Orzeczenie z dnia 29 czerwca 2015 r. Sygn. akt: D 67/2014
Orzeczenie prawomocne

Przewodniczący: radca prawny Gerard Dźwigała

Członkowie: radca prawny Michał Rajski
radca prawny Jacek Wiśniewski
Protokolant: Anna Gabrysiak

Okręgowy Sąd Dyscyplinarny Okręgowej Izby Radców Prawnych w W. po rozpoznaniu na rozprawach [...] r., [...] r. oraz [...] r. w W. sprawy przeciwko radcy  prawnemu S, [...], obwinionej o to, że:
w dniu [...] r. przebywała w siedzibie swojego klienta – K. w W. przy ulicy [...] oraz wykonywała czynności zawodowe na rzecz K. w W. przy ulicy [...] – w jej siedzibie, w stanie nietrzeźwości ([...] mg/l w wydychanym powietrzu co stanowi odpowiednik [...] promila),
tj. popełnienia przewinienia dyscyplinarnego określonego w art. 64 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 6 lipca 1982 r. o radcach prawnych (Dz.U. 2002, Nr 123, poz. 1059 ze zm.) w zw. z art. 6 ust. 2 Kodeksu Etyki Radcy Prawnego;
 

 
Uzasadnienie

 
Wnioskiem z dn. [...] r. (data  wpływu do OSD [...] r.) Rzecznik Dyscyplinarny OIRP w W. wszczął postępowanie przed Okręgowym Sądem Dyscyplinarnym OIRP w W. przeciwko r.pr. S. (dalej „Obwiniona”). Obwinionej w dn. [...] r. przebywała w siedzibie swojego Klienta – K. przy ul. [...] oraz wykonywała czynności zawodowe na rzecz K. w W. przy ul. [...] – w jej siedzibie, w stanie nietrzeźwości ([...] mg/l w wydychanym powietrzu co stanowi odpowiednik [...] promila), tj. popełnienia przewinienia dyscyplinarnego określonego w art. 64 ust. 1 pkt 1 ustawy z dn. 6 lipca 1982 r. o radcach prawnych.
Obwiniona nie wniosła odpowiedzi na wniosek Rzecznika.
Sąd rozpoznał sprawę na rozprawie w dniach [...] r., [...] r.  i [...] r.
Po przeprowadzeniu przewodu sądowego Rzecznik Dyscyplinarny wniósł o uznanie Obwinionej winną popełnienia zarzucanego jej czynów oraz wymierzenie jej kary według uznania Sądu.
Obwiniona wniosła o uniewinnienie – wskazując, że badanie obecności alkoholu w organizmie zostało przeprowadzone niezgodnie z przepisami prawa, a podłożem sprawy jest jej konflikt z kierownictwem K. na tle warunków na jakich Obwiniona świadczy na jej rzecz pomoc prawną.
 
Okręgowy Sąd Dyscyplinarny ustalił co następuje:
W dniu [...] r. wieczorem Obwiniona spożywała z [...] alkohol w bliżej nieustalonej ilości. Następnego dnia, tj. [...] r. na g. [...] Obwiniona stawiła się na rozprawę w Sądzie Okręgowym w W..
Dowód: wyjaśnienia Obwinionej, k. [...]
Około godziny [...] w dn. [...] r. Obwiniona przyjechała samochodem do siedziby Klienta – K. przy ul. [...] w W. i podjęła tam czynności służbowe w Zespole [...]. Mianowicie w czasie ok. 10-15 minut zapoznała się z projektami decyzji [...] i parafowała je.
Dowód: wyjaśnienia Obwinionej k. [...], zeznania św. K. k. [...], zeznania św. O. k. [...].
Podczas wykonywania czynności w Zespole [...] O. poinformowała naczelnika W. (1) o tym, że Obwiniona jest w [...].[...].
Dowód: zeznania św. O. k. [...], zeznania św. W. (1) k. [...]
[...].
Dowód: zeznania św. W. (1) k. [...], zeznania św. W. (3) k. [...], protokół k. [...], wyjaśnienia Obwinionej.
Badanie wykazało obecność alkoholu w organizmie: [...] mg w 1 litrze wydychanego powietrza. Z badania sporządzono protokół, do którego Obwiniona oświadczyła, że spożywała alkohol w dniu poprzednim do g. [...] w ilości do [...]. Obwiniona nie zgłaszała zastrzeżeń odnośnie do rzetelności badania, jak również nie zażądała ponownego badania urządzeniem elektronicznym, tudzież nie żądała wykonania badania krwi.
Dowód: protokół k. [...].
Przed, w trakcie i po badaniu Obwiniona zachowywała się spokojnie i nie zgłaszała żadnych problemów, w szczególności zdrowotnych.
Dowód: zeznania św. W. (3) k. [...], zeznania św. W. (1) k. [...].
Po badaniu Obwiniona wyszła z siedziby Klienta i nie wykonywała dalszych czynności na jego rzecz tego dnia.
W związku z wynikiem badania z Obwinioną rozwiązano umowę dot. świadczenia usług na rzecz K. w trybie natychmiastowym.
Dowód: oświadczenie Obwinionej k. [...]
Przy orzekaniu Sąd posługiwał się w pierwszej kolejności dowodem z dokumentu w postaci protokołu z badania obecności alkoholu w wydychanym powietrzu, uzupełnionego tymi zeznaniami świadków i wyjaśnieniami Obwinionej, które były ze sobą zbieżne. Niesporny na podstawie tych dowodów jest ustalony wyżej przebieg zdarzeń od przyjazdu Obwinionej [...] ok. g. [...] w dn. [...] r. do jej odwiezienia ok. g. [...] tego samego dnia do domu. Świadkowie zeznający w tej sprawie zeznawali w sposób spójny i bez wahania, a ich zeznania korespondowały z treścią innych zeznań i dowodu z ww. protokołu badania.
Szczegóły przebiegu zdarzeń, takie jak [...], nie są w ocenie Sądu istotne o tyle, że nie wpływają na końcowe ustalenie o istnieniu określonego stężenia alkoholu u Obwinionej podczas badania. Wobec braku dowodów innych niż wyjaśniania Obwinionej Sąd nie ustalił, iżby Obwiniona spożywała [...]. [...]. [...]. Sąd ocenia, że okoliczności te zostały podane przez Obwinioną, jako jej wersja na użytek obrony, w celu uprawdopodobnienia, że zawartość alkoholu w wydychanym powietrzu nie była związana z obecnością alkoholu we krwi. Ta wersja jest jednak niespójna z ustalonym zachowaniem Obwinionej, która nie skarżyła się przed, w trakcie ani – szczególnie - po badaniu na stany chorobowe. Gdyby istotnie Obwiniona nie była pod wpływem alkoholu, a wynik badania był spowodowany [...], to nieprawdopodobnej jest iżby Obwiniona nie protestowała przeciwko wynikowi badania. Tymczasem Obwiniona wynik badania potwierdziła podpisem, poinformowała o spożytym dzień wcześniej alkoholu a nie o spożytych wcześniej [...]. Mając przekonanie o trzeźwości racjonalnie działający człowiek prosi o ponowne badanie, zdając sobie sprawę z możliwych konsekwencji stwierdzonej nietrzeźwości. Bierność Obwinionej w tym zakresie kłóci się z jej twierdzeniem, że nie była pod wpływem alkoholu. Stąd Sąd nie daje tej wersji wiary, jako nieprawdopodobnej.
 
Okręgowy Sąd Dyscyplinarny zważył, co następuje:
Sąd uznał, że Obwiniona dopuściła się zarzucanego jej czynu. Świadczy o tym jednoznacznie protokół z badania obecności alkoholu w organizmie.
Sąd wskazuje przy tym, że nieuzasadnione jest twierdzenie, jakoby badanie zostało wykonane niezgodnie z przepisami. Zgodnie z art. 47 ust. 1 ustawy z dn. 26 października 1982r. o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi (tekst jedn. Dz. U. z 2012 r. Nr 1356 ze zm.) „jeżeli zachodzi podejrzenie, że przestępstwo lub wykroczenie zostało popełnione po spożyciu alkoholu, osoba podejrzana może być poddana badaniu koniecznemu do ustalenia zawartości alkoholu w organizmie, w szczególności zabiegowi pobrania krwi.”. Rozporządzenie Ministra Zdrowia i Opieki Społecznej z dnia 6 maja 1983 r. w sprawie warunków i sposobu dokonywania badań na zawartość alkoholu w organizmie (Dz.U. Nr 25, poz. 117) wydane na podstawie art. 47 ust. 2 powołanej ustawy w odniesieniu do badania wydychanego powietrza nie przewiduje obowiązku przeprowadzania ponownego badania (§ 4). Badanie ponowne (retrospektywne) jako dowód było potrzebne przy ocenie czy Obwiniona popełniła przestępstwo w zakresie poruszania się pojazdem mechanicznym w stanie po spożyciu alkoholu. Brak takiego badania stanowił przesłankę umorzenia postępowania karnego w tej sprawie. Jednak należy podkreślić, że w tej sprawie przedmiot postępowania jest inny, mianowicie ocena czy Obwiniona przebywała w siedzibie Klienta w stanie nietrzeźwości i w takim stanie wykonywała czynności służbowe. W ocenie Sądu, zważywszy na stan nietrzeźwości przekraczający ponad [...] ustawowy próg nietrzeźwości o g. [...], niemożliwym do przyjęcia byłoby, że Obwiniona stawiając się w [...] niespełna godzinę wcześniej oraz aż do momentu badania (ok. g. [...]) była trzeźwa i w stanie trzeźwości wykonywała czynności służbowe. O winie Obwinionej świadczy to, że w trakcie pobytu i Klienta, w tym w momencie zleconego badania, była nietrzeźwa.
Sąd przyjął również, że Obwiniona w stanie nietrzeźwości wykonywała obowiązki służbowe u Klienta, mianowicie zapoznawała się z dokumentami oraz parafowała je, tzn. opiniowała zgodność formalną i materialną projektów decyzji. W ocenie Sądu nie ma znaczenia czy czynności te były skomplikowane, czy przeciwnie -- standardowe i proste merytorycznie. Pomoc prawna ma na celu świadczenie merytorycznej pomocy przy użyciu wiedzy prawniczej i doświadczenia, co w oczywisty sposób wymaga sprawności umysłu. Jest oczywiste, że nie jest to możliwe w stanie nietrzeźwości, gdzie sprawność taka jest zakłócona. Należy także mieć na uwadze, że szczególnie świadcząc w sposób stały tzw. obsługę prawną radca prawny winien być w stałej gotowości i normalnej sprawności do udzielania porad albo opinii w różnego rodzaju sprawach – tak trudnych, jak i nieskomplikowanych. Przychodząc do siedziby Klienta nie sposób przewidzieć czy danego dnia nie zostaną postawione przed radcą prawnym bardziej skomplikowane zadania. Jest wykluczone - i w ocenie Sądu jest to kwestia tyleż oczywista, co elementarna - aby radca prawny przebywał w stanie nietrzeźwości w siedzibie klienta, bez względu na rodzaj stawianych mu zadań. Jest rzeczą osobistej odpowiedzialności i kontroli radcy prawnego, aby tak planować swoje życie osobiste i zawodowe, aby spożycie alkoholu (nawet w czasie wolnym) nie powodowało nietrzeźwości podczas późniejszego wykonywania obowiązków zawodowych.
Zachowanie trzeźwości podczas świadczenia pomocy prawnej ma zresztą znaczenie nie tylko ze względu poważne ryzyko nieprawidłowego wykonania pomocy prawnej. Stan nietrzeźwości może bowiem poważnie uchybić godności zawodu i czynić uszczerbek na zaufaniu, jakim radca prawny winien być obdarzany. Już tylko sam fakt ujawnionej nietrzeźwości (choć także często związane z tym nienaturalne zachowanie) powoduje ujmę na wizerunku radcy prawnego, a tym samym na godności zawodu w ogólności. Efektem jest nadszarpnięcie zaufanie do siebie i innych radców prawych, co ogranicza możliwości prawidłowego wykonywania stawianych mu zadań.
Wobec powyższego uzasadnione jest stwierdzenie, że Obwiniona naruszyła swoim postępowaniem dyspozycję normy art. 6 ust. 2 Kodeksu Etyki Radcy Prawnego.
W ocenie Sądu Obwiniona dopuściła się zarzucanego jej czynu w sposób zawiniony. Jako radca prawny z całą pewnością zdaje sobie sprawę z tego, że trzeźwość przy wykonywaniu obowiązków zawodowych jest bezwzględnym wymogiem. Natomiast, jako osoba dorosła powinna również zdawać sobie sprawę z konsekwencji używania alkoholu i jego wpływu na jej organizm. W związku z tym, że Obwiniona sama doprowadziła do tego, iż przebywała w siedzibie Klienta i świadczyła mu pomoc prawną w stanie nietrzeźwości, należy stwierdzić, iż jej działanie nosi cechy winy.
Przy wymiarze kary Sąd wziął pod uwagę, że Obwiniona jest osobą niekaraną dyscyplinarnie, jak również, że w postępowaniu składała wyjaśnienia, które w istotny sposób przyczyniły się do wyjaśnienia sprawy. Przemawia to na jej korzyść.
Z drugiej strony jednak przewinienie, którego Obwiniona się dopuściła jest poważne. Samorząd radcowski, w tym jego organy dyscyplinarne muszą w sposób jednoznaczny odnieść się do tego rodzaju, niedopuszczalnych zachowań. Reakcją na nie powinna być adekwatna kara dyscyplinarna.
Przy wyborze rodzaju kary Sąd uznał więc, że kara upomnienia albo nawet nagany byłyby zbyt łagodne, zważywszy na okoliczności i rodzaj popełnionego czynu. Z drugiej strony pozbawienie, choćby na pewien czas (tym bardziej w ogóle) możliwości wykonywania zawodu przez Obwinioną byłoby karą niewspółmiernie surową. Obwiniona popełniła niewątpliwie poważny błąd, jednak najważniejsze jest, aby uświadomiła sobie sytuację, w której się znalazła, rozważyła przyczyny i wyciągnęła konkretne wnioski na przyszłość. Zważywszy na rodzaj popełnionego czynu i okoliczności tej sprawy Sąd uznał, że Obwiniona powinna dokonać uczciwej, krytycznej oceny swojej sytuacji i wyciągnąć z niej wnioski na przyszłość (o ile jeszcze tego nie uczyniła). Kara dyscyplinarna powinna być dla niej przede wszystkim poważnym sygnałem, że winna zmienić swoje postępowanie, gdyż może ją ono doprowadzić do znacznie poważniejszych problemów. Nie jest zamiarem Sądu aby przez zbytnią surowość i dolegliwość, niełatwe zadanie pracy nad sobą było dodatkowo utrudnione przez komplikowanie jej sytuacji zawodowej. W ocenie Sądu intensywna, rzetelna i odpowiedzialna praca zawodowa może być dla Obwinionej zadaniem, które może jej pomóc w jej sytuacji. Wobec tego Sąd uznał, że adekwatną w tym przypadku karą dyscyplinarną będzie kara pieniężna, jako odpowiednio dolegliwa, a jednocześnie dająca możliwość poprawy postępowania Obwinionej.
O kosztach postępowania Sąd rozstrzygnął na podstawie art. 70(6) ust. 2 zdanie pierwsze oraz ust. 3 biorąc pod uwagę stopień złożoności faktycznej sprawy liczbę rozpraw i koniecznych do przeprowadzenia dowodów.
(AG)