Orzeczenie z dnia 1 października 2019 r. Sygn. akt: D 19/19
Orzeczenie jest prawomocne
 

PRZEWODNICZĄCY:     r. pr. Igor Bąkowski
CZŁONKOWIE:           r. pr. Robert Karpiński
r. pr. Bogdan Sanowski
PROTOKOLANT:         Karolina Szymala

           
Okręgowy Sąd Dyscyplinarny Okręgowej Izby Radców Prawnych w W. po rozpoznaniu na rozprawie w dniu […] r. w W. sprawy przeciwko radcy prawnemu U., […], obwinionemu o to, że
1. w sprawie zawisłej przed Sądem Rejonowym dla W. (sygn. akt […]) w dniu […] r. nie stawił się w Sądzie Rejonowym w G. na przeprowadzanej w ramach pomocy prawnej czynności przesłuchania reprezentowanego przez siebie powoda – M., jak również nie zapewnił substytuta oraz nie podjął działań w celu nie przeprowadzenia przez Sąd ww. czynności procesowej, w sytuacji gdy okoliczności sprawy a zwłaszcza stan zdrowia powoda wymagał obecności ustanowionego pełnomocnika, czym naruszył obowiązek wykonywania czynności zawodowych w sposób rzetelny, sumienny oraz z należytą starannością uwzględniającą profesjonalny charakter działania,
tj. popełnił czyn z art. 64 ust. 1 ustawy o radcach prawnych w związku z art. 6 i art. 12 ust. 1 Kodeksu Etyki Radcy Prawnego, stanowiącego załącznik do uchwały nr 3/2014 Nadzwyczajnego Krajowego Zjazdu Radców Prawnych z dnia 22 listopada 2014 r. w sprawie Kodeksu Etyki Radcy Prawnego,
 

 

 

 
[…] r. Ministerstwo Sprawiedliwości przekazało do Okręgowej Izby Radców Prawnych w W. („OIRP”) pismo M. (zwany dalej także „skarżącym” lub „pokrzywdzonym”) zawierające zarzuty dotyczące działań radcy prawnego U. (zwanego dalej także „obwinionym”) wskazując, że nieprawidłowo prowadził jego sprawę. Do skargi pokrzywdzony załączył dokumentację sprawy.
 
[…] r. Zastępca Rzecznika Dyscyplinarnego wszczął dochodzenie w sprawie.
 
Po przeprowadzeniu postępowania wyjaśniającego, […] roku Zastępca Rzecznika Dyscyplinarnego skierował do Okręgowego Sądu Dyscyplinarnego wniosek o ukaranie obwinionego o to, że w sprawie zawisłej przed Sądem Rejonowym dla W. (sygn. akt […]) w dniu […] r. nie stawił się w Sądzie Rejonowym w G. na przeprowadzanej w ramach pomocy prawnej czynności przesłuchania reprezentowanego przez siebie powoda (pokrzywdzonego), jak również nie zapewnił substytuta oraz nie podjął działań w celu nie przeprowadzenia przez Sąd ww. czynności procesowej, w sytuacji gdy okoliczności sprawy a zwłaszcza stan zdrowia powoda (pokrzywdzonego) wymagał obecności ustanowionego pełnomocnika, czym naruszył obowiązek wykonywania czynności zawodowych w sposób rzetelny, sumienny oraz z należytą starannością uwzględniającą profesjonalny charakter działania, tj popełnił czyn z art. 64 ust. 1 ustawy o radcach prawnych w związku z art. 6 oraz art. 12 ust. 1 Kodeksu Etyki Radcy Prawnego, przyjętego uchwałą Nr 3/2014 Nadzwyczajnego Krajowego Zjazdu Radców Prawnych z dnia 22 listopada 2014 r. (dalej także jako „KERP”).
 
Na podstawie dowodów zgromadzonych w toku przewodu sądowego Okręgowy Sąd Dyscyplinarny ustalił i zważył, co następuje:
 
Obwiniony został ustanowiony z urzędu pełnomocnikiem procesowym pokrzywdzonego jako powoda w sprawie toczącej się przed Sądem Rejonowym dla W. (sygn. akt […]) (k. […]).
 
Pismem z […] r. obwiniony zwrócił się do ww. sądu prowadzącego sprawę o przesłuchanie powoda w ramach pomocy prawnej przez Sąd Rejonowy w G., uzasadniając to stanem zdrowia powoda, w tym wskazując, że powód „przejawia jednostki chorobowe uniemożliwiające mu udzielanie swobodnych wypowiedzi” (k. […], k. […]-[…], k. […]-[…]).
 
Wniosek ten został uwzględniony i w dniu […] r. przed Sądem Rejonowym w G. została przeprowadzona czynność przesłuchania powoda w ramach pomocy prawnej. Obwiniony nie stawił się na przedmiotowe przesłuchanie, nie ustanowił pełnomocnika substytucyjnego jak również nie podjął czynności zmierzających do odroczenia terminu przesłuchania (k. […], k. […]).
 
Obwiniony wyjaśnił, że w dniu wyznaczonej czynności wyznaczonej (około godziny […]) i około godziny, półtorej wcześniej źle się poczuł, a nasilenie dolegliwości nastąpiło przed jego wyjściem. Wskazał iż w związku z tym dzwonił do okolicznych kancelarii ale nic nie udało się ustalić. Wskazał, że dzwonił także do Sądu kilkukrotnie ale był sygnał zajętości. Wyjaśnił, że dzwonił też do klienta i poinformował go o sytuacji losowej, chorobowej, w związku z którą nie będzie w stanie z nim być i jeżeli pokrzywdzony nie czuje się na siłach, aby składać te zeznania to niech poprosi o odroczenie ze względu na niestawiennictwo obwinionego. Obwiniony wyjaśnił, że wydawało mu się że pokrzywdzony go zrozumiał ale przerwało połączenie, natomiast nie udało mu się później ponownie połączyć.
 
Obwiniony stwierdził w swoich wyjaśnieniach iż dzwonił rano w dniu wyznaczonej czynności do kancelarii w G. ale nie mógł znaleźć zastępstwa, jak również że próbował dzwonić do Sądu Rejonowego w G. ale bezskutecznie (k. […]-[…]).
 
Obwiniony nie przedstawił jednak wykazu połączeń które potwierdzałyby wskazywane połączenia czy próby połączeń. Nie wskazał także z jakimi konkretnie okolicznymi kancelariami się kontaktował ani nie przedstawił świadków na tą okoliczność.
 
Przeciwnik procesowy reprezentowanego przez obwinionego pokrzywdzonego był na czynności przed Sądem w G. w dniu […] r. reprezentowany przez profesjonalnego pełnomocnika który zadawał pokrzywdzonemu pytania (k. […]).
 
Obszerna dokumentacja medyczna pokrzywdzonego zgromadzona w aktach sprawy wskazuje na to że pokrzywdzony był osobą po udarze, leczoną neurologicznie, farmakologicznie, z bardzo utrudnionym funkcjonowaniem i możliwością pełnego zrozumienia podejmowanych czynności. Jak wynika z zaświadczenia lekarskiego wydanego przez Ordynatora Oddziału […] specjalistę neurologa M., […] r. stan pokrzywdzonego nie pozwalał mu na składanie wyjaśnień w rozprawie sądowej a mogło też mieć negatywny wpływ (aktywacje napadów drgawek) na obecny i przyszły stan zdrowia pokrzywdzonego (k. […]).
 
Sam obwiniony składając wniosek o przesłuchanie powoda (pokrzywdzonego) w ramach pomocy prawnej przed Sądem Rejonowym w G., wskazywał na stan chorego który przejawia jednostki chorobowe uniemożliwiające mu udzielanie swobodnych wypowiedzi (k. […]). Dokumentacja medyczna pokrzywdzonego wskazuje m.in. na padaczkę poudarową (k. […]), dużą barierę komunikacyjną, zaburzenia mowy, deficyty kontroli emocji (k. […]).
 
Obwiniony jako pełnomocnik pokrzywdzonego sporządził szereg pism i stawiał się na inne rozprawy.
 
W dniu wyznaczonej czynności pomimo niestawiennictwa w Sądzie w G. obwiniony nie udał się do lekarza i nie uzyskał zwolnienia lekarskiego czy potwierdzenia stanu zdrowia w tym dniu.
 
Jak wynika ze wyjaśnień obwinionego odczuwał on dolegliwości jamy brzusznej parę dni przed wyznaczonym terminem czynności. Obwiniony był na wizycie lekarskiej u specjalisty radiodiagnosty […] r. na badaniu USG jamy brzusznej, które nie wykazało jednak szczególnych nieprawidłowości (k. […]). Wskazuje to jednak na to, iż obwiniony był świadomy odczuwania dolegliwości na parę dni przed wyznaczonym terminem rozprawy i mógł podjąć z wyprzedzeniem odpowiednie kroki celem zapewnienia obecności pełnomocnika substytucyjnego czy aplikanta.
 
Zgodnie z protokołem z posiedzenia Sądu Rejonowego w G. (k. […]), na posiedzenie to obwiniony nie stawił się, Sąd uznał obwinionego za prawidłowo powiadomionego o terminie rozprawy, a obwiniony nie usprawiedliwiał swojej nieobecności (k. […]).
 
Pokrzywdzony nie skierował do Sądu w G. informacji o problemach ze stawiennictwem czy wniosku o odroczenie czynności faksem czy mailem.
 
Obwiniony stawił się na rozprawę przed Okręgowym Sądem Dyscyplinarnym wraz z obrońcą.
 
Po przeprowadzeniu rozprawy, Okręgowy Sąd Dyscyplinarny uznał obwinionego winnym zarzucanego mu czynu.
 
Jak podkreśla się w orzecznictwie stawiennictwo na rozprawach (odpowiednio: posiedzeniach jawnych) jest zawsze obowiązkiem radcy prawnego, a w przypadkach gdy to jest niemożliwe powinien on usprawiedliwić przed sądem swoją nieobecność lub zapewnić zastępstwo, a sama nieusprawiedliwiona nieobecność na rozprawach jest przewinieniem dyscyplinarnym (tak m.in. Wyższy Sąd Dyscyplinarny Krajowej Izby Radców Prawnych w W. w orzeczeniu z dnia […] r. (sygn. akt […]).
 
W okolicznościach przedmiotowej sprawy należy mocno podkreślić, że obwiniony reprezentował klienta (pokrzywdzonego) który był osobą ciężko chorą neurologicznie, po udarach i miał upośledzoną możliwość samodzielnego wypowiadania się i kontaktów międzyludzkich – czego obwiniony był w pełni świadomy i sam w oparciu o te okoliczności wnosił o przeprowadzenie przesłuchania w drodze pomocy prawnej przez Sąd Rejonowy w G.
 
Obwiniony był wcześniej (przynajmniej w dniu wizyty na USG […] r.) świadomy odczuwania przez siebie dolegliwości - co przemawia za tym iż dolegliwość w dniu wyznaczonego na […] r. posiedzenia mogła nie być zupełnie nieoczekiwana a raczej wpisywać się w częściej w owym czasie odczuwane dolegliwości obwinionego.
 
Nawet jednak jeżeli uznać dolegliwość obwinionego za jednostkową i nagłą to powinien on był podjąć i wykazać skuteczne czynności dla zapewnienia substytuta czy dla nie przeprowadzenia przez Sąd czynności procesowej w tym dniu. Obwiniony winien był wykazać należytą staranność polegającą na udokumentowanym działaniu adekwatnym do sytuacji, takim jak przesłanie pisma faksem, mailem, poproszenie osoby współpracującej, kuriera, taksówkarza lub osoby bliskiej o podjechanie z pismem do sądu.
 
Trzeba także podkreślić, iż aby móc usprawiedliwić przed właściwym Sądem nieobecność (niezależnie od pilnych czynności przed godziną wyznaczonego posiedzenia) obwiniony winien był udać się także w dniu odczuwania dolegliwości do lekarza dla oficjalnego potwierdzenia tych okoliczności, czego jednak nie uczynił.
 
Radca prawny obowiązany jest wykonywać czynności zawodowe rzetelnie i uczciwie, zgodnie z prawem, zasadami etyki zawodowej oraz dobrymi obyczajami (art. 6 KERP), a także sumiennie oraz z należytą starannością uwzględniającą profesjonalny charakter działania (art. 12 ust. 1 KERP). W ocenie Sądu działanie – a właściwie zaniechanie - obwinionego naruszało te przepisy.
 
Uznając winę obwinionego w powyższym zakresie, Sąd, mając na uwadze charakter i okoliczności popełnionego przewinienia dyscyplinarnego uznał, że adekwatne i konieczne, a jednocześnie wystarczające dla osiągnięcia celów będzie orzeczenie wobec obwinionego na podstawie art. 65 ust. 1 pkt. 1 ustawy o radcach prawnych (Dz. U. z 2002 r., Nr 123, poz. 1059 ze zm.) najniższej kary dyscyplinarnej w postaci upomnienia.
 
Wysokość i rodzaj kary w ocenie Sądu są najbardziej adekwatne do charakteru przewinienia obwinionego i uzasadnione okolicznościami sprawy. Sąd wziął w szczególności pod uwagę iż w pozostałym zakresie przy reprezentowaniu pokrzywdzonego obwiniony wykazywał się aktywną postawą, sporządzał pisma procesowe, stawiał się na rozprawach i działał w celu jak najlepszego zabezpieczenia interesów pokrzywdzonego. Obwiniony wykazywał ponadto w toku postępowania dyscyplinarnego aktywną postawę, udzielał szczegółowych wyjaśnień i współpracował z organami dyscyplinarnymi. Sąd nie wyklucza, że w przypadku gdyby chodziło o reprezentowanie osoby innej niż pokrzywdzony tj. nie będącej osobą chorą i wymagającą pomocy i wsparcia przy czynnościach procesowych, oraz nieco innego stopnia wykazanej aktywności obwinionego w dniu wyznaczonej czynności przed Sądem Rejonowym w G., rozstrzygnięcie Sądu mogłoby być inne.
 
O kosztach postępowania OSD orzekł na podstawie art. 70⁶ ustawy o radcach prawnych, biorąc pod uwagę czynności podjęte w postępowaniu.
 
(WK)