Orzeczenie z dnia 18 października 2022 r. Sygn. akt: D 36/22
Orzeczenie jest nieprawomocne
 

Przewodniczący:       r. pr. Anita Żołyniak–Piętka
Członkowie:              r. pr. Marzena Okła–Anuszewska
r. pr. Robert Karpiński
Protokolant:              Gabriela Filip

 
Okręgowy Sąd Dyscyplinarny Okręgowej Izby Radców Prawnych w W. po rozpoznaniu na rozprawie […] r. w W. sprawy przeciwko radcy prawnemu P. S., […], obwinionemu o to, że:

 

 

 

 
W dniu […] r. do Rzecznika Dyscyplinarnego Okręgowej Izby Radców Prawnych w W. (dalej jako: „Rzecznik”) wpłynęło zawiadomienie z Prokuratury Rejonowej w L., że radca prawny P. S. (dalej jako: „Obwiniony”) został w dniu […] r. przesłuchany w charakterze podejrzanego z art. 18 § 2 kk w zw. z art. 233 § 1 kk w zw. z art. 12 kk.
 
Postanowieniem z dnia […] r. Rzecznik na skutek informacji przekazanych przez Prokuraturę Rejonową w L. (dalej jako: „Prokuratura”) wszczął dochodzenie w sprawie podżegania przez Obwinionego do składania fałszywych zeznań, tj. popełnienia czynu z art. 64 ust. 1 ustawy o radcach prawnych w zw. z art. 18.2 kk w zw. z art. 233 § 1 kk.
 
Rzecznik poinformował Prokuraturę o wszczęciu wobec Obwinionego dochodzenia oraz zwrócił się z prośbą o udzielenie informacji, czy Obwiniony przyznał się do zarzucanego mu czynu, a także o przekazanie kopii postanowienia o przedstawieniu zarzutów.
 
Prokuratura pismem z dnia […] r. wskazała, że Obwiniony nie przyznał się do zarzucanych mu zarzutów oraz załączyła postanowienie o przedstawieniu zarzutów z dnia […] r. Ww. postanowieniem prokurator Prokuratury przedstawił Obwinionemu zarzut tego, że: „w dniach […] r. i […] r. w L. działając w krótkich odstępach czasu w wykonaniu z góry powziętego zamiaru, nakłaniał M. K. do złożenia fałszywych zeznań mających służyć za dowód w postępowaniu prowadzonym przez Komendę Powiatową Policji w L. o sygn. […], o takiej treści, że podpisała się ona na piśmie powódki z dnia […] r. skierowanym do Sądu Rejonowego w L. w sprawie […], wiedząc że to nie ona złożyła podpis na wskazanym piśmie, tj. o popełnienie przestępstwa z art. 18 § 2 kk w zw. z art. 233 § 1 kk w zw. z art. 12 kk”.
 
Postanowieniem z dnia […] r. Rzecznik zawiesił dochodzenie w sprawie wskazując, że zgodnie z art. 67 ust. 1 ustawy o radcach prawnych postępowanie dyscyplinarne o ten sam czyn toczy się niezależnie od postępowania karnego lub postępowania dyscyplinarnego wszczętego w jednostce organizacyjnej, w której przepisy szczególne przewidują takie postępowanie. Rzecznik podkreślił, że postępowanie dyscyplinarne może być jednak zawieszone do czasu ukończenia postępowania karnego – co też Rzecznik uczynił w przedmiotowej sprawie.
 
W odpowiedzi na pismo Rzecznika z dnia […] r. Prokuratura pismem z dnia […] r. przekazała kopię aktu oskarżenia oraz kopię wyroku Sądu Rejonowego w L. z dnia […] r. w sprawie o sygn. […].
 
Na skutek pisma Rzecznika Sąd Rejonowy w L. (dalej jako: „SR”)  poinformował, iż wyrokiem z dnia […] r. Sąd Rejonowy w L. uznał Obwinionego zarzucanego mu czynu i na podstawie art. 19 § 1 kk w zw. z art. 233 § 1 kk w zw. z art. 12 kk skazał go na karę 7 miesięcy pozbawienia wolności oraz wymierzył mu 50 stawek dziennych grzywny ustalając wysokość stawki na kwotę 80 zł każda. Następnie na podstawie art. 69 § 1 i 2 kk w zw. z art. 70 § 1 kk zawiesił wykonanie wymierzonej wobec Obwinionego kary pozbawienia wolności na okres próby 3 lat. Dodatkowo na podstawie art. 41 § 1 kk orzekł zakaz wykonywania zawodu radcy prawnego na okres 6 lat.
 
Na skutek pisma Rzecznika z dnia […] r. SR poinformował, że przedmiotowy wyrok nie jest prawomocny, zaś akta zostały przesłane do Sądu Okręgowego W. P. (dalej jako: „SO”) i nie zostały jeszcze zwrócone.
 
Pismem z dnia […] r. SO przekazał wyrok SR, a także wyrok SO z informacją, że wydane wyroki są prawomocne.
 
Wyrokiem SO z dnia […] r. zmieniono wyrok SR w ten sposób, że złagodzono orzeczony zakaz wykonywania zawodu radcy prawnego do 3 lat, zaś w pozostałym zakresie wyrok został utrzymany w mocy.
 
Wobec powyższych okoliczności - postanowieniem z dnia […] r. Rzecznik podjął wobec Obwinionego zawieszone dochodzenie z uwagi na ustanie przyczyny zawieszenia postępowania.
 
Postanowieniem z dnia […] r. Rzecznik przedstawił Obwinionemu zarzuty o to, że „w dniu […] r. i […] r. w W., działając w krótkich odstępach czasu w wykonaniu z góry powziętego zamiaru, nakłaniał M. K. do złożenia fałszywych zeznań mających służyć za dowód w postępowaniu prowadzonym przez Komendę Powiatową Policji w L. o sygn. […], o takiej treści, że podpisała się ona na piśmie powódki z dnia […] r. skierowanym do Sądu Rejonowego w L. w sprawie […], wiedząc że to nie ona złożyła podpis na wskazanym piśmie, tj. popełnił czyn z art. 64 ust. 1 w związku z art. 18 § 2 kk w związku z art. 233 § 1 kk w związku z art. 12 kk oraz w związku z art. 6 Kodeksu Etyki Radcy Prawnego”. W uzasadnieniu Rzecznik przedstawił dotychczas wydane wobec Obwinionego wyroki SR i SO oraz wskazał, że w świetle poglądów reprezentowanych w judykaturze organy dyscyplinarne są związane wyrokiem skazującym co do popełnienia przestępstwa (jego znamion) i nie mogą w tym zakresie czynić własnych ustaleń i ocen, a obwiniony nie może w postępowaniu dyscyplinarnym kwestionować faktu popełnienia przestępstwa.
 
Postanowieniem z dnia […] r. Rzecznik zamknął dochodzenie i wniósł do Okręgowego Sądy Dyscyplinarnego Okręgowej Izby Radców Prawnych w W. (dalej jako: „OSD”) wniosek o ukaranie Obwinionego.
 
OSD wezwał Obwinionego do złożenia pisemnej odpowiedzi na wniosek o ukaranie wraz z ewentualnymi wnioskami dowodowymi w terminie 7 dni. Jednocześnie OSD skierował do SR o nadesłanie uzasadnienia do wyroku SR z dnia […] r. oraz uzasadnienia do wyroku SO z dnia […] r. W odpowiedzi SR wysłał uzasadnienie wyroku z dnia […] r. zaś uzasadnienie do wyroku SO nie jest możliwe, bowiem akta nie zostały jeszcze zwrócone. Pismem z […] r. SO wysłało wyrok SR wraz z uzasadnieniem oraz poinformowało, że uzasadnienie wyroku SO nie zostało sporządzone.
 
W dniu […] r. odbyła się rozprawa w sprawie Obwinionego. Na rozprawie stawił się Rzecznik, natomiast Obwiniony prawidłowo zawiadomiony o terminie rozprawy nie stawił się bez usprawiedliwienia. OSD w oparciu o art. 68³ ustawy o radcach prawnych postanowił prowadzić postępowanie bez udziału Obwinionego, gdyż jego obecność nie była niezbędna. OSD dopuścił dowody z dokumentów znajdujących się w aktach sprawy i postanowił uznać je za udowodnione bez odczytywania. Rzecznik wniósł jak we wniosku o ukaranie oraz o wymierzenie Obwinionemu kary dyscyplinarnej zawieszenia w prawie do wykonywania zawodu na okres 4 lat.
 
Po przeprowadzonej w dniu […] r. rozprawie Okręgowy Sąd Dyscyplinarny Okręgowej Izby Radców Prawnych w W. uznał Obwinionego winnym zarzucanego mu czynu i za ten czyn na podstawie art. 64 ust. 1 i art. 65 ust. 1 pkt 4 ustawy o radcach prawnych wymierzył karę zawieszenia w prawie do wykonywania zawodu radcy prawnego na okres 2 lat. Dodatkowo, na podstawie art. 65 ust. 2b ustawy o radcach prawnych orzekł zakaz wykonywania patronatu na okres 5 lat oraz zasądził od Obwinionego na rzecz Okręgowej Izby Radców Prawnych w W. tytułem zwrotu kosztów postępowania dyscyplinarnego kwotę 1500 zł.
 
Okręgowy Sąd Dyscyplinarny Okręgowej Izby Radców Prawnych w W. zważył jak poniżej.
 
W pierwszej kolejności należy wskazać, iż w niniejszym postępowaniu dyscyplinarnym mamy do czynienia z sytuacją, w której ten sam czyn Obwinionego stał się podstawą prowadzenia względem Obwinionego postępowania karnego, które zakończyło się wydaniem przez sądy powszechne prawomocnego wyroku skazującego. Zgodnie z art.  67 ust. 1 ustawy o radcach prawnych postępowanie dyscyplinarne może być zawieszone do czasu ukończenia postępowania karnego, co w realiach niniejszej sprawy miało miejsce. Zasadą jest, że postępowanie dyscyplinarne prowadzone przeciwko radcy prawnemu toczy się niezależnie od postępowania karnego wszczętego przeciwko niemu, także w wypadku jednoczesności i podmiotowo-przedmiotowej tożsamości tych postępowań. Do decyzji organów dyscyplinarnych należy decyzja czy postępowanie dyscyplinarne zawiesić czy też prowadzić je niezależnie od postępowania karnego o ten sam czyn.
 
Niezależność tych postępowań jest wynikiem tego, że inne są kryteria kwalifikacji czynu jako przewinienia dyscyplinarnego a inne jako przestępstwa. Tożsamość przedmiotu postępowania karnego i postępowania dyscyplinarnego oznacza więc tożsamość czynu, a nie tożsamość jego ocen prawnych (wyrok Sądu Najwyższego - Sądu Dyscyplinarnego z dnia […] r., […]; […], poz. […]). W postępowaniu dyscyplinarnym zachodzi tym samym konieczność autonomicznego ustalenia wszystkich znamion czynu stanowiącego delikt dyscyplinarny. Przewinieniem dyscyplinarnym nie jest bowiem popełnienie przestępstwa samo w sobie, lecz działanie sprzeczne z art. 64 ust. 1 ustawy o racach prawnych.
 
Powstaje też problem, związania sądu dyscyplinarnego prawomocnym wyrokiem skazującym za przestępstwo. Tożsamość czynu przypisanego, jako przewinienie dyscyplinarne z czynem (przestępstwem), za który obwiniony został skazany, należy oceniać w kategoriach obiektywnej (historycznej) tożsamości zdarzeń (zachowania). Sąd dyscyplinarny obowiązany jest więc dokonać niezbędnych ustaleń faktycznych i ocen co do tożsamości czynu. Jest natomiast związany wyrokiem skazującym, co do popełnienia przestępstwa (jego znamion). Nie musi, a nawet nie może w tym zakresie czynić własnych ustaleń i ocen, a obwiniony nie może w postępowaniu dyscyplinarnym kwestionować popełnienia przestępstwa (orzeczenie Wyższego Sądu Dyscyplinarnego Krajowej Izby Radców Prawnych w W. z dnia […] r. sygn. akt […]) .
 
W realiach niniejszej sprawy przestępstwo, za które Obwiniony został prawomocnie skazany orzeczeniem sądu karnego oraz przypisane Obwinionemu wnioskiem o ukaranie przewinienie dyscyplinarne, to ten sam czyn (podżeganie do składania fałszywych zeznań w ramach czynu ciągłego). Tutejszy Okręgowy Sąd Dyscyplinarny orzekający w rozpoznawanej sprawie był związany zatem ustaleniami co do stanu faktycznego ustalonego prawomocnym wyrokiem sądu karnego skazującym Obwinionego za przestępstwo natomiast koniecznym było samodzielne ustalenie przez OSD czy czyn Obwinionego stanowił przewinienie dyscyplinarne w rozumieniu art. 64 ust. 1 ustawy o radcach prawnych.
 
Za podstawę orzekania OSD przyjął stan faktyczny ustalony przez SR w prawomocnym wyroku o sygnaturze […], zgodnie z którym w dniu […] r. i […] r. w W., działając w krótkich odstępach czasu w wykonaniu z góry powziętego zamiaru Obwiniony nakłaniał M. K. do złożenia fałszywych zeznań mających służyć za dowód w postępowaniu prowadzonym przez Komendę Powiatową Policji w L. o sygn. […], o takiej treści, że podpisała się ona na piśmie powódki z dnia […] r. skierowanym do Sądu Rejonowego w L. w sprawie […], wiedząc że to nie ona złożyła podpis na wskazanym piśmie. Tożsamy czy i stan faktyczny stał się przedmiotem wniosku o ukaranie skierowanym przez Rzecznika przeciwko Obwinionemu w niniejszej sprawie. W powyższym zakresie OSD wziął pod rozwagę dowody z dokumentów w postaci uzasadnienia do wyroku Sądu Rejonowego w L. o sygnaturze […] (k. […]).
 
Zgodnie art. 64 ust. 1 pkt. 1 i 2 ustawy z dnia 6 lipca 1982 r. o radcach prawnych, radca prawny podlega odpowiedzialności dyscyplinarnej za zawinione, nienależyte wykonywanie zawodu radcy prawnego i za czyny sprzeczne ze ślubowaniem radcowskim lub zasadami etyki radcy prawnego.
 
Po analizie zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego Okręgowy Sąd Dyscyplinarny nabrał przekonania, iż czyn Obwinionego wskazany we wniosku o ukaranie stanowi przewinienie dyscyplinarne jako czyn naruszający dyspozycję art. 64 ust. 1 ustawy o radcach prawnych, w związku z art. 18 § 2 kk w związku z art. 233 § 1 kk w związku z art. 12 kk oraz w związku z art. 6 Kodeksu Etyki Radcy Prawnego, zaś wina Obwinionego co do stawianego zarzutu nie budzi wątpliwości.
 
Zgodnie z art. 6 KERP radca prawny, mając na uwadze treść roty ślubowania określonej w ustawie o radcach prawnych, obowiązany jest wykonywać czynności zawodowe rzetelnie i uczciwie, zgodnie z prawem, zasadami etyki zawodowej oraz dobrymi obyczajami.
 
Sąd wziął pod rozwagę przede wszystkim treść dokumentów dopuszczonych jako dowód w sprawie tj. wyroku Sądu Rejonowego w L. z dnia […] r. o sygn. akt […] (k. […]) wraz z uzasadnieniem (k. […]) oraz wyroku Sądu Okręgowego w W. z dnia […] r. o sygn. akt […] (k. […]). Sąd dał wiarę wszystkim tym dokumentom, ponieważ nie znalazł podstaw by kwestionować ich wiarygodność.
 
Obwiniony dokonując zarzucanego mu czynu działał jako pełnomocnik strony- radca prawny. Obwiniony reprezentował panią M. K. w postępowaniu sądowym toczącym się przed Sądem Rejonowym w L. I Wydział Cywilny w sprawie […], a więc dopuścił się czynu opisanego we wniosku o ukaranie w ramach wykonywania zawodu radcy prawnego.
 
Sąd wskazuje, iż ustalony w toku postępowania dyscyplinarnego czyn Obwinionego stanowił naruszenie przepisów Kodeksu karnego (kk), tj. art. 18 § 2 kk w zw. z art. 233 § 1 kk.
 
Niewątpliwie czyn Obwinionego pozostaje w sprzeczności z art. 6 KERP, jako czyn naruszający powszechnie obowiązujące przepisy prawa karnego, ale także jako czyn naruszający zasadę uczciwości i rzetelności. Wymaga podkreślenia, że w odniesieniu do wykonywania prawniczych zawodów zaufania publicznego do istotnych wartości należy pełne i integralne respektowanie prawa w każdej sytuacja, a już w szczególności wykonując obowiązki zawodowe. Czyn Obwinionego naruszał także zasadę uczciwości przy wykonywaniu czynności zawodowych, rozumianą jako sumienność w postępowaniu, niezdolność do oszustwa oraz prawość. Zasada uczciwości radcy prawnego może być ujmowana w wielkoraki sposób, ale najdonioślejsze jest jej rozpatrywanie w stosunku do wykonywanego zawodu, do wymiaru sprawiedliwości, klienta i innych uczestników szeroko rozumianego obrotu prawnego.
 
Swoim działaniem Obwiniony sprzeniewierzył się zasadą rzetelności oraz uczciwości sprecyzowanych łącznie w art. 6 KERP, które nakazują radcy prawnemu sumienne świadczenie pomocy prawnej wzbudzające zaufanie klienta.
 
Należy także wskazać, iż Sąd dopatrzył się w działaniu Obwinionego nienależytego i nierzetelnego wykonywania zawodu, naruszającego wymogów profesjonalizmu i działania zgodnie z zasadami obowiązującymi osoby wykonujące zawód zaufania publicznego tj.  dopuszczeniem się przez Obwinionego działania, które doprowadziło do bardzo negatywnych konsekwencji dla jego mocodawczymi w postaci wszczęcia przeciwko niej postępowania karnego i doprowadzenia do prawomocnego skazania mocodawczyni Obwinionego – Pani M. K. za przestępstwo stypizowane w art. 233 § 1 k.k. w zw. z art. 12 kk.
 
W ocenie Sądu, przewinienie radcy prawnego było zawinione. Obwiniony działając jako pełnomocnik, mając pełną wiedzą, iż swoim zachowaniem narusza nie tylko podstawowe zasady wykonywania zawodu radcy prawnego ale także naraża swoją klientkę na odpowiedzialność karną dopuścił się czynu zarzuconego mu wnioskiem o ukarania.
 
Oceniając ten czyn i okoliczności jego popełnienia Sąd uznał, że Obwiniony dopuścił się w sposób świadomy i zawiniony naruszenia zarzucanych mu przez Rzecznika zasad określonych w art. 6 KERP, co oznacza, że na podstawie art. 64 ust. 1 ustawy o radcach prawnych ponosi odpowiedzialność dyscyplinarną.
 
Uznając winę Obwinionego w zakresie zarzutu objętego wnioskiem o ukaranie Sąd uznał, że adekwatne będzie orzeczenie za ten czyn kary zawieszenia w prawie do wykonywania zawodu radcy prawnego na okres 2 lat, która jest karą o wyższej dolegliwości na gruncie katalogu kar dyscyplinarnych. Wymierzona kara jest uzasadniona stopniem winy i charakterem dokonanego naruszenia. Wymierzając stosunkowo surową karę dyscyplinarną OSD wziął pod uwagę, iż zachowanie Obwinionego naruszyło podstawowych zasad wykonywania zawodu oraz wartości i obowiązków etycznych radcy prawnego w wywiązywaniu się ze swych obowiązków zawodowych. Okolicznością przemawiającą za zaostrzeniem kary było także wystąpienie  ujemnych następstw działania Obwinionego dla klientki oraz fakt, iż celem działania Obwinionego była próba zatajenia jego innego nagannego działania jako pełnomocnika, a tym samym próba działania w swojej obronie kosztem klientki. Dodatkowo Sąd uznał, iż czyn zarzucony Obwinionemu miał wysoką społeczną szkodliwość zarówno w wymiarze indywidualnym (dla klientki), jak i dla reputacji Obwinionego oraz innych radców prawnych, wobec popełnienia czynu przez Obwinionego, niejako publicznie przed wymiarem sprawiedliwości.
 
Wymierzając karę zawieszenie na okres 2 lat a nie na okres 4 lat jak wnioskował Rzecznik Sąd wziął pod uwagę, iż  prawomocnym wyrokiem Sądu Rejonowego w L. sygn. akt […] zmienionym wyrokiem Sądu Okręgowego w W. sygn. akt […] także orzeczony został wobec Obwinionego zakaz wykonywania zawodu radcy prawnego na okres 3 lat i na dzień orzekania przez OSD zakaz ten obowiązywał Obwinionego już przez 15 miesięcy. Sąd uznał, także iż kara zawieszenia w prawie do wykonywania zawodu na okres 2 lat stanowić będzie dla Obwinionego represję, która powinna w przyszłości skutkować wykonywaniem przez Obwinionego obowiązków wynikających z ustawy o radcach prawnych, jak i przestrzegania zasad KERP.
 
Zgodnie z dyspozycją art. 65 ust. 2b ustawy o radcach prawnych Sąd obligatoryjnie obok kary zawieszenia orzeka zakaz wykonywania patronatu. Okres zakazu wykonywania patronatu ustalony w wymiarze pięciu lat tj. w granicy wyższej niż okres minimalny dwóch lat, orzeczony został biorąc pod uwagę analogiczne okoliczności, które przemawiały za wymierzeniem głównej kary dyscyplinarnej.
 
W sprawie kosztów postępowania Sąd orzekł na podstawie art. 70(6) ust. 2 ustawy o radcach prawnych, zgodnie z którymi zryczałtowane koszty postępowania ponosi Obwiniony, jeżeli został skazany. Ustalając wysokość tych kosztów Sąd uwzględnił charakter sprawy i związany z tym nakład czasu pracy organów dyscyplinarnych i ustalił koszty na poziomie wyższym niż ich minimalny wymiar w proporcji do zakresu tego zaangażowania.
 
Z tych względów orzeczono jak we wstępie.
 
JR