Orzeczenie z dnia 25 kwietnia 2018 r. Sygn. akt: D6/18
Orzeczenie prawomocne
 

           
Okręgowy Sąd Dyscyplinarny Okręgowej Izby Radców Prawnych w W. po rozpoznaniu na rozprawie w dniu […] r. w W. sprawy przeciwko radcy prawnemu C., […], obwinionemu o to, że:
dopuścił się nieuczciwego działania przy wykonywaniu czynności zawodowych i naruszenia godności zawodu radcy prawnego poprzez niewykonanie w okresie od dnia […] r. do dnia wydania przedstawienia o przedstawieniu zarzutów wyroku Sądu Rejonowego dla W. w W. Wydział […] Cywilny z dnia […] r. sygn. akt […] zasądzającego na rzecz Pani R.(1) kwotę […] ([…]) złotych wraz z ustawowymi odsetkami od dnia […] r. do dnia zapłaty oraz kosztami procesu w wysokości […] ([…]) złotych zaopatrzonego w klauzulę wykonalności w dniu […] r.,
tj. o popełnienie przewinienia dyscyplinarnego stypizowanego w art. 6 oraz 11 ust. 1 Kodeksu Etyki Radcy Prawnego, stanowiącego załącznik do uchwały Nr 3/2014 Nadzwyczajnego Krajowego Zjazdu Radców Prawnych z dnia 22 listopada 2014 roku w zw. z art. 64 ust. 1 ustawy z dnia 6 lipca 1982 r. o radcach prawnych (tekst jedn.: Dz. U. z 2016 r. poz. 233 z późn.zm.).
 

 

 

Uzasadnienie
 

Dnia […] r. do Okręgowego Sądu Dyscyplinarnego wpłynął wniosek Zastępcy Rzecznika Dyscyplinarnego o ukaranie radcy prawnego C. oskarżonego o to, że:
dopuścił się nieuczciwego działania przy wykonywaniu czynności zawodowych i naruszenia godności zawodu radcy prawnego poprzez niewykonanie w okresie od dnia […] r. Do dnia wydania postanowienia o przedstawieniu zarzutów wyroku Sądu Rejonowego dla W. w W. Wydział […] Cywilny z dnia […] r. Sygn. akt […] zasądzającego na rzecz Pani R.(1) kwotę […] złotych ([…] złotych) wraz z ustawowymi odsetkami od dnia […] r. do dnia zapłaty oraz kosztami procesu w wysokości […] złotych ([…] złotych) zaopatrzonego w klauzulę wykonalności w dniu […] r., tj. o popełnienie przewinienia dyscyplinarnego stypizowanego w art. 6 oraz 11 ust. 1 Kodeksu Etyki Radcy Prawnego, stanowiącego załącznik do uchwały Nr 3/2014 Nadzwyczajnego Krajowego Zjazdu Radców Prawnych z dnia 22 listopada 2014 roku w zw. z art. 64 ust. 1 ustawy z dnia 6 lipca 1982r. o radcach prawnych.

W toku rozprawy przed Okręgowym Sądem Dyscyplinarnym w dniu […] r. Obwiniony złożył wyjaśnienia, w których nie przyznał się do zarzucanego mu czynu. Obwiniony wyjaśnił, że na obecnym etapie sprawa znajduje się u komornika K.. Komornik zajął jego oba konta. To co było na tych kontach zostało ściągnięte, ale kwoty nie pamięta. W obecnej sytuacji dochód z PIT-u wynosi […] złotych, co nie pozwala Obwinionemu na regulowanie należności, aczkolwiek jeśli sytuacja kancelarii by się poprawiła, rozpocznę spłatę za pośrednictwem komornika, z którym jest w stałym kontakcie. Wyrok uprawomocnił się w […] r. Obwiniony wyjaśnił, iż od tamtego czasu wydaje mu się, że były jakieś spłaty z jego strony, ale nie pamięta jakie. Sprawa jest zgłoszona do ubezpieczyciela dwojako: raz przez Obwinionego a dwa przez komornika sądowego. Sprawa została zgłoszona do P. i do W.. Sprawy zgłosił jeszcze w […] r. ale był problem z certyfikatem na rok […]. Obwiniony wskazał, że dopiero w marcu otrzymał certyfikat na rok […] i ponowił swój wniosek. Do dnia dzisiejszego nie ma informacji od ubezpieczyciela ani takiego stanowiska nie ma komornik. Obwiniony wyjaśnił, iż Kancelarię prowadzi na B. […] lok. […]. Wynajmuje ten lokal. Jak wskazał, płaci tylko za media, to jest około […] złotych. Lokal ma […] m. to dzięki życzliwości znajomego nie płaci czynszu tylko opłaca media. Obwiniony wyjaśnił, że zatrudnia jedną osobę, jest to jego pomocnica, która od […] lat przebywa na zwolnieniu lekarskim czyli faktycznie jej nie ma. Świadczenie uzyskuje ona obecnie z ZUS. Obwiniony wyjaśnił, że jest w związku małżeńskim. Małżonka jest na jego utrzymaniu. Mają dorosłe dzieci, które nie są na ich utrzymaniu. Małżonka nie uzyskuje żadnego uposażenia z jakiegokolwiek tytułu. Razem mieszkają na B. w lokalu, który stanowi ich własność i wchodzi w skład wspólnego majątku. Lokal ma […] m. Obwiniony wskazał, iż nie wie ile wynoszą opłaty, albowiem robi je jego żona. Sądzi jednak, że wynoszą one nie więcej niż […] złotych miesięcznie, łącznie ze wszystkim. Kwota […] złotych miesięcznie im wystarczać obojgu na jedzenie, ubranie i inne elementy utrzymania. Obwiniony ma jednego stałego klienta.

Na pytanie Sądu jak się nazywa ten klient, Obwiniony odmawiał udzielenia odpowiedzi na to pytanie. Wskazał jedynie, że Klientem tym zajmuje się od dwóch miesięcy.. Klient ten ma problemy organizacyjno-finansowe. Obwiniony wyjaśnił, że ustalił z klientem, że jak ich wyprowadzi na prostą to wówczas klient ureguluje należności. Obecnie ten klient płaci Obwinionemu […] złotych brutto. Na tyle go stać, na tyle się umówili. Umowa wstępna kończy się za […] miesiąca, jak będą wyniki przekształci się w obsługę stałą, a ja Obwiniony będzie miał zagwarantowany udział w zyskach jako współudziałowiec. Jest to firma odzieżowa. Obwiniony wskazał, że porusza się środkami komunikacji miejskiej. Wyjaśnił, że oczywistym jest, że jak będzie miał jakikolwiek wpływ to zacznie spłacać zadłużenie.

Na pytanie Sądu na co przeznaczył środki od Pokrzywdzonej, Obwiniony odmówił udzielenia odpowiedzi na pytanie. Wskazał jedynie, że na pewno nie na rozrywki, a mieszkanie na B. kupił […] lat temu. Jak wyjaśnił jego żona się nie leczy, ale Obwiniony powinien nadciśnienie tętnicze, jednak bierze tylko leki. Jak wyjaśnił Obwiniony, środki przekazywał przez komornika bo tak się umówili. Przed wszczęciem postępowania egzekucyjnego nie uiścił nic dobrowolnie, gdyż wtedy nie miał już środków. W okresie […]-[…] był zawieszony na rok w prawie wykonywania zawodu i nie mógł zarobkować co odbija się na jego sytuacji finansowej do dziś.
 
Na pytanie Zastępcy Rzecznika Dyscyplinarnego czy Obwiniony prowadzi jakąś inną działalność, Obwiniony wyjaśnił, iż nie prowadzi żadnej innej działalności gospodarczej ani zawodowej poza kancelarią, która jest jego jedynym źródłem utrzymania.
 
W toku rozprawy, w charakterze świadka przesłuchana została Pokrzywdzona R.(1). Na pytanie Przewodniczącego: „jakie kwoty spłacił pokrzywdzony?” świadek zeznała, iż szczegółowe zaświadczenie wydał komornik, które wpłynęło do akt sprawy. W tym miejscu pokrzywdzona dostarczyła oryginał zaświadczenia. Obwiniony potwierdził, że kwoty ujawnione w zaświadczeniu, to jest całość dotychczas wpłaconych kwot czyli łącznie […] złotych.

Świadek zeznała dalej, iż jest i czuje się głęboko pokrzywdzona przez Obwinionego, że nie jest w stanie zeznawać. Jak wskazała, jej syn wszystko wyjaśni. Wskazała tylko, iż wyjaśnienia o kwocie z której rzekomo utrzymuje się Obwiniony są dla niej wątpliwe i mało wiarygodne.

W toku rozprawy w charakterze świadka przesłuchano R.(2). Świadek zeznał, że wydaje mu się, że to zaświadczenie, które właśnie okazał Przewodniczący potwierdza należycie kwotę dokonanych wpłat. Świadek zeznał, że wie o co jest sprawa. Po uprawomocnieniu się wyroku nakazującego zwrot wypłaconego przez świadka i jego matkę Obwinionemu wynagrodzenia, nie nastąpiła żadna spłata przez Obwinionego, w związku z tym wszczęto postępowanie egzekucyjne. Komornik prowadzi już sprawę chyba już nawet ponad […] lata. Niestety od czasu uprawomocnienia wyroku więcej narosło odsetek, niż nastąpiło spłat. Jak zeznał świadek, nie mają żadnego kontaktu z Obwinionym. Nic mu nie wiadomo o tym, aby Obwiniony uzgodnił jakieś raty spłat. Świadek zeznał, że wie z internatu, że Obwiniony wykonuje zawód reprezentując strony postępowań sądowych. Wie to z publicznie dostępnej wokandy i jest tam informacje, że jest to pełnomocnik z wyboru, a nie z urzędu więc musi to być pełnomocnik opłacony. Natknął się też na informacje, że Obwiniony jest prokurentem i członkiem zarządu jakieś spółki. Informacje te  znalazł w internecie. Świadek zeznał, iż czują się z mamą pokrzywdzeni, gdyż wiedzą, że Obwiniony jest aktywny zawodowo. Wiedzą, że jest drogim pełnomocnikiem czego doświadczyli na własnym przypadku.
 
W tym miejscu Obwiniony oświadczył, że pragnie się ustosunkować do zeznań świadka. Obwiniony wyjaśnił, że jeżeli chodzi o wpis do KRS to przez niecały miesiąc w tym roku (na przełomie) był wpisany faktycznie jako prokurent w spółce C.,  z czego zrezygnował na własną prośbę i od tego czasu jest inny prokurent. Obwiniony wyjaśnił, że zwrócił się do niego jego przyjaciel, który miał konflikt ze wspólnikiem, z którym nie miał kontaktu i dla możliwości reprezentacji spółki było konieczne powołanie prokurenta.
Reprezentacja w spółce była dwuosobowa, dwóch członków zarządu lub jeden członek zarządu z prokurentem. Prokurenta powołał zarząd.
 
Na pytanie Przewodniczącego: jak mógł to zrobić zarząd skoro nie był kompletny, Obwiniony wyjaśnił, że to wszystko zostało zrobione przez notariusza. Zostało zwołane Nadzwyczajne Walne Zgromadzenie u notariusza, na którym nie stawił się drugi wspólnik, wobec czego podjęta została uchwała o wykluczeniu wspólnika ze Spółki, zmiana zarządu poprzez odwołanie tego wspólnika z funkcji prezesa i powołanie na to miejsce dotychczasowego członka zarządu jako prezesa czyli tego drugiego wspólnika, który był przyjacielem Obwinionego. Miało też miejsce umorzenie udziałów. Na podstawie dokumentów z tego NZW, w którym nie uczestniczył doszło do ujawnienia Obwinionego jako prokurenta. Po około trzech tygodniach, gdy  sprawy spółki zostały poukładane zrezygnował z funkcji prokurenta. Obwiniony wskazał, że na tym nic nie zarobił. Tylko umówił notariusza i figurował w KRS, a jedyne co zrobił jako prokurent to jedno spotkanie z kontrahentem spółki oraz podpisanie sprawozdania finansowe spółki. Obwiniony wskazał, że wiedział co się dzieje w tej spółce bo znał księgową, znał prezesa od […] lat, więc wiedział jakie są wyniki finansowe tej spółki. Księgowa przedłożyła nie tylko syntetykę, ale również analitykę, zgodnie z przepisami z księgowości.
Obwiniony poprosił o okazanie wokandy, jeśli znajduje się w aktach sprawy, o której zeznawał świadek R.(2). Po okazaniu Obwiniony wyjaśnił, że od […] roku nie jest pełnomocnikiem Oskarżonego i jest to błędny wpis w wokandzie. Wskazał, że już nie reprezentuje oskarżonych. Jest błąd w aktach sądowych. Wyjaśnił, że na pewno wypowiedział pełnomocnictwo jeszcze przed […] r. i  nastąpiło to w okresie kiedy byłe zawieszony.
 
Obwiniony wniósł o to, aby Sąd zapoznał się z aktami sprawy pana A., gdzie zarzut jest dokładnie taki sam jak w niniejszej sprawie, w której to sprawie został prawomocnie uniewinniony.
 
Sąd postanowił oddalić wniosek dowodowy jak powyżej.
 
Obwiniony nie wskazał żadnych wniosków dowodowych.
 
Strony nie wniosły o uzupełnienie postępowania dowodowego.
 
Sąd postanowił dopuścić dowód z dokumentów znajdujących się w aktach sprawy na kartach […]-[…], […]-[…], […]-[…], […], […]-[…], […]-[…], […]-[…], […]-[…], […] oraz zaświadczenie złożone w dniu rozprawy. Sąd postanowił uznać za ujawnione bez odczytania w trybie art. 394 § 2 k.p.k. dowody dopuszczone w poprzednim zdaniu. Strony nie wniosły o ich odczytanie.
 
Zastępca Rzecznika Dyscyplinarnego wniósł jak dotychczas, w zakresie kary jej wymiar pozostawia do uznania Sądu. Pokrzywdzona wniosła jak dotychczas. Wskazała, iż całkowicie niewiarygodne są wyjaśnienia Obwinionego, że utrzymuje siebie i żonę za kwotę ponad […] złotych, a zachowanie obwinionego jest naganne, a  kara powinna być jak najsurowsza.
Obwiniony wniósł jak dotychczas. Wskazuje, iż kwestia przeżycia za […] złotych jest to kwestia jego i jego żony, zapewnił, że jest to możliwe oraz wskazuje, że sytuacje finansową jego i jego żony potwierdził komornik. Wnosi o uniewinnienie. Obwiniony wskazał, że nie ponosi winy umyślnej, która jest niezbędna do przepisania mu winy. Na dzień dzisiejszy nie dysponuje środkami na spłatę jakiekolwiek istotnej części. Jak wskazał, nie chcę na stare lata wylądować na bruku.
 
Po rozpoznaniu sprawy, dnia […] r. Okręgowy Sąd Dyscyplinarny Okręgowej Izby Radców Prawnych w W.:
1. uznał radcę prawnego C., […], winnym zarzucanego wnioskiem o ukaranie czynu, który to czyn stanowi przewinienie dyscyplinarne jako czyn sprzeczny z zasadami wyrażonymi w art.. 11 ust. 1 Kodeksu Etyki Radcy Prawnego i za czyn ten na podstawie art. 64 ust 1 i art. 65 ust. 1 pkt 2 ustawy o radcach prawnych wymierza karę nagany,
2. na podstawie art.70⁶ ust. 2 ustawy o radcach prawnych zasądza od obwinionego radcy prawnego C., […], na rzecz Okręgowej Izby Radców Prawnych w W. tytułem zwrotu kosztów postępowania dyscyplinarnego kwotę […] złotych.
 
Sąd ustalił następujący stan faktyczny:
Wyrokiem z dnia […] r. Sąd Rejonowy dla W., […] Wydział Cywilny w sprawie o sygnaturze akt: […] zasądził od Obwinionego na rzecz Pokrzywdzonej kwotę w wysokości […] zł wraz z ustawowymi odsetkami od dnia […] r. do dnia zapłaty oraz kwotę […] zł tytułem zwroty kosztów procesu. Od wyżej wymienionego wyroku Obwiniony wniósł apelację, którą Sąd Okręgowy w W., […] Wydział Cywilny – Odwoławczy w dniu […] r. ([…]) oddalił.
Dowód:           wyrok z dnia […] r. Sądu Rejonowego dla W., […] Wydział Cywilny wydany w sprawie o sygnaturze akt: […] – k. […]-[…],
wyrok z dnia […] r. Sądu Okręgowego w W., […] Wydział Cywilny – Odwoławczy ([…]) – k. […]

Następnie wyrokowi z dnia […] r. nadana została klauzula wykonalności w dniu […] r.
Dowód:           pismo komornika z dnia […] r. – k. […]

W związku z brakiem zapłaty  przez Obwinionego należności na rzecz Pokrzywdzonej zasądzonej prawomocnym wyrokiem z dnia […] r., z wniosku Pokrzywdzonej wszczęto egzekucję przeciwko Obwinionemu przed Komornikiem Sądowym przy Sądzie Rejonowym dla W. w W. M., która toczyła się pod sygnaturą akt: […].
Dowód:           pismo komornika z dnia […] r. – k. […]

Następnie postępowanie egzekucyjne prowadzone było przed Komornikiem Sądowym przy Sądzie Rejonowym dla W. w W. K., które toczy się pod sygnaturą akt: […].
Dowód:           pismo komornika z dnia […] r. – k. […]

Obwiniony mieszka wraz z żoną, którą utrzymuje. Wykonuje czynności zawodowe na rzecz rozmaitych podmiotów, w tym na zasadzie prokury. Odbywa też na rzecz klientów podróże służbowe. Obwiniony ujawnia dochód z powyższego tytułu jedynie w kwocie około […] zł. Dochód ponad powyższą kwotę, który Obwiniony niewątpliwie osiąga – albowiem w przeciwnym razie nie utrzymałby siebie I żony – Obwiniony zataja.
Dowód:           częściowo wyjaśnienia Obwinionego

Do dnia dzisiejszego całkowite wpłaty Obwinionego tytułem zaspokojenia opisanego powyżej zadłużenia wyniosły łącznie około […] zł.
Dowód:           zaświadczenie komornika o dokonanych wpłatach - k. […]
 
Sąd zważył, co następuje:
W pierwszym rzędzie kluczową w niniejszej sprawie okolicznością było ustalenie czy Obwiniony jest w stanie dokonać spłaty zadłużenia wobec Pokrzywdzonej w kwocie większej aniżeli dotychczasowe około […] zł W tym zakresie Sąd uznał wyjaśnienia Obwinionego, iż jego dochód wynosi wyłącznie około […] zł miesięcznie  za całkowicie niewiarygodne. Sąd uznał bowiem, iż taka kwota z pewnością nie wystarczyłaby na utrzymanie Obwinionego oraz jego małżonki pozostającej na jego utrzymaniu. Kwota […] zł na osobę nie wystarczyłaby z całą pewnością na wyżywienie osoby dorosłej i jej ubranie, zapewnienie środków czystości i podstawowych potrzeb. Co więcej Obwiniony wskazał, iż wykonuje różnorakie czynności zawodowe, a jedynie albo stanowią one przysługę dla jakichś osób, albo są usługami mającymi w przyszłości rokować nadzieję na zarobek, tudzież rokować na wynagrodzenie od sukcesu. Także w powyższym zakresie wyjaśnienia Obwinionego, że w zasadzie pracuje bez wynagrodzenia uznać należy za całkowicie niewiarygodne. Trudno bowiem logicznie w świetle zasad doświadczenia życiowego przyjąć, że radca prawny z wieloletnim doświadczeniem, żyjący na skraju ubóstwa i utrzymujący niepracującą żonę świadczy przy tym wszystkim usługi praktycznie bez wynagrodzenia. W tym stanie rzeczy sąd uznał, iż całą pewnością dochód Obwinionego jest wyższy od deklarowanego w niniejszym postępowaniu, a rzeczywiste przychody są przez Obwinionego zatajane.

Ustaliwszy zatem, że Obwiniony uzyskuje dochód pozwalający mu na przynajmniej częściową – większą niż dotychczas – spłatę pokrzywdzonej, należało rozważyć czy tego rodzaju zachowanie może być kwalifikowane jako delikt dyscyplinarny w świetle Kodeksu Etyki Radcy Prawnego. Tutaj należy sięgnąć do regulacji z art. 11 KERP, zgodnie z którą radca prawny ponosi odpowiedzialność dyscyplinarną za działania naruszające godność zawodu, a w tym podważające zaufanie do jego osoby także w życiu prywatnym. A zatem, radcowie prawni mogą ponosić odpowiedzialność dyscyplinarną także z tytułu czynów, których dopuścili się poza sferą swojej aktywności zawodowej. W omawianym powyżej kontekście należy zwrócić uwagę, iż zadłużenie Obwinionego w stosunku do Pokrzywdzonej wynika z konieczności zwrotu pobranej od Pokrzywdzonej środków na poczet wynagrodzenia Obwinionego w związku z niewywiązaniem się ze swoich zobowiązań w zakresie świadczenia usług prawnych na rzecz Pokrzywdzonej. Innymi słowy rzecz ujmując i upraszczając stan faktyczny w stanie rzeczy niniejszej sprawy mamy do czynienia z sytuacją, w której:

 
Mając powyższe na względzie, Sąd w składzie orzekającym uznał, iż nie ma najmniejszych wątpliwości, iż zachowanie Obwinionego kwalifikować należy jako czyn dyscyplinarny penalizowany w art. 11 KERP.

Odnośnie wymiaru kary, Sąd uznał, iż spełniać ona powinna nie tylko funkcje represyjne oraz wychowawcze, ale także satysfakcjonujące wobec Pokrzywdzonej. W tym zakresie wymierzanie Obwinionemu kary pieniężnej lub zawieszenia w prawie do wykonywania zawodu z pewnością mogłoby jeszcze bardziej utrudnić Pokrzywdzonej dochodzenie kwot zasądzonych od Obwinionego w postępowaniu egzekucyjnym. Dlatego też, o ile być może mogłoby się wydawać, że kara nagany jest karą nazbyt łagodną, to jednak jest to najsurowsza z kar rokujących nadzieję, że Obwiniony w przyszłości spłaci Pokrzywdzoną. Jeśli jednak okazałoby się, że tego rodzaju rozstrzygnięcie co do kary okaże się nieefektywne, a mianowicie Obwiniony w dalszym ciągu nie będzie spłacał Obwinionej, to w ewentualnej kolejnej sprawie, za kolejny okres w grę wchodził będzie już pełen katalog kar, albowiem argumentacja jak wyżej nie będzie już przemawiała za stosunkowo łagodną karą nagany. Oczywiście Sąd w składzie rozpoznającym niniejszą sprawę nie może przesądzać i w żadnym razie nie przesądza o losach ewentualnej sprawy za kolejny okres, która będzie przedmiotem ewentualnej osobnej, wnikliwej oceny co do wszystkich okoliczności faktycznych w razie dalszego braku spłaty Pokrzywdzonej.

Mając powyższe na względzie orzeczono jak w sentencji.
 
(WK)