszczerbku – co w ocenie Sądu oznacza takie prowadzenie sprawy aby w związku z brakiem stawiennictwa radcy prawnego prowadzone sprawy nie doznały uszczerbku – a nie aby w każdej sytuacji zapewnić to stawiennictwo. Tak też w niniejszej sprawie istotne było zajęcie odpowiedniego stanowiska na piśmie, a samo stawiennictwo na rozprawie nie było elementem kluczowym pod kątem zabezpieczenia interesów zastępowanej strony przez obwinionego, a samo niestawiennictwo należało ocenić w świetle art. 17 § 1 pkt 3 kpk stosowanego odpowiednio i wobec znikomej społecznej szkodliwości tego czynu (ocenianej przez pryzmat zasad wykonywania zawodu radcy prawnego) umorzyć postępowanie w zakresie czynu opisanego w punkcie 1 wniosku o ukaranie.
Odnosząc się do drugiego zarzutu, tj. tego, że w okresie od [...] r. do upływu terminu na wniesienie środka zaskarżenia obwiniony nie przedstawił klientowi pisemnej opinii o braku podstaw do wniesienia skargi kasacyjnej do Naczelnego Sądu Administracyjnego od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w W. z dnia [...] r. w sprawie o sygn. akt [...] w ocenie Sądu należy stwierdzić co następuje.
Obwiniony niezwłocznie po uzyskaniu wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego wraz z uzasadnieniem przesłał je pokrzywdzonemu wraz z pismem z [...] roku w którym wskazał jednocześnie iż w jego ocenie nie występują podstawy do wniesienia skargi kasacyjnej. Po przekazaniu tego pisma obwiniony spotkał się z pokrzywdzonym przedstawiając dodatkową argumentację w tym zakresie. W świetle art. 28 ust. 10 Kodeks Etyki Radcy Prawnego radca prawny w razie prowadzenia sprawy z urzędu zobowiązany jest do przedstawienia klientowi pisemnej opinii prawnej o braku podstaw dla wniesienia środka zmierzającego do wzruszenia orzeczenia sądowego. W ocenie Sądu obwiniony w niniejszej sprawie przedstawił pokrzywdzonemu (niezwłocznie po uzyskaniu wyroku z uzasadnieniem) pisemną opinię o braku podstaw dla wniesienia skargi kasacyjnej. Opinia ta jakkolwiek jednoznaczna była krótka i brakowało w niej bardziej szczegółowego omówienia przesłanek dla dokonanej oceny, jednakże biorąc pod uwagę całokształt czynności obwinionego podjętych w sprawie w której został on ustanowiony pełnomocnikiem z urzędu, jego postawę oraz wyjaśnienia (w tym w zakresie wyjaśnienia pokrzywdzonemu ustnie powodów dla których brak jest w ocenie pełnomocnika podstaw dla wniesienia skargi kasacyjnej) Sąd uznał, że zaspokojone zostały istotne interesy pokrzywdzonego w zakresie stanowiącym ratio legis wskazanego art. 28 ust. 10 Kodeksu Etyki Radcy Prawnego a brak bardziej obszernego omówienia braku podstaw dla wniesienia skargi kasacyjnej należało ocenić w świetle art. 17 § 1 pkt 3 kpk stosowanego odpowiednio i wobec znikomej społecznej szkodliwości tego czynu (ocenianej przez pryzmat zasad wykonywania zawodu radcy prawnego) umorzyć postępowanie w zakresie czynu opisanego w punkcie 2 wniosku o ukaranie.
Wobec pewnych rozbieżności pomiędzy stronami w zakresie spotkania po wydaniu wyroku przez Wojewódzki Sąd Administracyjny, biorąc pod uwagę iż wyjaśnienia obwinionego były spójne, logiczne i rzeczowe, a zeznania pokrzywdzonego w dużej części nie były spójne, logiczne i cechowały się negatywnym ładunkiem emocjonalnym w stosunku do osoby obwinionego i wymiaru sprawiedliwości, należało rozstrzygnąć wątpliwości w sprawie na korzyść obwinionego i przyjąć że spotkanie miało miejsce w zakresie wskazanym przez obwinionego.
Sąd przy wyrokowaniu wziął pod uwagę całokształt zgromadzonego materiału dowodowego, w tym także aktywną i nacechowaną dużą pokorą postawę obwinionego. Sąd kierując się przepisami oraz oceną materiału i postawy obwinionego, biorąc także pod uwagę zasady doświadczenia życiowego uznał iż w sprawie zachodzą przesłanki do odpowiedniego zastosowania art. 17 § 1 pkt 3 kpk i umorzenia postępowania w zakresie czynów wskazanych we wniosku o ukaranie.
O kosztach postępowania OSD orzekł na podstawie art. 70⁶ ustawy o radcach prawnych, biorąc pod uwagę czynności podjęte w postępowaniu.
(jk)