Orzeczenie z dnia 26 stycznia 2016 r. Sygn. akt: D 81/2015
Orzeczenie prawomocne
 

Przewodniczący: radca prawny Robert Karpiński
Członkowie: radca prawny Michał Rajski
radca prawny Tomasz Iwańczuk
Protokolant: Anna Gabrysiak

 
Okręgowy Sąd Dyscyplinarny Okręgowej Izby Radców Prawnych w W. po rozpoznaniu na rozprawie [...] r. w W. sprawy przeciwko radcy prawnemu M., [...], obwinionemu o to, że:

Zastępca Rzecznika Dyscyplinarnego Okręgowej Izby Radców Prawnych w W. wniósł w dniu [...] r. wniosek o ukaranie radcy prawnego M. („Obwiniony”), wpisanego na listę radców prawnych prowadzoną przez Radę Okręgowej Izby Radców Prawnych w W. pod nr. [...], zarzucając, że:

 
Obwiniony nie wniósł odpowiedzi na powyższy wniosek o ukaranie.
 
Na podstawie całokształtu materiału dowodowego, ujawnionego w toku rozprawy głównej, Sąd ustalił następujący stan faktyczny.
Obwiniony świadczył pomoc prawną A. S.A. oddział w Polsce („Pokrzywdzony”). Pomoc prawna Obwinionego obejmowała co najmniej dochodzenie zaspokojenia roszczeń regresowych Pokrzywdzonego i przybierała formę, w szczególności, zastępstwa procesowego w sprawach o zapłatę. Obwiniony przekazywał Pokrzywdzonemu sprawy do prowadzenia w powyższym zakresie przez udostępnienie akt szkodowych do powielenia lub skanowania. Sposób prowadzenia sprawy pozostawał w dyspozycji Pokrzywdzonego, który uzyskał umocowanie do zastępowania Pokrzywdzonego przed sądem w sprawach, które wymagały rozstrzygnięcia sądowego. Pokrzywdzony nie dysponuje odpisami, kopiami ani zestawieniem pełnomocnictw udzielonych Obwinionemu. Współpraca pomiędzy stronami ustała. Pokrzywdzony zażądał od Obwinionego przedstawienia informacji o stanie spraw mu powierzonych. W dniu [...] roku, podczas rozprawy przed tutejszym Sądem, Obwiniony zobowiązał się do tego, że bazując na złożonym do akt sprawy zestawieniu spraw przyjętych przez niego do prowadzenia (liczące 19 stron) dokona uzupełnień w ten sposób, że wskaże w każdej z tych spraw jej stan, tj. czy sprawa została wniesiona do sądu, a jeżeli tak to wskaże sygnaturę akt sprawy oraz sąd, do którego sprawa została wniesiona, w terminie do dnia [...] r. W celu wywiązania się z powyższego zobowiązania, Obwiniony przesłał do przedstawiciela Pokrzywdzonego wiadomość e-mail w dniu [...] r., w której wskazał sąd rozpoznający sprawę oraz sygnatury akt trzech spraw informując jednocześnie, że nie posiada pozostałych danych z powodu kradzieży komputera oraz kopii zapasowych w dniu [...] r.
Sąd ustalił powyższy stan faktyczny na podstawie zeznań świadków: B., W., G., D. i S., złożonych na rozprawie w dniu [...] r., oraz kopii dokumentów dopuszczonych jako dowód w sprawie (k. [...], [...], [...], [...], [...], [...], [...], [...], [...], [...] , [...], [...], [...] oraz [...]).
 
Sąd zważył, co następuje:
Po przeprowadzeniu postępowania dowodowego Sąd doszedł do przekonania, że zarzut stawiany Obwinionemu we wniosku o ukaranie w zakresie nieudzielenia klientowi informacji o przebiegu spraw i ich wyniku w sposób ustalony z klientem w dniu [...] roku podczas rozprawy przed tutejszym Sądem, w sprawie o sygn. akt [...], jest zasadny i znajduje oparcie w materiale dowodowym.
Sąd wziął pod rozwagę przede wszystkim treść dokumentów dopuszczonych jako dowód w sprawie. Sąd dał wiarę wszystkim tym dokumentom, ponieważ nie znalazł podstaw by kwestionować ich wiarygodność. Treść dokumentów nie jest ani wzajemnie sprzeczna, ani sprzeczna z zeznaniami świadków. Żadna ze stron postępowania nie kwestionowała wiarygodności dokumentów.
Sąd wziął pod rozwagę także treść zeznań złożonych przez świadków: B., W., G. oraz S., które były spontaniczne, logiczne i spójne. Zeznania świadków nie były sprzeczne z pozostałym materiałem dowodowym zgromadzonym w sprawie.
Sąd oparł się ma treści zeznań złożonych przez świadka D. jedynie w zakresie, w jakim zeznania te były spójne z pozostałym, zgromadzonym w sprawie materiałem dowodowym. Zeznania złożone przez świadka nie były spontaniczne – świadek często potrzebował dłuższego czasu do namysłu, przed udzieleniem odpowiedzi na zadane mu pytanie. Większa część zeznań została złożona nie w ramach swobodnej wypowiedzi, lecz w odpowiedzi na zadawane pytania. Świadek często powoływał się na brak pamięci co do ustalanych faktów. Ponadto, świadek nie potrafił wytłumaczyć powodów swojego postępowania w przeszłości. Zeznania świadka nie tworzą spójnej całość relacji o okolicznościach czynu popełnionego przez Obwinionego. W świetle powyższego, prawdziwość zeznań Pokrzywdzonego budziła wątpliwości w zakresie, w jakim nie znalazła potwierdzenia w pozostałym materiale dowodowym.
Niewątpliwym w sprawie jest fakt, że Obwiniony świadczył pomoc prawną Pokrzywdzonemu, najpierw jako aplikant, a następnie wykonując zawód radcy prawnego. W ramach udzielanej pomocy prawnej Obwiniony był pełnomocnikiem procesowym w sprawach prowadzonych w zastępstwie Pokrzywdzonego.
W ocenie Sądu, nie było możliwe precyzyjne ustalenie listy spraw, w których Obwiniony występował jako pełnomocnik procesowy Pokrzywdzonego. Okoliczności tej nie jest w stanie ustalić sam Pokrzywdzony, ponieważ nie prowadził ani ewidencji spraw powierzonych Obwinionemu, ani udzielonych mu pełnomocnictw procesowych.
Niemniej jednak, zgromadzony w sprawie materiał dowodowy, przede wszystkim zestawienie spraw (k. [...]) oraz treść wiadomości e-mail Obwinionego z dnia [...] r. (k. [...]) pozwoliły na przyjęcie ustalenia, że spraw tych było więcej, niż wymienionych przez Obwinionego co do sygnatury akt w powołanej wiadomości e-mail.
Na powyższe wskazuje przede wszystkim treść informacji Obwinionego, w której wskazuje na brak możliwości ustalenia sądów rozpoznających sprawy oraz sygnatur akt w pozostałych sprawach z powodu utraty nośników danych. Dalej, w zestawieniu tabelarycznym na k. [...] (ostatnia kolumna oznaczona inicjałami Obwinionego) widnieje wiele wpisów określających czynności podjęte w sprawie. Ponadto, treść tych wpisów wskazuje na ich dokonanie przez osobę posiadającą wiedzę prawniczą. Powołana kolumna tabeli została oznaczona inicjałami Obwinionego. Powyższe, w połączeniu z okolicznością zeznania przez świadka B., że Obwiniony jest autorem wskazanej wyżej kolumny w zestawieniu na k. [...], oraz przez świadka S., iż pomoc prawną na rzecz Pokrzywdzonego świadczył niemal wyłącznie Obwiniony, naprowadzają na wniosek, że wpisy w powołanej kolumnie zostały dokonane przez Obwinionego w związku z podejmowaniem czynności w konkretnych sprawach.
Radca prawny, zgodnie z dyspozycją art. 28 ust. 5 Kodeksu etyki radcy prawnego, obowiązany jest informować klienta o przebiegu sprawy i jej wyniku w sposób ustalony z klientem. Przenosząc normę powołanego zapisu na grunt niniejszej sprawy należało dostrzec, że Obwiniony zobowiązał się wobec klienta do wykonania przedmiotowego obowiązku w określony sposób do dnia [...] roku. Podnieść przy tym należy, że Pokrzywdzony zaakceptował realizację rozpatrywanego obowiązku przez Obwinionego w wąskim zakresie, obejmującym jedynie wskazanie sądu prowadzącego postępowanie oraz sygnaturę akt. Mimo to, Obwiniony nie wykonał tego zobowiązania tłumacząc się utratą komputera oraz nośników danych w sposób niezawiniony, spowodowany kradzieżą. W ocenie Sądu, okoliczność utraty nośników danych nie mogła znaleźć uznania jako okoliczność zwalniająca Obwinionego z wykonania ciążącego na nim obowiązku informacyjnego wobec Pokrzywdzonego. Z obowiązku informowania klienta o przebiegu sprawy i jej wyniku wynika, dla radcy prawnego, nakaz gromadzenia stosownych informacji pozwalających na wywiązanie się z tego obowiązku. W praktyce wykonywania funkcji pełnomocnika zawodowego powszechnie stosowanym sposobem gromadzenia takich informacji jest prowadzenie akt podręcznych, zawierających oryginały, odpisy bądź kopie korespondencji związanej ze sprawą. Dla oceny stanu rzeczy należało także zważyć, iż możliwe jest, co wprawdzie nie zostało ustalone w sprawie, że Obwiniony, pozostając w zgodzie z wiążącymi go zasadami wykonywania zawodu radcy prawnego, prowadził akta podręczne jedynie w formie elektronicznej, na skradzionych mu nośnikach danych. W takiej sytuacji należałoby rozstrzygnąć, kto jest zobowiązany do ustalenia stanu spraw powierzonych Obwinionemu. W ocenie Sądu, utrata informacji zgromadzonych na nośnikach danych, nawet w sytuacji, w której sam Pokrzywdzony nie jest w stanie wskazać listy spraw powierzonych Obwinionemu, nie zwalnia tego ostatniego z obowiązku podjęcia stosownych czynności mających na celu ustalenie stanu spraw oraz, w konsekwencji, wywiązania się z obowiązku przewidzianego w art. 28 ust. 5 Kodeksu etyki radcy prawnego i potwierdzonego zobowiązaniem podjętym w dniu [...] r. Klient radcy prawnego, któremu udzielił umocowania do zastępowania w sprawach sądowych, nie może być pozostawiony samemu sobie z tego powodu, że jego pełnomocnik utracił nośniki danych elektronicznych, chociażby w sposób niezawiniony. Na Obwinionym spoczywał obowiązek wykazania, że przekazał klientowi stosowne informacje. Skoro, Obwiniony nie był w stanie podołać temu obowiązkowi, powinien podjąć stosowne działania w celu zadośćuczynienia zobowiązaniu zaciągniętemu przed tutejszym Sądem.
Do przeciwnych wniosków nie może prowadzić brak troski Pokrzywdzonego o sporządzenie ewidencji powierzonych spraw oraz udzielonych pełnomocnictw. Zastosowanie, w związku z powyższą okolicznością, dyrektywy płynącej z art. 5 § 2 k.p.k. nie pozwoliło na uwolnienie Obwinionego od odpowiedzialności dyscyplinarnej. Zgodnie z poczynionymi wyżej wywodami, zestawienie z k. [...], a zwłaszcza treść wiadomości e-mail z k. [...] prowadziły do wniosku, że Obwiniony nie wywiązał się z obowiązku informacyjnego przez nieprzekazanie ustalonych z Pokrzywdzonym informacji we wszystkich, prowadzonych przez siebie sprawach.
Zaniechanie Obwinionego w zakresie opisanego wyżej obowiązku informacyjnego leży w sprzeczności z art. 28 ust. 5 Kodeksu etyki radcy prawnego, którego tekst jednolity stanowi załącznik do uchwały nr 8/VIII/2010 Prezydium Krajowej Rady Radców Prawnych z dnia
28 grudnia 2010 r.
Wymierzając karę pieniężną za postępowanie sprzeczne z art. 28 ust. 5 Kodeksu Etyku Radcy Prawnego, Sąd wziął pod uwagę, że zaniechanie Obwinionego mogło spowodować szkodę majątkową Pokrzywdzonemu. Ponadto, Sąd zważył na fakt, że Obwiniony nie wywiązał się z ciążącego na nim obowiązku ani na wezwanie klienta, ani wobec później podjętego zobowiązania przed tutejszym Sądem. W świetle okoliczności sprawy świadczy to o mało poważnym  podejściu Obwinionego do przedmiotowej sprawy, zwłaszcza, że podejmując się wykonania obowiązku informacyjnego w trakcie rozprawy w dniu [...] r. Obwiniony powinien uświadamiać sobie trudności związane z wywiązaniem się z zaciąganego zobowiązania wobec kradzieży komputera oraz kopii zapasowych w roku [...]. Wobec powyższych okoliczności, obciążających wymiar kary, oraz w oparciu o dyrektywę wychowawczą i prewencyjną wymiaru kary, Sąd wymierzył Obwinionemu karę pieniężną w kwocie [...] zł.
W zakresie zarzutu obejmującego czyn Obwinionego polegający na niewydaniu klientowi, na jego wniosek, po zakończeniu stosunku prawnego, na podstawie którego prowadził sprawy na rzecz klienta, wszystkich dokumentów otrzymanych od klienta oraz otrzymanych od sądu lub innych organów, przed którymi Obwiniony prowadził powierzone mu przez klienta sprawy, zważyć należało, że zarzut ten został uprzednio sformułowany we wniosku o wszczęcie postępowania dyscyplinarnego, którego wniesienie zainicjowało postępowanie przed Sądem pod sygn. akt [...]. Wobec cofnięcia wniosku, powołanego w zdaniu poprzedzającym, należało dojść do wniosku, zgodnie z art. 14 § 2 zd. 3 k.p.k., że została spełniona przesłanka wyłączająca możliwość prowadzenia postępowania dyscyplinarnego. W tym stanie rzeczy należało umorzyć postępowanie w przedmiotowym zakresie.
Sąd orzekł o kosztach postępowania na podstawie art. 70⁶ ustawy o radcach prawnych oraz § 1 ust. 1 pkt 1) uchwały nr 86/IX/2015 Krajowej Rady Radców prawnych z dnia 20 marca 2015 r. w sprawie określenia wysokości zryczałtowanych kosztów postępowania dyscyplinarnego, biorąc pod uwagę czynności podjęte w postępowaniu.

(AG)