Orzeczenie z dnia 29 czerwca 2022 r. Sygn. akt: D 40/22
Orzeczenie jest prawomocne
 

Przewodniczący:       r. pr. Andrzej Szmigiel
Członkowie:              r. pr. Gerard Madejski
r. pr. Andrzej Domański
Protokolant:              Karolina Szymala

 
Okręgowy Sąd Dyscyplinarny Okręgowej Izby Radców Prawnych w W. po rozpoznaniu na rozprawie […] r. w W. sprawy przeciwko radcy prawnemu L. N., […], obwinionemu o to, że:
w okresie od […] r. do […] r. naruszył godność zawodu radcy prawnego w życiu zawodowym/prywatnym w ten sposób, że będąc wspólnikiem i członkiem zarządu ALN N. spółki z o.o., pośredniczył w oferowaniu wynajęcia nieruchomości zlokalizowanej w W. przy ul. […], bez uzyskania zgody jednego z współwłaścicieli (A. R.) na jej wynajęcie, co do której to okoliczności, w związku z wykonywaniem zawodu radcy prawnego i reprezentowaniem drugiego ze współwłaścicieli tejże nieruchomości – L. K., w postępowaniu o podział majątku, toczącym się przed Sądem Rejonowym dla W. W. w W. (sygn. akt […]), miał wiedzę, że nie stanowi ona wyłącznej własności jego klienta,
t.j. popełnił czyn z art. 64 ust. 1 ustawy o radcach prawnych w związku z art. 11 ust. 1
Kodeksu Etyki Radcy Prawnego oraz w związku z art. 199 Kodeksu cywilnego;
 

 

 

 
[…] r. do Okręgowego Sądu Dyscyplinarnego Okręgowej Izby Radców Prawnych w W. (dalej jako: „OSD”) wpłynął wniosek z dnia […] r. (dalej jako: „Wniosek o Ukaranie”), wniesiony przez Rzecznika Dyscyplinarnego Okręgowej Izby Radców Prawnych w W. (dalej jako: „Rzecznik”) o ukaranie radcy prawnego L. N. wpisanego na listę radców prawnych prowadzoną przez Okręgową Izbę Radców Prawnych w W. pod numerem […] (dalej jako: ,,Obwiniony”), obwinionego o to, że:

 
Rzecznik podniósł, że pismem z dnia […] r. Pokrzywdzona poinformowała o postępowaniu Obwinionego. Pokrzywdzona w piśmie wskazała, że Obwiniony, będąc uprzednio pełnomocnikiem procesowym L. K. w postępowaniu o podział majątku, toczącym się przed Sądem Rejonowym dla W. W. w W. (sygn. akt […]) i będąc w związku z tym zorientowanym co do stanu prawnego nieruchomości (mieszkania), a w szczególności co do współwłasności ułamkowej po ½ w dwóch lokalach tej nieruchomości, oferował za pośrednictwem Internetu, jako osoba współprowadząca biuro pośrednictwa nieruchomości ALN N. spółka z.o.o. (dalej jako: „ALN N.”) – wynajęcie przedmiotowej nieruchomości, bez zgody Pokrzywdzonej.
 
Co więcej Rzecznik dodał, iż w toku wszczętego w sprawie dochodzenia ustalono, że Obwiniony jest wspólnikiem i członkiem zarządu ALN N. Spółka ta zamieściła ogłoszenie o wynajmie nieruchomości – lokalu zlokalizowanego przy ul. […] w W. (dalej jako: „Lokal”). Lokal ten stanowi współwłasność Pokrzywdzonej i L. K. i został zaoferowany do wynajmu w sytuacji braku zgody jednego ze współwłaścicieli na jego wynajem. Jednocześnie Obwiniony m.in. w związku z reprezentowaniem L. K. w postępowaniu o podział majątku, toczącym się między L. K. a Pokrzywdzoną przed Sądem Rejonowym dla W. W. w W. (sygn. akt […]), miał wiedzę o stanie prawnym przedmiotowego Lokalu.
 
W ocenie Rzecznika takie działanie Obwinionego, który w związku z wykonywaniem zawodu radcy prawnego, posiadał wiedzę w przedmiocie stanu ww. nieruchomości i który mimo to, w ramach prowadzenia działalności gospodarczej polegającej na obrocie nieruchomościami – oferował do wynajmu przedmiotowy lokal, stanowi delikt dyscyplinarny, jako działanie naruszające godność zawodu w życiu zawodowym/prywatnym.
 
Pismem z dnia […] r. Rzecznik wezwał Obwinionego do udzielenia pisemnych wyjaśnień.
 
W odpowiedzi, w piśmie z dnia […] r. Obwiniony wskazał, że w sprawie o sygnaturze […] występował jako pełnomocnik procesowy L. K. w okresie od […] r. do […] r. Co więcej podniósł, że oba mieszkania pozostają pod zarządem L. K., a Pokrzywdzona porzuciła wskazaną nieruchomość, i że według jego wiedzy współwłaściciel jest uprawniony do wynajmu całej nieruchomości, a tak zawarta umowa najmu jest ważna.
W przedmiotowym piśmie Obwiniony, odnosząc się do swojego występowania w sprawie […], wskazał ponadto, że ,,(…) obstrukcja w sprawie wynika wyłącznie z działań A. R., którymi to ona a nie np. moja osoba, sobie szkodzi. Dla przykładu wskażę listę 2065 ruchomości, rozliczenia których domaga się A. R. Nie byłoby w tym może nic nadzwyczajnego, gdyby nie to, że przedmiotem tego wyliczenia są rzeczy takie jak zawiasy, zestaw talerzy papierowych – opakowanie (15,98 zł), kubki papierowe – opakowanie (7,98 zł), sztućce plastikowe – opakowanie (3,99 zł), słomki do picia – opakowanie (4,99 zł), serwetki papierowe – opakowanie (29,95 zł), worki na śmieci - paczka, zaślepka do zlewozmywaka, gąbka i ściereczka do zmywania itd. W mojej ocenie zachowania A. R. są konsekwencją ciężkich przeżyć, która sama spowodowała, a są nimi dokonanie poza wiedzą L. K. dwukrotnie aborcji podczas 10 lat małżeństwa, porzucenie męża czy doprowadzenie do rozwodu L. K.”
 
Takie postępowanie stanowiło, w ocenie Rzecznika, ujawnienie okoliczności objętych tajemnicą zawodową, a mając na względzie zakres zarzucanych radcy prawnemu zachowań – w żadnej mierze nie można było uznać, że ujawnienie tych okoliczności mogłoby realizować prawo do obrony. Tym samym zachowanie to naruszyło nakaz wypływający z art. 3 ust. 3 ustawy o radcach prawnych a także z art. 15 ust. 1 KERP, w związku z czym stanowiło delikt dyscyplinarny, o którym mowa w art. 64 ust. 1 ustawy o radcach prawnych.
 
W dniu […] r. do OSD wpłynęła odpowiedź Obwinionego na Wniosek o Ukaranie. Obwiniony wyjaśnił, że był uprawniony do wynajęcia Lokalu bez zgody Pokrzywdzonej. Obwiniony podniósł, iż zdaniem doktryny oddanie lokalu w najem nie stanowi formy rozporządzania rzeczą wspólną w rozumieniu art. 199 kodeksu cywilnego.
 
Ponadto Obwiniony wskazał, że z tego co mu wiadomo i z tego co pamięta z prowadzonej sprawy o podział majątku po rozwodzie, Pokrzywdzona nie wyrażała sprzeciwu i nie zabraniała L. K. wynajmu wspólnych mieszkań.
 
W odpowiedzi na drugi z zarzutów, Obwiniony wskazał, że podniesione przez niego okoliczności miały na celu wykazanie, że Pokrzywdzona jest tzw. pieniaczem procesowym, a wyłącznym motywem jej działań było działanie z zemsty wobec L. K. oraz osób mu sprzyjających.
 
Obwiniony uznał, że podniesienie okoliczności, które według Rzecznika stanowiły naruszenie tajemnicy zawodowej, zdaniem Obwinionego miały na celu jego obronę, a mianowicie wykazanie wspomnianych już motywów działań Pokrzywdzonej.
 
Obwiniony wyjaśnił ponadto, że jeszcze przed podjęciem się reprezentacji L. K. w sprawie o podział majątku z L. K. łączyły go koleżeńskie relacje.
 
Ustosunkowując się do faktu wyjawienia informacji odnoszących się do ruchomości, których rozliczenia domagała się Pokrzywdzona w sprawie o podział majątku, Obwiniony wyjaśnił, że wskazanie tych okoliczności miało na celu wykazanie, że Pokrzywdzona pod byle pretekstem generuje czynności procesowe. Ponadto Obwiniony oświadczył, że przed ujawnieniem okoliczności zarówno odnośnie przyczyn rozpadu małżeństwa, jak i faktu aborcji oraz odnośnie ruchomości rozliczenia, których domagała się Pokrzywdzona, zapytał o zgodę L. K., którą ten wyraził. Obwiniony wyjaśnił przy tym L. K., że ujawnienie tych okoliczności będzie służyć obronie Obwinionego w sprawie.
 
W dniu […] r. OSD rozpoznał na rozprawie sprawę przeciwko Obwinionemu. Po wywołaniu sprawy stawili się Obwiniony, Pokrzywdzona wraz z pełnomocnikiem adwokatem B. J. oraz upoważnionym aplikantem adwokackim B. C. oraz Rzecznik Dyscyplinarny.
 
Przewodniczący zapytał Obwinionego czy zrozumiał treść zarzutów i pouczył go o prawie składania wyjaśnień, odmowy wyjaśnień lub odpowiedzi na pytania, pouczył także o sprawie składania wniosków dowodowych oraz o treści przepisu art. 419 § 1 k.p.k., po czym zapytał Obwinionego, czy przyznaje się do zarzucanego mu czynu oraz czy chce złożyć wyjaśnienia i jakie.
 
Obwiniony wyjaśnił, iż treść Wniosku o Ukaranie zrozumiał i nie przyznaje się do popełnienia zarzucanego czynu. Obwiniony dodał, że oferował wynajem Lokalu. Co więcej Obwiniony wskazał, że od L. K. miał informację, że Pokrzywdzona nie ma nic przeciwko wynajęciu Lokalu. Obwiniony podniósł, że Lokal został rozdzielony na dwa mieszkania. Obwiniony nie pamiętał, czy oferował jedno z wydzielonych mieszkań, czy jeszcze przed podziałem całe. Obwiniony nie pamiętał, czy podział miał charakter podziału do korzystania (tylko fizycznego), czy także prawnego polegającego na wydzieleniu dwóch odrębnych pomieszczeń lokalowych. Obwiniony wyjaśnił, że od lat tam funkcjonowały dwa mieszkania, a jedno z tych mieszkań na przestrzeni lat było wynajmowane. Obwiniony wyjaśnił, że do momentu postawionego mu zarzutu nie brał udziału w wynajmowaniu tej jednej części i stąd m.in. posiłkował się wiedzą i wywnioskował, iż Pokrzywdzona nie będzie się temu sprzeciwiała, skoro nie sprzeciwiała się wynajęciu tej pierwszej części.
 
OSD dopuścił dowód z przesłuchania świadka A. R.
 
Odpowiadając na pytanie, co jest jej wiadome w sprawie zeznała, że pierwszy kontakt z Obwinionym miała w […] r. na stopnie prywatnej. Po raz kolejny zetknęła się z Obwinionym na rozprawie w sprawie o podział majątku. Pokrzywdzona dodała, że w owej dacie do akt sprawy podziałowej wpłynęła umowa najmu, pod którą podpisał się Obwiniony. Pokrzywdzona nie wiedziała w jakim charakterze Obwiniony się pod tą umową podpisał. Obwiniona podniosła, że samo pismo procesowe, do którego załączona była umowa najmu było złożone przez innego pełnomocnika.
 
Obwiniony wyjaśnił, że podpis na k. […] to jego podpis. Obwiniony ponadto wyjaśnił, iż nie pamięta w jakim charakterze podpisał ten dokument. Obwiniony wskazał, że – poza podpisem – żadna parafka nie jest jego.
 
Pokrzywdzona zeznała, iż nie widzi tutaj podpisu swojego byłego męża. Kolejny kontakt z Obwinionym i znowu niebezpośredni miała w […] r. Wówczas dowiedziała się o zmianie pełnomocnika jej byłego męża na Obwinionego. Z tego względu łącząc osobę nowego pełnomocnika i jego podpis, w […] r. przygotowała wniosek o wyłączenie pełnomocnika. Obwiniony w odpowiedzi na wniosek o wyłączenie odpisał, iż nie pozostaje w konflikcie interesów. W […] r. Obwiniony zrezygnował z reprezentowania L. K. Wzbudziło to podejrzenia Pokrzywdzonej i od tego czasu zaczęła monitorować ogłoszenia najmu nieruchomości, które pojawiały się w Internecie. Po tym jak Pokrzywdzona wyprowadziła się z mieszkania w  […] r. cały zarząd nad umowami najmu, bez jej zgody, przejął jej były mąż. Pokrzywdzona nie sprzeciwiła się zawieraniu umów przez L. K. , a jedynie chciała mieć wpływ na ich treść. Na pierwszą umowę najmu, prawdopodobnie zawartą w […] r. wyraziła pozytywną zgodę, figurując jako wynajmujący, występował tam również ich wspólny rachunek bankowy. Pokrzywdzona nigdy nie wyraziła zgody na podpisanie innych umów, nie stawała do tych umów, nie udzielała pełnomocnictwa nikomu do zawarcia umów. W […] r. pojawiło się kilkanaście ogłoszeń najmu publikowanych przez panią A. N.
 
Na pytanie pełnomocnika Pokrzywdzonej zeznała, że: „Ja wysłałam łącznie 4 listy polecone do owej spółki, z czego jeden był do pana Obwinionego jako radcy prawnego, zaś dwa listy do pani A. N., wysłałam też kilka maili. Ja prosiłam o przesłanie mi informacji na jakiej podstawie przedmiotowy lokal jest przedstawiany i przesłanie mi umowy najmu. Było to w tym roku, odpowiedzi od pana N. nie odzyskałam, odpowiedziała mi tylko pani A. N. twierdząc, że żadnych umów nie zawierała i że mam jej nie nękać. Do dnia dzisiejszego w sprawie o podział, ani za czasów kiedy był tam pełnomocnikiem Obwiniony, ani gdy nie był, nie pojawiły się kwestie umowy najmu spornego lokalu ani ich warunków – ani w oficjalnych pismach procesowych ani w rozmowach nieformalnych, np. przed salą sądową, mimo, że ja ten wątek poruszałam w pismach sądowych.”
 
Na pytanie przewodniczącego, czy zdaniem Obwinionego dla skutecznego prawnie zawarcia umowy najmu prawo wymaga zgody małżonka współwłaściciela, Obwiniony wyjaśnił: „W mojej ocenie taka zgoda współwłaściciela nie jest potrzebna.”
 
Na pytania Obwinionego: „W części zeznań wyjaśniła Pani, iż wątek najmu w zakresie faktu i treści umów nie pojawiał się w sprawie podziałowej, a wcześniej wskazywała Pani na złożoną do akt tej sprawy umowę najmu, czym Pani wyjaśni tę sprzeczność?”, Pokrzywdzona zeznała: ,,Wysoki Sądzie, może ja się nie precyzyjnie wyraziłam, mój mąż przedstawiał do pewnego momentu, do akt sprawy umowy najmu i potwierdzenia wpływu środków jego wpływu, ale bodajże ostatnią z nich była ta okazywana w dniu dzisiejszym. Mniej więcej z podobnego okresu jest jeszcze umowa na drugą część mieszkania. Nie posiadam umów najmu z okresu działania spółki.”
 
Na pytanie przewodniczącego: „Czy kwestia przychodów uzyskanych z tytułu najmu lokalu przez pani byłego męża jest brana pod uwagę w całości rozliczeń?”, Pokrzywdzona odpowiedziała: ,,Oczywiście mąż prezentuje takie stanowisko, przy czym odnosi je do tych umów najmu, które złożył do akt sprawy. Mi bezpośrednio mąż nie zadał pytań jak mamy się rozliczać z tytułu najmu, nie wiem czy pytał o to pełnomocnika.”
 
Obwiniony oświadczył, iż nie jest w stanie stwierdzić czy w okresie przed tym, który jest wskazany we Wniosku o Ukaranie uczestniczył jako pośrednik w wynajmie spornego lokalu.
 
Sąd Dyscyplinarny dopuścił dowód z przesłuchania świadka L. K.. Świadek, odpowiadając na pytanie, co jest mu wiadome o sprawie zeznał: „Wynajmuję lokal na […] od co najmniej kilku lat. Zazwyczaj ja staję do umów, nie pamiętam czy pod jakimiś umowami podpisał się w charakterze wynajmującego obecny tu Obwiniony.”
 
Przewodniczący okazał k. […]. Świadek, zeznał, iż żadna z widniejących parafek nie jest jego. Świadek ponadto zeznał, iż spółka, która jest wskazana była najemcą lokalu, a także że w imieniu wynajmującego pod tą umową podpisał się Obwiniony.
 
Na pytanie Przewodniczącego czy jest między świadkiem a byłą żoną jakiekolwiek porozumienie w przedmiocie sposobu wykonywania zarządu, świadek odpowiedział, że  nic mu o tym nie wiadomo. Ponadto świadek dodał, iż w sprawie podziałowej nie zapadło jeszcze postanowienie w pierwszej instancji. Lokale są podzielone faktycznie, ale nieformalnie. W chwili obecnej jedna część jest wynajmowana.
 
Sąd postanowił dopuścił dowód z dokumentów znajdujących się w aktach sprawy. Sąd postanowił uznać za ujawnione bez odczytania w trybie art. 394 § 2 k.p.k. dowody dopuszczone w poprzednim zdaniu.
 
OSD po rozpoznaniu na rozprawie […] r. w W. sprawy przeciwko radcy prawnemu L. N. orzekł:

 
Sąd ustalił i zważył, co następuje
 
Stan faktyczny niniejszej sprawy jest w zasadzie bezsporny. Z zeznań pokrzywdzonej A. R. oraz świadka L. K. wynika w sposób jednoznaczny i bezsporny, że Obwiniony  wykonywał osobiście oraz w ramach działalności spółki ANL N. usługi pośrednictwa polegające na oferowaniu wynajęcia nieruchomości zlokalizowanej w W. przy ul. […], a będącej we współwłasności A. R. oraz L. K. Okolicznością bezsporną jest przy tym, że A. R. nigdy nie wyraziła pozytywniej zgody na oddanie w najem spornego Lokalu. Tymczasem w świetle obowiązującego prawa, które zna lub przynajmniej znać powinien Obwiniony wynika, że zarówno w ustroju wspólności majątkowej małżeńskiej jak i w przypadku zwykłej współwłasności na oddanie w najem przedmiotowego Lokalu konieczna była pozytywna zgoda współwłaściciela, w tym przypadku Pokrzywdzonej A. R. Do zawarcia skutecznie prawnej umowy najmu spornego Lokalu absolutnie nie był wystarczający brak sprzeciwu drugiego współwłaściciela. Zawarcie umowy najmu spornego Lokalu wywołujące skutki prawne możliwe jest wyłącznie za pozytywną zgodą A. R. jako współwłaściciela. Tym samym wyjaśnienia Obwinionego i jego linia obrony polegająca na powoływaniu się na brak sprzeciwu A. R., a tym bardziej twierdzenie, że w takich warunkach możliwe jest zawarcie skutecznej prawnie umowy najmu jest oczywiście nieprawidłowe i pogrąża Obwinionego. Świadczy bowiem o elementarnej nieznajomości prawa cywilnego, co samo w sobie dezawuuje Obwinionego w oczach organów dyscyplinarnych. Radca prawny, który angażuje się w obrót nieruchomościami i niejako firmuje swoją twarzą, nazwiskiem i swoimi uprawnieniami określoną transakcję, absolutnie powinien nie dopuścić do sytuacji, a co najmniej nie uczestniczyć w sytuacji, w której dochodzi do zawarcia umowy nierodzącej skutecznego prawnie tytułu prawnego najemcy do korzystania z nieruchomości, za którą uiszcza czynsz. Powyższe naraża takiego uczestnika obroty chociażby na roszczenie za bezumowne korzystanie z Lokalu ze strony A. R. oraz na szereg innych potencjalnych roszczeń cywilnoprawnych.
 
Mając powyższe na względzie jeszcze raz należy podkreślić, iż Obwiniony swoimi wyjaśnieniami w istocie rzeczy dał wyraz swojej niekompetencji i nierzetelności jako radca prawny oraz co prezentował tym samym wysoki stopień zawinienia po swojej stronie.
 
OSD uznał tym samym Obwinionego za winnym popełnienia zarzuconego mu w pkt. I Wniosku o Ukaranie czynu.
 
Drugi zaś z czynów objętych Wnioskiem o Ukaranie został wyłączony do odrębnego postępowania.
 
Karą adekwatną do wagi czynu popełnionego przez Obwinionego, stopnia jego zawinienia i nasilenia złej woli sąd uznał karę nagany. Kara w tym wymiarze powinna w ocenie sądu należycie spełniać swoje funkcje prewencyjne, represyjne oraz wychowawcze.
 
O kosztach orzeczono zgodnie z obowiązującymi przepisami.
 
JR