Orzeczenie z dnia 17 kwietnia 2019 r. Sygn. akt: D 31/18
opublikowano: 2020-02-26 przez: Więckowska Milena
Orzeczenie z dnia 17 kwietnia 2019 r. Sygn. akt: D 31/18
Orzeczenie prawomocne.
Orzeczenie prawomocne.
PRZEWODNICZĄCY: r. pr. Katarzyna Kosicka - Polak
CZŁONKOWIE: r. pr. Robert Karpiński
r. pr. Andrzej Szmigiel
PROTOKOLANT: Karolina Szymala
CZŁONKOWIE: r. pr. Robert Karpiński
r. pr. Andrzej Szmigiel
PROTOKOLANT: Karolina Szymala
Okręgowy Sąd Dyscyplinarny Okręgowej Izby Radców Prawnych w W. po rozpoznaniu na rozprawie w dniach […] r., […] r. i […] r. w W. sprawy przeciwko radcy prawnemu W.(1), […], obwinionej o to, że:
- dopuściła się nienależytego wykonywania zawodu radcy prawnego przez przyjęcie w bliżej nieustalonym czasie jednak nie wcześniej niż w dniu […] r. i nie później niż w dniu […] r. pełnomocnictwa do zastępowania Pana K. w sprawie przeciwko Panu B. bez uzgodnienia zakresu świadczenia pomocy prawnej oraz wysokości honorarium lub sposobu jego wyliczenia oraz w sytuacji jednoczesnej współpracy ze spółką P. sp. z o. o. z siedzibą w W., która to spółka zawała umowę upoważnienia inkasowego nr […] z Panem K., co spowodowało wystąpienie ryzyka naruszenia zobowiązania do poufności oraz działania w warunkach konfliktu interesów,
tj. o popełnienie przewinienia dyscyplinarnego stypizowanego w art. 7 ust. 2 – 3, 15 ust. 1, 16, 25 ust. 1, 26 ust. 1 oraz 43 ust. 2 Kodeksu Etyki Radcy Prawnego, stanowiącego załącznik do uchwały Nr 3/2014 Nadzwyczajnego Krajowego Zjazdu Radców Prawnych z dnia 22 listopada 2014 roku w zw. z art. 64 ust. 1 ustawy z dnia 6 lipca 1982 r. o radcach prawnych (tekst jedn.: Dz. U. z 2017 r. poz. 1870 ze zm.) - dopuściła się nienależytego wykonywania zawodu radcy prawnego przez złożenie
w dniu […] r. do Komornika Sądowego przy Sądzie Rejonowym dla W. Ł. wniosku o odstąpienie od egzekucji z nieruchomości lokalu położonego w W. przy ul. M. […] (sygn. akt. […]) wbrew woli klienta Pana K.,
tj. o popełnienie przewinienia dyscyplinarnego stypizowanego w art. 6, 8 oraz 12 ust. 1 Kodeksu Etyki Radcy Prawnego, stanowiącego załącznik do uchwały Nr 3/2014 roku w zw. z art. 64 ust. 1 ustawy z dnia 6 lipca 1982 r. o radcach prawnych (tekst jedn.: Dz. U. z 2017 r. poz. 1870 ze zm.),
orzeka:
- Uznaje radcę prawnego W.(1), […], za niewinną zarzucanego w punkcie […] wniosku o ukaranie czynu,
- Uznaje radcę prawnego W.(1), […], za niewinną zarzucanego w punkcie […] wniosku o ukaranie czynu,
- Na podstawie art. 706 ust. 2 ustawy o radcach prawnych koszty postępowania ponosi Okręgowa Izba Radców Prawnych.
Uzasadnienie
W dniu […] roku Zastępca Rzecznika Dyscyplinarnego Okręgowej Izby Radców Prawnych w W. radca prawny S. wniosła do Okręgowego Sądu Dyscyplinarnego Okręgowej Izby Radców Prawnych w W., na podstawie art. 68 ust. 1 ustawy z dnia 6 lipca 1982 roku o radcach prawnych (Dz.U. 2017 r. poz. 1870 ze zm.), o ukaranie radcy prawnego W.(1), wpisanej na listę radców prawnych prowadzoną przez Radę Okręgowej Izby Radców Prawnych w W. pod numerem wpisu […], obwinionej o to że:
- dopuściła się nienależytego wykonywania zawodu radcy prawnego przez przyjęcie w bliżej nieustalonym czasie jednak nie wcześniej niż w dniu […] roku i nie później niż w dniu […] roku pełnomocnictwa do zastępowania Pana K. w sprawie przeciwko Panu B. bez uzgodnienia zakresu świadczenia pomocy prawnej oraz wysokości honorarium lub sposobu jego wyliczenia oraz w sytuacji jednoczesnej współpracy ze spółką P. sp. z o.o. z siedzibą w W., która to spółka zawarła umowę upoważnienia inkasowego nr […] z Panem K., co spowodowało wystąpienie ryzyka naruszenia zobowiązania do poufności oraz działania w warunkach konfliktu interesów, tj. o popełnienie przewinienia dyscyplinarnego stypizowanego w art. 7 ust. 2 - 3, 15 ust. 1, 16, 25 ust. 1, 26 ust. 1 oraz 43 ust. 2 Kodeksu Etyki Radcy Prawnego, stanowiącego załącznik do uchwały Nr 3/2014 Nadzwyczajnego Krajowego Zjazdu Radców Prawnych z dnia 22 listopada 2014 roku w zw. z art. 64 ust. 1 ustawy z dnia 6 lipca 1982 roku o radcach prawnych (tekst jedn.: Dz. U. z 2017 r. poz. 1870 ze zm.);
- dopuściła się nienależytego wykonywania zawodu radcy prawnego przez złożenie w dniu […] roku do Komornika Sądowego przy Sądzie Rejonowym dla W. Ł. wniosku o odstąpienie od egzekucji z nieruchomości lokalu położonego w W. przy ul. M. […] (sygn. akt […]) wbrew woli klienta K., tj. o popełnienie przewinienia dyscyplinarnego stypizowanego w art. 6, 8 oraz 12 ust. 1 Kodeksu Etyki Radcy Prawnego, stanowiącego załącznik do uchwały Nr 3/2014 Nadzwyczajnego Krajowego Zjazdu Radców Prawnych z dnia 22 listopada 2014 roku w zw. z art. 64 ust. 1 ustawy z dnia 6 lipca 1982 roku o radcach prawnych (tekst jedn.: Dz. U. z 2017 r. poz. 1870 ze zm.).
Okręgowy Sąd Dyscyplinarny Okręgowej Izby Radców Prawnych w W. ustalił następujące istotne okoliczności faktyczne sprawy.
W dniu […] roku do Krajowej Izby Radców Prawnych wpłynęło pismo z dnia […] roku, w którym K., zwany dalej „Skarżącym”, złożył zawiadomienie o popełnieniu deliktu dyscyplinarnego przez radcę prawnego W.(1), nr wpisu […], zwaną dalej „Obwinioną” (k. […] […]).
Skarżący wskazał, że będąc wierzycielem B., który zalegał ze spłatą pożyczki, zawarł z firmą P. Sp. z o.o. z siedzibą w W., zwaną dalej „P.”, „umowę upoważnienia inkasowego” w celu odzyskania wierzytelności. Przy zawarciu umowy Skarżący udzielił pełnomocnictwa radcy prawnemu W.(1), które obejmowało prawo prowadzenia postępowań sądowych i egzekucyjnych w sprawie.
Z prośbą o odzyskanie pożyczki udzielonej B. Skarżący zgłosił się do P. w […] roku. Nie miał dokumentów potwierdzających fakt udzielenia tej pożyczki. W wyniku działań podjętych później przez P., dłużnik złożył pisemne oświadczenie potwierdzające istnienie długu. P. znał sprawę B. i jego sytuację finansową, ponieważ prowadził już wcześniej działania windykacyjne wobec niego na zlecenie innego wierzyciela.
Skarżący oraz P. zawarli „Umowę upoważnienia inkasowego nr […]” w dniu […] roku. Na mocy tej umowy P. nabyła „inkasowo” od Skarżącego uprawnienia do odzyskania wierzytelności od B. w kwocie głównej […] złotych. P. zobowiązał się do prowadzenia działań zmierzających do skutecznego odzyskania wierzytelności, mając na uwadze słuszny interes Skarżącego. P. zostało przyznane wynagrodzenie w wysokości określonej części odzyskanej wierzytelności. W razie rozwiązania umowy, po spłacie części wierzytelności, P. został uprawniony do wynagrodzenia wskazanego w umowie proporcjonalnie do wysokości odzyskanych wierzytelności. P. został upoważniony przez Skarżącego do odbioru spłat wierzytelności od dłużnika oraz do prowadzenia z nim negocjacji w celu dobrowolnej spłaty zadłużenia oraz do zawarcia w imieniu Skarżącego ugody. P. został także upoważniony do pozywania dłużnika w imieniu Skarżącego. Skarżący natomiast zobowiązał się do udzielenia stosownych pełnomocnictw procesowych i egzekucyjnych adwokatom i radcom prawnym wskazanym przez P. (k. […]-[…]).
W związku z powyższym w dniu […] roku Skarżący udzielił radcy prawnemu W.(1) pełnomocnictwa w postępowaniu sądowym i egzekucyjnym celem reprezentowania Skarżącego przed sądami powszechnymi oraz w postępowaniach egzekucyjnych w sprawie dłużnika B. Z mocy pełnomocnictwa radca prawny uzyskał także prawo do wskazania osoby prawnej lub fizycznej, na rzecz której należy przesłać wyegzekwowane kwoty. Pełnomocnictwo zostało udzielone bezterminowo (k. […]).
Dłużnik B. miał zobowiązania u wielu podmiotów i nie spłacał ich dobrowolnie. Nie był formalnie nigdzie zatrudniony, nie korzystał z rachunków bankowych, nie posiadał samochodu, ani innych ruchomości, z których mogłaby być prowadzona egzekucja. Jedynym składnikiem majątku, z którego można było skutecznie przeprowadzić egzekucję, było mieszkanie położone w W. przy ul. M. […], dla którego Sąd Rejonowy dla W. […] Wydział Ksiąg Wieczystych prowadzi księgę wieczystą o numerze […]. Mieszkanie to było obciążone hipoteką na rzecz Zakładu Ubezpieczeń Społecznych na kwotę przekraczającą ponad […] złotych, co zdaniem P. miało wielokrotnie przewyższać wartość nieruchomości szacowanej na ok. […] złotych. P. informowała Skarżącego o tym, że egzekucja z nieruchomości nie przyniesie skutku w postaci odzyskania wierzytelności z uwagi na hipotekę Zakładu Ubezpieczeń Społecznych. P. podjął działania skłaniające dłużnika do dobrowolnej spłaty kwoty zadłużenia.
P. wiedział, że w mieszkaniu tym zamieszkuje córka dłużnika i dłużnikowi bardzo zależy, by mieszkania tego nie utracić. Bodźcem do spłaty długu mogła być jedynie świadomość nieuchronności utraty mieszkania.
P. poinformował Skarżącego o sytuacji finansowej dłużnika, proponując wniesienie sprawy do sądu celem uzyskania nakazu zapłaty, przyłączenie się do postępowania komorniczego prowadzonego przez Komornika Sądowego Ł. i na tym etapie poinformowanie dłużnika, że jeżeli nie spełni dobrowolnie świadczenia, to mieszkanie zostanie sprzedane na licytacji.
P. i radca prawny W.(1) wykazali, że Skarżący akceptując przedstawiony plan działania na poczet sprawy sądowej w dniu […] roku wpłacił P. kwotę […] złotych (k. […]).
Nakazem zapłaty w postępowaniu nakazowym z dnia […] roku Sąd Rejonowy dla W. w W. zasądził na rzecz Skarżącego od dłużnika B. kwotę […] złotych wraz z odsetkami od dnia […] roku do dnia zapłaty oraz kwotę […] złotych tytułem zwrotu kosztów procesu (sygn. akt […]) (k. […]).
Radca prawny uzyskał nakaz zapłaty i skierował sprawę na drogę postępowania egzekucyjnego.
W piśmie z dnia […] roku do P. Skarżący informował o dwóch mieszkaniach należących do dłużnika (w tym jedno z nich to mieszkanie przy ul. M. […]), uważał, że informacja o zadłużeniu dłużnika względem Z. w kwocie ok. […] złotych, świadcząca o braku możliwości wyegzekwowania długów przez innych wierzycieli, jest niedorzeczna, gdyż zdaniem Skarżącego Z. nie mógł doprowadzić do powstania takiego zadłużenia w jednoosobowej firmie dłużnika (k. […]-[…]).
Termin drugiej licytacji nieruchomości został wyznaczony na dzień […] roku, suma oszacowania nieruchomości wynosiła […] złotych, zaś cena wywołania była równa […] sumy oszacowania i wynosiła […] złotych (k. […]).
W dniu […] roku W.(2) z P. wystosował do Skarżącego maila, w którym wskazał, że egzekucja na chwilę obecną jest bezskuteczna, gdyż na hipotekę mieszkania przy ul. M. wpisany jest Z. na kwotę […] złotych, a mieszkanie warte jest ok […] złotych (k. […]).
W dniu […] roku odbyła się rozmowa telefoniczna prokurenta P. W.(2) ze Skarżącym, która została nagrana. Prokurent poinformował o wyznaczonym terminie licytacji, skutkach egzekucyjnej sprzedaży nieruchomości obciążonej hipoteką na rzecz Z. oraz wpływie wysokości hipotek na brak szans na odzyskanie wierzytelności Skarżącego w wyniku egzekucji z mieszkania. Po zakończeniu rozmowy Skarżącemu została przesłana mailem informacja o sposobie zapoznania się z treścią księgi wieczystej mieszkania dłużnika oraz skopiowany fragment księgi (k. […]).
W dniu […] roku W.(2) z P. wysłał do Skarżącego kolejnego e-mail wraz ze skopiowanym w programie word działem […] oraz działem […] ww. nieruchomości (k. […]).
Jak twierdzi P. Skarżący zrozumiał i zaakceptował plan działania P., Skarżący jednak temu zaprzeczył.
W dniu […] roku, tuż przed wyznaczonym terminem licytacji, dłużnik zwrócił się do P. z propozycją dobrowolnej spłaty należności pod warunkiem wycofania wniosku egzekucyjnego. Miał kontaktować się również ze Skarżącym, który jednak miał wskazać do kontaktu firmę P.. Dzień później, w dniu […] roku dłużnik przyszedł do P. i wpłacił […]złotych. Pozostałą kwotę dłużnik zobowiązał się spłacić w ratach, najpóźniej do dnia […] roku (k. […]).
Pismem z dnia […] roku (data wpływu do Komornika – […] roku) radca prawny W.(1) wniosła w imieniu Skarżącego o odstąpienie od egzekucji z nieruchomości lokalu położonego w W. przy ul. M. […] (k. […]).
Skarżący zwrócił uwagę na nieudolność działań P. O tym, że pod koniec […] roku odbędzie się licytacja mieszkania dłużnika położonego w W. przy ul. M. […] miał zostać poinformowany dopiero po swojej interwencji. Dowiedział się, że termin licytacji został przełożony na skutek odwołania dłużnika. Jak opisuje Skarżący była to informacja niezgodna ze stanem faktycznym, gdyż dłużnik przed licytacją miał spłacić wierzycieli.
W dniu […] roku Skarżący spotkał się z prowadzącym sprawę komornikiem, dowiedział się wtedy, że w dniu […] roku, dłużnik osobiście dostarczył do Sądu wniosek pełnomocnika Skarżącego w osobie radcy prawnego W.(1) o odstąpieniu od egzekucji z nieruchomości lokalu położonego w W. przy ul. M. […]. Skarżący twierdzi, że oświadczenie o odstąpieniu od egzekucji zostało złożone wbrew jego woli, wiedzy i zgody. Dlatego w dniu […] roku w trybie natychmiastowym wypowiedział umowę firmie P. Sp. z o.o. i cofnął wszelkie udzielone pełnomocnictwa, w tym i to udzielone radcy prawnemu W.(1). Oświadczył ponadto, iż będzie dochodził odszkodowania (k. […]-[…]). W dniu […] roku do Obwinionej zostało również wystosowane przedsądowe wezwanie do zapłaty należności w wysokości […] złotych wraz z należnymi odsetkami liczonymi od dnia […] roku (k. […]-[…]).
Odpowiedź na pismo Skarżącego z dnia […] roku firma P. Sp. z o.o. sformułowała w piśmie z dnia […] roku, które zakończyła następującym stwierdzeniem:
„Zarzuca Pan nam i naszemu pełnomocnikowi procesowemu działanie nieetyczne opierając się na swoich domniemaniach. Nieetyczne byłoby odrzucenie możliwości odzyskania należności w ratach, (co również jest efektem naszej pracy i nieustępliwości w prowadzenia działań w stosunku do Dłużnika) mając alternatywę egzekucji z nieruchomości obciążonej niespłacalną hipoteką nawet w stosunku do Z.. Wówczas straciłby Pan jedyny element nacisku na Dłużnika i pozbawilibyśmy Pana możliwości odzyskania należnych Panu kwot. To wtedy mógłby Pan nam zarzucać, że nie byliśmy na tyle przewidujący mając wieloletnie doświadczenie w windykacji/egzekucji i pozwoliliśmy na utratę jedynej karty przetargowej w zaistniałej sytuacji. Ale nadal ma Pan możliwość stosowania tego argumentu dzięki nam P., firmie, której zarzuca Pan działanie niezgodne z prawem.
W związku z powyższym kierowanie pod naszym adresem i naszego pełnomocnika procesowego bezpodstawnych roszczeń, zarzutów i gróźb może narazić Pana na wszczęcie przez nas postępowań na drodze cywilnej i karnej”.
W dniu […] roku do akt sprawy Skarżący złożył kopię pisma Komornika Sądowego Ł., który informuje, iż wierzyciele w sprawach […] i […] nie składali wniosków o odstąpienie od licytacji nieruchomości położonej przy ul. M. […] (k. […]). Pismo to jednak nie potwierdza, jak wskazuje w piśmie przewodnim Skarżący, że B. spłacił swoich pozostałych wierzyciel (k. […]).
W dniu […] roku radca prawny W.(1) złożyła pisemne wyjaśnienia. Przyznała, że wraz z mężem jest pełnomocnikiem firmy P. i jej klientów w sprawach sądowych i egzekucyjnych. Radca prawny podkreśliła, że działała w związku z umową zawartą przez Skarżącego z P., w interesie i na rzecz swojego mocodawcy K. P. był upoważniony do decydowania o krokach podejmowanych w sprawie oraz do zawarcia ugody z dłużnikiem. Działania radcy prawnego były podejmowane w oparciu o uzyskany od P. i sprawdzony przez radcę prawnego stan taktyczny. Obwiniona nie zawarła odrębnej umowy ze Skarżącym, nie ustaliła ani nie otrzymywała honorarium od Skarżącego. Wszelkie rozliczenia Skarżącego miały być dokonywane z P., który następnie miał się rozliczać z radcą prawnym (k. […]-[…]).
W dniu […] roku Zastępca Rzecznika Dyscyplinarnego wydał postanowienie o odmowie wszczęcia dochodzenia w sprawie w uzasadnieniu wskazując, że żądanie Skarżącego wszczęcia postępowania dyscyplinarnego wobec radcy prawnego nie znajduje oparcia w stanie faktycznym sprawy. W uzasadnieniu powołał się na zasadę wynikającą z art. 17 § 1 pkt 1 oraz art. 303 Kodeksu postępowania karnego stwierdzając „brak podstaw do przyjęcia, że istnieje uzasadnione podejrzenie popełnienia deliktu dyscyplinarnego przez Zaskarżoną. W ocenie Zastępcy Rzecznika, brak jest uzasadnienia dla kwestionowania wyjaśnień Zaskarżonej o tym, że skierowanie postępowania egzekucyjnego do nieruchomości miało na celu skłonienie dłużnika do dobrowolnego spełnienia świadczenia. Obciążenia hipoteczne oraz powierzchnia lokalu świadczą o tym, że kwota uzyskana z licytacji nie wystarczyłaby na zaspokojenie wierzycieli hipotecznych (k. […]-[…]).
W dniu […] roku K. wniósł odwołanie od postanowienia o odmowie wszczęcia dochodzenia. Wniósł też o przekazanie dowodu w postaci nagrania rozmowy telefonicznej z dnia […] roku, jakiego dokonał pracownik P. (k. […]-[…]).
W dniu […] roku Okręgowy Sąd Dyscyplinarny Okręgowej Izby Radców Prawnych w W. rozpoznał na posiedzeniu ww. odwołanie. Sąd postanowił udostępnić Skarżącemu kopię nagrania załączonego do akt sprawy na koszt Skarżącego i odroczyć termin do dnia […] roku (k. […]-[…]).
W dniu […] roku Okręgowy Sąd Dyscyplinarny Okręgowej Izby Radców Prawnych w W. postanowił na podstawie art. 437 k.p.k. w zw. z art. 741 pkt 1 ustawy o radcach prawnych uchylić w całości zaskarżone postanowienie i przekazać sprawę Rzecznikowi Dyscyplinarnemu do ponownego rozpoznania (k. […]).
Sąd uznał, że odwołanie zasługuje na uwzględnienie, ponieważ w sprawie pozostają jako niewyjaśnione, istotne okoliczności. Zdaniem Sądu ocena o tym, że postępowanie Zaskarżonego radcy prawnego nie zawiera znamion deliktu dyscyplinarnego, była na tamtym etapie przedwczesna. Jednak w uzasadnieniu Sąd uwypuklił, że czynność w postaci cofnięcia wniosku o przeprowadzenie egzekucji z lokalu należącego do B. została dokonana po konsultacji P. ze Skarżącym. Wskazuje na powyższe przede wszystkim treść rozmowy telefonicznej oraz korespondencja elektroniczna między przedstawicielem spółki Primus oraz Skarżącym. Z powyższych dowodów wynika, w ocenie Sądu, że Skarżący miał świadomość realizacji wcześniej ustalonego scenariusza działań windykacyjnych, który to scenariusz oparty był na przymuszeniu dłużnika do dobrowolnej zapłaty groźbą utraty posiadania lokalu wskutek zainicjowanego wcześniej postępowania egzekucyjnego. Na zasadność powyższego ustalenia wskazuje zdaniem Sądu także logiczność stanowiska przedstawionego przez przedstawiciela P. i jego spójność z pozostałym, zgromadzonym materiałem dowodowym. Z załączonego wydruku z księgi wieczystej prowadzonej dla lokalu B. wynika, że prawo do lokalu zostało obciążone wieloma hipotekami przymusowymi na kwotę przekraczającą jeden milion złotych. Przyjęta przez P. strategia mogła być uznaną w tej sytuacji za słuszną. W uzasadnieniu z dnia […] roku Sąd zauważył ponadto, że nieuzasadnione są twierdzenia Skarżącego w zakresie skutków czynności cofnięcia wniosku o przeprowadzenie egzekucji z lokalu przez Zaskarżoną.
Sąd przyznał jednak, że niektóre aspekty sprawy pozostają do wyjaśnienia. Zwrócił uwagę na brak dowodu potwierdzającego bądź uwiarygadniającego tezę o znacznie niższej wartości zbywczej lokalu B. wobec wierzytelności hipotecznych, np. w postaci przykładowych kopii ofert sprzedaży nieruchomości na tym terenie.
Sąd zwrócił również uwagę na to, że postępowanie dowodowe w sprawie powinno zostać uzupełnione o informacje dotyczące przebiegu egzekucji prowadzonej wobec B. z wniosku Skarżącego oraz innych osób w tożsamym okresie czasu. Powyższe powinno pozwolić na dokonanie ustaleń w zakresie twierdzeń strony skarżącej o zaspokojeniu innych wierzycieli niż sam Skarżący.
Po trzecie Sąd uznał, że należy się zastanowić nad prawidłowością postępowania Zaskarżonej – problem posiadania dwóch klientów w sprawie, szczególnie gdy doszło do konfliktu interesu pomiędzy Skarżącym a P., problem związany ze sposobem komunikowania się Zaskarżonej ze Skarżącym, sposobem uzyskania zgody na czynność w postaci cofnięcia wniosku egzekucyjnego (k. […]-[…]).
W dniu […] roku Zastępca Rzecznika Dyscyplinarnego Okręgowej Izby Radców Prawnych w W., radca prawny S., wszczęła dochodzenie w sprawie w celu ustalenia podstaw ewentualnej odpowiedzialności dyscyplinarnej Obwinionej, a w dniu […] roku na podstawie art. 313 § 1 kpk i zgodnie z art. 313 § 1 i 2 kpk przedstawiła radcy prawnemu W.(1) zarzut tego, że:
W dniu […] roku do Krajowej Izby Radców Prawnych wpłynęło pismo z dnia […] roku, w którym K., zwany dalej „Skarżącym”, złożył zawiadomienie o popełnieniu deliktu dyscyplinarnego przez radcę prawnego W.(1), nr wpisu […], zwaną dalej „Obwinioną” (k. […] […]).
Skarżący wskazał, że będąc wierzycielem B., który zalegał ze spłatą pożyczki, zawarł z firmą P. Sp. z o.o. z siedzibą w W., zwaną dalej „P.”, „umowę upoważnienia inkasowego” w celu odzyskania wierzytelności. Przy zawarciu umowy Skarżący udzielił pełnomocnictwa radcy prawnemu W.(1), które obejmowało prawo prowadzenia postępowań sądowych i egzekucyjnych w sprawie.
Z prośbą o odzyskanie pożyczki udzielonej B. Skarżący zgłosił się do P. w […] roku. Nie miał dokumentów potwierdzających fakt udzielenia tej pożyczki. W wyniku działań podjętych później przez P., dłużnik złożył pisemne oświadczenie potwierdzające istnienie długu. P. znał sprawę B. i jego sytuację finansową, ponieważ prowadził już wcześniej działania windykacyjne wobec niego na zlecenie innego wierzyciela.
Skarżący oraz P. zawarli „Umowę upoważnienia inkasowego nr […]” w dniu […] roku. Na mocy tej umowy P. nabyła „inkasowo” od Skarżącego uprawnienia do odzyskania wierzytelności od B. w kwocie głównej […] złotych. P. zobowiązał się do prowadzenia działań zmierzających do skutecznego odzyskania wierzytelności, mając na uwadze słuszny interes Skarżącego. P. zostało przyznane wynagrodzenie w wysokości określonej części odzyskanej wierzytelności. W razie rozwiązania umowy, po spłacie części wierzytelności, P. został uprawniony do wynagrodzenia wskazanego w umowie proporcjonalnie do wysokości odzyskanych wierzytelności. P. został upoważniony przez Skarżącego do odbioru spłat wierzytelności od dłużnika oraz do prowadzenia z nim negocjacji w celu dobrowolnej spłaty zadłużenia oraz do zawarcia w imieniu Skarżącego ugody. P. został także upoważniony do pozywania dłużnika w imieniu Skarżącego. Skarżący natomiast zobowiązał się do udzielenia stosownych pełnomocnictw procesowych i egzekucyjnych adwokatom i radcom prawnym wskazanym przez P. (k. […]-[…]).
W związku z powyższym w dniu […] roku Skarżący udzielił radcy prawnemu W.(1) pełnomocnictwa w postępowaniu sądowym i egzekucyjnym celem reprezentowania Skarżącego przed sądami powszechnymi oraz w postępowaniach egzekucyjnych w sprawie dłużnika B. Z mocy pełnomocnictwa radca prawny uzyskał także prawo do wskazania osoby prawnej lub fizycznej, na rzecz której należy przesłać wyegzekwowane kwoty. Pełnomocnictwo zostało udzielone bezterminowo (k. […]).
Dłużnik B. miał zobowiązania u wielu podmiotów i nie spłacał ich dobrowolnie. Nie był formalnie nigdzie zatrudniony, nie korzystał z rachunków bankowych, nie posiadał samochodu, ani innych ruchomości, z których mogłaby być prowadzona egzekucja. Jedynym składnikiem majątku, z którego można było skutecznie przeprowadzić egzekucję, było mieszkanie położone w W. przy ul. M. […], dla którego Sąd Rejonowy dla W. […] Wydział Ksiąg Wieczystych prowadzi księgę wieczystą o numerze […]. Mieszkanie to było obciążone hipoteką na rzecz Zakładu Ubezpieczeń Społecznych na kwotę przekraczającą ponad […] złotych, co zdaniem P. miało wielokrotnie przewyższać wartość nieruchomości szacowanej na ok. […] złotych. P. informowała Skarżącego o tym, że egzekucja z nieruchomości nie przyniesie skutku w postaci odzyskania wierzytelności z uwagi na hipotekę Zakładu Ubezpieczeń Społecznych. P. podjął działania skłaniające dłużnika do dobrowolnej spłaty kwoty zadłużenia.
P. wiedział, że w mieszkaniu tym zamieszkuje córka dłużnika i dłużnikowi bardzo zależy, by mieszkania tego nie utracić. Bodźcem do spłaty długu mogła być jedynie świadomość nieuchronności utraty mieszkania.
P. poinformował Skarżącego o sytuacji finansowej dłużnika, proponując wniesienie sprawy do sądu celem uzyskania nakazu zapłaty, przyłączenie się do postępowania komorniczego prowadzonego przez Komornika Sądowego Ł. i na tym etapie poinformowanie dłużnika, że jeżeli nie spełni dobrowolnie świadczenia, to mieszkanie zostanie sprzedane na licytacji.
P. i radca prawny W.(1) wykazali, że Skarżący akceptując przedstawiony plan działania na poczet sprawy sądowej w dniu […] roku wpłacił P. kwotę […] złotych (k. […]).
Nakazem zapłaty w postępowaniu nakazowym z dnia […] roku Sąd Rejonowy dla W. w W. zasądził na rzecz Skarżącego od dłużnika B. kwotę […] złotych wraz z odsetkami od dnia […] roku do dnia zapłaty oraz kwotę […] złotych tytułem zwrotu kosztów procesu (sygn. akt […]) (k. […]).
Radca prawny uzyskał nakaz zapłaty i skierował sprawę na drogę postępowania egzekucyjnego.
W piśmie z dnia […] roku do P. Skarżący informował o dwóch mieszkaniach należących do dłużnika (w tym jedno z nich to mieszkanie przy ul. M. […]), uważał, że informacja o zadłużeniu dłużnika względem Z. w kwocie ok. […] złotych, świadcząca o braku możliwości wyegzekwowania długów przez innych wierzycieli, jest niedorzeczna, gdyż zdaniem Skarżącego Z. nie mógł doprowadzić do powstania takiego zadłużenia w jednoosobowej firmie dłużnika (k. […]-[…]).
Termin drugiej licytacji nieruchomości został wyznaczony na dzień […] roku, suma oszacowania nieruchomości wynosiła […] złotych, zaś cena wywołania była równa […] sumy oszacowania i wynosiła […] złotych (k. […]).
W dniu […] roku W.(2) z P. wystosował do Skarżącego maila, w którym wskazał, że egzekucja na chwilę obecną jest bezskuteczna, gdyż na hipotekę mieszkania przy ul. M. wpisany jest Z. na kwotę […] złotych, a mieszkanie warte jest ok […] złotych (k. […]).
W dniu […] roku odbyła się rozmowa telefoniczna prokurenta P. W.(2) ze Skarżącym, która została nagrana. Prokurent poinformował o wyznaczonym terminie licytacji, skutkach egzekucyjnej sprzedaży nieruchomości obciążonej hipoteką na rzecz Z. oraz wpływie wysokości hipotek na brak szans na odzyskanie wierzytelności Skarżącego w wyniku egzekucji z mieszkania. Po zakończeniu rozmowy Skarżącemu została przesłana mailem informacja o sposobie zapoznania się z treścią księgi wieczystej mieszkania dłużnika oraz skopiowany fragment księgi (k. […]).
W dniu […] roku W.(2) z P. wysłał do Skarżącego kolejnego e-mail wraz ze skopiowanym w programie word działem […] oraz działem […] ww. nieruchomości (k. […]).
Jak twierdzi P. Skarżący zrozumiał i zaakceptował plan działania P., Skarżący jednak temu zaprzeczył.
W dniu […] roku, tuż przed wyznaczonym terminem licytacji, dłużnik zwrócił się do P. z propozycją dobrowolnej spłaty należności pod warunkiem wycofania wniosku egzekucyjnego. Miał kontaktować się również ze Skarżącym, który jednak miał wskazać do kontaktu firmę P.. Dzień później, w dniu […] roku dłużnik przyszedł do P. i wpłacił […]złotych. Pozostałą kwotę dłużnik zobowiązał się spłacić w ratach, najpóźniej do dnia […] roku (k. […]).
Pismem z dnia […] roku (data wpływu do Komornika – […] roku) radca prawny W.(1) wniosła w imieniu Skarżącego o odstąpienie od egzekucji z nieruchomości lokalu położonego w W. przy ul. M. […] (k. […]).
Skarżący zwrócił uwagę na nieudolność działań P. O tym, że pod koniec […] roku odbędzie się licytacja mieszkania dłużnika położonego w W. przy ul. M. […] miał zostać poinformowany dopiero po swojej interwencji. Dowiedział się, że termin licytacji został przełożony na skutek odwołania dłużnika. Jak opisuje Skarżący była to informacja niezgodna ze stanem faktycznym, gdyż dłużnik przed licytacją miał spłacić wierzycieli.
W dniu […] roku Skarżący spotkał się z prowadzącym sprawę komornikiem, dowiedział się wtedy, że w dniu […] roku, dłużnik osobiście dostarczył do Sądu wniosek pełnomocnika Skarżącego w osobie radcy prawnego W.(1) o odstąpieniu od egzekucji z nieruchomości lokalu położonego w W. przy ul. M. […]. Skarżący twierdzi, że oświadczenie o odstąpieniu od egzekucji zostało złożone wbrew jego woli, wiedzy i zgody. Dlatego w dniu […] roku w trybie natychmiastowym wypowiedział umowę firmie P. Sp. z o.o. i cofnął wszelkie udzielone pełnomocnictwa, w tym i to udzielone radcy prawnemu W.(1). Oświadczył ponadto, iż będzie dochodził odszkodowania (k. […]-[…]). W dniu […] roku do Obwinionej zostało również wystosowane przedsądowe wezwanie do zapłaty należności w wysokości […] złotych wraz z należnymi odsetkami liczonymi od dnia […] roku (k. […]-[…]).
Odpowiedź na pismo Skarżącego z dnia […] roku firma P. Sp. z o.o. sformułowała w piśmie z dnia […] roku, które zakończyła następującym stwierdzeniem:
„Zarzuca Pan nam i naszemu pełnomocnikowi procesowemu działanie nieetyczne opierając się na swoich domniemaniach. Nieetyczne byłoby odrzucenie możliwości odzyskania należności w ratach, (co również jest efektem naszej pracy i nieustępliwości w prowadzenia działań w stosunku do Dłużnika) mając alternatywę egzekucji z nieruchomości obciążonej niespłacalną hipoteką nawet w stosunku do Z.. Wówczas straciłby Pan jedyny element nacisku na Dłużnika i pozbawilibyśmy Pana możliwości odzyskania należnych Panu kwot. To wtedy mógłby Pan nam zarzucać, że nie byliśmy na tyle przewidujący mając wieloletnie doświadczenie w windykacji/egzekucji i pozwoliliśmy na utratę jedynej karty przetargowej w zaistniałej sytuacji. Ale nadal ma Pan możliwość stosowania tego argumentu dzięki nam P., firmie, której zarzuca Pan działanie niezgodne z prawem.
W związku z powyższym kierowanie pod naszym adresem i naszego pełnomocnika procesowego bezpodstawnych roszczeń, zarzutów i gróźb może narazić Pana na wszczęcie przez nas postępowań na drodze cywilnej i karnej”.
W dniu […] roku do akt sprawy Skarżący złożył kopię pisma Komornika Sądowego Ł., który informuje, iż wierzyciele w sprawach […] i […] nie składali wniosków o odstąpienie od licytacji nieruchomości położonej przy ul. M. […] (k. […]). Pismo to jednak nie potwierdza, jak wskazuje w piśmie przewodnim Skarżący, że B. spłacił swoich pozostałych wierzyciel (k. […]).
W dniu […] roku radca prawny W.(1) złożyła pisemne wyjaśnienia. Przyznała, że wraz z mężem jest pełnomocnikiem firmy P. i jej klientów w sprawach sądowych i egzekucyjnych. Radca prawny podkreśliła, że działała w związku z umową zawartą przez Skarżącego z P., w interesie i na rzecz swojego mocodawcy K. P. był upoważniony do decydowania o krokach podejmowanych w sprawie oraz do zawarcia ugody z dłużnikiem. Działania radcy prawnego były podejmowane w oparciu o uzyskany od P. i sprawdzony przez radcę prawnego stan taktyczny. Obwiniona nie zawarła odrębnej umowy ze Skarżącym, nie ustaliła ani nie otrzymywała honorarium od Skarżącego. Wszelkie rozliczenia Skarżącego miały być dokonywane z P., który następnie miał się rozliczać z radcą prawnym (k. […]-[…]).
W dniu […] roku Zastępca Rzecznika Dyscyplinarnego wydał postanowienie o odmowie wszczęcia dochodzenia w sprawie w uzasadnieniu wskazując, że żądanie Skarżącego wszczęcia postępowania dyscyplinarnego wobec radcy prawnego nie znajduje oparcia w stanie faktycznym sprawy. W uzasadnieniu powołał się na zasadę wynikającą z art. 17 § 1 pkt 1 oraz art. 303 Kodeksu postępowania karnego stwierdzając „brak podstaw do przyjęcia, że istnieje uzasadnione podejrzenie popełnienia deliktu dyscyplinarnego przez Zaskarżoną. W ocenie Zastępcy Rzecznika, brak jest uzasadnienia dla kwestionowania wyjaśnień Zaskarżonej o tym, że skierowanie postępowania egzekucyjnego do nieruchomości miało na celu skłonienie dłużnika do dobrowolnego spełnienia świadczenia. Obciążenia hipoteczne oraz powierzchnia lokalu świadczą o tym, że kwota uzyskana z licytacji nie wystarczyłaby na zaspokojenie wierzycieli hipotecznych (k. […]-[…]).
W dniu […] roku K. wniósł odwołanie od postanowienia o odmowie wszczęcia dochodzenia. Wniósł też o przekazanie dowodu w postaci nagrania rozmowy telefonicznej z dnia […] roku, jakiego dokonał pracownik P. (k. […]-[…]).
W dniu […] roku Okręgowy Sąd Dyscyplinarny Okręgowej Izby Radców Prawnych w W. rozpoznał na posiedzeniu ww. odwołanie. Sąd postanowił udostępnić Skarżącemu kopię nagrania załączonego do akt sprawy na koszt Skarżącego i odroczyć termin do dnia […] roku (k. […]-[…]).
W dniu […] roku Okręgowy Sąd Dyscyplinarny Okręgowej Izby Radców Prawnych w W. postanowił na podstawie art. 437 k.p.k. w zw. z art. 741 pkt 1 ustawy o radcach prawnych uchylić w całości zaskarżone postanowienie i przekazać sprawę Rzecznikowi Dyscyplinarnemu do ponownego rozpoznania (k. […]).
Sąd uznał, że odwołanie zasługuje na uwzględnienie, ponieważ w sprawie pozostają jako niewyjaśnione, istotne okoliczności. Zdaniem Sądu ocena o tym, że postępowanie Zaskarżonego radcy prawnego nie zawiera znamion deliktu dyscyplinarnego, była na tamtym etapie przedwczesna. Jednak w uzasadnieniu Sąd uwypuklił, że czynność w postaci cofnięcia wniosku o przeprowadzenie egzekucji z lokalu należącego do B. została dokonana po konsultacji P. ze Skarżącym. Wskazuje na powyższe przede wszystkim treść rozmowy telefonicznej oraz korespondencja elektroniczna między przedstawicielem spółki Primus oraz Skarżącym. Z powyższych dowodów wynika, w ocenie Sądu, że Skarżący miał świadomość realizacji wcześniej ustalonego scenariusza działań windykacyjnych, który to scenariusz oparty był na przymuszeniu dłużnika do dobrowolnej zapłaty groźbą utraty posiadania lokalu wskutek zainicjowanego wcześniej postępowania egzekucyjnego. Na zasadność powyższego ustalenia wskazuje zdaniem Sądu także logiczność stanowiska przedstawionego przez przedstawiciela P. i jego spójność z pozostałym, zgromadzonym materiałem dowodowym. Z załączonego wydruku z księgi wieczystej prowadzonej dla lokalu B. wynika, że prawo do lokalu zostało obciążone wieloma hipotekami przymusowymi na kwotę przekraczającą jeden milion złotych. Przyjęta przez P. strategia mogła być uznaną w tej sytuacji za słuszną. W uzasadnieniu z dnia […] roku Sąd zauważył ponadto, że nieuzasadnione są twierdzenia Skarżącego w zakresie skutków czynności cofnięcia wniosku o przeprowadzenie egzekucji z lokalu przez Zaskarżoną.
Sąd przyznał jednak, że niektóre aspekty sprawy pozostają do wyjaśnienia. Zwrócił uwagę na brak dowodu potwierdzającego bądź uwiarygadniającego tezę o znacznie niższej wartości zbywczej lokalu B. wobec wierzytelności hipotecznych, np. w postaci przykładowych kopii ofert sprzedaży nieruchomości na tym terenie.
Sąd zwrócił również uwagę na to, że postępowanie dowodowe w sprawie powinno zostać uzupełnione o informacje dotyczące przebiegu egzekucji prowadzonej wobec B. z wniosku Skarżącego oraz innych osób w tożsamym okresie czasu. Powyższe powinno pozwolić na dokonanie ustaleń w zakresie twierdzeń strony skarżącej o zaspokojeniu innych wierzycieli niż sam Skarżący.
Po trzecie Sąd uznał, że należy się zastanowić nad prawidłowością postępowania Zaskarżonej – problem posiadania dwóch klientów w sprawie, szczególnie gdy doszło do konfliktu interesu pomiędzy Skarżącym a P., problem związany ze sposobem komunikowania się Zaskarżonej ze Skarżącym, sposobem uzyskania zgody na czynność w postaci cofnięcia wniosku egzekucyjnego (k. […]-[…]).
W dniu […] roku Zastępca Rzecznika Dyscyplinarnego Okręgowej Izby Radców Prawnych w W., radca prawny S., wszczęła dochodzenie w sprawie w celu ustalenia podstaw ewentualnej odpowiedzialności dyscyplinarnej Obwinionej, a w dniu […] roku na podstawie art. 313 § 1 kpk i zgodnie z art. 313 § 1 i 2 kpk przedstawiła radcy prawnemu W.(1) zarzut tego, że:
- dopuściła się nienależytego wykonywania zawodu radcy prawnego przez przyjęcie w bliżej nieustalonym czasie jednak nie wcześniej niż w dniu […] roku i nie później niż w dniu […] roku pełnomocnictwa do zastępowania K. w sprawie przeciwko B. bez uzgodnienia zakresu świadczenia pomocy prawnej oraz wysokości honorarium lub sposobu jego wyliczenia oraz w sytuacji jednoczesnej współpracy ze spółką P. Sp. z o.o. z siedzibą w W., która to spółka zawarła umowę upoważnienia inkasowego nr […] z K., co spowodowało wystąpienie ryzyka naruszenia zobowiązania do poufności oraz działania w warunkach konfliktu interesów, tj. o popełnienie przewinienia dyscyplinarnego stypizowanego w art. 7 ust. 2 - 3, 15 ust. 1, 16, 25 ust. 1, 26 ust. 1 oraz 43 ust. 2 Kodeksu Etyki Radcy Prawnego, stanowiącego załącznik do uchwały Nr 3/2014 Nadzwyczajnego Krajowego Zjazdu Radców Prawnych z dnia 22 listopada 2014 roku w zw. z art. 64 ust. 1 ustawy z dnia 6 lipca 1982 roku o radcach prawnych (tekst jedn.: Dz. U. z 2017 r. poz. 1870 ze zm.), oraz
- dopuściła się nienależytego wykonywania zawodu radcy prawnego przez złożenie wniosku o odstąpienie od egzekucji z nieruchomości lokalu położonego w W. przy ul. M. […] (sygn. akt […]) wbrew woli klienta K., tj. o popełnienie przewinienia dyscyplinarnego stypizowanego w art. 6, 8 oraz 12 ust. 1 Kodeksu Etyki Radcy Prawnego, stanowiącego załącznik do uchwały Nr 3/2014 Nadzwyczajnego Krajowego Zjazdu Radców Prawnych z dnia 22 listopada 2014 roku w zw. z art. 64 ust. 1 ustawy z dnia 6 lipca 1982 roku o radcach prawnych (tekst jedn.: Dz. U. z 2017 r. poz. 1870 ze zm.).
Zastępca Rzecznika Dyscyplinarnego Okręgowej Izby Radców Prawnych w W. uzasadniła to tym, że z zebranego w sprawie materiału dowodowego wynika, że radca prawny W.(1) przyjęła pełnomocnictwo od K. do występowania w Jego imieniu w sprawie przeciwko B., jednak nie uzgodniła z Mocodawcą zakresu świadczenia pomocy prawnej ani wysokości honorarium. Pełnomocnictwo to przyjęła w sytuacji jednoczesnej współpracy ze spółką P. Sp. z o.o., która na mocy zawartej z Panem K. umowy upoważnienia inkasowego nr […] uzyskała prawa do odzyskania wierzytelności K.. Sprawa o zapłatę oraz postępowanie egzekucyjne prowadzone przez radcę prawnego W.(1) toczyła się w imieniu K., nie zaś spółki P. Sp. z o.o.
Ponadto, działając na mocy przyjętego pełnomocnictwa radca prawny w dniu […] roku działając w imieniu K. złożyła do Komornika Sądowego przy Sądzie Rejonowym dla W. Ł. wniosek o odstąpienie od egzekucji z nieruchomości lokalu położonego w W. przy ul. M. […]. Potwierdzają to dokumenty złożone do akt sprawy oraz zeznania świadków: W.(2), Ł. i K.. Podczas gdy K. w swoich zeznaniach zaprzecza, by wyrażał zgodę na odstąpienie od tej egzekucji i jednoznacznie wskazuje, że odstąpienie to było dokonane wbrew jego woli (k. […]).
W dniu […] roku Zastępca Rzecznika Dyscyplinarnego Okręgowej Izby Radców Prawnych w W. wydała postanowienie o przedstawieniu zarzutów radcy prawnemu W.(1) (k. […]-[…]), która złożyła też wyjaśnienia (k. […]-[…]).
W dniu […] roku Zastępca Rzecznika Dyscyplinarnego Okręgowej Izby Radców Prawnych w W. wniosła o ukaranie radcy prawnego W.(1) (k. […]-[…]).
Obwiniona w odpowiedzi na doręczony jej w dniu […] roku wniosek o ukaranie, pismem z dnia […] roku, wniosła o oddalenie tego wniosku w całości i o nieobciążanie jej kosztami postępowania. Wyjaśniła m.in., że ani w uzasadnieniu postanowienia o przedstawieniu jej zarzutów z dnia […] roku, ani we wniosku o ukaranie nie został „w żaden sposób wyjaśniony ani udowodniony zarzut, iż jej postępowanie w sprawie, w której reprezentowała K. spowodowało ryzyko naruszenia zobowiązania do poufności oraz działania w warunkach konfliktu interesów. Wobec niezwykle lakonicznego i ogólnikowego sprecyzowania tego zarzutu nie ma też możliwości bardziej szczegółowego odniesienia się do niego. Ponadto wskazała, że sprzedaż mieszkania w drodze licytacji nie mogła skutkować zaspokojeniem wierzytelności K. z uwagi na wpisane do księgi wieczystej hipoteki przymusowe na rzecz organów administracji państwowej, przewyższające kilkakrotnie wartość mieszkania. Powtórzyła, że złożyła wniosek o odstąpienie od egzekucji wbrew woli klienta jest całkowicie niezgodny ze stanem faktycznym, gdyż jej zdaniem K. znał sytuację dłużnika i plan działania P. (k. […]-[…]).
W dniu […] roku Okręgowy Sąd Dyscyplinarny Okręgowej Izby Radców Prawnych w W. rozpoznał sprawę przeciwko radcy prawnemu W.(1).
Na podstawie art. 51 § 3 Kodeksu postępowania karnego Sąd dopuścił K.(1) do udziału w postępowaniu w celu wykonywania praw przysługujących K. oraz przesłuchał świadka W.(2) z P. (k. […]-[…]). Zeznał on, że K. wiedział od początku, że P. zamierza cofnąć wniosek. Jak tłumaczył, „tylko prywatny wierzyciel mógł zlicytować, sam Z. nie mógł wszcząć licytacji z nieruchomości i pan K. miał tego świadomość od samego początku współpracy. W innym przypadku nie przyjęlibyśmy tego zlecenia, my umawiamy się na prowizję, uzyskujemy pieniądze po odzyskaniu zadłużenia. Przy innej konfiguracji te pieniądze byłyby nie do odzyskania, a my nie podjęlibyśmy się tej sprawy”.
Świadek zeznał, że K. był klientem P., podpisał trzy umowy: umowę upoważnienia inkasowego, upoważnienie dla P. oraz dla radcy prawnego W.. Dodał, że P. nie miał umowy podpisanej z W.(1). Przyznał też, że Obwiniona kontaktowała się tylko z P., nie z K.. Dodał, że córka K. wysłała im pismo wypowiadające umowę oraz, że z powodu jej działań nie odzyskają pieniędzy, które też im się należą zgodnie z umową. Wynagrodzenie dla Obwinionej miało być zapłacone przez P. po ściągnięciu zadłużenia.
Przesłuchanie świadka zostało przerwane, gdyż K.(1) złożyła wniosek o przyznanie profesjonalnego pełnomocnika z urzędu, Sąd przychylił się do jej prośby i zarządził przerwę. Sąd postanowił odroczyć posiedzenie bez zakreślania terminu, a na kolejny termin wezwać świadka W.(2) z P. i komornika Ł.
Pełnomocnikiem z urzędu, do reprezentowania K. w postępowaniu dyscyplinarnym w sprawie o sygnaturze akt […] Przewodniczący Okręgowego Sądu Dyscyplinarnego Okręgowej Izbie Radców Prawnych w W. wyznaczył Z.(1) ([…]). Jednak zarówno K. jak i powołany pełnomocnik poprosili o zmianę pełnomocnika, ponieważ przeciwko radcy prawnemu Z.(1) z wniosku K. toczy się postępowanie dyscyplinarne (k. […] i k. […]). Przewodniczący Okręgowego Sądu Dyscyplinarnego Okręgowej Izby Radców Prawnych w W. przychylił się do prośby i wyznaczył nowym obrońcą z urzędu radcę prawnego C. ([…]).
W dniu […] roku Okręgowy Sąd Dyscyplinarny Okręgowej Izby Radców Prawnych w W. kontynuował odroczoną w dniu […] roku sprawę przeciwko radcy prawnemu W.(1). Po przesłuchaniu świadków W.(2) i Ł., Sąd odroczył termin rozprawy do dnia […] roku (k. […]-[…]).
Po rozpoznaniu na rozprawie w dniach […] roku, […] roku i […] roku w W. sprawy przeciwko radcy prawnemu W.(1), Okręgowy Sąd Dyscyplinarny Okręgowej Izby Radców Prawnych w W. w swoim orzeczeniu uznał radcę prawnego W.(1) zarówno w zakresie zarzutu pierwszego, jak też zarzutu drugiego za niewinną zarzucanych jej czynów.
W zakresie czynu pierwszego:
K. zawarł z firmą P. Sp. z o.o. z siedzibą w W. „umowę upoważnienia inkasowego” w celu odzyskania wierzytelności od B., jednocześnie w związku z tą umową udzielił pełnomocnictwa radcy prawnemu W.(1), które obejmowało prawo prowadzenia postępowań sądowych i egzekucyjnych w sprawie. Te trzy strony działały więc w porozumieniu w celu odzyskania wierzytelności od B. na rzecz K.. Nie może być więc mowy o „ryzyku” naruszenia zobowiązania do poufności oraz działania w warunkach konfliktu interesów, ani też braku uzgodnienia zakresu świadczenia pomocy prawnej, gdyż strony to na wstępie ustaliły, miały jeden wspólny cel, odzyskać jak najwięcej pieniędzy od dłużnika. Współpraca pomiędzy stronami była nastawiona na efekt. Podkreślenia w tym miejscu wymaga też fakt, że Skarżący sam zwrócił się do P. z prośbą o pomoc w odzyskaniu zadłużenia i zadecydował się świadomie na taką, a nie inną formę współpracy z firmą windykacyjną, a nie kancelarią prawną. Jako osoba pełnoletnia i doświadczona życiowo Skarżący miał świadomość co podpisał i na jaką konstrukcję prawną wyraził zgodę.
Ponadto w zakresie ww. czynu w samym wniosku o ukaranie zostało wskazane jedynie ryzyko wystąpienia naruszenia zobowiązania do poufności oraz działania w warunkach konfliktu interesów, bez wskazania na czym konkretnie miałoby ono polegać, tym samym w istocie rzeczy ten czyn nie został zdefiniowany.
W zakresie czynu drugiego:
Ze zgromadzonego materiału dowodowego w sprawie wynika, że zarówno P., jak i Obwiniona, byli należycie poinformowani o sytuacji dłużnika i jak twierdzi Obwiniona oraz świadek W.(2), ustalili najlepszą w tym przypadku strategię działania, która została zaakceptowana przez K., którą klient zaczął później kwestionować. Jak wynika z zebranego materiału dowodowego jedynym składnikiem majątku, z którego można było skutecznie przeprowadzić egzekucję, było mieszkanie położone w W. przy ul. M. […], dla którego Sąd Rejonowy dla W. […] Wydział Ksiąg Wieczystych prowadzi księgę wieczystą o numerze […] (k. […]-[…]). Mieszkanie to było obciążone hipoteką na rzecz Zakładu Ubezpieczeń Społecznych na kwotę przekraczającą ok […] złotych, co przewyższało wartość nieruchomości (k. […]). Egzekucja z nieruchomości nie przyniosłaby więc skutku w postaci odzyskania wierzytelności z uwagi na hipotekę Zakładu Ubezpieczeń Społecznych. Finalnie mieszkanie zostało sprzedane za kwotę […] złotych (k. […]), czyli za kwotę jaką w przybliżeniu wskazywał Skarżącemu przedstawiciel P.. Ceny mieszkań zebrane w niniejszej sprawie przez Zastępcę Rzecznika Dyscyplinarnego są w tym przypadku nieadekwatne i Sąd nie wziął ich pod uwagę, gdyż są to ceny przypadkowych mieszkań rynkowych bez wpisanych hipotek i niesprzedawanych w warunkach licytacji komorniczej co rzutuje na ich finalną wartość (k. […]-[…]). Sąd w ww. zakresie oparł się wyłącznie na kopiach dokumentów złożonych do akt sprawy przez Skarżącego tj. obwieszczeniu o drugiej licytacji nieruchomości Komornika Sądowego (k. […]) i piśmie Komornika Sądowego z dnia […] roku (k. […]), jak również na pisemnych wyjaśnieniach Komornika Sądowego z dnia […] roku (k. […]) oraz z dnia […] roku (k. […]), z których wynika, że według informacji z księgi wieczystej na nieruchomości były ustanowione liczne hipoteki o wartości przekraczającej wartość sprzedanej nieruchomości oraz, że K. zgodnie z projektem planu podziału została przyznana kwota […] złotych, na którą składają się koszty zastępstwa egzekucji […] złotych oraz […] złotych wydatki gotówkowe. Komornik Sądowy wskazał również, że wierzytelności K. znajdują się w […] kategorii i nie zostały zaspokojone ze względu na brak środków. Powyższe potwierdziło obawy P. i Obwinionej, że z ww. mieszkania nie zostanie zaspokojone zadłużenie Skarżącego.
Dlatego też P., a tym samym Obwiniona, zgodnie z tym co zaplanowali podjęli działania skłaniające dłużnika do dobrowolnej spłaty kwoty zadłużenia. W dniu […] roku, tuż przed wyznaczonym terminem licytacji, dłużnik zwrócił się do P. z propozycją dobrowolnej spłaty należności pod warunkiem wycofania wniosku egzekucyjnego. W dniu […] roku dłużnik przyszedł do P. i wpłacił […] złotych. Pozostałą kwotę dłużnik zobowiązał się spłacić w ratach, najpóźniej do dnia […] roku.
W tej sytuacji wniesienie przez radcę prawnego W.(1) w imieniu Skarżącego o odstąpienie od egzekucji z nieruchomości lokalu położonego w W. przy ul. M. […], było zgodne ze strategią przyjętą przez działającą w porozumieniu z radcą prawnym oraz z K. firmą P. Sp. z o.o., którą to strategię można określić w obliczu zebranego materiału dowodowego jako korzystną dla wierzyciela K. W ocenie Sądu radca prawny W.(1) postąpiła więc należycie i nie można zarzucić jej, że działała wbrew woli klienta i tym samy, że dopuściła się nienależytego wykonywania zawodu radcy prawnego. Doprowadzając do dobrowolnej spłaty zadłużenia można było więcej osiągnąć niż przez licytację tak zadłużonego mieszkania.
Na powyższe ustalenia i strategię przede wszystkim wskazuje treść rozmowy telefonicznej oraz korespondencja elektroniczna między przedstawicielem spółki P. oraz Skarżącym. Z powyższych dowodów wynika, zdaniem Sądu, że Skarżący miał świadomość realizacji wcześniej ustalonego scenariusza działań windykacyjnych, który to scenariusz oparty był na przymuszeniu dłużnika do dobrowolnej zapłaty groźbą utraty posiadania lokalu wskutek zainicjowanego wcześniej postępowania egzekucyjnego.
Zeznania świadków są spójne, odzwierciedlają też treść dokumentów znajdujących się w aktach sprawy. K. Sąd nie mógł przesłuchać, bazując jedynie na jego pisemnych oświadczeniach i oświadczeniach jego córki K.(1), która nie była uczestnikiem opisywanych zdarzeń.
Stanowisko przedstawione przez Obwinioną i przedstawiciela Primus jest logiczne i spójne z pozostałym, zgromadzonym materiałem dowodowym. Z załączonego wydruku z księgi wieczystej prowadzonej dla lokalu B. wprost wynika, że prawo do lokalu zostało obciążone wieloma hipotekami przymusowymi na kwotę przekraczającą […] złotych. Okoliczność ta została też potwierdzona w zeznaniach świadka Ł. oraz w jego pisemnych oświadczeniach. Przyjęta przez P. i Obwinioną strategia mogła być uznaną w tej sytuacji za jedyną słuszną i efektywną.
W ocenie Sądu nieuzasadnione są też twierdzenia Skarżącego w zakresie skutków czynności cofnięcia wniosku o przeprowadzenie egzekucji z lokalu przez Obwinioną. Zgodnie z przepisem art. 826 Kodeksu postępowania cywilnego umorzenie postępowania egzekucyjnego powoduje uchylenie dokonanych czynności egzekucyjnych, lecz nie pozbawia wierzyciela możności wszczęcia ponownej egzekucji, chyba że z innych przyczyn egzekucja jest niedopuszczalna. W świetle powyższej regulacji, nawet jeżeli doszło do umorzenia postępowania egzekucyjnego, wszczętego na wniosek Obwinionej, Skarżący nie został pozbawiony możliwości przymusowego dochodzenia wykonania w całości prawomocnego nakazu zapłaty przeciwko dłużnikowi. Na powyższą okoliczność zwrócił też uwagę tut. Sąd w uzasadnieniu do postanowienia z dnia […] roku.
O kosztach postępowania Sąd rozstrzygnął na podstawie art. 70[6] ust. 2 zdanie drugie ustawy z dnia 6 lipca 1982 roku o radcach prawnych (Dz.U. 2017 r. poz. 1870 ze zm.)
(WK)
Ponadto, działając na mocy przyjętego pełnomocnictwa radca prawny w dniu […] roku działając w imieniu K. złożyła do Komornika Sądowego przy Sądzie Rejonowym dla W. Ł. wniosek o odstąpienie od egzekucji z nieruchomości lokalu położonego w W. przy ul. M. […]. Potwierdzają to dokumenty złożone do akt sprawy oraz zeznania świadków: W.(2), Ł. i K.. Podczas gdy K. w swoich zeznaniach zaprzecza, by wyrażał zgodę na odstąpienie od tej egzekucji i jednoznacznie wskazuje, że odstąpienie to było dokonane wbrew jego woli (k. […]).
W dniu […] roku Zastępca Rzecznika Dyscyplinarnego Okręgowej Izby Radców Prawnych w W. wydała postanowienie o przedstawieniu zarzutów radcy prawnemu W.(1) (k. […]-[…]), która złożyła też wyjaśnienia (k. […]-[…]).
W dniu […] roku Zastępca Rzecznika Dyscyplinarnego Okręgowej Izby Radców Prawnych w W. wniosła o ukaranie radcy prawnego W.(1) (k. […]-[…]).
Obwiniona w odpowiedzi na doręczony jej w dniu […] roku wniosek o ukaranie, pismem z dnia […] roku, wniosła o oddalenie tego wniosku w całości i o nieobciążanie jej kosztami postępowania. Wyjaśniła m.in., że ani w uzasadnieniu postanowienia o przedstawieniu jej zarzutów z dnia […] roku, ani we wniosku o ukaranie nie został „w żaden sposób wyjaśniony ani udowodniony zarzut, iż jej postępowanie w sprawie, w której reprezentowała K. spowodowało ryzyko naruszenia zobowiązania do poufności oraz działania w warunkach konfliktu interesów. Wobec niezwykle lakonicznego i ogólnikowego sprecyzowania tego zarzutu nie ma też możliwości bardziej szczegółowego odniesienia się do niego. Ponadto wskazała, że sprzedaż mieszkania w drodze licytacji nie mogła skutkować zaspokojeniem wierzytelności K. z uwagi na wpisane do księgi wieczystej hipoteki przymusowe na rzecz organów administracji państwowej, przewyższające kilkakrotnie wartość mieszkania. Powtórzyła, że złożyła wniosek o odstąpienie od egzekucji wbrew woli klienta jest całkowicie niezgodny ze stanem faktycznym, gdyż jej zdaniem K. znał sytuację dłużnika i plan działania P. (k. […]-[…]).
W dniu […] roku Okręgowy Sąd Dyscyplinarny Okręgowej Izby Radców Prawnych w W. rozpoznał sprawę przeciwko radcy prawnemu W.(1).
Na podstawie art. 51 § 3 Kodeksu postępowania karnego Sąd dopuścił K.(1) do udziału w postępowaniu w celu wykonywania praw przysługujących K. oraz przesłuchał świadka W.(2) z P. (k. […]-[…]). Zeznał on, że K. wiedział od początku, że P. zamierza cofnąć wniosek. Jak tłumaczył, „tylko prywatny wierzyciel mógł zlicytować, sam Z. nie mógł wszcząć licytacji z nieruchomości i pan K. miał tego świadomość od samego początku współpracy. W innym przypadku nie przyjęlibyśmy tego zlecenia, my umawiamy się na prowizję, uzyskujemy pieniądze po odzyskaniu zadłużenia. Przy innej konfiguracji te pieniądze byłyby nie do odzyskania, a my nie podjęlibyśmy się tej sprawy”.
Świadek zeznał, że K. był klientem P., podpisał trzy umowy: umowę upoważnienia inkasowego, upoważnienie dla P. oraz dla radcy prawnego W.. Dodał, że P. nie miał umowy podpisanej z W.(1). Przyznał też, że Obwiniona kontaktowała się tylko z P., nie z K.. Dodał, że córka K. wysłała im pismo wypowiadające umowę oraz, że z powodu jej działań nie odzyskają pieniędzy, które też im się należą zgodnie z umową. Wynagrodzenie dla Obwinionej miało być zapłacone przez P. po ściągnięciu zadłużenia.
Przesłuchanie świadka zostało przerwane, gdyż K.(1) złożyła wniosek o przyznanie profesjonalnego pełnomocnika z urzędu, Sąd przychylił się do jej prośby i zarządził przerwę. Sąd postanowił odroczyć posiedzenie bez zakreślania terminu, a na kolejny termin wezwać świadka W.(2) z P. i komornika Ł.
Pełnomocnikiem z urzędu, do reprezentowania K. w postępowaniu dyscyplinarnym w sprawie o sygnaturze akt […] Przewodniczący Okręgowego Sądu Dyscyplinarnego Okręgowej Izbie Radców Prawnych w W. wyznaczył Z.(1) ([…]). Jednak zarówno K. jak i powołany pełnomocnik poprosili o zmianę pełnomocnika, ponieważ przeciwko radcy prawnemu Z.(1) z wniosku K. toczy się postępowanie dyscyplinarne (k. […] i k. […]). Przewodniczący Okręgowego Sądu Dyscyplinarnego Okręgowej Izby Radców Prawnych w W. przychylił się do prośby i wyznaczył nowym obrońcą z urzędu radcę prawnego C. ([…]).
W dniu […] roku Okręgowy Sąd Dyscyplinarny Okręgowej Izby Radców Prawnych w W. kontynuował odroczoną w dniu […] roku sprawę przeciwko radcy prawnemu W.(1). Po przesłuchaniu świadków W.(2) i Ł., Sąd odroczył termin rozprawy do dnia […] roku (k. […]-[…]).
Po rozpoznaniu na rozprawie w dniach […] roku, […] roku i […] roku w W. sprawy przeciwko radcy prawnemu W.(1), Okręgowy Sąd Dyscyplinarny Okręgowej Izby Radców Prawnych w W. w swoim orzeczeniu uznał radcę prawnego W.(1) zarówno w zakresie zarzutu pierwszego, jak też zarzutu drugiego za niewinną zarzucanych jej czynów.
W zakresie czynu pierwszego:
K. zawarł z firmą P. Sp. z o.o. z siedzibą w W. „umowę upoważnienia inkasowego” w celu odzyskania wierzytelności od B., jednocześnie w związku z tą umową udzielił pełnomocnictwa radcy prawnemu W.(1), które obejmowało prawo prowadzenia postępowań sądowych i egzekucyjnych w sprawie. Te trzy strony działały więc w porozumieniu w celu odzyskania wierzytelności od B. na rzecz K.. Nie może być więc mowy o „ryzyku” naruszenia zobowiązania do poufności oraz działania w warunkach konfliktu interesów, ani też braku uzgodnienia zakresu świadczenia pomocy prawnej, gdyż strony to na wstępie ustaliły, miały jeden wspólny cel, odzyskać jak najwięcej pieniędzy od dłużnika. Współpraca pomiędzy stronami była nastawiona na efekt. Podkreślenia w tym miejscu wymaga też fakt, że Skarżący sam zwrócił się do P. z prośbą o pomoc w odzyskaniu zadłużenia i zadecydował się świadomie na taką, a nie inną formę współpracy z firmą windykacyjną, a nie kancelarią prawną. Jako osoba pełnoletnia i doświadczona życiowo Skarżący miał świadomość co podpisał i na jaką konstrukcję prawną wyraził zgodę.
Ponadto w zakresie ww. czynu w samym wniosku o ukaranie zostało wskazane jedynie ryzyko wystąpienia naruszenia zobowiązania do poufności oraz działania w warunkach konfliktu interesów, bez wskazania na czym konkretnie miałoby ono polegać, tym samym w istocie rzeczy ten czyn nie został zdefiniowany.
W zakresie czynu drugiego:
Ze zgromadzonego materiału dowodowego w sprawie wynika, że zarówno P., jak i Obwiniona, byli należycie poinformowani o sytuacji dłużnika i jak twierdzi Obwiniona oraz świadek W.(2), ustalili najlepszą w tym przypadku strategię działania, która została zaakceptowana przez K., którą klient zaczął później kwestionować. Jak wynika z zebranego materiału dowodowego jedynym składnikiem majątku, z którego można było skutecznie przeprowadzić egzekucję, było mieszkanie położone w W. przy ul. M. […], dla którego Sąd Rejonowy dla W. […] Wydział Ksiąg Wieczystych prowadzi księgę wieczystą o numerze […] (k. […]-[…]). Mieszkanie to było obciążone hipoteką na rzecz Zakładu Ubezpieczeń Społecznych na kwotę przekraczającą ok […] złotych, co przewyższało wartość nieruchomości (k. […]). Egzekucja z nieruchomości nie przyniosłaby więc skutku w postaci odzyskania wierzytelności z uwagi na hipotekę Zakładu Ubezpieczeń Społecznych. Finalnie mieszkanie zostało sprzedane za kwotę […] złotych (k. […]), czyli za kwotę jaką w przybliżeniu wskazywał Skarżącemu przedstawiciel P.. Ceny mieszkań zebrane w niniejszej sprawie przez Zastępcę Rzecznika Dyscyplinarnego są w tym przypadku nieadekwatne i Sąd nie wziął ich pod uwagę, gdyż są to ceny przypadkowych mieszkań rynkowych bez wpisanych hipotek i niesprzedawanych w warunkach licytacji komorniczej co rzutuje na ich finalną wartość (k. […]-[…]). Sąd w ww. zakresie oparł się wyłącznie na kopiach dokumentów złożonych do akt sprawy przez Skarżącego tj. obwieszczeniu o drugiej licytacji nieruchomości Komornika Sądowego (k. […]) i piśmie Komornika Sądowego z dnia […] roku (k. […]), jak również na pisemnych wyjaśnieniach Komornika Sądowego z dnia […] roku (k. […]) oraz z dnia […] roku (k. […]), z których wynika, że według informacji z księgi wieczystej na nieruchomości były ustanowione liczne hipoteki o wartości przekraczającej wartość sprzedanej nieruchomości oraz, że K. zgodnie z projektem planu podziału została przyznana kwota […] złotych, na którą składają się koszty zastępstwa egzekucji […] złotych oraz […] złotych wydatki gotówkowe. Komornik Sądowy wskazał również, że wierzytelności K. znajdują się w […] kategorii i nie zostały zaspokojone ze względu na brak środków. Powyższe potwierdziło obawy P. i Obwinionej, że z ww. mieszkania nie zostanie zaspokojone zadłużenie Skarżącego.
Dlatego też P., a tym samym Obwiniona, zgodnie z tym co zaplanowali podjęli działania skłaniające dłużnika do dobrowolnej spłaty kwoty zadłużenia. W dniu […] roku, tuż przed wyznaczonym terminem licytacji, dłużnik zwrócił się do P. z propozycją dobrowolnej spłaty należności pod warunkiem wycofania wniosku egzekucyjnego. W dniu […] roku dłużnik przyszedł do P. i wpłacił […] złotych. Pozostałą kwotę dłużnik zobowiązał się spłacić w ratach, najpóźniej do dnia […] roku.
W tej sytuacji wniesienie przez radcę prawnego W.(1) w imieniu Skarżącego o odstąpienie od egzekucji z nieruchomości lokalu położonego w W. przy ul. M. […], było zgodne ze strategią przyjętą przez działającą w porozumieniu z radcą prawnym oraz z K. firmą P. Sp. z o.o., którą to strategię można określić w obliczu zebranego materiału dowodowego jako korzystną dla wierzyciela K. W ocenie Sądu radca prawny W.(1) postąpiła więc należycie i nie można zarzucić jej, że działała wbrew woli klienta i tym samy, że dopuściła się nienależytego wykonywania zawodu radcy prawnego. Doprowadzając do dobrowolnej spłaty zadłużenia można było więcej osiągnąć niż przez licytację tak zadłużonego mieszkania.
Na powyższe ustalenia i strategię przede wszystkim wskazuje treść rozmowy telefonicznej oraz korespondencja elektroniczna między przedstawicielem spółki P. oraz Skarżącym. Z powyższych dowodów wynika, zdaniem Sądu, że Skarżący miał świadomość realizacji wcześniej ustalonego scenariusza działań windykacyjnych, który to scenariusz oparty był na przymuszeniu dłużnika do dobrowolnej zapłaty groźbą utraty posiadania lokalu wskutek zainicjowanego wcześniej postępowania egzekucyjnego.
Zeznania świadków są spójne, odzwierciedlają też treść dokumentów znajdujących się w aktach sprawy. K. Sąd nie mógł przesłuchać, bazując jedynie na jego pisemnych oświadczeniach i oświadczeniach jego córki K.(1), która nie była uczestnikiem opisywanych zdarzeń.
Stanowisko przedstawione przez Obwinioną i przedstawiciela Primus jest logiczne i spójne z pozostałym, zgromadzonym materiałem dowodowym. Z załączonego wydruku z księgi wieczystej prowadzonej dla lokalu B. wprost wynika, że prawo do lokalu zostało obciążone wieloma hipotekami przymusowymi na kwotę przekraczającą […] złotych. Okoliczność ta została też potwierdzona w zeznaniach świadka Ł. oraz w jego pisemnych oświadczeniach. Przyjęta przez P. i Obwinioną strategia mogła być uznaną w tej sytuacji za jedyną słuszną i efektywną.
W ocenie Sądu nieuzasadnione są też twierdzenia Skarżącego w zakresie skutków czynności cofnięcia wniosku o przeprowadzenie egzekucji z lokalu przez Obwinioną. Zgodnie z przepisem art. 826 Kodeksu postępowania cywilnego umorzenie postępowania egzekucyjnego powoduje uchylenie dokonanych czynności egzekucyjnych, lecz nie pozbawia wierzyciela możności wszczęcia ponownej egzekucji, chyba że z innych przyczyn egzekucja jest niedopuszczalna. W świetle powyższej regulacji, nawet jeżeli doszło do umorzenia postępowania egzekucyjnego, wszczętego na wniosek Obwinionej, Skarżący nie został pozbawiony możliwości przymusowego dochodzenia wykonania w całości prawomocnego nakazu zapłaty przeciwko dłużnikowi. Na powyższą okoliczność zwrócił też uwagę tut. Sąd w uzasadnieniu do postanowienia z dnia […] roku.
O kosztach postępowania Sąd rozstrzygnął na podstawie art. 70[6] ust. 2 zdanie drugie ustawy z dnia 6 lipca 1982 roku o radcach prawnych (Dz.U. 2017 r. poz. 1870 ze zm.)
(WK)
Prawo i praktyka
Przygody Radcy Antoniego
Odwiedź także
Nasze inicjatywy
