Orzeczenie z dnia 27 kwietnia 2016 r. Sygn. akt: D 11/2016
Orzeczenie prawomocne
WSD orzeczeniem z dnia 20 września 2016 r. sygn. WO-90/16 zmienił orzeczenie w ten sposób, że:
a) w punkcie 1 i 2 za popełniony czyn wymierza obwinionej karę upomnienia,
b) w punkcie 3 zasądza od obwinionej koszty postępowania na rzecz Okręgowego Sądu Dyscyplinarnego Okręgowej Izby Radców Prawnych w W. w wysokości [...] zł.
 

Przewodniczący: radca prawny Robert Karpiński
Członkowie: radca prawny Marzena Okła-Anuszewska
radca prawny Bogdan Sanowski
Protokolant: Anna Gabrysiak
 

 
Okręgowy Sąd Dyscyplinarny Okręgowej Izby Radców Prawnych w W. po rozpoznaniu na rozprawie [...] r. w W. sprawy przeciwko radcy prawnemu. K., [...], obwinionej o to, że:  
Po rozpoznaniu na rozprawie [...] r. w W. sprawy przeciwko radcy  prawnemu K., [...], obwinionej o to, że:
nie wywiązała się z warunków umowy pożyczki zawartej w dniu [...] r. z Panem J. i nie zwróciła mu od dnia [...] r. do dnia wydania postanowienia o przedstawieniu zarzutów, tj.  [...] r. kwoty pożyczki oraz nie zapłaciła mu od dnia [...] r. do dnia wydania postanowienia o przedstawieniu zarzutów odsetek należnych z tytułu zawartej umowy pożyczki,
tj. czyn naruszający podstawowe wartości i zasady wykonywania zawodu radcy prawnego, określone w art. 6 ust. 2 Kodeksu Etyki Radcy Prawnego, którego tekst jednolity stanowi załącznik do uchwały nr 8/VIII/2010 Prezydium Krajowej Rady Radców Prawnych z dnia [...] r. w związku z art. 64 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 6 lipca 1982 r. o radcach prawnych (Dz. U. z 2014 r. poz. 637),
 

 

 
            Zastępca Rzecznika Dyscyplinarnego („Rzecznik”) wniósł Okręgowej Izby Radców Prawnych w W., w dniu [...] r., wniosek o wszczęcie postępowania dyscyplinarnego przeciwko radcy prawnemu K. („Obwiniona”), wpisanemu na listę radców prawnych prowadzoną przez Radę Okręgowej Izby Radców Prawnych w W. pod nr. [...], zarzucając, że Obwiniona nie wywiązała się z warunków umowy pożyczki zawartej w dniu [...] r. z [...] („Pokrzywdzony”) i nie zwróciła mu od [...] r. do dnia wydania postanowienia o przedstawieniu zarzutów, tj. [...] r., kwoty pożyczki oraz nie zapłaciła mu od dnia [...] r. do dnia wydania postanowienia o przedstawieniu zarzutów, odsetek należnych z tytułu zawartej umowy pożyczki, tj. czyn naruszający podstawowe wartości i zasady wykonywania zawodu radcy prawnego, określone w art. 6 ust. 2 Kodeksu Etyki Radcy Prawnego, którego tekst jednolity stanowi załącznik do uchwały nr 8/VIII/2010 Prezydium Krajowej Rady Radców Prawnych z dnia 28 grudnia 2010 r. w związku z art. 64 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 6 lipca 1982 r. o radcach prawnych.
 
W dniu [...] r., Obwiniona wniosła odpowiedź na wniosek o wszczęcie postępowania dyscyplinarnego, w której podniosła, że nie naruszyła Kodeksu Etyki Radcy Prawnego, ani też nie zostały spełnione przesłanki ustawowe odpowiedzialności dyscyplinarnej. Ponadto, Obwiniona przedstawiła wywód polemiczny w stosunku do ustaleń Rzecznika przedstawionych w uzasadnieniu postanowienia o przedstawieniu zarzutów oraz wniosku o wszczęcie postępowania dyscyplinarnego. Obwiniona wskazała na swoją, trudną sytuację materialną i życiową, zawarcie ugody z Pokrzywdzonym w sprawie zasad spłaty udzielonej jej pożyczki, brak podpisu Pokrzywdzonego na kopii umowy pożyczki załączonej do skargi. Dalej, Obwiniona powołała utrudnienia w dostępie do akt sprawy. W świetle materiału dowodowego, zgromadzonego w sprawie, Obwiniona wniosła o nieuwzględnienie, przez oddalenie wniosku Rzecznika z dnia [...] r. oraz o uchylenie postanowienia Rzecznika z dnia [...]  r. wraz z uzasadnieniem z dnia [...] r.
 
Na podstawie całokształtu materiału dowodowego, ujawnionego w toku rozprawy głównej, Sąd ustalił następujący stan faktyczny.
 
Obwiniona przystąpiła do umowy pożyczki datowanej na dzień [...] r. z Pokrzywdzonym. Przedmiot pożyczki stanowiła kwota [...] zł, która miała zostać zwrócona przez Obwinioną do dnia [...] r. wraz z odsetkami.
 
Przystępując do wskazanej wyżej umowy, Obwiniona przedstawiła swój dowód osobisty oraz oryginał bądź kopię Wypisu z listy radców prawnych z dnia [...] r. (l.dz. [...]). Z powyższych dokumentów sporządzono kopie.
Kwota pożyczki została wydana Obwinionej.
Obwiniona zwróciła Pokrzywdzonemu kwotę [...] zł w dniu [...] r. oraz kwotę [...] zł w dniu [...] r. Kwoty powołane w zdaniu poprzedzającym, stanowiły zapłatę odsetek, zgodnie ze wskazaniem kwitującego odbiór.
 
Pozostała część zadłużenia nie została zapłacona, w związku z czym Obwiniona została wezwana do zapłaty, a następnie pozwana przez Pokrzywdzonego o zapłatę.
 
Sąd ustalił powyższy stan faktyczny na podstawie: dokumentów znajdujących się w aktach sprawy na kartach: [...], zeznań Pokrzywdzonego oraz wyjaśnień Obwinionej złożonych w trakcie rozprawy przed tutejszym Sądem w dniu [...] r.
 
Sąd zważył, co następuje:
 
Po przeprowadzeniu postępowania dowodowego Sąd doszedł do przekonania, że zarzut stawiany Obwinionej we wniosku o ukaranie jest zasadny i znajduje oparcie w materiale dowodowym.
 
Sąd wziął pod rozwagę treść dokumentów dopuszczonych jako dowód w sprawie. Sąd dał wiarę wszystkim tym dokumentom, ponieważ nie znalazł podstaw by kwestionować ich wiarygodność. Obwiniona nie kwestionowała wiarygodności dokumentów. Wprawdzie, potwierdził się fakt wskazany przez Obwinioną, że na jednej z kopii umowy pożyczki zawartej z Pokrzywdzonym, która została złożona dwukrotnie do akt sprawy, brakuje podpisu Pokrzywdzonego. Jednakże, co będzie przedmiotem dalszych rozważań, nie miało to znaczenia dla rozstrzygnięcia w sprawie.
 
Sąd zważył również na zeznania Pokrzywdzonego, które były spontaniczne, logiczne, spójne zarówno wewnętrznie, jak i z uprzednio złożonymi zeznaniami.
 
Ponadto, Sąd podjął rozstrzygnięcie opierając się także na wyjaśnieniach złożonych przez Obwinioną, w których Obwiniona nie zakwestionowała zaciągnięcia pożyczki u Pokrzywdzonego, odebrania przedmiotu pożyczki oraz dokonania jedynie częściowej spłaty zadłużenia wynikającego z tego tytułu.
 
W świetle zgromadzonego materiału dowodowego niewątpliwym jest, że Obwiniona zawarła umowę pożyczki z Pokrzywdzonym. Strony sporządziły umowę w formie pisemnej, która nie została podpisana w tym samym czasie. Najpierw, przystąpiła do umowy Obwiniona składając podpis na dokumencie umowy. Brak jednoczesnego złożenia podpisu przez Pokrzywdzonego pozbawione jest jakiejkolwiek doniosłości w sprawie. Przede wszystkim bowiem, forma pisemna nie jest wymagana dla tego typu umowy pod rygorem nieważności, ani też ad eventum. Dalej, zachowanie formy pisemnej nie wymaga jednoczesnego złożenia podpisów przez wszystkie strony. Treść umowy wskazuje konkretną datę zawarcia, jak również termin zwrotu kwoty pożyczki. Umowa została wykonana przez Pokrzywdzonego przez wydanie Obwinionej pieniędzy.
 
Faktem, który również znalazł potwierdzenie w materiale dowodowym, jest niewywiązanie się w terminie przez Obwinioną z zobowiązania do zwrotu Pokrzywdzonemu kwoty pożyczki wraz z oprocentowaniem. Powyższe zobowiązanie zostało wykonane w części.
 
W ocenie Sądu, w zgodzie ze stanowiskiem przyjętym w sprawie przez tutejszy Sąd oraz przez Wyższy Sąd Dyscyplinarny, sam fakt niewywiązania się Obwinionej z zobowiązania wynikającego z zawartej umowy pożyczki, nie może stanowić per se  o popełnieniu deliktu dyscyplinarnego. Do wniosku o spełnieniu przesłanek odpowiedzialności dyscyplinarnej Obwinionej prowadzą okoliczności zawarcia umowy pożyczki z Pokrzywdzonym. Niewątpliwym okazało się, w ocenie Sądu, że Obwiniona posłużyła się, w celu zawarcia umowy, autorytetem i zaufaniem do zawodu radcy prawnego. Treść umowy nie wskazuje na jej zawarcie przez Obwinioną w związku z wykonywaniem zawodu radcy prawnego. Jednakże, przedstawiony przez Pokrzywdzonego przy skardze, dokument potwierdzający wpis Obwinionej na listę radców prawnych oraz zeznania Pokrzywdzonego jednoznacznie wskazują, że w chwili zawarcia umowy pożyczki Pokrzywdzony wiedział o wykonywaniu zawodu radcy prawnego przez Obwinioną. Fakt, że Obwiniona wylegitymowała się przy zawarciu umowy dokumentem potwierdzającym przynależność do samorządu radców prawnych nie mogło być uznane za okoliczność przypadkową. Nie budziło jakichkolwiek wątpliwości Sądu, że powołanie się na reputację zawodu miało na celu zwiększenie wiarygodności Obwinionej w ocenie Pokrzywdzonego i, tym samym, skłonienie go do zawarcia i wykonania umowy pożyczki. W ocenie Sądu, mając na uwadze, że kwota pożyczki nie była znaczna, rodzaj zawodu wykonywanego przez Obwinioną mógł zostać odczytany przez Pokrzywdzonego jako swego rodzaju zabezpieczenie należytego wykonania umowy przez Pokrzywdzoną.
Ponadto, zważyć należało, że Obwiniona, nie zaprzeczając faktu niewykonania umowy, nie przedstawiła powodów, które mógłby zostać uznane za okoliczność wyłączającą winę Obwinionej.
Zgromadzony w sprawie materiał dowodowy nie potwierdza, że pomiędzy Obwinioną i Pokrzywdzonym doszło do zawarcia porozumienia co do warunków spłaty zadłużenia, które niwelowałyby fakt pozostawania w zwłoce. Takiej okoliczności zaprzeczył Pokrzywdzony. Ponadto, nie sposób przyjąć, że radca prawny nie zadbałby o sporządzenie takiego porozumienia w formie pisemnej wobec doniosłości dla jego interesu, żądania pokwitowania spłaty częściowej zadłużenia, czy też rygoru co do formy przewidzianego treścią umowy pożyczki.
W ocenie Sądu, podniesione przez Obwinioną problemy osobiste i zawodowe nie mogły stanowić okoliczności uniewinniającej. Gdyby Obwiniona, zaciągając pożyczkę, była świadoma braku możliwości należytego wywiązania się z zaciąganego zobowiązania, oznaczałoby to, że równie świadomie posłużyła się publicznym wizerunkiem wykonywanego zawodu w celu ułatwienia sobie zaciągnięcia zobowiązania, którego nie mogła należycie wykonać. Przeczyła temu okoliczność, wskazywana przez Obwinioną, w której utrata drugiego źródła zarobkowania nastąpiła po zawarciu umowy z Pokrzywdzonym. Ponadto, zgodnie z zeznaniami Pokrzywdzonego, popartymi wiedzą Sądu posiadaną z urzędu ze sprawy prowadzonej za sygn. akt: [...], Obwiniona dysponuje [...], co pozwala przyjąć, że jej sytuacja materialna nie jest skrajnie zła. Dalszych twierdzeń i dowodów w tym zakresie, Obwiniona nie przedstawiła.
Sytuacja, w której radca prawny nienależycie wykonuje bądź nie wykonuje zobowiązania umownego, do którego zaciągnięcia doszło w sytuacji posłużenia się publicznym autorytetem zawodu radcy prawnego w celu skłonienia drugiej strony do zawarcia umowy bądź zawarcia jej na warunkach korzystniejszych, narusza godność zawodu i przez to pozostaje w sprzeczności z dyspozycją art. 6 ust. 2 Kodeksu Etyki Radcy Prawnego, którego tekst jednolity stanowi załącznik do uchwały Nr 8/VIII/2010 Prezydium Krajowej Rady Radców Prawnych z dnia 28 grudnia 2010 r.
W świetle powyższych ustaleń, Sąd w składzie rozpoznającym sprawę, doszedł do przekonania, że Obwiniona dopuściła się przewinienia dyscyplinarnego.
Wymierzając karę zawieszenia prawa do wykonywania zawodu radcy prawnego, Sąd wziął pod uwagę, że naruszenie zasad etyki miało charakter poważny. Czyn Obwinionej, podważając wiarygodność przedstawiciela zawodu radcy prawnego, godzi w godność tego zawodu. Powyższe, stanowiło okoliczności obciążające wymiar kary. W ocenie Sądu, odebranie Obwinionej możliwości wykonywania jej zawodu jest karą dotkliwą, pozwalającą zakładać, że ewentualny powrót Obwinionej do wykonywania zawodu nie będzie się wiązać z kolejnymi naruszeniami zasad deontologii. W związku z charakterem popełnionego deliktu, orzeczono dodatkowo zakaz wykonywania patronatu na czas [...] lat.
Ponadto, mając na uwadze, że czyn Obwinionej godzi w wizerunek zawodu, Sąd orzekł [...] Pokrzywdzonego.
Sąd orzekł o kosztach postępowania na podstawie art. 70⁶ ustawy o radcach prawnych oraz § 1 ust. 1 pkt 1) uchwały nr 86/IX/2015 Krajowej Rady Radców prawnych z dnia
20 marca 2015 r. w sprawie określenia wysokości zryczałtowanych kosztów postępowania dyscyplinarnego, biorąc pod uwagę czynności podjęte w postępowaniu.
(JK)