Orzeczenie z dnia 20 stycznia 2017  r.,  Sygn. akt: D 73/2016
Orzeczenie prawomocne
 

 
Okręgowy Sąd Dyscyplinarny Okręgowej Izby Radców Prawnych w W. po rozpoznaniu na rozprawie […] r. w W. sprawy przeciwko radcy  prawnemu K., […], obwinionej o to, że:
Od […] r. do […]r. w W. nie wykonywała obowiązków zawodowych w sprawie o zasiedzenie (sygn. […]) zleconej przez Panią N. – poprzez niestawienie się na rozprawy, niekontaktowanie się z klientem N. i nieinformowanie klienta o stanie sprawy, braku zwrotu dokumentów przez radcę prawnego klientowi N., tj. popełnienia przewinienia dyscyplinarnego określanego w art. 64 ust. 1 ustawy z dnia 6 lipca 1982 r. o radcach prawnych (Dz. U. z 2016 r., poz. 223) w związku z art. 6 ust. 1 art. 28 ust. 5 i art. 28 ust. 11 Kodeksu Etyki Radcy Prawnego, stanowiącego załącznik do uchwały nr 8/VIII/2010 Prezydium Krajowej Rady Radców Prawnych z  dnia 28 grudnia 2010 r. w sprawie ogłoszenia tekstu jednolitego Kodeksu Etyki Radcy Prawnego.
 

 

 
Na podstawie dowodów zgromadzonych w toku postępowania Okręgowy Sąd Dyscyplinarny Okręgowy Izby Radców Prawnych w W. (dalej: „OSD”) ustalił następujące istotne okoliczności stanu faktycznego sprawy.
Pismem z […] r. skierowanym do Okręgowej Izby Radców Prawnych w W. p. N. (dalej: „pokrzywdzona”) wniosła skargę na radcę prawnego K. (dalej: „obwiniona”) zarzucając jej niewypełnianie swoich obowiązków (skarga, k. […]).
Jak wynika ze skargi, w dniu […] r. N. zawarła z r.pr. K. umowę o świadczenie pomocy prawnej, na podstawie której obwiniona podjęła się reprezentowania pokrzywdzonej w sprawie o zasiedzenie przed Sądem Rejonowym dla W. (umowa, k. […]; zeznania pokrzywdzonej, k. […]). Zgodnie z umową wynagrodzenie dla radcy prawnego miało wynosić […] zł brutto, płatne w dwóch ratach na podstawie faktur VAT: pierwsza rata w kwocie […] zł płatna „przy podjęciu zlecenia”, druga rata w kwocie […] zł płatna po zakończeniu postępowania w pierwszej  instancji (umowa, k. […]; zeznania pokrzywdzonej, k. […]).
W dniu podpisania umowy obwiniona wystawiła pokrzywdzonej fakturę VAT na pierwszą ratę wynagrodzenia (faktura, k. […]; zeznania pokrzywdzonej, k. […]).
[…]r. obwiniona, powołując się na trudną sytuację materialną, „wymusiła” (sic!) na pokrzywdzonej zapłatę w gotówce kwoty […] złotych. Zgodnie z pokwitowaniem na kwotę […] zł miała zostać wystawiona faktura VAT, jednakże taka faktura nigdy nie została pokrzywdzonej doręczona (pokwitowanie, k. […]; zeznania pokrzywdzonej, k. […]).
Po otrzymaniu drugiej raty w kwocie […] zł r.pr. K. zaprzestała kontaktów z pokrzywdzoną. N. podejmowała kilkukrotnie próby kontaktu telefonicznego z obwinioną, zarówno na numer stacjonarny, jak i komórkowy. Po bezskutecznych próbach kontaktu telefonicznego udała się osobiście do biura kancelarii r.pr. K. w W., przy ul. […]. Poinformowano ją na miejscu, że obwiniona nie prowadzi działalności pod tym adresem. Pokrzywdzona poszukiwała kontaktu z obwinioną również pod adresem prywatnym obwinionej i w tym celu udała się do jej mieszkania na ul. […] w W.. Tam również nikt jej nie otworzył. Wobec braku kontaktu z obwinioną, pokrzywdzona w dalszym toku postępowania przed sądem występowała samodzielnie. W międzyczasie, wobec niepowodzenia kontaktów z obwinioną, pokrzywdzona wysłała wypowiedzenie pełnomocnictwa, jednakże pismo to wróciło najprawdopodobniej w […] roku jako niepodjęte przez obwinioną. Ponadto r.pr. K. nie zwróciła dokumentów, jakie otrzymała od pokrzywdzonej w przedmiotowej sprawie. Orzeczenie sądu, które zapadło w przedmiotowej sprawie, N. uznaje za „nie do końca korzystne” (zeznania N., k. […]).
Po przeprowadzeniu postępowania wyjaśniającego, […] r. Rzecznik Dyscyplinarny ogłosił obwinionej postanowienie o przedstawieniu zarzutów w niniejszej sprawie. Obwiniona odmówiła jego podpisania (k. […]), a […] r. wpłynął do OSD wniosek Rzecznika Dyscyplinarnego o ukaranie obwinionej o to, że w okresie od […] r. do […] r. w W. nie wykonywała obowiązków zawodowych w sprawie o zasiedzenie (sygn. akt […]) zleconej przez panią  N. – poprzez niestawianie się na rozprawy, niekontaktowanie się z klientem N. i nieinformowanie klienta o stanie sprawy, braku zwrotu dokumentów przez radcę prawnego klientowi N., tj. popełnienia przewinienia dyscyplinarnego określonego w art. 64 ust. 1 ustawy z 6 lipca 1982 r. o radcach prawnych w zw. z art. 6 ust. 1, art. 28 ust. 5 i art. 28 ust. 11 Kodeksu Etyki Radcy Prawnego, stanowiącego załącznik do uchwały Nr 8/VIII/2010 Prezydium Krajowej Rady Radców Prawnych z dnia 28 grudnia 2010 r., w związku z art. 64 ust. 1 ustawy o radcach prawnych (k. […]-[…] v.).
Na rozprawę w dniu […] r. obwiniona nie stawiła się. OSD postanowił prowadzić postępowanie bez jej udziału, uznając jednocześnie jej nieobecność za nieusprawiedliwioną. Na rozprawie przeprowadzono dowody z zeznań świadka N. oraz dokumentów zgormadzonych w aktach sprawy.
 
Na podstawie dowodów zgromadzonych w toku przewodu sądowego Okręgowy Sąd Dyscyplinarny zważył, co następuje:
 
W pierwszej kolejności należy odnieść się do kwestii nieusprawiedliwionej nieobecności obwinionej na rozprawie w dniu […] r. R.pr. K. konsekwentnie naruszała w trakcie postępowania dyscyplinarnego obowiązek współpracy z organami dyscyplinarnymi samorządu radców prawnych. Pomimo podjęcia kilkukrotnie prób wezwania jej do złożenia wyjaśnień pisemnych, stawienia się przed Rzecznikiem Dyscyplinarnym w celu złożenia wyjaśnień lub na rozprawę przed OSD, obwiniona przez okres prawie roku nie podejmowała żadnej korespondencji od organów dyscyplinarnych. Na każdym etapie postępowania korespondencja kierowana do obwinionej wracała z adnotacją operatora pocztowego o awizacji przesyłki i niepodjęciu jej w terminie (k. […],  […],  […],  […],  […], […],  […],  […],  […], […],  […],  […],  […]). Tym niemniej - jak wynika z akt sprawy, obwiniona co najmniej od […]  r. posiadała wiedzę o toczącym się postępowaniu. W tym dniu ([…] r.) przebywając w biurze Rzecznika Dyscyplinarnego - w jego obecności i obecności pracownika tego biura, odmówiła podpisania potwierdzenia otrzymania postanowienia o przedstawieniu zarzutów oraz odmówiła udziału w przesłuchaniu w charakterze obwinionej. Z odmowy tej Rzecznik Dyscyplinarny sporządził notatkę służbową (k. […]), która została podpisana również przez pracownika biura Rzecznika. Pomimo niestawiennictwa obwinionej na rozprawie […]  r., OSD postanowił uznać za skuteczne doręczenie zastępcze wezwania na rozprawę i rozpoznać sprawę pod jej nieobecność, a na podstawie art. 68³ ustawy o radcach prawnych uznać, że nie usprawiedliwiła ona należycie swojej nieobecności. OSD uznał przy tym, że stan faktyczny sprawy może być ustalony w oparciu o przedstawione przez Rzecznika Dyscyplinarnego dokumenty i zeznania świadków a wezwanie obwinionej (k. […]) zawierało stosowne pouczenie o tym, że jej niestawiennictwo na rozprawie bez należytego usprawiedliwienia nie wstrzymuje co do zasady rozpoznania sprawy.
Istotne okoliczności stanu faktycznego w przedmiotowej sprawie są niewątpliwie. W ocenie OSD ujawnione w trakcie postępowania dowody wskazują, że r.pr. K. sposób zawiniony dopuściła się zarzucanych jej wnioskiem o ukaranie czynów.
Zgodnie z art. 6 ust. 1 Kodeksu Etyki Radcy Prawnego („KERP”), w brzmieniu obowiązującym do 30 czerwca 2015 r., radca prawny obowiązany był wykonywać czynności zawodowe zgodnie z prawem, uczciwie, rzeczowo i z należytą starannością.  Z kolei zgodnie z art.
29 KERP radca prawny obowiązany był informować klienta o przebiegu sprawy i jej wyniku w sposób ustalony z klientem (ust. 5) oraz wydać klientowi na jego wniosek, po zakończeniu stosunku prawnego na podstawie którego prowadził sprawę, wszystkie otrzymane od niego dokumenty i pisma otrzymane z sądu lub organu, przed którym prowadzi sprawę tego klienta; nie wolno było uzależniać wydania tych dokumentów od uregulowania przez klienta płatności (ust. 11).
Ocena zachowania obwinionej w kontekście wymienionych przepisów KERP prowadzi do wniosku, że było ono wysoce naganne. R.pr. K.  nadużyła zaufania, jakim została obdarzona przez pokrzywdzoną i w ocenie OSD wykorzystała sytuację pokrzywdzonej i pobrała na poczet pomocy prawnej kwotę większą, niż ustalona pierwotnie w umowie. Pokrzywdzona odebrała zachowanie obwinionej wręcz jako wyłudzenie. Obwiniona co prawda wręczyła pokrzywdzonej pokwitowanie na otrzymaną kwotę drugiej płatności, ale pomimo podjętego zobowiązania na piśmie (k. […]) nigdy nie doręczyła pokrzywdzonej faktury na drugą płatność.
Za szczególnie naganne należy uznać zachowanie obwinionej polegające na nieuzasadnionym zerwaniu kontaktów z pokrzywdzoną w toku trwającego postępowania sądowego, a następnie ukrywaniu się przed pokrzywdzoną. Wskutek swojego niezrozumiałego zachowania, pokrzywdzona została pozostawiona bez wsparcia prawnego w sprawie o zasiedzenie. Nieprofesjonalne zachowanie obwinionej było oczywiście sprzeczne z umową z […] r. o świadczenie pomocy prawnej i bezspornie naruszało zasady etyki zawodowej radców prawnych. W konsekwencji, interes prawny pokrzywdzonej został narażony na uszczerbek. Bezpodstawne zerwanie kontaktów i ukrywanie się przed klientem, nie przystoi radcy prawnemu i musi spotkać się ze zdecydowaną reakcją organów dyscyplinarnych samorządu. Niczym nieuzasadnione zaprzestanie świadczenia pomocy prawnej nie licuje z godnością zawodu radcy prawnego jako zawodu  zaufania publicznego. Każdy radca prawny powinien w sposób należyty i etyczny wywiązywać się z podjętych zobowiązań w zakresie pomocy prawnej. Na marginesie można zauważyć, że podobną, lekceważącą postawę Obwiniona reprezentowała w toku całego postępowania wobec organów dyscyplinarnych.
OSD dał wiarę w pełnej rozciągłości zeznaniom pokrzywdzonej uznając je za wiarygodne, logiczne i zgodne z pozostałymi, uznanymi za wiarygodne dowodami. W ocenie OSD brak było innych dowodów, które mogły by podważyć ich wiarygodność. Okoliczności objęte zeznaniami pokrzywdzonej, dotyczące istotnych elementów stanu faktycznego są spójne z zeznaniami złożonymi w toku postępowania przygotowawczego i znajdują potwierdzenie w pozostałych dowodach, a w szczególności w zgormadzonych dokumentach. Wersja zdarzeń zaprezentowana przez pokrzywdzoną nie została w toku postępowania w żaden sposób podważona. 
Ze względu na niezakwestionowanie przez żadną ze stron dowodów ujawnionych na rozprawie w trybie art. 394 § 2 Kodeksu postępowania karnego, OSD uznał je za wiarygodny materiał dowodowy. Brak jest podstaw do kwestionowania ich prawdziwości i autentyczności.
Mając na uwadze powyższe, OSD doszedł do przekonania, iż całokształt okoliczności ujawnionych w toku rozprawy dał podstawę do przypisania obwinionej popełnienia zarzucanego jej czynu.
W zakresie wymiaru kary OSD uznał, że tylko surowa kara pieniężna w orzeczonej wysokości będzie w pełni adekwatna do ciężaru  popełnionego czynu i stopnia zawinienia. Sąd ustalając jej wysokość miał na uwadze jej celowość, tj., okoliczność, iż stanowić będzie ona represję, która powinna w przyszłości wzbudzić w obwinionej refleksję, że zachowanie, którego się dopuściła, jest etycznie naganne i w przyszłości nie dopuści się ona jakichkolwiek naruszeń zasad etyki zawodowej w stosunkach ze swoimi klientami.
O kosztach postępowania OSD orzekł na podstawie art. 70⁶ ust. 2 ustawy o radcach prawnych w zw. z § 1 ust. 1 Uchwały nr 86/IX/2015 Krajowej Rady Radców Prawnych z dnia 20 maca 2015 r. w sprawie określenia wysokości zryczałtowanych kosztów postępowania dyscyplinarnego.
 
(BU)