Orzeczenie z dnia 23 sierpnia 2021 r. Sygn. akt: D 40/21
Orzeczenie nie jest prawomocne
 

PRZEWODNICZĄCY:      r. pr. Tomasz Iwańczuk
CZŁONKOWIE:      r. pr. Katarzyna Szwed-Kawka
r. pr. Mikołaj Pedrycz
PROTOKOLANT:              Ewelina Raczko

 
Okręgowy Sąd Dyscyplinarny Okręgowej Izby Radców Prawnych w W. po rozpoznaniu na rozprawie […] r. w W. sprawy przeciwko radcy prawnemu J., ([…]), obwinionemu o to, że:
naruszając obowiązek radcy prawnego rzetelnego i uczciwego postępowania oraz zasadę koleżeńskości pismem z dnia […] r. przesłał do Rzecznika Dyscyplinarnego Okręgowej Izby Radców Prawnych w W. wniosek o wszczęcie postępowania dyscyplinarnego przeciwko radcy prawnemu B. zarzucając jej celowe przedłużanie postępowania toczącego się przed Sądem Rejonowym dla W. (sygn. akt […]) poprzez zignorowanie wezwania do stawiennictwa w charakterze świadka na rozprawie w dniu […] r., podczas gdy radca prawny J. działając jako powód w sprawie […] był obecny na kolejnej rozprawie w dniu […] r. i był świadkiem tego, że sąd uznał niestawiennictwo B. na rozprawie w dniu […] r. za usprawiedliwione, jednocześnie uchylając postanowienie z dnia […] r. o nałożeniu na nią grzywny za nieusprawiedliwione niestawiennictwo, tj. o czyn określony w art. 64 ust. 1 ustawy w zw. z art. 6 i art. 50 ust. 1 KERP
 

 

 

 
Postanowieniem z dnia […] r. Zastępca Rzecznika Dyscyplinarnego r.pr. M. wyłączył do odrębnego postępowania materiały ze sprawy prowadzonej pod sygn. akt RD […] przeciwko r.pr. B. (dalej jako „Pokrzywdzona”). Pokrzywdzona w toku udzielonych wyjaśnień z dnia […] r. zgłosiła wniosek o wszczęcie postępowania dyscyplinarnego wobec r.pr. J. (dalej jako „Obwiniony) w związku z faktem nie wycofania skierowanej przeciwko niej skargi dyscyplinarnej mimo posiadania przez Obwinionego wiedzy o tym, iż Pokrzywdzona usprawiedliwiła swoje niestawiennictwo na rozprawie na skutek czego Sąd wycofał nałożoną na nią karę porządkową. ( k […] –[…])
 
Pismem z dnia […] r. Zastępca Rzecznika Dyscyplinarnego wezwał Pokrzywdzoną do uzupełnienia wniosku poprzez wskazanie zarzucanego przewinienia dyscyplinarnego wraz z datą jego popełnienia oraz dostarczeniem stosownych dowodów na poparcie zasadności wniosku. W odpowiedzi pismem z dnia […] r. Pokrzywdzona wskazała, iż zarzuca Obwinionemu naruszenie art. 6 i art. 50 KERP. W dalszej części wyjaśniła, iż dnia […] r. Obwiniony skierował wniosek do Okręgowej Rady Adwokackiej w sprawie podjęcia postępowania dyscyplinarnego przeciwko niej, gdyż w jego ocenie dopuściła się utrudniania postępowania cywilnego w sprawie o sygn. akt […] nie stawiając się na rozprawę w dniu […] r. celem złożenia zeznań w charakterze świadka. Pokrzywdzona stawiła się na kolejnym terminie w dniu […] r. usprawiedliwiając swoje uprzednie niestawiennictwo poprzez przedłożenie Sądowi dokumentacji medycznej. W rezultacie Sąd uchylił nałożoną na Pokrzywdzoną karę porządkową grzywny. Zatem Obwiniony w jej ocenie świadomie złożył wniosek o wszczęcie postępowania dyscyplinarnego mimo braku ku temu podstaw. ( k […] – […])
 
Zastępca Rzecznika Dyscyplinarnego pismem z dnia […] r. wezwał Obwinionego do złożenia pisemnych wyjaśnień. W dniu […] r. Obwiniony podniósł, iż wedle niego wniosek Pokrzywdzonej jest w całości bezzasadny, a w świetle wielu negatywnych przesłanek procesowych prowadzone postępowanie winno być umorzone. ( k […] – […])
 
Postanowieniem z dnia […] r. Zastępca Rzecznika Dyscyplinarnego wszczął dochodzenie w sprawie popełnienia przez Obwinionego czynu polegającego na naruszeniu obowiązku dbania o godność zawodu w życiu prywatnym oraz zasadę koleżeństwa tj. w sprawie czynu z art. 64 ust. 1 ustawy o radcach prawnych w zw. z art. 11 w zw. z art. 50 ust. 1 KERP. Ponadto, wystąpił do Sądu Rejonowego dla W. z prośbą o nadesłanie kopii nagrania rozprawy z dnia […] r. oraz kopii protokołu rozprawy o sygn. akt […]. ( k […] – […])
 
W dniu […] r. odbyło się przesłuchanie Pokrzywdzonej. Pokrzywdzona podtrzymała dotychczas składane pisemne stanowisko. Wskazała, iż po dostarczeniu Sądowi dokumentacji medycznej nałożona kara porządkowa została uchylona. Obwiniony kwestionował fakt uchylenia kary, jednakże Sąd nie przychylił się do jego argumentacji. Obwiniony występował w sprawie w charakterze powoda, a Pokrzywdzona świadka. ( k […] – […])
 
W odpowiedzi na pismo Zastępcy Rzecznika Dyscyplinarnego Sąd Rejonowy dla W. pismem z dnia […] r. przekazał kopię skróconego protokołu rozprawy z dnia […] r. wraz z zapisem elektronicznym rozprawy. ( k […] – […])
 
Zastępca Rzecznika Dyscyplinarnego pismem z dnia […] r wezwał Obwinionego do osobistego stawiennictwa w Biurze Rzecznika celem przesłuchania w charakterze Obwinionego. Obwiniony stawiając się na wezwanie w dniu […] r. odmówił składania wyjaśnień wskazując, iż jest podejrzenie dokonania czynności przez osobę nieuprawnioną oraz nie przyznał się do winy. Omówił również podpisania protokołu przesłuchania. Zastępca Rzecznika Dyscyplinarnego dnia […] r. wydał postanowienie o przedstawieniu zarzutów wskazując, iż zebrany materiał dowodowy w sposób wyższy niż wymagany stopień prawdopodobieństwa uzasadnia postawienie Obwinionemu zarzutów popełnienia przewinienia dyscyplinarnego tj. art. 64 ust. 1 ustawy o radcach prawnych w zw. z art. 6 i art. 50 ust. 1 KERP. ( k […] – […])
 
Dnia […] r. do sekretariatu OIRP w W. wpłynął wniosek formalny Obwinionego o dostęp do akt sprawy. Z kolei w sporządzonej dnia […] r. notatce służbowej sporządzonej na polecenie Zastępcy Rzecznika Dyscyplinarnego po kontakcie telefonicznym z Obwinionym czy podtrzymuje złożony wniosek o wgląd do akt postępowania wskazał, iż dogodnym dla niego terminem zapoznania się z aktami będzie […] r. Jednakże, tegoż samego dnia Obwiniony skontaktował się z sekretariatem OIRP drogą telefoniczną wskazują, iż podjął odpowiednie kroki w związku z podejrzeniem popełnienia przestępstwa przez Pokrzywdzoną oraz Zastępcę Rzecznika Dyscyplinarnego, a jego wniosek należy uznać za nieaktualny. (k […] – […])
 
Postanowieniem z dnia […]r. Zastępca Rzecznika Dyscyplinarnego wobec złożonego wniosku Obwinionego z dnia […] r. o zawieszenie postępowania dyscyplinarnego na okres do czasu prawomocnego rozstrzygnięcia postepowań: […] oraz […] postanowił odmówić zawieszenia dochodzenia na podstawie art. 22 § 1 k.p.k. W dniu […] r. zostało wydane postanowienie o zamknięciu dochodzenia wraz skierowaniem wniosku o ukaranie do Okręgowego Sądu Dyscyplinarnego OIRP w W. ( k […] – […])
 
W dniu […] r. przed Okręgowym Sądem Dyscyplinarnym odbyła się rozprawa w sprawie przeciwko Obwinionemu. Na rozprawie stawiła się Pokrzywdzona oraz Zastępca Rzecznika Dyscyplinarnego. Nie stawił się Obwiniony prawidłowo powiadomiony o terminie rozprawy.
 
Okręgowy Sąd Dyscyplinarny zważył, co następuje:
 
Po rozpoznaniu skierowanego przez Zastępcę Rzecznika Dyscyplinarnego wniosku o ukaranie w sprawie Obwinionego, Okręgowy Sąd Dyscyplinarny zważywszy na całokształt okoliczności w niniejszej sprawie orzekł o uznaniu Obwinionego za winnego zarzucanego mu czynu dyscyplinarnego z art. 64 ust. 1 ustawy o radcach prawnych w zw. z art. 6 i art. 50 ust. 1 KERP oraz za ten czyn wymierzył Obwinionemu karę nagany, a obok niej orzekł zakaz wykonywania patronatu przez okres […] lat. Ponadto obciążył Obwinionego kosztami postępowania dyscyplinarnego w wysokości […] zł.
 
Wskazując na treść art. 64 ust. 1 pkt. 1 i 2 ustawy z dnia 6 lipca 1982 r. o radcach prawnych (Dz. U. 2020 r., poz.75 jt.) radca prawny podlega odpowiedzialności za zawinione, nienależyte wykonywanie zawodu radcy prawnego i za czyny sprzeczne ze ślubowaniem radcowskim lub zasadami etyki radcy prawnego. Zatem wszczęcie postępowania dyscyplinarnego może nastąpić, jeżeli zachodzi uzasadnione podejrzenie dopuszczenia się przez radcę prawnego naruszenia przepisów prawa, zasad etyki radcy prawnego lub godności zawodu bądź czynów naruszających obowiązki zawodowe radcy prawnego. Po analizie zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego oraz zważywszy na całokształt okoliczności ujawnionych w toku rozprawy Okręgowy Sąd Dyscyplinarny nabrał przekonania, iż wina Obwinionego nie budzi jakichkolwiek wątpliwości co do stawianego mu zarzutu. Wobec tego wniosek o ukaranie należało w całości uznać za zasadny.
 
Przechodząc do wyjaśniania podstaw merytorycznych rozstrzygnięcia w pierwszej kolejności należy zauważyć, iż wniosek Obwinionego o odroczenie rozprawy należało uznać za bezzasadny. W świetle art. 68 ³ ust. 2 oraz ust. 5 ustawy o radcach prawnych należyte usprawiedliwienie niestawiennictwa Obwinionego wymaga wskazania i uprawdopodobnienia wyjątkowych przyczyn, których wystąpienie uniemożliwia dalsze prowadzenie postepowania. Przyczyny te winny być podane jednocześnie wraz z składnym wnioskiem o odroczenie rozprawy. Co więcej, zgodnie ze stanowiskiem Sądu Najwyższego „Użycie przez ustawodawcę zwrotu: "wyjątkowe przyczyny", choć niewątpliwie nakazuje badać ze szczególną wnikliwością i rygoryzmem kwestię usprawiedliwienia nieobecności, ograniczając je do sytuacji szczególnych, to jednak w dalszym ciągu zakres znaczeniowy tego sformułowania, stanowiącego przecież klauzulę generalną, pozostawia judykaturze pewną swobodę interpretacji, mieszcząc w sobie szereg bliżej nieokreślonych sytuacji, w tym także ze sfery tzw. cienia semantycznego. Dlatego ocena przesłanki usprawiedliwienia nieobecności w kontekście omawianego unormowania powinna uwzględniać nie tylko okoliczności związane bezpośrednio z niemożnością stawienia się na rozprawę, ale również wcześniejszą postawę obwinionej i jej obrońców, szybkość podjęcia inicjatywy w przedmiocie wniosku o odroczenie rozprawy oraz bliskość upływu terminu przedawnienia karalności przewinienia dyscyplinarnego.” (Wyrok SN z […] r., SDI […], LEX nr […]) Po pierwsze, Obwiniony nie usprawiedliwił w sposób należyty swojego wniosku. Posłużył się wyłącznie stwierdzeniem, iż „z uwagi na wcześniej zaplanowany urlop w Sopocie począwszy od dnia […] r.”. Na tą okoliczność nie zostały przedstawione żadne dowody, które w świetle ustawy powinny być dostarczone jednocześnie z wnioskiem. Ponadto, Obwiniony złożył wniosek […] r. mimo, iż pismo z wyznaczeniem rozprawy na dzień […] r. zostało skutecznie przez niego odebrane dnia […] r. (k […]) Mając wiedzę o wcześniej zaplanowanym urlopie Obwiniony powinien przedstawić stosowny dowód oraz przedłożyć wniosek o odroczenie tutejszemu Sądowi bez zbędnej zwłoki, co nie nastąpiło. Wobec powyższego usprawiedliwienia nie można uznać za uzasadnione.
 
Należało również negatywnie odnieść się do wniosku w przedmiocie zawieszenia postępowania. W świetle art. 22 k.p.k w zw. z art. 74 ¹ ustawy o radcach prawnych zawieszenie postępowania zachodzi w sytuacji wystąpienia długotrwałej przeszkody uniemożliwiającej prowadzenie postępowania, a w szczególności, jeżeli nie można ująć oskarżonego albo nie może on brać udziału w postępowaniu z powodu choroby psychicznej lub innej ciężkiej choroby, postępowanie zawiesza się na czas trwania przeszkody. Przyczyna uzasadniająca zawieszenie postepowania, ma wobec tego mieć przełożenie na niemożność prowadzenia postępowania dyscyplinarnego w zakresie przedmiotu tegoż postępowania a zatem zarzucanego Obwinionemu czynu dyscyplinarnego. Niezasadnym jest zgłaszanie wniosku o zawieszenie postępowania w sytuacji, gdy dla rozpatrzenia niniejszej sprawy nie ma znaczenia kwestia odpowiedzialności karnej Pokrzywdzonej za zniesławienie Obwinionego. Z kolei postępowanie RD […] wobec Pokrzywdzonej w sprawie popełnionego deliktu dyscyplinarnego zostało umorzone wobec braku przesłanek popełnienia przewinienia. Przedmiot postępowania karnego w sprawie […] oraz niniejszego postępowania dyscyplinarnego są od siebie niezależne. Okręgowy Sąd Dyscyplinarny nie znalazł żadnych przesłanek warunkujących pozytywne przychylenie się do wniosku. Akceptacja wniosku zmierzałaby w sposób bezpodstawny do przewlekłości postępowania. 
 
Odnosząc się kolejno do popełnienia przez Obwinionego deliktu dyscyplinarnego Okręgowy Sąd Dyscyplinarny pragnie podkreślić, iż okoliczności faktyczne sprawy zostały w całości wyjaśnione. Stan faktyczny ustalono na podstawie całokształtu zgormadzonego materiału dowodowego, który jest wyczerpujący oraz logicznie spójny. Stanowisko Pokrzywdzonej (k […] oraz […]) pozostaje w zgodności z zapisem protokołu rozprawy przed Sądem Rejonowym dla W. z dnia […] r. oraz zapisem magnetycznym na płycie CD (k […]-[…]).  Pokrzywdzona przed formalnym przystąpieniem do przesłuchania w charakterze świadka okazała celem usprawiedliwienia swojej nieobecności na wcześniejszej rozprawie dokumentację medyczną, iż w okresie tym miała operację kolana po skręceniu więzadeł. Co wynika jasno z protokołu rozprawy, Sąd Rejonowy po zakończeniu przesłuchania postanowił uchylić nałożoną na Pokrzywdzoną karę grzywny za nieusprawiedliwione niestawiennictwo. Na rozprawie był również obecny Obwiniony. Dopuszczony w toku rozprawy dowód w postaci nagrania rozprawy z dnia […] r. wskazuje na okoliczność, iż Obwiniony wiedział o przyczynie niestawiennictwa świadka, gdyż w tym celu zabrał głos odnosząc się do uchylenia nałożonej kary grzywny i dopytując, czy dokument pochodzi od lekarza sadowego (nagranie rozprawy z dnia […] r. […] pod kartą […]). Obwiniony miał więc świadomość, iż okoliczność niestawiennictwa świadka na rozprawie została usprawiedliwiona w sposób skuteczny na co wskazuje decyzja Sądu oraz posiadał wiedzę, iż niestawiennictwo nastąpiło z przyczyn zdrowotnych, co potwierdza zapis nagrania na płycie CD. Obwiniony nie może podważać decyzji Sądu w przedmiocie uchylenia świadkowi nałożonej kary porządkowej polemizując z zasadnością decyzji sądu. Obwiniony, co niezaprzeczalne, nadał dnia […] wniosek o wszczęcie postępowania dyscyplinarnego wobec Pokrzywdzonej (k […]), a więc skierował wniosek kilka dni po odbyciu się rozprawy przed Sądem Rejonowym dla W. Obwiniony mając świadomość, iż Sąd usprawiedliwił niestawiennictwo świadka wysłał mimo to wniosek o wszczęcie postępowania dyscyplinarnego zarzucając Pokrzywdzonej bezpodstawnie przedłużanie postępowania. Twierdzenia, na które powołuje się Obwiniony są bezpodstawne w świetle prawidłowo poczynionych ustaleń faktycznych.
 
Wobec powyższego Obwiniony naruszył zasadę koleżeństwa wobec członka samorządu radcowskiego określoną art. 50 ust. 1 KERP. Zachowania Obwinionego naruszają etyczne standardy radcy prawnego jako profesjonalisty oraz wskazują na wątpliwą moralność społeczną.
 
Nałożona kara nagany w ocenie Okręgowego Sądu Dyscyplinarnego jest w całości współmierna ze stopniem winy oraz wystarczająca z punktu widzenia celów jakie ma spełnić wobec Obwinionego. Z kolei zakaz sprawowania patronatu na okres […] lat zasadny jest z uwagi na zaistniały przedmiot postępowania oraz zachowanie Obwinionego w tracie prowadzonego dochodzenia przez Zastępcę Rzecznika Dyscyplinarnego wobec czego zachowanie Obwinionego nie rokuje na rozwój odpowiedniej postawy etycznej aplikanta.
 
Wobec powyższego orzeczono jak na wstępie.
 
GF