Orzeczenie z dnia 2 października 2020 r. Sygn. akt: D 26/20
Orzeczenie jest prawomocne
 

PRZEWODNICZĄCY:      r. pr. Robert Karpiński
CZŁONKOWIE:                 r. pr. Tomasz Iwańczuk
r. pr. Artur Załuski
PROTOKOLANT:              Karolina Szymala

 
Okręgowy Sąd Dyscyplinarny Okręgowej Izby Radców Prawnych w W., po rozpoznaniu na rozprawie […] r. w W., sprawy przeciwko radcy prawnemu W., ([…]) obwinionemu o to, że:
reprezentując jako pełnomocnik procesowy D., w sprawie rozwodowej toczącej się przed Sądem Okręgowym w W., (sygn. akt […]), w piśmie procesowym datowanym na dzień […] r. zatytułowanym „Wniosek o wyznaczenie terminu rozprawy wraz z wnioskami dowodowymi” – ujawnił treść i przebieg mediacji prowadzonej przy jego udziale, poprzez to, że w przedmiotowym piśmie wniósł o przeprowadzenie dowodu z dokumentów – korespondencji mailowej prowadzonej w toku postępowania mediacyjnego (t.j. maila mediatora z dnia […] r. oraz maili D2 z dnia […] r. i z dnia […] r.) – na okoliczność przyczyn zakończenia procesu mediacji oraz sprzecznych postaw i deklaracji pozwanego w trakcie postępowania mediacyjnego jak również opisał w ww. piśmie procesowym przebieg mediacji i jej efekty,
tj. popełnił czyn z art. 64 ust. 1 ustawy o radcach prawnych w związku z art. 183⁴ § 1-2 k.p.c. oraz art. 21 Kodeksu Etyki Radcy Prawnego
 

 

 

 
Rzecznik Dyscyplinarny Okręgowej Izby Radców Prawnych w Warszawie wniósł w dniu […] r. do tutejszego Sądu wniosek o ukaranie (sygn. akt […]) r.pr. W. (dalej: „Obwiniony”), wpisanego na listę radców prawnych pod nr.: […], zarzucając Obwinionemu, że:
reprezentując jako pełnomocnik procesowy D w sprawie rozwodowej toczącej się przed Sądem Okręgowym w W., (sygn. akt […]), w piśmie procesowym datowanym na dzień […] r. zatytułowanym „Wniosek o wyznaczenie terminu rozprawy wraz z wnioskami dowodowymi” ujawnił treść i przebieg mediacji prowadzonej przy jego udziale, poprzez to, że w przedmiotowym piśmie wniósł o przeprowadzenie dowodu z dokumentów – korespondencji mailowej prowadzonej w toku postępowania mediacyjnego (tj. maila mediatora z dnia […] r. oraz maili D2 z dnia […] r. i z dnia […] r.) na okoliczność przyczyn zakończenia procesu mediacji oraz sprzecznych postaw i deklaracji pozwanego w trakcie postępowania mediacyjnego jak również opisał w ww. piśmie procesowym przebieg mediacji i jej efekty,
tj. popełnienie czynu z art. 64 ust. 1 ustawy o radcach prawnych w związku z art. 1834 § 1 - 2 kpc oraz art. 21 Kodeksu Etyki Radcy Prawnego.
 
Obwiniony wniósł odpowiedzi na wniosek o ukaranie w dniu […] r., w której oświadczył, że nie przyznaje się do popełnienia przewinienia dyscyplinarnego. Ponadto, Obwiniony zgłosił zarzuty naruszenia przepisów prawa procesowego mające wpływ na decyzję o wniesieniu wniosku o ukaranie, tj.:

 
W uzasadnieniu odpowiedzi na wniosek o ukaranie, Obwiniony podniósł także, że nie ujawnił załączników do wiadomości e-mail, które zostały załączone do pisma procesowego. Ponadto, Obwiniony wskazał, że jego udział w negocjacjach miał charakter bierny, a nie czynny, co skutkuje wyłączeniem zastosowania w sprawie art. 21 Kodeksu Etyki Radcy Prawnego. Jednocześnie, Obwiniony przyznał, że w toku mediacji jedynie doradzał klientce zarówno co do poszczególnych działań mediacyjnych, jak i co do zgodności z prawem omawianych przez strony propozycji. Treść załączników do pisma procesowego z dnia […] r. świadczy o tym, że Obwiniony nie ujawnił treści postępowania mediacyjnego. Celem przedłożenia tychże załączników – wiadomości e-mail, było wykazanie (w e-mail z […] r. oraz […] r.) pozorowania zgody na przedłużenie mediacji przez stronę pozwaną. Obwiniony wywodzi, z art. 183¹⁰ § 1 zd. 2 kpc, obowiązek poinformowania Sądu meriti o niewyrażeniu zgody na przedłużenie mediacji oraz o stanowisku strony powodowej, dlaczego w jej ocenie przedłużenie mediacji nie sprzyja ugodowemu załatwieniu sprawy. Wykazanie pozorowania woli porozumienia przez pozwanego wymagała obrona procesowa klientki Obwinionego. Obwiniony nie ujawnił Sądowi ani osobie trzeciej propozycji ugodowych, a także innych składanych przez strony oświadczeń, poza oświadczeniami dotyczącymi przedłużenia mediacji i okoliczności związanych ze złożeniem tychże oświadczeń, które na mocy art. 183¹⁰ § 1 zd. 2 kpc nie są objęte tajemnicą mediacji. Wskazując na swoje wywody, Obwiniony wniósł o uniewinnienie (k. […]).
 
Obwiniony nie stawił się na rozprawie, nie odebrał przesyłki z wezwaniem zaadresowanym i awizowanym w sposób prawidłowy.
 
Na podstawie całokształtu materiału dowodowego, ujawnionego w toku rozprawy głównej, Sąd ustalił następujący stan faktyczny.
 
Obwiniony jest pełnomocnikiem procesowym D., w sprawie o rozwód przeciwko D2, reprezentowanemu przez L., (pełnomocnik substytucyjny). Postępowanie w tej sprawie toczy się przed Sądem Okręgowym w W., za sygn. akt […]. W toku postępowania jego strony prowadziły mediacje w trybie określonym w art. 183¹ i n. kpc. W dniu […] r., Obwiniony sporządził, a następnie wniósł do wskazanego wyżej Sądu Okręgowego pismo procesowe oznaczone jako wniosek o wyznaczenie terminu rozprawy wraz z wnioskami dowodowymi (k. […]). W piśmie tym, Obwiniony zgłosił wniosek o dopuszczenie i przeprowadzenie dowodu z wiadomości e-mail mediatora z dnia […] r. na okoliczność przyczyn zakończenia procesu mediacji oraz z wiadomości e-mail D2 z dnia […] r. oraz […] r. na okoliczność sprzecznych postaw i deklaracji pozwanego (D2) w trakcie postępowania mediacyjnego (k. […]). Do rzeczonego pisma zostały załączone wydruki wiadomości e-mail D3 z […] r. (k. […]), W2 z […] r. (k. […]), D3 z dnia […] r. (k. […]), D2 z dnia […] r. (k. […]) oraz D3 z dnia […] r. (k. […]).
 
Obwiniony wziął udział w spotkaniu mediacyjnym, którego czas nie został ustalony w oparciu o materiał dowodowy. Podczas tego spotkania, Obwiniony był aktywny, dominował nad uczestnikami spotkania, swoim intensywnym zachowaniem doprowadził do konieczności zarządzenia przerwy, po której Obwiniony nadal zachowywał się w sposób agresywny. Następnie, strony prowadziły mediacje w drodze wymiany korespondencji elektronicznej (zeznania D2 w toku rozprawy głównej).

W wiadomości z dnia […] r., D2 poinformował D3, L., oraz osobę posługującą się adresem mailowym: […] o tym, że wyraża zgodę na odbycie spotkania mediacyjnego jego pełnomocnika z pełnomocnikiem D., bez udziału stron (k. […]).
 
W wiadomości z dnia […] r, W2 poinformował D3 o wyrażeniu zgody przez D., na prowadzenie mediacji przez pełnomocników stron. Jednocześnie, Obwiniony wskazał datę przekazania stanowiska jego klienta wraz z propozycją dotyczącą rozwodu oraz planu wychowawczego (k. […]).
 
W wiadomości z dnia […] r., D3 poinformowała D., o stanowisku D2, w którym D2 wyraził swoje oczekiwanie na tabelę z kosztami dzieci oraz wskazywaną kwotą […] zł (co miało posłużyć do analizy stanowiska obejmującego nową propozycję m.in. kwestii alimentów), ze strony pełnomocnika D. Ponadto, D2 wyraził zgodę na wydłużenie czasu mediacji, o ile wyrazi na to zgodę pełnomocnik D (k. […]).
 
Sąd ustalił powyższy stan faktyczny na podstawie dokumentów znajdujących się w aktach sprawy na kartach wymienionych szczegółowo powyżej. Sąd dał wiarę wszystkim tym dokumentom, ponieważ nie znalazł podstaw by kwestionować ich wiarygodność. Strony  nie podważały wiarygodności dokumentów.
 
Sąd dał wiarę zeznaniom D2 w całości. Pokrzywdzony zeznawał w sposób spontaniczny. Jego wypowiedzi były logiczne, nie pozostawały w sprzeczności z pozostałym materiałem dowodowym.
 
Okręgowy Sąd Dyscyplinarny zważył, co następuje:
 
Na gruncie zgromadzonego materiału dowodowego Sąd doszedł do przekonania, że w ustalonym stanie faktycznym Obwiniony dopuścił się czynu sprzecznego z zasadami wykonywania zawodu radcy prawnego.
 
U podstaw rozstrzygnięcia Sądu legły następujące powody.
 
Przede wszystkim, rozważenia wymagały zarzuty Obwinionego o charakterze proceduralnym.
 
Obwiniony zasadnie wskazał, że wezwanie w celu ogłoszenia postanowienia o przedstawieniu zarzutów zostało sporządzone i wysłane przed wpływem pisemnych wyjaśnień Obwinionego (k. […]). Jednakże, termin stawiennictwa w tej sprawie został wyznaczony na dzień przypadający po dacie, w której wyjaśnienia Obwinionego zostały złożone do akt. Powyższe prowadzi do wniosku, że Rzecznik Dyscyplinarny  zapoznał się z wyjaśnieniami przed ogłoszeniem postanowienia o przedstawieniu zarzutów (k. […] oraz […]).
 
Rzecznik Dyscyplinarny wyznaczył termin na końcowe zaznajomienie z aktami dochodzenia na dzień […] r. (k. […]). Przesyłka zawierająca informację o tym terminie została zwrócona do Rzecznika […] r. z powodu niepodjęcia jej przez Obwinionego (k. […]). W tym stanie rzeczy, Obwiniony nie wziąłby udziału w czynności zaznajomienia z materiałami dochodzenia bez względu na termin tej czynności.
 
W świetle powyższego, zarzuty Obwinionego odwołujące się do sposobu procedowania Rzecznika Dyscyplinarnego były chybione. Przysługujące Obwinionemu prawo do obrony nie doznało uszczerbku.
 
Obwiniony był niewątpliwie uczestnikiem mediacji prowadzonych między D., i D2. Udział Obwinionego miał charakter bez wątpienia czynny, o czym świadczy zarówno aktywny udział w spotkaniu mediacyjnym, doradzane klientowi w zakresie poszczególnych działań mediacyjnych, jak i co do zgodności z prawem omawianych przez strony propozycji – jak przyznał Obwiniony we wniesionej odpowiedzi na wniosek o ukaranie. W ten sposób, Obwiniony powziął informacje o faktach stanowiących przedmiot mediacji. Do faktów tych należała niewątpliwie propozycja obejmująca kwotę […] zł w kontekście kosztów utrzymania dzieci, która został przedstawiona przez D.
 
Zgodnie z art. 183⁴ § 1 i 2 zd. pierwsze kpc, postępowanie mediacyjne nie jest jawne. Mediator, strony i inne osoby biorące udział w postępowaniu mediacyjnym są obowiązane zachować w tajemnicy fakty, o których dowiedziały się w związku z prowadzeniem mediacji.
 
Powyższa regulacja konstytuuje mediację jako przestrzeń wyodrębnioną z postępowania stricte sądowego, w której strony mogą podjąć pertraktacje w sposób swobodny, nieobarczony konsekwencjami procesowymi na wypadek powrotu do kontynuowania sporu przed sądem. Zachowanie w tajemnicy faktów ujawnionych w toku mediacji ma na celu zapobieżenie ich włączeniu w poczet twierdzeń, oświadczeń bądź dowodów, które stanowią podstawę orzekania przez sąd. Ewentualne przełamanie zasady niejawności mediacji wiąże się z bezskutecznością wypowiedzi strony, która powołuje się przed sądem na propozycje ugodowe, propozycje wzajemnych ustępstw lub inne oświadczenia składane w postępowaniu mediacyjnym (art. 183⁴ § 3 kpc).
 
Celem przywołanych regulacji kodeksowych jest przede wszystkim zagwarantowanie swobody stronom mediacji w kształtowaniu i wyrażaniu swoich oczekiwań i deklaracji w oderwaniu od stanowiska, jakie zajmują  w procesie. Wskazana swoboda stron jest immanentną cechą mediacji, stanowiącą o jej istocie i sensie bytu. Ochrona informacji związanych z przebiegiem mediacji służy przede wszystkim realizacji wyżej wskazanego celu (por. Orzeczenie Wyższego Sądu Dyscyplinarnego z […], WSD […], Legalis numer: […]).
 
Specyficzną regulację w zakresie ochrony informacji związanych z prowadzeniem rozmów ugodowych zawiera art. 21 Kodeksu Etyki Radcy Prawnego, który nakazuje radcy zachować w tajemnicy przebieg i treść takich pertraktacji, w których brał czynny udział. Powyższy nakaz obowiązuje również wobec sądów i innych organów orzekających w sprawie.
 
W ocenie Sądu, zgromadzony materiał dowodowy wskazuje niezbicie, że Obwiniony ujawnił wobec Sądu meriti fakty, o których dowiedział się uczestnicząc w mediacji D., i  D2. Obwiniony ujawnił kwotę, która stanowiła jedną z propozycji przedstawionych w toku mediacji, a także fakt prowadzenia rozmów w sprawie alimentów.
 
Powyższy czyn obwinionego godził w dyspozycje art. 183⁴ § 1 i 2 kpc oraz art. 21 Kodeksu Etyki Radcy Prawnego.
 
Sąd nie uznał za zasadną argumentacji podniesionej dla obrony, która to argumentacja wskazywała na bierny udział Obwinionego w mediacji. Przede wszystkim, uznane za wiarygodne zeznania D2 wskazują wprost na aktywny udział Obwinionego w prowadzonych rozmowach. Powyższe wspiera treść korespondencji e-mail, która stanowi przejaw zgody na prowadzenie mediacji przez pełnomocników stron (k. […]), a także na bezpośrednie zaangażowanie Obwinionego (k. […] – słowa: „…o ile oczywiście pełnomocnik D., również wyrazi taką wolę.”).
 
Ponadto, zgodnie ze stanowiskiem przedstawionym przez Obwinionego w odpowiedzi na wniosek o ukaranie, w toku mediacji doradzał on klientowi zarówno co do poszczególnych działań mediacyjnych, jak i co do zgodności z prawem omawianych przez strony propozycji. Taka aktywność Obwinionego świadczy o jego czynnym, pośrednim zaangażowaniu w przebieg pertraktacji, co wypełnia hipotezę art. 21 Kodeksu Etyki Radcy Prawnego.
 
W ocenie Sądu, czyn Obwinionego został popełniony z winy nieumyślnej w formie rażącego niedbalstwa. Treść tezy dowodowej, sformułowanej przez Obwinionego we wniosku o przeprowadzenie dowodu z korespondencji elektronicznej (k. […]) odwołuje się do okoliczności przyczyn zakończenia procesu mediacji oraz sprzecznych postaw i deklaracji D2 w trakcie postępowania mediacyjnego. Wykazywanie tych okoliczności zmierzała niewątpliwie do przedstawienia strony przeciwnej w procesie, jako odpowiedzialnej za bezskuteczność mediacji. Taka okoliczność, popierana faktami zaczerpniętymi z mediacji nie była istotna dla postępowania w sprawie rozwodowej, nie powinna zostać zgłoszona w tym postępowaniu. Obwiniony jako radca prawny powinien zdawać sobie doskonale sprawę z obowiązujących go ograniczeń, których źródłem są przepisy wskazane w kwalifikacji prawnej czynu popełnionego przez Obwinionego.
 
Wobec braku regulacji wprowadzającej podział przewinień dyscyplinarnych na przewinienia umyślne i nieumyślne, na wzór art. 8 kk, którego odpowiednie zastosowanie w postępowaniu dyscyplinarnym nie może mieć miejsca, uznać należy, że każde przewinienie może zostać popełnione umyślnie bądź nieumyślnie.
 
Do naruszenia wskazanych wyżej zasad doszło w obliczu wymiaru sprawiedliwości, co zwiększa dotkliwość negatywnych skutków w postaci podważenia zaufania do zawodu radcy prawnego oraz jego dyskredytowania.
 
Powyższe okoliczności przemawiały za zaostrzeniem wymiaru kary.
 
Natomiast, za wymierzeniem kary łagodniejszej świadczyła okoliczność, iż zasady naruszone przez Obwinionego nie należą do zasad podstawowych, regulujących sposób wykonywania zawodu radcy prawnego. Ponadto, zważyć należało na brak istotnej szkody materialnej czynu Obwinionego. Zakres informacji ujawnionych przez Obwinionego nie był znaczny, Obwiniony nie przedstawił wszystkich informacji, jakie posiadał.
 
W związku z powyższym, Sąd zważył w sposób szczególny na dyrektywę wychowawczą wymiaru kary. Kara nagany jest jedną z najmniej dotkliwych spośród kar dyscyplinarnych, jednakże nie najłagodniejszą. W ocenie Sądu, przedstawienie przez Obwinionego obszernej odpowiedzi na wniosek o ukaranie świadczy o obawie przed wymierzeniem kary. Stąd, jej ostateczne wymierzenie pozwala zakładać, że jest to okoliczność dolegliwa dla Obwinionego, której będzie starać się unikać w przyszłości.
 
Sąd orzekł o kosztach postępowania na podstawie art. 70⁶ ustawy o radcach prawnych oraz § 1 ust. 1 pkt 1) uchwały nr 86/IX/2015 Krajowej Rady Radców prawnych z dnia 20 marca 2015 r. w sprawie określenia wysokości zryczałtowanych kosztów postępowania dyscyplinarnego, biorąc pod uwagę zakres czynności podjętych w postępowaniu. Sprawa została rozpoznana na jednym terminie. Postępowanie dowodowe obejmowało wyłącznie odebranie zeznań od jednego świadka oraz dowód z dokumentów.
 
GF