Orzeczenie z dnia 28 lipca 2021 r. Sygn. akt: D 20/21
Orzeczenie nieprawomocne.
 

PRZEWODNICZĄCY: r. pr. Krzysztof Jacek Woś
CZŁONKOWIE: r. pr. Agnieszka Korpas-Mattusch
r. pr. Marcin Milewski
PROTOKOLANT: Karolina Szymala

 
Okręgowy Sąd Dyscyplinarny Okręgowej Izby Radców Prawnych w W. po rozpoznaniu na rozprawie […] r. w W. sprawy przeciwko radcy prawnemu R. ([…]), obwinionemu o to, że:
popełnił czyn naruszający podstawowe wartości i zasady wykonywania zawodu radcy prawnego, określony w art. 64 ust. 1 w zw. z art. 28 ust. 1 pkt 1 ustawy o radcach prawnych Dz. U. z 2020 poz. 75 j.t. z późn.zm. w zw. z art. 6 Kodeksu Etyki Radcy Prawnego, którego tekst jednolity stanowi załącznik do uchwały Nr 3/2014 Nadzwyczajnego Krajowego Zjazdu Radców Prawnych z dnia 22 listopada 2014 r. w sprawie Kodeksu Etyki Radcy Prawnego polegający na uchybieniu obowiązkowi zawieszenia prawa do wykonywania zawodu radcy prawnego, i nie złożenia przez Obwinionego wniosku o zawieszenie prawa do wykonywania zawodu radcy prawnego pomimo wykonywania przez Obwinionego do dnia wydania postanowienia o przedstawieniu zarzutów zawodu adwokata.
 

 

 

 
Zastępca Rzecznika Dyscyplinarnego OIRP w W. wystąpił z wnioskiem z dnia […] r. sygn. akt […] o ukaranie radcy prawnego R. ([…]) obwinionego o to, że popełnił czyn naruszający podstawowe wartości i zasady wykonywania zawodu radcy prawnego określony w art. 64 ust. 1 w zw. z art. 28 ust. 1 pkt 1 ustawy o radcach prawnych w zw. z art. 6 Kodeksu Etyki Radcy Prawnego polegający na uchybieniu obowiązkowi zawieszenia prawa do wykonywania zawodu radcy prawnego i nie złożenia wniosku o zawieszenie prawa do wykonywania zawodu radcy prawnego pomimo wykonywania przez obwinionego do dnia wydania postanowienia o przedstawieniu zarzutów zawodu adwokata.
 
W odpowiedzi z dnia […] r. na wniosek o ukaranie z dnia […] r. sygn. akt […] obwiniony wniósł o wydanie orzeczenia „skazującego na karę upomnienia, bez przeprowadzania postępowania dowodowego”, a ponadto wniósł o nie obciążanie kosztami postępowania w sprawie. Okręgowy Sąd Dyscyplinarny na zasadzie art. 387 § 2 K.p.k. stosowanego poprzez art. 74¹ pkt 1 ustawy z dnia 6 lipca 1982 r. o radcach prawnych, nie uwzględnił tego wniosku z uwagi na to, że okoliczności popełnienia deliktu dyscyplinarnego i wina obwinionego budziły wątpliwości.
 
Okręgowy Sąd Dyscyplinarny ustalił, co następuje:
 
R. ur. […] r. w […] r. ukończył Wydział Prawa i Administracji Uniwersytetu W. i od […] r. wykonuje pracę zawodową w zawodzie prawnika. Jest wpisany na listę adwokatów Izby Adwokackiej w S. od dnia […] r. do chwili obecnej. Obecnie wykonuje zawód adwokata w Kancelarii Adwokackiej w S.
 
W okresie od dnia […] r. do […] r. R. był zatrudniony na stanowisku radcy prawnego w różnym wymiarze i na podstawie umowy o pracę lub zlecenia w: PZU w Ł., Zakładzie Gospodarczym w W., PZU w W., PCK w S., Banku Spółdzielczym w S., Zespole Szkół Rolniczych w S., Banku Spółdzielczym w S., ZPO […] w S., Kancelarii Prawniczej w S., Zakładzie Poprawczym w M., L. Banku Regionalnym Oddział w S. Od dnia […] r. nie wykonuje zawodu radcy prawnego.
 
Dowody: wyjaśnienia obwinionego na rozprawie (k. […]); pismo r. pr. R. do Rzecznika Dyscyplinarnego OIRP w W. z […] r. (k. […])
 
Dziekan Rady Okręgowej Izby Radców Prawnych w W. pismem z dnia […] r. poinformował R., że Rada OIRP w W. na podstawie art. 24 ust. 2 ustawy z dnia 6 lipca 1982 r. o radcach prawnych (Dz. U. Nr 19 z późn. zm.) wpisała go na listę radców prawnych prowadzoną przez Radę OIRP w W. pod nr […]. Wpis na listę radców prawnych i złożone w dniu […] r. ślubowanie upoważnia R. do wykonywania zawodu radcy prawnego.
Dowód: pismo Dziekana Rady OIRP w W. z […] r. (k. […])
 
Pismem z dnia […] r. złożonym do sprawy […] R. poinformował Rzecznika Dyscyplinarnego OIRP w W., m. in. o tym, że jest czynnym adwokatem wpisanym w Okręgowej Radzie Adwokackiej w S., przebywa na emeryturze, od lat nie wykonuje zawodu radcy prawnego i nie zanosi się na to, że ta sytuacja się zmieni.
Dowód: pisemne wyjaśnienia r. pr. R. z […] r. (k. […])
 
R. pismem z dnia […] r. (data wpływu […] r.) poinformował Komisję ds. Doskonalenia Zawodowego Rady OIRP w W. o tym, że od […] r. praktycznie nie wykonywał zawodu radcy prawnego. Zawód radcy prawnego wykonywał raczej dodatkowo kiedy przebywał na urlopie bezpłatnym w Zespole A. W dniu […] r. nabył prawa emerytalne w związku z osiągnięciem wieku emerytalnego, jednocześnie kontynuując pracę jako adwokat w Kancelarii Adwokackiej w S. (od […] r. nieprzerwanie i nadal). Jednocześnie wskazał, że wyjaśniał tę sytuację w swym piśmie z dnia […] r. (sygnatura akt […]) skierowanym do Rzecznika Dyscyplinarnego OIRP w W.
Dowód: pismo r. pr. R. z […] r. (k. […])
 
Rada OIRP w W. nie później niż w dniu […] r. wszczęła postępowanie w sprawie zawieszenia prawa do wykonywania zawodu radcy prawnego przez R.
Dowód: pismo r. pr. R. z […] r. w związku z zawiadomieniem o wszczęciu postępowania (k. […])
 
Pismem z dnia […] r. R. zawiadomił o wykonywaniu pracy adwokata od […] r. (z przerwą w latach […]-[…]) i złożył wniosek „o zawieszenie uprawnień radcy prawnego”, powołując się przy tym na postępowanie dyscyplinarne prowadzone przeciwko niemu przez Zastępcę Rzecznika Dyscyplinarnego.
Dowód: pismo r. pr. R. z […] r. (k. […]).
 
Rada Okręgowej Izby Radców Prawnych w W. uchwałą nr […] z dnia […] r. zawiesiła prawo do wykonywania zawodu radcy prawnego przez R.
Dowód:  odpowiedź r. pr. R. na wniosek o ukaranie z […] r. (k. […]).
 
Powyższy stan faktyczny ustalono na podstawie nie budzących wątpliwości dowodów: wyjaśnień obwinionego i wyżej wymienionych oraz opisanych dokumentów zgromadzonych w sprawie. Obwiniony w odpowiedzi z dnia […] r. na wniosek o ukaranie nie kwestionował stanu faktycznego przedstawionego w tym wniosku. Na rozprawie przed Okręgowym Sądem Dyscyplinarnym w dniu […] r. przyznał fakty zawarte we wniosku o ukaranie. Istotne dla rozstrzygnięcia sprawy fakty dotyczące: przebiegu kariery zawodowej obwinionego, informacji skierowanej do organu OIRP o niewykonywaniu zawodu radcy prawnego i wykonywaniu zawodu adwokata, o wszczęciu postępowania i podjęciu przez Radę OIRP w W. uchwały o zawieszeniu prawa do wykonywania zawodu ustalono na podstawie dokumentów zaoferowanych przez obwinionego. Dokumenty te nie były kwestionowane przez Zastępcę Rzecznika Dyscyplinarnego w toku przewodu sądowego.
 
Okręgowy Sąd Dyscyplinarny zważył, co następuje:
 
Przypisywany obwinionemu radcy prawnemu R. czyn opisany we wniosku o ukaranie i na wstępie niniejszego uzasadnienia, nie zawiera znamion przewinienia dyscyplinarnego.
 
Zgodnie z art. 64 ust. 1 ustawy z dnia 6 lipca 1982 r. o radcach prawnych, radcowie prawni i aplikanci radcowscy podlegają odpowiedzialności dyscyplinarnej za postępowanie sprzeczne z prawem, zasadami etyki lub godnością zawodu bądź za naruszenie swych obowiązków zawodowych. W rozpoznawanej sprawie obwinionemu postawiono zarzut popełnienia czynu określonego w art. 64 ust. 1 ustawy z dnia 6 lipca 1982 r. o radcach prawnych w związku z art. 28 ust. 1 pkt 1 tej ustawy oraz art. 6 Kodeksu Etyki Radcy Prawnego. W myśl art. 28 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 6 lipca 1982 r. o radcach prawnych, zawieszenie prawa do wykonywania zawodu radcy prawnego następuje w wypadku wykonywania zawodu adwokata. Jak wskazuje się w piśmiennictwie, przy analizie przesłanki z art. 28 ust. 1 pkt 1 ustawy, niezbędne jest wyraźne odróżnienie kwestii związanych z posiadaniem statusu adwokata od wykonywania zawodu adwokata (R. Stankiewicz [w:] T. Scheffler [red.], Ustawa o radcach prawnych. Komentarz, Warszawa 2018, s. 453). W realiach rozpoznawanej sprawy R. bezspornie wykonuje zawód adwokata i niewątpliwie w stosunku do niego uchwała o zawieszeniu prawa do wykonywania zawodu radcy prawnego powinna zostać podjęta. Z ustaleń poczynionych w tej sprawie wynika, że wymóg ten zmaterializował się w postaci uchwały nr 99/2021 Rady Okręgowej Izby Radców Prawnych w W. z dnia […] r. Jednakowoż należy zauważyć, że przywołany przepis art. 28 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 6 lipca 1982 r. o radcach prawnych, stanowiący w powiązaniu z art. 64 ust. 1 wym. ustawy kwalifikację prawną zarzucanego obwinionemu czynu, nie nakłada na radcę prawnego jakiegokolwiek obowiązku. Nie można w związku z tym uznać, aby obwiniony „uchybił obowiązkowi zawieszenia prawa do wykonywania zawodu radcy prawnego” – jak to wskazano we wniosku o ukaranie. Źródłem obowiązku, rozumianego jako powinność postępowania powinna być w tym przypadku norma prawna wynikająca z przepisu ustawy bądź uchwały organu samorządu radcowskiego, do której obwiniony na mocy art. 61 ust. 2 Kodeksu Etyki Radcy Prawnego powinien się stosować. Norma powinna przy tym możliwie bezpośrednio i wyraźnie wskazywać kto, w jakich okolicznościach i jak powinien się zachować.
 
Zawieszenie prawa do wykonywania zawodu radcy prawnego należy do właściwości rady okręgowej izby radców prawnych, co wynika z art. 28 ust. 4 ustawy z dnia 6 lipca 1982 r. o radcach prawnych. Postępowanie w tego rodzaju sprawach zostało w ustawie ukształtowane jako jurysdykcyjne postępowanie administracyjne (por. R. Stankiewicz, tamże, s. 457). W postępowaniu tym zainteresowany radca prawny ma status strony. Służy mu odwołanie od uchwały do Prezydium Krajowej Rady Radców Prawnych, a w dalszej kolejności od uchwały Prezydium KRRP odwołanie do Ministra Sprawiedliwości, a także prawo wniesienia skargi do sądu administracyjnego od ostatecznej decyzji Ministra Sprawiedliwości. Tryb postępowania w sprawie zawieszenia prawa do wykonywania zawodu radcy prawnego określa uchwała nr 110/VII/2010 Krajowej Rady Radców Prawnych z dnia 30 stycznia 2010 r. w sprawie regulaminu prowadzenia list radców prawnych i list aplikantów radcowskich (z późn. zm.). Zgodnie z § 23 ust. 1 tej uchwały, postępowanie w sprawie zawieszenia prawa do wykonywania zawodu radcy prawnego wszczyna się z urzędu albo na wniosek radcy prawnego. Z tego przepisu również nie wynika obowiązek radcy prawnego złożenia wniosku o wszczęcie postępowania w przedmiocie zawieszenia prawa do wykonywania zawodu radcy prawnego. W konsekwencji niezłożenie wniosku przez radcę prawnego nie może być traktowane jako niedopełnienie obowiązku skutkujące odpowiedzialnością dyscyplinarną.
 
Przypisywany obwinionemu czyn został we wniosku o ukaranie zakwalifikowany także jako naruszający art. 64 ust. 1 ustawy z dnia 6 lipca 1982 r. o radcach prawnych w związku z art. 6 Kodeksu Etyki Radcy Prawnego. W myśl tego ostatniego przepisu, radca prawny, mając na uwadze treść roty ślubowania, określonej w ustawie o radcach prawnych, obowiązany jest wykonywać czynności zawodowe rzetelnie i uczciwie, zgodnie z prawem, zasadami etyki zawodowej oraz dobrymi obyczajami. Przepis w sposób wyraźny stanowi o „wykonywaniu czynnościach zawodowych” radcy prawnego, co należy rozumieć jako uszczegółowienie pojęcia „świadczenia pomocy prawnej” (T. Jaroszyński, Kodeks etyki radcy prawnego. Komentarz, Warszawa 2016, s. 47). Ze zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego, w żaden sposób nie wynika, aby obwiniony świadczył pomoc prawną, wykonywał czynności zawodowe w sposób sprzeczny z normą zawartą we wskazanym przepisie. Wręcz przeciwnie – jak wynika z ustaleń poczynionych w tej sprawie od […] r. takiej pomocy jako radca prawny w ogóle nie świadczył. Nie może przy tym za czynność zawodową – świadczenie pomocy prawnej być zakwalifikowane złożenie bądź niezłożenie wniosku we własnej sprawie o zawieszenie prawa do wykonywania zawodu radcy prawnego. Marginalnie okręgowy sąd dyscyplinarny pragnie zauważyć, że okoliczności obejmujące wykonywanie przez R. zawodu adwokata i niewykonywanie zawodu radcy prawnego były przedstawione Rzecznikowi Dyscyplinarnemu OIRP w W. już w piśmie z dnia […] r. Tak więc przesłanka do zawieszenia prawa wykonywania zawodu radcy prawnego wynikająca z art. 28 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 6 lipca 1982 r. o radcach prawnych zaistniała prawie […] lat temu i już wówczas uzasadnione było wszczęcie z urzędu postępowania w przedmiocie zawieszenia prawa wykonywania zawodu radcy prawnego.
 
Ponieważ przypisywany obwinionemu czyn nie zawiera znamion przewinienia dyscyplinarnego, Okręgowy Sąd Dyscyplinarny OIRP w W. na podstawie art. 414 § 1 w zw. z art. 17 § 1 pkt 2 K.p.k. w zw. z art. 74¹ pkt 1 ustawy z dnia 6 lipca 1982 r. o radcach prawnych orzekł, jak w pkt 1 części dyspozytywnej orzeczenia. O kosztach postępowania orzeczono w myśl dyspozycji art. 70⁶ ust. 2 ustawy z dnia 6 lipca 1982 r. o radcach prawnych.
 
E.R.