Orzeczenie z dnia 18 grudnia 2019 r. Sygn. akt: D 137/19
Orzeczenie jest prawomocne
 

PRZEWODNICZĄCY:     r. pr. Paulina Sibilska
CZŁONKOWIE:           r. pr. Michał Rajski
r. pr. Bogdan Sanowski
PROTOKOLANT:         Karolina Szymala

 
Okręgowy Sąd Dyscyplinarny Okręgowej Izby Radców Prawnych w W. po rozpoznaniu na rozprawie […] r. w W. sprawy przeciwko radcy prawnemu W., […], obwinionej o to, że:

 

 

 

 
Wnioskiem z dnia […] r. Rzecznik Dyscyplinarny Okręgowej Izby Radców Prawnych w W. (dalej „Rzecznik Dyscyplinarny”) wniósł do Okręgowego Sądu Dyscyplinarnego Okręgowej Izby Radców Prawnych w W. (dalej „Sąd”) o ukaranie radcy prawnego W., wpisanej na listę radców prawnych pod nr […] (dalej „obwiniona”) zarzucając jej, że:

 
Obrońca obwinionej złożył odpowiedź na wniosek o ukaranie wnosząc o uniewinnienie obwinionej od stawianych zarzutów.
 
Sąd rozpoznał wniosek o ukaranie na rozprawie w dniu […] r.
 
Obwiniona o […], czyli dwie minuty przed planowanym rozpoczęciem rozprawy, przesłała do Sądu e-mail z informacją, że nie stawi się na rozprawie i wnosi o jej odroczenie (k. […]). Sąd mając na uwadze stawienie się na rozprawie obrońcy obwinionej oraz okoliczność, że w postępowaniu dyscyplinarnym obwiniona nie ma obowiązku uczestniczenia w rozprawach, jest to jej prawo, a nie obowiązek, uznał, że niestawiennictwo obwinionej nie stanowi przeszkody do prowadzenia postępowania. Sąd decydując się na przeprowadzenie sprawy miał na uwadze zebrany w sprawie materiał dowodowy, w tym złożoną odpowiedź na wniosek o ukaranie, który w jego ocenie pozwalał na rozstrzygnięcie sprawy na podstawie art. 68³ ustawy z dnia 6 lipca 1982 r. o radcach prawnych (tj. Dz.U. z 2018 poz. 2115 ze zm.). Ponadto Sąd wziął także pod uwagę wcześniejszą postawę obwinionej, która na etapie postępowania przygotowawczego odmówiła składania wyjaśnień oraz okoliczność, że za podobne czyny obwiniona była już karana przez tutejszy Sąd. W ocenie Sądu, nie umniejszając powadze sytuacji w jakiej znalazła się obwiniona, obwiniona wykazała się opieszałością w podjęciu inicjatywy w przedmiocie wniosku o odroczenie rozprawy. Sąd nie ma wątpliwości, że o niemożności stawienia się o godzinie […] w W. obwiniona widziała co najmniej kilka godzin przed rozpoczęciem rozprawy. Umówienie i udanie się na wizytę lekarską zajmuje trochę czasu, podobnie jak pokonanie drogi z S. (miejsce zamieszkania obwinionej) do siedziby Sądu. W ocenie Sądu zgłoszenie przez obwinioną wniosku o odroczenie rozprawy tuż przed jej rozpoczęciem stanowi przejaw instrumentalnego traktowania prawa do obrony, zmierzającego do nieuzasadnionego przedłużenia postępowania dyscyplinarnego, co w konsekwencji może doprowadzić do przedawnienia karalności zarzucanego obwinionej czynu. Mając na uwadze powyższe Sąd nie znalazł podstaw do wstrzymania rozpoznania sprawy w dniu […] r.
 
Okręgowy Sąd Dyscyplinarny ustalił, co następuje:
 
Obwiniona współpracowała z P., w okresie co najmniej od […] r. do […] r. na podstawie umowy o świadczenie usług doradztwa prawnego z dnia […] r., a następnie także na podstawie umowy o pracę z dnia […] r. P. od […] r. świadczył usługi polegające głównie na dochodzeniu na zlecenie należności płatniczych. Do obowiązków obwinionej należało świadczenie pomocy prawej na rzecz P., której zakres został określony w § 1 ust. 2 umowy o świadczenie usług doradztwa prawnego.
dowód: umowa o świadczenie usług doradztwa prawnego z dnia […] r. - k. […]-[…], umowa o pracę z dnia […] r. - k. […], informacja dotycząca działalności P. […]
 
M. (dalej „pokrzywdzona”) zawarła z P. umowę nr […] o windykację należności od dłużnika G. W dniu […] r. pokrzywdzona udzieliła P. pełnomocnictwa do dokonywania w jej imieniu niezbędnych czynności związanych w windykacją należności od ww. dłużnika. W treści pełnomocnictwa został wskazany rachunek bankowy działalności P. o numerze […], na który miały być przekazywane należności pieniężne odebrane od dłużnika. Zakres umowy obejmował postępowanie przedsądowe, sądowe, przedegzekucyjne oraz egzekucyjne. Tytułem wynagrodzenia za prowadzoną windykację pokrzywdzona miała zapłacić P. […]% z każdej odzyskanej od dłużnika kwoty i […]% od kwoty odsetek. Do wynagrodzenia miał być doliczony podatek VAT. Dodatkowo P. należne miały być koszty zastępstwa procesowego (vide § 5 pkt 1 b umowy nr […] o windykację należności).
dowód: umowa nr […] k. […]-[…]., pełnomocnictwo z dnia […] r., zeznania świadka M. - k. […]-[…]
 
Zgodnie z § 4 ust. 1 umowy nr […] o windykację należności pokrzywdzona zobowiązała się m.in. do udzielenia pełnomocnictwa procesowego adwokatowi lub radcy prawnemu wskazanemu przez P. Pokrzywdzona udzieliła obwinionej pełnomocnictwa procesowego w sprawie przeciwko G. Pełnomocnictwo dla obwinionej zostało udzielone na papierze firmowym P. (nazwa firmy prowadzonej przez P.), a w treści został wskazany rachunek bankowy działalności P. Na podstawie umowy zlecenia windykacji pokrzywdzona nie była zobowiązana do zapłaty wynagrodzenia bezpośrednio pełnomocnikowi prowadzącemu sprawę w sądzie lub przed komornikiem. Obwiniona świadczyła pomoc prawną na rzecz pokrzywdzonej w sprawie egzekucyjnej przeciwko G. o sygnaturze akt […] prowadzonej przez L. Komornika Sądowego przy Sądzie Rejonowym w W.
dowód: pełnomocnictwo procesowe udzielone przez pokrzywdzoną – k.[…].
 
Pokrzywdzona nie zawierała z obwinioną umowy o świadczenie pomocy prawnej, ani nie uzgadniała z nią, że zapłaci bezpośrednio na jej rzecz wynagrodzenie w związku z prowadzeniem postępowania przeciwko G.
dowód: Zeznania M. - k. […]-[…]   
 
W dniu […] r. P. wypowiedział obwinionej umowę o świadczenie usług doradztwa prawnego z zachowaniem jednomiesięcznego okresu wypowiedzenia. Następnie pismem datowanym na dzień […] r. P. rozwiązał z obwinioną umowę o pracę bez wypowiedzenia z winy obwinionej.
dowód: wypowiedzenie umowy zlecenia z dnia […] r. - k. […]-[…], rozwiązanie dyscyplinarne umowy bez wypowiedzenia z winy pracownika z dnia […] r. - k. […] – […].
 
Pismem z dnia […] r., obwiniona poinformowała pokrzywdzoną, że postanowieniem z dnia […] r, Komornik Sądowy przy Sądzie Rejonowym w W. L. umorzył postępowanie egzekucyjne prowadzone przeciwko G. z uwagi na jego bezskuteczność. Ponadto obwiniona poinformowała pokrzywdzoną o przyznaniu przez Komornika kosztów zastępstwa procesowego w wysokości […] zł i poprosiła o ich wpłatę na rachunek bankowy swojej kancelarii w terminie […] dni od trzymania pisma. Dodatkowo obwiniona poinformowała pokrzywdzoną o obowiązku zapłaty na rzecz Komornika kosztów postępowania egzekucyjnego w kwocie […] zł. Pokrzywdzona nie zapłaciła obwinionej […] zł.
dowód: pismo obwinionej z dnia […] r. - k. […], postanowienie Komornika Sądowego przy Sądzie Rejonowym w W. z dnia […] r. w sprawie […] - k. […]-[…], zeznania M. - k. […]-[…]    
 
Pismem z dnia […] r. pokrzywdzona wypowiedziała obwinionej pełnomocnictwo procesowe udzielone w sprawie prowadzonej przeciwko G. Pokrzywdzona zwróciła się do obwinionej z prośbą, aby ta poinformowała o wypowiedzeniu pełnomocnictwa wszystkie instytucje, w których posłużyła się tym pełnomocnictwem oraz o zwrot P. wszelkich dokumentów związanych ze sprawą.
dowód: wypowiedzenie pełnomocnictwa procesowego - k. […]
 
Pozostałe dowody Sąd ocenił jako nieistotne z punktu widzenia podstawy faktycznej i zakresu wniosku o ukaranie z dnia […] r.
 
Sąd ocenił dowody z dokumentów wskazane powyżej jako wiarygodne, gdyż ze względu na formę stanowią najbardziej wartościowe źródło ustaleń dotyczących dat poszczególnych zdarzeń, jak i samej treści dokumentów. W ocenie Sądu są one wiarygodnym źródłem ustaleń w szczególności z tego powodu, że korespondują z zeznaniami pokrzywdzonej złożonymi w postępowaniu przygotowawczym przed Rzecznikiem Dyscyplinarnym. Dotyczy to w szczególności umowy zlecenia windykacji wierzytelności nr […] i załączników do niej, udzielonych pełnomocnictw oraz pisma obwinionej do pokrzywdzonej z […] r.
 
Sąd dał wiarę w pełnej rozciągłości zeznaniom pokrzywdzonej złożonym na etapie postępowania przygotowawczego. Sąd wprowadził do niniejszej sprawy zeznania pokrzywdzonej w trybie art. 391 § 1 k.p.k., odczytując je w odpowiednim zakresie podczas rozprawy głównej, uznając je za wiarygodne, logiczne i zgodne z pozostałymi, uznanymi za wiarygodne dowodami. W ocenie Sądu brak było innych dowodów, które mogłyby podważyć ich wiarygodność. Okoliczności objęte zeznaniami pokrzywdzonej dotyczące istotnych elementów stanu faktycznego znajdują potwierdzenie w dowodach z dokumentów.
 
Obwiniona nie stawiła się na rozprawie w dniu […] r., a na etapie postępowania przygotowawczego odmówiła składania wyjaśnień.
 
Zgodnie z art. 344a § 1 k.p.k. stosowanym odpowiednio na podstawie art. 74¹ ustawy o radcach prawnych, sąd przekazuje sprawę rzecznikowi dyscyplinarnemu w celu uzupełnienia dochodzenia, jeżeli akta sprawy wskazują na istotne braki tego postępowania, zwłaszcza na potrzebę poszukiwania dowodów zaś dokonanie niezbędnych czynności przez sąd spowodowałoby znaczne trudności. W ocenie Sądu akta niniejszej sprawy nie wskazywały na konieczność ponownego przekazania sprawy Rzecznikowi Dyscyplinarnemu w celu usunięcia istotnych braków postępowania tj. uzupełnienia materiału dowodowego poprzez przesłuchanie świadka S., z przyczyn o których mowa poniżej.
 
Sąd na podstawie art. 170 § 1 pkt 2 k.p.k. oddalił wniosek o przesłuchanie S., ojca poszkodowanej, zgłoszony w odpowiedzi na wniosek o ukaranie. Twierdzenia obrońcy obwinionej, że „ustalenia przez Obwinioną co do prowadzenia przedmiotowej sprawy prowadzone były z ojcem M.”, w ocenie Sądu nie mają znaczenia dla rozstrzygnięcia sprawy w sytuacji, kiedy pokrzywdzona zawarła umowę z P. o windykację należności i na jej podstawie udzielała obwinionej pełnomocnictwa, a finalnie nie S., a pokrzywdzoną obwiniona wezwała do zapłaty […] zł.
 
W związku z ponownym niestawiennictwem P. Sąd postanowił na podstawie art. 170 § 1 pkt 2 pominąć dowód z przesłuchania tego świadka, uznając że okoliczności, na które miał zeznawać świadek dotyczące postawionego obwinionej zarzutu mogą zostać ustalone w oparciu o dokumenty zgormadzone w toku postępowania przygotowawczego.
 
Powyższych ustaleń faktycznych Sąd dokonał na podstawie dokumentów znajdujących się w aktach sprawy na kartach […]-[…],[…]-[…], […]-[…], […]-[…] na okoliczności powyżej ustalone. Sąd uznał dowody wynikające z tych dokumentów za zgodne z prawdą i dał im wiarę.
 
Okręgowy Sąd Dyscyplinarny zważył, co następuje:
 
Zgodnie z art. 64 ust. 1 ustawy o radcach prawnych radca prawny podlega odpowiedzialności dyscyplinarnej za czyny sprzeczne m.in. z zasadami etyki zawodowej. Zgodnie z art. 6 Kodeksu Etyki Radcy Prawnego, którego tekst jednolity stanowi załącznik do uchwały Nr 3/2014 Nadzwyczajnego Krajowego Zjazdu Radców Prawnych z dnia 22 listopada 2014 r. w sprawie Kodeksu Etyki Radcy Prawnego (dalej „KERP”) radca prawny, mając na uwadze treść roty ślubowania określonej w ustawie o radcach prawnych, obowiązany jest wykonywać czynności zawodowe rzetelnie i uczciwie, zgodnie z prawem, zasadami etyki zawodowej oraz dobrymi obyczajami. KERP swoimi regulacjami z jednej strony opisuje szczególny charakter i funkcje radcy prawnego oraz istotę (cele) pomocy prawnej świadczonej przez radców prawnych, a z drugiej - stanowi gwarancję prawidłowego wykonywania tej profesji i realizacji celów pomocy prawnej. Oceniając w konkretnej sprawie, czy doszło do naruszenia ww. obowiązków, konieczne jest uwzględnienie: charakteru zawodu radcy prawnego jako zawodu zaufania publicznego, a także celów pomocy prawnej – „Pomoc prawna świadczona przez radcę prawnego ma na celu ochronę prawną interesów podmiotów, na których rzecz jest wykonywana” – art. 2 ustawy o radcach prawnych. Natomiast na podstawie art. 36 ust. 1 KERP wynagrodzenie, radcy prawnego powinno mieć swoją podstawę w umowie.
 
Obwiniona nie wykazała, aby łączyła ją z pokrzywdzoną umowa o świadczenie pomocy prawnej. Obwiniona współpracowała z P. i na podstawie tego stosunku prawnego prowadziła sprawy jego klientów, w tym pokrzywdzonej. Obciążenie pokrzywdzonej, której obwiniona była pełnomocnikiem, obowiązkiem zapłaty kosztów zastępstwa procesowego w sytuacji, gdy stosunek prawny dotyczący świadczenia pomocy prawnej (w tym wynagrodzenia za tę pomoc) istniał pomiędzy obwinioną a P. – narusza wskazane powyżej zasady KERP. Za nielogiczne i sprzeczne z zasadami doświadczenia życiowego, należy uznać, że pokrzywdzona, która miała zawartą umowę zlecenia windykacji z P., z której wynikał obowiązek zapłaty m.in. kosztów zastępstwa procesowego (§ 3 ust. 6), na podstawie odrębnej umowy zleciła te same czynności obwinionej i zobowiązała się ponownie do zapłaty kosztów zastępstwa procesowego, ale tym razem bezpośrednio na rzecz obwinionej. Działanie obwinionej nie było rzetelne i lojalne wobec pokrzywdzonej, a przede wszystkim nie miało swej podstawy w umowie z pokrzywdzoną, co przesądza o nieprawidłowości takiego postępowania.
 
W ocenie Sądu wezwanie pokrzywdzonej do zapłaty […] zł tytułem zastępstwa prawnego w postępowaniu egzekucyjnym, było działaniem niedopuszczalnym, nie mającym żadnych podstaw. Oceniając ten czyn i okoliczności jego popełnienia sąd uznał, że obwiniona dopuściła się w sposób świadomy i zawiniony naruszenia zarzucanych jej przez Rzecznika Dyscyplinarnego zasad KERP, co oznacza, że na podstawie art. 64 ust. 1 ustawy o radcach prawnych ponosi odpowiedzialność dyscyplinarną.
 
Uznając winę obwinionej w zakresie objętym zarzutem z punktu 1 wniosku o ukaranie Sąd uznał, że adekwatne będzie orzeczenie za ten czyn kary nagany. Wymierzona kara jest uzasadniona stopniem winy i charakterem dokonanego naruszenia. Sąd ustalając jej wysokość miał na uwadze zarówno jej celowość, tj. okoliczność, iż stanowić będzie dla obwinionej represję, która powinna w przyszłości skutkować wykonywaniem przez obwinioną obowiązków wynikających z ustawy o radcach prawnych jak i przestrzegania zasad KEPR, z drugiej zaś strony Sąd miał też na uwadze okoliczność, że obwiniona była już karana dyscyplinarnie przez tutejszy Sąd za analogiczne czyny.
 
Ponadto należy zauważyć, że świadcząc pomoc prawną na rzecz klientów P., z którymi miał on zawarte umowy na świadczenie usług obwiniona dopuściła się naruszenia godności zawodu radcy prawnego. Sąd zwraca uwagę, że ustawa o radcach prawnych przewiduje w art. 8 ust. 1 zamknięty katalog form świadczenia pomocy prawnej. Zgodnie z tym przepisem radca prawny wykonuje zawód w ramach stosunku pracy, na podstawie umowy cywilnoprawnej, w kancelarii radcy prawnego oraz w spółkach wymienionych w tym przepisie. Sąd Najwyższy w wyroku z […] r. w sprawie […] stwierdził, że radca prawny wykonujący zawód w ramach stosunku pracy lub umowy zlecenia, świadczy pomoc prawną wyłącznie na rzecz pracodawcy lub zleceniodawcy, a nie na rzecz ich klientów. Radca prawny nie powinien zatem świadczyć pomocy prawnej klientom zleceniodawcy, jeżeli nie on sam, ale zleceniodawca jest stroną umowy z klientem. Należy zatem stwierdzić, że obwiniona świadcząc pomoc prawną na rzecz klientów P., nie mając zawartych z nimi umów, dopuściła się obejścia tego zakazu. 
 
O kosztach postępowania dyscyplinarnego Sąd orzekł na podstawie art. 70⁶ ust. 2 ustawy o radcach prawnych, biorąc pod uwagę czynności podjęte w postępowaniu.
 
(WK)