Przewodniczący: radca prawny Michał Rajski

Członkowie:  radca prawny Agnieszka Świstak
radca prawny Bogdan Sanowski
Protokolant:  Karolina Szymala
 

Okręgowy Sąd Dyscyplinarny Okręgowej Izby Radców Prawnych w W. po rozpoznaniu na rozprawie w dniu […] w W. sprawy przeciwko radcy  prawnemu F., […], obwinionemu o to, że:
działając w imieniu Z.(1) jako pełnomocnik ustanowiony w sprawie zawisłej przed Sądem Rejonowym dla W. – M. w W. pod sygn. akt […] w swym piśmie procesowym z dnia […] użył następującego sformułowania: „ (…) wskutek wyzucia z posiadania Z.(2) w dniu […] przez pozwaną S.(1) i uczynienia z niego osoby bezdomnej, tenże Z.(2) popełnił samobójstwo wieszając się na terenie S.(2) w pobliżu rektoratu” czym wykroczył poza granice wolności wypowiedzi wyznaczone rzeczową potrzebą tj. o czyn określony w art. 38 ust. 1 Kodeksu Etyki Radcy Prawnego, którego tekst jednolity stanowi załącznik do uchwały nr 3/2014 Nadzwyczajnego Krajowego Zjazdu Radców Prawnych z dnia 22 listopada 2014 r. w związku z art. 11 ust. 1 ustawy z dnia 6 lipca 1982 r. o radcach prawnych (Dz. U. z 2016 r. poz. 233 z późn. zm.) w zw. z art. 64 ust. 1 tejże ustawy.
 

 
Dnia […] do Okręgowego Sądu Dyscyplinarnego Okręgowej Izby Radców Prawnych w W. (dalej: Sąd) wpłynął wniosek Zastępcy Rzecznika Dyscyplinarnego o ukaranie radcy prawnego F. (dalej: Obwiniony) obwinionego o to, że:
Działając w imieniu Z.(1) jako pełnomocnik ustanowiony w sprawie zawisłej przed Sądem Rejonowym dla W. – M. w W. pod sygn. akt […] w swym piśmie procesowym z dnia […] użył następującego sformułowania: „(…) wskutek wyzucia z posiadania Z.(2) w dniu […] przez pozwaną S.(1) i uczynienia z niego osoby bezdomnej , tenże Z.(2) popełnił samobójstwo wieszając się na terenie S.(2) w pobliżu rektoratu” czym wykroczył poza granice wolności wypowiedzi wyznaczone rzeczową potrzebą tj. o czyn określony w art. 38 ust.1 Kodeksu Etyki Radcy Prawnego, którego tekst jednolity stanowi załącznik do uchwały nr 3/2014r. Nadzwyczajnego Krajowego Zjazdu Radców Prawnych z dnia 22 listopada 2014 r. w związku z art. 11 ust. 1 ustawy z dnia 6 lipca 1982 r. o radcach prawnych (Dz. U. z 2016 r. 233 z późn. zm.) w zw. z art. 64 ust. 1 tejże ustawy.
 
Na rozprawie w dniu […] Sąd przeprowadził dowody z przesłuchania Obwinionego oraz świadka S.(1) Obwiniony przyznał, że sporządził pismo procesowe, w którym zawarte zostało stwierdzenie stanowiące podstawię wniosku o ukaranie. Jednocześnie stwierdził, że pisał prawdę, co czasem stoi w sprzeczności z zasadami etyki radcy prawnego. W dalszych wyjaśnieniach Obwiniony stwierdził, że radca prawny powinien kierować się rzeczową potrzebą i niekoniecznie wszystko pisać, co jest dla niego prawdą. W trakcie pisania pisma z dnia […], w którym znalazło się sformułowanie stanowiące podstawę wniosku o ukaranie Obwiniony zastanawiał się czy „nie idzie w sposób za daleko”. Uznał jednak, że cel jaki miało osiągnąć pismo, tj. zwolnienie jego Mocodawczyni od kosztów sądowych był na tyle ważny, że postanowił zamieścić przedmiotowe sformułowanie. W ocenie Obwinionego działanie na korzyść klienta, którego celem było zwolnienie go od kosztów sądowych powinno wykluczać ocenę jego działania jako przekraczającego granicę rzeczowej potrzeby.
 
Przesłuchana na rozprawie świadek S.(1) zeznała na okoliczności stanu faktycznego sprawy który stanowił przedmiot postępowania w sprawie przed Sądem Rejonowym dla W. –M. w W. pod sygn. akt […], w którym złożone zostało pismo procesowe z dnia […] autorstwa Obwinionego, stanu psychicznego Z.(1), który spowodował to, że targnął się on na swoje życie oraz okoliczności prowadzenia sprawy pod sygn. akt […].
 
Na podstawie całokształtu materiału dowodowego, ujawnionego w toku rozprawy głównej, Sąd ustalił następujący stan faktyczny:
 
Obwiniony działając jako pełnomocnik Z.(1) w postępowaniu z jej powództwa przeciwko S.(1) w W. toczącej się przed Sądem Rejonowym dla W. – M. w W. pod sygn. akt […] sporządził dnia […] pismo procesowe którym wnosił o nieobciążanie jego Klientki kosztami procesu. W uzasadnieniu złożonego wniosku podniósł szereg okoliczności dotyczących zdrowia i sytuacji majątkowej jego mocodawczyni oraz okoliczności śmierci jej syna Z.(2).
 
Przedmiotowe postępowanie w sprawie zakończyło się w wyniku jego umorzenia postanowieniem z dnia […] na skutek cofnięcia pozwu ze zrzeczeniem się roszczenia przez Obwinionego.
 
Obwiniony sporządzając pismo z dnia […] a w szczególności w kwestii okoliczności śmierci Z.(2) opierał się na relacjach przekazywanych mu przez Klientkę oraz jej rodzinę.
 
Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie:
Pisma zatytułowanego Skarga na czynności radcy prawnego F. z dnia
[…] wraz z załączonymi do niego dokumentami (k.[…]-[…]), przesłuchania Obwinionego oraz świadka S.(1) na rozprawie w dniu […](k. […]-[…])
 
Oceniając ustalenia stanu faktycznego Okręgowy Sąd Dyscyplinarny zważył, co następuje:
 
Zebrany w sprawie materiał dowodowy wskazuje, że Obwiniony dopuścił się zarzucanego mu we wniosku o ukaranie czynu, tj. sporządził dnia […] w sprawie w której reprezentował Panią Z.(1) pismo procesowe w którym użył sformułowania: „(…) wskutek wyzucia z posiadania Z.(2)  w dniu […] przez pozwaną S.(2) i uczynienia z niego osoby bezdomnej, tenże Z.(2) popełnił samobójstwo wieszając się na terenie S.(2) w pobliżu rektoratu. Postępowanie sądowe, w którym Obwiniony sporządził ww. pismo z dnia […], toczyło się z powództwa S.(1) i Z.(1) przeciwko S.(2) o naruszenie posiadania. Zakończyło się ono jego umorzeniem na skutek wniosku Obwinionego.
 
Pismo procesowe w którym Obwiniony użył ww. sformułowania zawierało wniosek o nieobciążanie powódki kosztami postępowania w tym kosztami zastępstwo procesowego.
W uzasadnieniu pisma Obwiniony przytacza okoliczności, że Powódka jest osobą schorowaną, nie ma jakiegokolwiek źródła dochodu, a stan jej zdrowia wyklucza jakąkolwiek pracę, utrzymywana jest przez męża emeryta z emeryturą […] złotych. Ponadto powódka wydaje znaczne kwoty na leczenie i korzysta z pomocy finansowej swojej matki.
Dodatkowo, ponad powyższe wyliczenie okoliczności Obwiniony zawarł sformułowanie będące podstawą wniosku o ukaranie, które poprzedził sformułowaniem „Najistotniejszą jednak okolicznością uzasadniająca niniejszy wniosek i jednocześnie okolicznością odróżniającą tę sprawę od innych podobnych spraw jest to, że ….” mającym, w ocenie obwinionego wskazać Sądowi nadzwyczajność okoliczności a w konsekwencji uwzględnienie wniosku o nieobciążanie kosztami procesu, sformułowaniem:
 
Sąd rozpoznając sprawę dał wiarę wszystkim dokumentom dopuszczonym jako dowód w sprawie, ponieważ nie znalazł podstaw by kwestionować ich wiarygodność. Treść wszystkich złożonych dokumentów koresponduje z wyjaśnieniami Obwinionego oraz świadka.
 
Zgodnie art. 38 ust.1 Kodeksu Etyki Radcy Prawnego, którego tekst jednolity stanowi załącznik do uchwały nr 3/2014r. Nadzwyczajnego Krajowego Zjazdu Radców Prawnych z dnia 22 listopada 2014 r. Radca prawny, korzystając przy wykonywaniu zawodu z wolności słowa i pisma, nie może przekraczać granic określonych przepisami prawa i rzeczową potrzebą.
 
Artykuł 11 ust. 1 ustawy z dnia 6 lipca 1982 r. o radcach prawnych (Dz. U. z 2016 r. 233 z późn. zm.) stanowi zaś iż Radca prawny przy wykonywaniu czynności zawodowych korzysta z wolności słowa i pisma w granicach określonych przepisami prawa i rzeczową potrzebą.
 
W ocenie Sądu użycie przez Obwinionego w piśmie procesowym z dnia […] sformułowania: „wskutek wyzucia z posiadania Z.(2) w dniu […] przez pozwaną S.(2) i uczynienia z niego osoby bezdomnej, tenże Z.(2) popełnił samobójstwo wieszając się na terenie S.(2) w pobliżu rektoratu” wypełnia znamiona czynu określonego w art. 38 ust.1 Kodeksu Etyki Radcy Prawnego, którego tekst jednolity stanowi załącznik do uchwały nr 3/2014r. Nadzwyczajnego Krajowego Zjazdu Radców Prawnych z dnia 22 listopada 2014 r. w związku z art. 11 ust. 1 ustawy z dnia 6 lipca 1982 r. o radcach prawnych (Dz. U. z 2016 r. 233 z późn. zm.) w zw. z art. 64 ust. 1 tejże ustawy.
 
Niewątpliwie w trakcie formułowania przedmiotowego pisma procesowego Obwiniony wykonywał czynności zawodowe w trakcie których korzystał z ochrony wolności słowa i pisma. Wolność słowa i pisma doznaje jednak pewnych, wskazanych w ustawie i deontologii zawodowej ograniczeń. W przedmiotowym stanie faktycznym Obwiniony okoliczności śmierci Z.(2) znał z relacji jego najbliższych, także powody, które targnięcie się przez niego na życie mógł siłą rzeczy znać od osób które Z.(2) znały. Wskutek powyższych okoliczności Obwiniony uznał, że polegają one na prawdzie, co w kontekście miejsca popełnienia przez Z.(2) samobójstwa można uznać za uzasadnione.
 
Należy jednak wziąć pod uwagę, że wolność słowa radcy prawnego wykonującego czynności zawodowe ograniczana jest także rzeczową potrzebą. Oznacza to że radca prawny może podnosić twierdzenia krzywdzące dla strony postępowania jednakże tylko wtedy gdy jest to uzasadnione interesem procesowym jego Klienta, „obiektywną celowością w zakresie ochrony interesu prawnego oraz przedmiotem postępowania sądowego, choć w każdym przypadku respektowana być powinna także zasada umiarkowania i subsydiarności”. (wyrok Sądu Najwyższego […]),
 
W ocenie Sądu sformułowane przez Obwinionego w piśmie z dnia […] twierdzenie uzasadnione było interesem prawnym jego mocodawczyni, jednakże nie było koniecznym z uwagi, że nie odnosiło się do sytuacji materialnej jego klientki, a co za tym idzie nie mogło być brane pod uwagę przy orzekaniu przez sąd o konieczności poniesienia kosztów postępowania.
 
W związku powyższym w ocenie Sądu Obwinionego należało uznać winnym zarzucanego mu we wniosku Rzecznika czynu.
 
Zdaniem Sądu, biorąc pod uwagę charakter przewinienia dyscyplinarnego, którego dopuścił się Obwiniony, okoliczność że do popełnienia czynu doszło w trakcie wykonywania czynności zawodowych stopień winy Obwinionego należałoby uznać za znaczny, jednakże biorąc pod uwagę emocjonalny stosunek Obwinionego do sprawy oraz oceniając motywację którą się kierował przy popełnianiu czynu tj. kierowanie się interesem prawnym klientki poprzez „uchronienie chorej na raka klientki od konieczności ponoszenia jakichkolwiek kosztów”, stopień winy Obwinionego należy uznać za nieznaczny. 
 
Ponadto Sąd doszedł do przekonania, iż Obwiniony rozumie nieprawidłowość swojego postępowania, a tłumaczy je nadzwyczajnymi okolicznościami i ochroną interesu procesowego swojego klienta w przedmiotowej sprawie. W ocenie Sądu taka postawa Obwinionego przekonuje, iż cel prewencji ogólnej jak i szczególnej zostanie, w stosunku do Obwinionego, osiągnięty, w związku z czym w ocenie Sądu najniższy wymiar kary zapewni realizację jej celów.
                               
O kosztach postępowania na podstawie art. 70? ust. 2 ustawy o radcach prawnych oraz § 1 ust. 1 pkt. 1 uchwały nr 86/IX/2015 Krajowej Rady Radców Prawnych z dnia 20 marca 2015 r. w sprawie określenia wysokości zryczałtowanych kosztów postępowania dyscyplinarnego, biorąc pod uwagę czynności podjęte w postępowaniu.
 
(AD)