Orzeczenie z dnia 18 października 2022 r. Sygn. akt: D 21/22
Orzeczenie jest prawomocne
 

Przewodniczący:       r. pr. Anita Żołyniak–Piętka
Członkowie:              r. pr. Marzena Okła–Anuszewska
r. pr. Robert Karpiński
Protokolant:              Gabriela Filip

Okręgowy Sąd Dyscyplinarny Okręgowej Izby Radców Prawnych w W. po rozpoznaniu na rozprawie […] r. w W. sprawy przeciwko radcy  prawnemu M. P.-S., […], obwinionemu o to, że:
– nie wypełniła obowiązku doskonalenia zawodowego i nie uzyskała wymaganych 40 punktów szkoleniowych w cyklu szkoleniowym, który trwał od […] r. do […] r. – czym naruszyła obowiązek dbania o rozwój zawodowy poprzez kształcenie ustawiczne, a także obowiązek stosowania się do uchwał organów samorządu radców prawnych,
tj. popełniła czyn z art. 64 ust. 1 ustawy w związku z art. 14 ust. 1 i 2 oraz art. 61 ust. 2 KERP. W związku z § 7 i § 11 regulaminu zasad wypełniania obowiązku doskonalenia zawodowego przez radców prawnych i zadań organów samorządu służących zapewnieniu przestrzegania  tego obowiązku, stanowiącego załącznik do uchwały nr 103/IX/2015 Krajowej Rady Radców Prawnych z dnia 11 grudnia 2015 r. w sprawie Regulaminu zasad wypełniania obowiązku doskonalenia zawodowego przez radców prawnych i zadań organów samorządu służących zapewnieniu przestrzegania tego obowiązku (tj. uchwała Nr 124/X/2017 Prezydium Krajowej Rady Radców Prawnych z dnia 20 października 2017 r. w sprawie ogłoszenia tekstu jednolitego uchwały w sprawie Regulaminu zasad wypełniania obowiązku doskonalenia zawodowego przez radców prawnych i zadań organów samorządu służących zapewnieniu przestrzegania tego obowiązku).
 

 

 

 
Pismem z dnia […] r. Dziekan Rady Okręgowej Izby Radców Prawnych w W. zawiadomił Rzecznika Dyscyplinarnego Okręgowej Izby Radców Prawnych w W. (dalej jako: „Rzecznik”) o wykazie radców prawnych, którzy nie wypełnili obowiązku doskonalenia zawodowego w cyklu szkoleniowym, który trwał od dnia […] r. do dnia […] r.
 
Postanowieniem z dnia […] r. Zastępca Rzecznika (dalej jako „Zastępca”) wszczął dochodzenie w sprawie naruszenia przez radcę prawnego M. P.-S. (dalej jako „Obwiniona”) zasad etyki radcy prawnego w ten sposób, że nie wypełniła obowiązku doskonalenia zawodowego w postaci uzyskania co najmniej 40 punktów szkoleniowych w cyklu szkoleniowym, który trwał od […] r. do […] r. – czym naruszyła obowiązek dbania o rozwój zawodowy poprzez kształcenie ustawiczne, a także obowiązek stosowania się do uchwał organów samorządu radców prawnych, tj. popełnienia czynu z art. 64 ust. 1 ustawy o radcach prawnych w zw. z art. 14 ust. 1 i 2 oraz art. 61 ust. 2 Kodeksu Etyki Radcy Prawnego, stanowiącego załącznik do uchwały nr 3/2014 Nadzwyczajnego Krajowego Zjazdu Radców Prawnych z dnia 22 listopada 2014 r. w sprawie Kodeksu Etyki Radcy Prawnego.
 
Zgodnie z § 7 ust. 1 Regulaminu zasad wypełniania obowiązku doskonalenia zawodowego przez radców prawnych i zadań organów samorządu służących zapewnieniu przestrzegania tego obowiązku – obowiązek doskonalenia zawodowego zostaje wypełniony, jeżeli w każdym cyklu szkoleniowym radca prawny uzyska minimalną liczbę 40 punktów szkoleniowych. Z listy przedstawionej przez Dziekana Rady Okręgowej Izby Radców Prawnych w W. wynika, że Obwiniona uzyskała 4 z 40 wymaganych punktów szkoleniowych.
 
Po przeprowadzonych czynnościach sprawdzających ustalono, że Okręgowa Izba Radców Prawnych w W. (dalej jako „OIRP”) na bieżąco przekazywała informacje dotyczące organizacji szkoleń, a zatem umożliwiła wszystkim radcom prawnym spełnienie obowiązku szkoleniowego. Na stronie OIRP znajduje się zakładka doskonalenia zawodowego, dzięki której wszyscy mieli dostęp do informacji o organizowanych szkoleniach zawodowych, a dodatkowo w przesyłanym regularnie Newsletterze OIRP takie informacje były umieszczane. Szkolenia zawodowe, nawet w czasie pandemii, organizowane były cyklicznie w każdy poniedziałek i wtorek i były one nieodpłatne. OIRP organizowała także wykłady e-learningowe, czy też szkolenia jednodniowe i wyjazdowe.
 
Pismem z dnia […] r. Komisja Doskonalenia Zawodowego przy OIRP przedstawiła wykaz wszystkich pism, które wysyłane były mailowo oraz papierowo do Obwinionej, w których to informowano o stanie realizacji obowiązku doskonalenia zawodowego, jak i zobowiązywano do pilnego przedstawienia zaległych zaświadczeń. Na żadną z przesyłanych korespondencji Obwiniona nie udzieliła odpowiedzi.
 
Postanowieniem z dnia […] r. Zastępca Rzecznika przedstawiła Obwinionej zarzut tego, że nie wypełniła ona obowiązku doskonalenia zawodowego i nie uzyskała wymaganych 40 punktów szkoleniowych w cyklu szkoleniowym, który trwał od […] r. do […] r. – czym naruszyła obowiązek dbania o rozwój zawodowy poprzez kształcenie ustawiczne, a także obowiązek stosowania się do uchwał organów samorządu radców prawnych, tj. popełnienia czynu z art. 64 ust. 1 ustawy o radcach prawnych w zw. z art. 14 ust. 1 i 2 oraz art. 61 ust. 2 Kodeksu Etyki Radcy Prawnego w zw. z § 7 i § 11 Regulaminu zasad wypełniania obowiązku doskonalenia zawodowego przez radców prawnych i zadań organów samorządu służących zapewnienie przestrzegania tego obowiązku.
 
Postanowieniem z dnia […] r. zamknięto dochodzenie w sprawie.
 
Zastępca Rzecznika pismem z dnia […] r. złożyła w Okręgowym Sądzie Dyscyplinarnym wniosek o ukaranie Obwinionej za to, że nie wypełniła ona obowiązku doskonalenia zawodowego i nie uzyskała wymaganych 40 punktów szkoleniowych w cyklu szkoleniowym, który trwał od […] r. do […] r. – czym naruszyła obowiązek dbania o rozwój zawodowy poprzez kształcenie ustawiczne, a także obowiązek stosowania się do uchwał organów samorządu radców prawnych, tj. popełnienia czynu z art. 64 ust. 1 ustawy o radcach prawnych w zw. z art. 14 ust. 1 i 2 oraz art. 61 ust. 2 Kodeksu Etyki Radcy Prawnego w zw. z § 7 i § 11 Regulaminu zasad wypełniania obowiązku doskonalenia zawodowego przez radców prawnych i zadań organów samorządu służących zapewnienie przestrzegania tego obowiązku. Z uzasadnienia wniosku wynika, że materiał dowodowy zebrany w sprawie był wystarczający do przedstawienia Obwinionej w/w zarzutu. Obwiniona pomimo odebrania wezwania do stawienia się celem przesłuchania nie uczyniła tego.
 
Zdaniem Zastępcy Rzecznika zachowanie Obwinionej jest w pełni zawinione i nie ustalono w toku dochodzenia, aby istniały przyczyny unicestwiające skierowanie wniosku o ukaranie. Obwiniona w cyklu szkoleniowym trwającym od […] r. do […] r. zdobyła jedynie 4 punkty z 40 wymaganych. Zgodnie z § 11 Regulaminu zasad wypełniania obowiązku doskonalenia zawodowego przez radców prawnych i zadań organów samorządu służących zapewnienie przestrzegania tego obowiązku nieuzyskanie przez radcę prawnego wymaganej liczby punktów szkoleniowych jest równoznaczne z niewypełnieniem obowiązku doskonalenia zawodowego.
 
OIRP na bieżąco przekazywała informacje dotyczące organizacji szkoleń, a zatem umożliwiła wszystkim radcom prawnym spełnienie obowiązku szkoleniowego. Na stronie OIRP znajduje się zakładka doskonalenia zawodowego, dzięki której wszyscy mieli dostęp do informacji o organizowanych szkoleniach zawodowych, a dodatkowo w przesyłanym regularnie Newsletterze OIRP takie informacje były umieszczane. Szkolenia zawodowe, nawet w czasie pandemii, organizowane były cyklicznie w każdy poniedziałek i wtorek i były one nieodpłatne. OIRP organizowała także wykłady e-learningowe, czy też szkolenia jednodniowe i wyjazdowe.
 
Podjęcie przez OIRP szeregu powyższych czynności jednoznacznie wskazuje, że przedsięwzięła ona szeroko zakrojone działania, aby umożliwić radcom prawnym realizację obowiązku szkoleniowego. Każdy radca prawny miał możliwość, w sposób przez siebie wybrany, zrealizować obowiązek doskonalenia zawodowego.
 
W ocenie Zastępcy Rzecznika w świetle zgromadzonego materiału dowodowego – okoliczności popełnienia czynu i wina Obwinionej nie budzą wątpliwości, stąd zasadny jest wniosek o jego ukaranie.
 
Po przeprowadzonej w dniu […] r. rozprawie Okręgowy Sąd Dyscyplinarny Okręgowej Izby Radców Prawnych w W. uznał Obwinioną za winną zarzucanego jej czynu we wniosku o ukaranie i za ten czyn na podstawie art. 64 ust. 1 i art. 65 ust. 1 pkt 2 ustawy o radcach prawnych wymierzył karę nagany oraz na podstawie art. 70⁶ ust. 2 ustawy o radcach prawnych zasądził od niej na rzecz OIRP tytułem zwrotu kosztów postępowania dyscyplinarnego kwotę 500,00 zł (pięćset złotych).
 
Okręgowy Sąd Dyscyplinarny ustalił, co następuje:
 
Obwiniona uzyskał 4 z wymaganych 40 punktów szkoleniowych dla okresu rozliczeniowego trwającego od […] r. do […] r. (vide: pismo Dziekana OIRP w W. k. […] i zestawienie k. […]).
 
Okręgowy Sąd Dyscyplinarny zważył, co następuje.
 
Zgodnie z § 7 ust. 1 Regulaminu w okresie rozliczeniowym trwającym od […] r. do […] r. Obwiniona miała obowiązek odbycia szkoleń zawodowych lub innych form doskonalenia w celu zgromadzenia minimum 40 punktów szkoleniowych. Nie ulega wątpliwości, że Obwiniona nie wykonała tego obowiązek w znacznym zakresie i uzyskała jedynie 4 z 40 wymaganych punktów szkoleniowych, w związku z czym nie wywiązała się z obowiązku doskonalenia w rozumieniu § 11 Regulaminu.
 
Powyższe zachowanie Obwinionej należy skonfrontować z działaniami podjętymi przez Okręgową Izbę Radców Prawnych w W., które miały na celu umożliwienie radcom prawnym realizację obowiązku szkoleniowego. Działania te polegały m.in. na przekazywaniu informacji (zakładka doskonalenia zawodowego znajdująca się na stronie OIRP, informacje przekazywane w wysyłanym regularnie co dwa tygodnie Newsletterze OIRP) dotyczących organizowanych szkoleń zawodowych odpłatnych i nieodpłatnych (np. wykłady prowadzone w ramach poniedziałków i wtorków radcowskich), czy prowadzeniu wykładów e-learningowych dostępnych za pośrednictwem Internetu. Dodatkowo podkreślenia wymaga, że obowiązek doskonalenia zawodowego mógł być realizowany również w innych formach niż uczestnictwo w szkoleniach tj. np. przez publikacje, udział w konferencjach i seminariach, czy poprzez prowadzenie szkoleń.
 
Obowiązek stałego doskonalenia oraz uczestnictwa w szkoleniach zawodowych na podstawie przepisów samorządowych wynika także z art. 14 ust. 1 i 2 KERP, zaś obowiązek stosowania się do uchwał organów samorządu ma podstawę w art. 61 ust. 2 KERP.
 
Okręgowy Sąd Dyscyplinarny uznał, że w toku postępowania nie zostały ujawnione okoliczności usprawiedliwiające zaniechanie w zakresie obowiązku szkoleniowego, tzn. czy czyn którego się dopuściła wynikał z przyczyn od Obwinionej niezależnych i trudności niemożliwych, oceniając rzecz racjonalnie, do przezwyciężenia. Obwiniona nie skorzystała z możliwości indywidualnego ograniczenia albo wyłączenia obowiązku szkolenia powołując się na szczególne okoliczności, zatem nie ma powodu przyjmować, że nie wykonała obowiązku z takich przyczyn. Zważyć w tym miejscu należy, że wyznaczony okres rozliczeniowy obejmujący 3 lata kalendarzowe jest na tyle długi, że umożliwia, uwzględniając obowiązki zawodowe, rodzinne, a także nieprzewidziane sytuacje osobiste, wykonanie tego obowiązku, czego dowodem jest to, że zdecydowana większość radców prawych OIRP w W. obowiązek ten wykonała. Wobec tego należało przyjąć, że zaniechanie Obwinionej miało charakter zawiniony.
 
Z powyższych względów Okręgowy Sąd Dyscyplinarny w zakresie czynu objętego zarzutem wniosku o ukaranie uznał winę Obwinionej.
 
W ocenianym stanie faktycznym wyżej omówione zachowanie Obwinionej pozostając w sprzeczności ze wskazanymi normami, determinuje odpowiedzialność dyscyplinarną. Zgodnie bowiem z art. 64 ust. 1 ustawy z dnia 6 lipca 1982 r. o radcach prawnych, radcowie prawni i aplikanci radcowscy podlegają odpowiedzialności dyscyplinarnej za postępowanie sprzeczne z prawem, zasadami etyki lub godnością zawodu bądź za naruszenie swych obowiązków zawodowych.


W zakresie kary dyscyplinarnej okolicznością obciążającą Obwinioną i wpływającą na zaostrzenie wymiaru kary jest nie wypełnienie obowiązku szkoleniowego znacznym zakresie i jedynie 4 z 40 wymaganych punktów szkoleniowych.
 
W ocenie Sądu wobec rodzaju naruszenia, uwzględniając brak wypełnienia obowiązku w znacznym zakresie adekwatną karą dyscyplinarną jest kara nagany. Jest to druga z kolei (po karze upomnienia) kara dyscyplinarna, jednak sprawiedliwa z uwagi na powyższą okoliczność.
 
Cechą zawodu radcy prawnego, warunkującego zaufanie do niego jest bowiem także profesjonalizm i umiejętności praktyczne, od których zależy odpowiednie, tzn. skuteczne wykonywanie pomocy prawnej. Radca prawny nieprzygotowany merytorycznie, szczególnie wobec powszechnych szybkich zmian prawnych, nie tylko nie udzieli pomocy ale może spowodować szkody po stronie klienta i swojej, ujemnie wpływając na wizerunek zawodu.
 
Podkreślenia wymaga także fakt, iż Okręgowa Izba Radców Prawnych w W., jak też Krajowa Izba Radców Prawnych oferuje radcą prawnym bardzo szeroki wachlarz szkoleń, w tym szkoleń on line, szkoleń jednodniowych, szkoleń wyjazdowych. Duża część szkoleń jest bezpłatna. Powyższe podmioty wkładają wiele wysiłku administracyjnego, ale także finansowego, aby wykonywanie obowiązku szkolenia zawodowego przez radców prawnych było jak najmniej dolegliwe, i aby każdy radca znalazł formę doskonalenia zawodowego najbardziej dla niego dogodną. W organizację szkoleń zaangażowanych jest cały sztab osób pracujących w administracji OIRP w W. ale także wykładowców. OIRP w W. przeznacza na szkolenia także swoje zasoby lokalowe, które mogłaby przeznaczyć pod najem odpłatny. Również z tych względów brak wykonywania obowiązku szkoleniowego przez radcę prawnego nie może pozostać bez konsekwencji.
 
W sprawie kosztów postępowania Sąd orzekł na podstawie art. 70(6) ust. 1 i 2 zgodnie z którymi zryczałtowane koszty postępowania ponosi Obwiniona, jeżeli został skazany. Ustalając wysokość tych kosztów Sąd uwzględnił stosunkowo prosty charakter sprawy i związany z tym nakład czasu pracy organów dyscyplinarnych, tj. rozpoznanie sprawy na rozprawie z obowiązkiem uzasadnienia orzeczenia na piśmie i ustalił koszty na poziomie najniższym z możliwych.
 
Z tych względów orzeczono jak we wstępie.
 
JR