Orzeczenie z dnia 17 czerwca 2020 r. Sygn. akt: D 232/19
Orzeczenie jest prawomocne.
 

PRZEWODNICZĄCY: r. pr. Robert Karpiński
CZŁONKOWIE: r. pr. Igor Bąkowski
r. pr. Bogdan Sanowski
PROTOKOLANT: Karolina Szymala

 
Okręgowy Sąd Dyscyplinarny Okręgowej Izby Radców Prawnych w W. po rozpoznaniu na rozprawie […] r. w W. sprawy przeciwko radcy prawnemu D., ([…]), obwinionemu o to, że:
1) nienależycie wykonywał zawód radcy prawnego w okresie od […] r. do […] r. poprzez wykonywanie go w ramach spółki K. sp. z o. o. z siedzibą w B. (aktualnie – z siedzibą w W.), tj. w formie nieprzewidzianej jako dopuszczalna forma wykonywania zawodu radcy prawnego zgodnie z art. 8 ust. 1 ustawy o radcach prawnych, która to spółka dodatkowo posiada w przedmiocie działalności czynności inne niż wyłącznie świadczenie pomocy prawnej, tj. w sprawie czynu określonego w art. 8 ust. 1 i 2 ustawy o radcach prawnych w związku z art. 64 ust. 1 ustawy o radcach prawnych,
2) nienależycie wykonywał zawód radcy prawnego w okresie od […] r. do dnia wydania postanowienia o zmianie zarzutów przez ustalenie z klientami honorarium wyłącznie w przypadku osiągnięcia pomyślnego wyniku sprawy, tj. w sprawie czynu określonego w art. 36 ust. 3 Kodeksu Etyki Radcy Prawnego stanowiącego załącznik do uchwały Nr 3/2014 Nadzwyczajnego Krajowego Zjazdu Radców Prawnych z dnia 22 listopada 2014 r. w sprawie Kodeksu Etyki Radcy Prawnego w związku z art. 64 ust. 1 ustawy o radcach prawnych,
3) nienależycie wykonywał zawód radcy prawnego w okresie od dnia […] r. (data zawarcia umowy spółki) do dnia wydania postanowienia o zmianie zarzutów poprzez wykonywanie go w ramach spółki Kancelaria H. sp. z o. o. z siedzibą w W., tj. w formie nieprzewidzianej jako dopuszczalna forma wykonywania zawodu radcy prawnego zgodnie z art. 8 ust. 1 ustawy o radcach prawnych, która to spółka dodatkowo posiada w przedmiocie działalności czynności inne niż wyłącznie świadczenie pomocy prawnej, tj. w sprawie czynu określonego w art. 8 ust. 1 i 2 ustawy o radcach prawnych w związku z art. 64 ust. 1 ustawy o radcach prawnych
4) nienależycie wykonywał zawód radcy prawnego w charakterze pełnomocnika z wyboru Pani A. przez niezachowanie w okresie od dnia […] r. do dnia […] r. wymogów profesjonalizmu polegające na nieprzygotowaniu projektu apelacji od wyroku Sądu Rejonowego dla W. […] Wydział Cywilny z dnia […] r. (sygn. akt […]) w takim terminie, by możliwa była weryfikacja projektu apelacji zgodnie z ustaleniami z klientką przez klientkę i by klientka miała pewność, że apelacja zostanie wniesiona w terminie oraz dodatkowo polegające na braku jednoznacznego zapewnienia klientki o tym, że apelacja będzie wniesiona, co spowodowało silny niepokój i obawy po stronie klientki o dalszy los sprawy, tj. w sprawie czynu określonego w art. 6 oraz 12 ust. 1 Kodeksu Etyki Radcy Prawnego stanowiącego załącznik do uchwały Nr 3/2014 Nadzwyczajnego Krajowego Zjazdu Radców Prawnych z dnia 22 listopada 2014 r. w sprawie Kodeksu Etyki Radcy Prawnego w związku z art. 64 ust. 1 ustawy o radcach prawnych i art. 8 Kodeksu Etyki Radcy Prawnego.
 

 

 

 
Zastępca Rzecznika Dyscyplinarnego Okręgowej Izby Radców Prawnych w W. wniósł w dniu […] r. do tutejszego Sądu wniosek o ukaranie (sygn. akt […]) r.pr. D. (dalej: „Obwiniony”), wpisanego na listę radców prawnych pod nr.: […] zarzucając Obwinionemu, że:

 
Obwiniony nie wniósł odpowiedzi na wniosek o ukaranie.
 
Na podstawie całokształtu materiału dowodowego, ujawnionego w toku rozprawy głównej, Sąd ustalił następujący stan faktyczny.
 
Począwszy od dnia […] r., Obwiniony prowadzi działalność gospodarczą pod firmą Kancelaria Radcy Prawnego – D., której przedmiot obejmuje działalność prawniczą (k. […]).
 
W dniu […] r., A. (dalej: „Pokrzywdzona) zawarła umowę o dochodzenie roszczeń ze spółką Kancelaria L. sp. z o. o. z siedzibą w B. Przedmiot umowy stanowiło wykonanie usługi polegającej na ustaleniu podmiotu ponoszącego odpowiedzialność cywilną w związku ze zdarzeniem polegającym na operacji żylaków prawej kończyny dolnej i uzyskanie świadczeń odszkodowawczych za szkodę na osobie. Umowa przewidywała wynagrodzenie wyłącznie prowizyjne w postaci określonych ułamków kwot uzyskanych w sposób polubowny lub w wyniku wytoczenia powództwa. Ponadto, spółka Kancelaria L. sp. z o. o. była uprawniona do otrzymania kosztów zastępstwa procesowego. „Integralny element umowy”, jak określiły to strony, stanowiło pełnomocnictwo udzielone profesjonalnemu pełnomocnikowi (k. […]).
 
Obwiniona udzieliła umocowania Obwinionemu do reprezentowania w sprawie przeciwko I. S.A. z siedzibą w W. podpisując dokument pełnomocnictwa opatrzony datą […] r. (k. […]).
 
W dniu […] r., Obwiniony sporządził pozew o zapłatę, działając jako pełnomocnik Pokrzywdzonej, przeciwko I. Polska S.A. z siedzibą w W. Przedmiot powództwa stanowiło żądanie zasądzenia kwoty […] zł tytułem zadośćuczynienia oraz kwoty […] zł tytułem odszkodowania w związku z przebiegiem leczenia operacyjnego żylaków (k. […]).
 
W dniu […] r., Pokrzywdzona zawarła umowę o dochodzenie roszczeń z obsługą procesową ze spółką Kancelaria H. sp. z o.o. z siedzibą w W. Przedmiot tej umowy stanowiło uzyskanie świadczeń odszkodowawczych za szkodę na osobie Pokrzywdzonej od podmiotu ponoszącego odpowiedzialność cywilną w związku ze zdarzeniem polegającym na operacji żylaków prawej kończyny dolnej. Podobnie jak w przypadku umowy zawartej ze spółką Kancelaria L. sp. z o.o. przedmiotowa umowa obejmowała wynagrodzenie wyłącznie prowizyjne od kwoty uzyskanej w wyniku wytoczenia powództwa, zapłatę kosztów zastępstwa procesowego na rzecz spółki (k. […]).
 
Powyższa umowa została zawarta przez Pokrzywdzoną na podstawie propozycji złożonej Pokrzywdzonej przez Obwinionego (dowód: wyjaśnienia Obwinionego).
 
Obwiniony był wspólnikiem praz prokurentem spółki Kancelaria H. sp. z o.o. (k. […].). Ponadto, Obwiniony był wymieniony jako członek zespołu Kancelarii na stronie www.[...] prowadzonej dla powyższej spółki (k. […]).
 
W dniu […] r. zapadł wyrok Sądu Rejonowego dla W. (sygn. akt […]), którym Sąd oddalił powództwo Pokrzywdzonej obciążając ją kosztami procesu (k. […]).
 
Pokrzywdzona nie zgodziła się z takim rozstrzygnięciem jej sprawy i zdecydowała się na wniesienie apelacji. Obwiniony uzgodnił z Pokrzywdzoną, że przedstawi jej projekt apelacji przed terminem przewidzianym na jej wniesienie, tj. w dniu […] r. (dowód: zeznania Pokrzywdzonej, k. […]).
 
W dniach […] r., Pokrzywdzona podejmowała liczne, nieudane próby nawiązania połączenia telefonicznego z Obwinionym, wysyłała wiadomości sms (k. […]).
 
W wiadomości elektronicznej z dnia […] r. (godz. […]), Pokrzywdzona przesłała do Obwinionego oświadczenie o wypowiedzeniu pełnomocnictwa. Jako przyczynę wypowiedzenia, Pokrzywdzona wskazała niedochowanie przez Obwinionego terminu […] r. ustalonego na przedstawienie Pokrzywdzonej projektu apelacji do zapoznania i ewentualnego zgłoszenia uwag (k. […]).
 
Sąd ustalił powyższy stan faktyczny na podstawie dokumentów znajdujących się w aktach sprawy na kartach […] verte, […] verte, […] verte, […] verte, […] verte oraz dokumentów załączonych do odwołania Pokrzywdzonej z […] r. Sąd dał wiarę wszystkim dokumentom, z których przeprowadził dowód, ponieważ nie znalazł podstawy dla ich kwestionowania. Obwiniony nie kwestionował treści dokumentów dopuszczonych jako dowód w sprawie.
 
Ponadto, Sąd oparł się także na zeznaniach Pokrzywdzonej. Zeznania Pokrzywdzonej zostały złożone w sposób spontaniczny, Pokrzywdzona reagowała emocjonalnie w trakcie składania zeznań. Treść zeznań była logiczna, spójna wewnętrznie oraz z pozostałym materiałem dowodowym.
 
Sąd dał wiarę również wyjaśnieniom Obwinionego w zakresie, w którym opisywał stan faktyczny z wyłączeniem wyjaśnień dotyczących nieustalenia terminu […] r. jako daty, w której Obwiniony miał przedstawić Pokrzywdzonej projekt apelacji. W tym zakresie, Sąd dał wiarę zeznaniom Pokrzywdzonej, które znalazły swój potwierdzenie w treści dowodów z dokumentów (k. […]).
 
Okręgowy Sąd Dyscyplinarny zważył, co następuje:
 
Na gruncie zgromadzonego materiału dowodowego Sąd doszedł do przekonania, że w ustalonym stanie faktycznym Obwiniony dopuścił się czynów sprzecznych z zasadami wykonywania zawodu radcy prawnego, objętych wnioskiem o ukaranie.
 
U podstaw rozstrzygnięcia Sądu legły następujące powody.
 
W zakresie czynów objętych pkt. […] tenoru orzeczenia, Sąd zważył przede wszystkim na przyznanie przez Obwinionego popełnienia przewinień.
 
W ocenie Sądu, przyznanie Obwinionego nie budziło wątpliwości, znajduje oparcie w zgromadzonym w sprawie materiałem dowodowym.
 
Niewątpliwym faktem było świadczenie przez Obwinionego pomocy prawnej na rzecz Pokrzywdzonej w formie zastępstwa procesowego. Rzeczona usługa wpisywała się w relację, jaka zachodziła między Pokrzywdzoną a spółkami Kancelaria L. sp. z o.o. oraz Kancelaria H. sp. z o.o. Istotną okolicznością w sprawie jest, że do nawiązania relacji między Obwinionym i Pokrzywdzoną doszło w związku z wykonywaniem umowy zawartej przez Pokrzywdzoną ze spółką Kancelaria L. sp. z o.o. Z powodu decyzji Pokrzywdzonej o wytoczeniu powództwa, niezbędne okazało się ustanowienie zawodowego pełnomocnika, który w zastępstwie spółki mógłby świadczyć usługę objętą umową, której stroną była spółka. W ten sposób doszło do powstania sytuacji, w której Obwiniony traktował wprawdzie Pokrzywdzoną jako swojego klienta z powodu uzyskania pełnomocnictwa, jednakże wynagrodzenie należne za świadczenie pomocy prawnej miało być rozliczane za pośrednictwem spółki Kancelaria L. sp. z o.o.
 
Dokładnie taki sam schemat został powielony we współpracy między Pokrzywdzoną, Obwinionym i spółką Kancelaria H. sp. z o.o. W tym przypadku należało mieć na uwadze również fakt, że do zawarcia umowy przez Pokrzywdzoną z powołaną spółką doszło na podstawie propozycji Obwinionego, który nie zaoferował zawarcia umowy bezpośrednio ze sobą pomimo wykonywania zawodu w formie kancelarii radcy prawnego.
 
W ocenie Sądu, ustalony stan faktyczny w powyższym zakresie prowadzi do wniosku o naruszeniu przez Obwinionego art. 8 ust. 1 ustawy o radcach prawnych poprzez podjęcie wykonywania zawodu w formie niedopuszczonej przez tę ustawę. Zważyć bowiem należało, że stosunkiem podstawowym, określającym zakres i cel zleconej usługi oraz zasady zapłaty wynagrodzenia były umowy z powoływanymi wyżej spółkami. Relacja Obwinionego z Pokrzywdzoną zasadzała się wyłącznie na podstawie dokumentu pełnomocnictwa. Stąd, do rozliczenia za świadczoną pomoc prawną dochodziło między Obwinionym i spółkami. Pokrzywdzona, jako klient spółek, była zobowiązana do przekazania spółkom dokumentów i informacji niezbędnych do prowadzenia jej sprawy. Umowy ze spółkami, a nie z radcą prawnym, regulowały kwestie współpracy w procesie dochodzenia roszczenia na rzecz Pokrzywdzonej. Do udzielenia pełnomocnictwa Obwinionemu doszło gdy Pokrzywdzona nie znała Obwinionego. Jedyną przyczyną, dla której doszło do udzielenia pełnomocnictwa przez Pokrzywdzoną, był ustawowy katalog określający, kto może być pełnomocnikiem strony w sądowym postępowaniu cywilnym (art. 87 kodeksu postępowania cywilnego).
 
Powyższe doprowadziło do przełamania zasady osobistej relacji między radcą prawnym i jego klientem, wprowadziło nieprzewidziany prawem ani zasadami etyki dodatkowy podmiot zaangażowany w proces świadczenia pomocy prawnej. Takie ukształtowanie stosunków z klientem rodzi niezrozumienie, jakie można odczytać w zeznaniach Pokrzywdzonej, w których wyraża zdziwienie wobec braku zaangażowania Obwinionego w prowadzenie jej sprawy pomimo ustalenia wysokiego, w jej ocenie, wynagrodzenia na rzecz spółki kapitałowej. Powyższe prowadzi do zakwestionowania jednej z podstawowych zasad wykonywania zawodu jaką jest zaufanie klienta do jego pełnomocnika.
 
Ponadto, w sprawie należało zważyć również na okoliczność posiadania przez Obwinionego udziałów w spółce Kancelaria H. sp. z o.o., która w istocie oznaczała, że Obwiniony czerpał pośrednio zysk z działalności prowadzonej przez tę spółkę. Obwiniony prezentował swoją osobę na stronie internetowej powołanej spółki. Powyższe prowadziło do sytuacji, w której klienci mogli utożsamiać osobę Obwinionego ze spółką, uznawać spółkę za kancelarię świadczącą pomoc prawną.
 
W konsekwencji powyższych przesądzeń, co do wykonywania przez Obwinionego zawodu w formie spółki kapitałowej, uznać należało, że ustalenie wynagrodzenia w formie prowizji od sukcesu, jakie miało miejsce w umowach zawartych przez Pokrzywdzoną z powoływanymi wyżej spółkami z ograniczoną odpowiedzialnością, godziło w zasadę określoną w art. 36 ust. 3 Kodeksu Etyki Radcy Prawnego. Sam Obwiniony w swoich wyjaśnieniach wskazał, że zawarcie umowy przez Pokrzywdzoną ze spółkami stanowiło sposób na problem z ustaleniem wynagrodzenia prowizyjnego z Pokrzywdzoną. Obwiniony wykorzystał więc spółkę Kancelaria H. sp. z o. o. do ustalenia z Pokrzywdzoną prowizji od sukcesu jako jedynej zasad wynagradzania w obawie przed naruszeniem zasad etyki. Postępowanie takie stanowiło w istocie swej nieakceptowalną próbę obejścia tychże zasad, godziło w dyspozycję art. 36 ust. 3 Kodeksu Etyki Radcy Prawnego.
 
Rozważając ostatni z czynów, Sąd uznał, że niedochowanie uzgodnionego z klientem terminu przedstawienia projektu apelacji godziło w zasadę rzetelności, lojalności, sumienności a także profesjonalnego działania. Zaniechanie Obwinionego, wobec niezadowolenia Pokrzywdzonej z dotychczasowej współpracy, mogło wzbudzić uzasadnioną obawę o losy sprawy. Wypowiedzenie stosunku pełnomocnictwa niemal w ostatniej chwili w celu samodzielnego wniesienia apelacji przez klienta świadczy o jego determinacji wyzwolonej m.in. przez zachowanie Obwinionego. Takie pozstępowanie godziło w zasady określone w art. 6, 8 oraz 12 ust. 1 Kodeksu etyki radcy prawnego.
 
Podobnie jak nieetyczność, również wina Obwinionego nie budziła wątpliwości. W ocenie Sądu, w zakresie trzech pierwszych czynów, Obwiniony działał w sposób zamierzony bądź co najmniej w ramach rażącej lekkomyślności. Obwiniony, będąc osobą biegłą w prawie, musiał doskonale zdawać sobie sprawę ze sprzeczności swojego postępowania z ustawowymi zasadami określającymi formę wykonywania zawodu oraz z postanowieniami Kodeksu Etyki Radcy Prawnego w zakresie zasad ustalania wynagrodzenia za czynności radcy. Również w zakresie ustaleń podjętych z Pokrzywdzoną w zakresie współpracy przy tworzeniu projektu apelacji, Obwiniony działał w sposób zawiniony, co najmniej w formie rażącego niedbalstwa.
 
Za zaostrzeniem kary za popełnienie czynów z pkt […] tenoru orzeczenia świadczyło naruszenie jednej z podstawowych zasad wykonywania zawodu. Natomiast, za wymierzeniem kary łagodniejszej przemawiało przyznanie Obwinionego do popełnienia czynów, co świadczy o pozytywnej refleksji nad swoimi czynami, oraz brak szkody materialnej wskutek popełnionych czynów.
 
W związku z powyższym, Sąd zważył w sposób szczególny na dyrektywę wychowawczą i prewencyjną wymiaru kary. Kara pieniężna jest jedną z surowszych kar spośród katalogu przewidzianego ustawą o radcach prawnych. Wymierzenie takiej kary jest dotkliwe dla Obwinionego, pozwala zakładać, że Obwiniony nie popełni podobnego przewinienia w przyszłości. Charakter kary koresponduje z przedmiotem ochrony art. 36 ust. 3 Kodeksu Etyki Radcy Prawnego.
 
Czyn popełniony przy współpracy z Pokrzywdzoną w związku ze sporządzeniem apelacji należy do kategorii czynów o mniejszym ciężarze gatunkowym. W ocenie Sądu, względniejsza dla Obwinionego kara nagany powinna spełnić pokładany w niej cel prewencyjny.
 
Sąd orzekł o kosztach postępowania na podstawie art. 70⁶ ustawy o radcach prawnych oraz § 1 ust. 1 pkt 1) uchwały nr 86/IX/2015 Krajowej Rady Radców prawnych z dnia 20 marca 2015 r. w sprawie określenia wysokości zryczałtowanych kosztów postępowania dyscyplinarnego, biorąc pod uwagę zakres czynności podjętych w postępowaniu. Sprawa została rozpoznana na jednym terminie. Postępowanie dowodowe obejmowało odebranie wyjaśnień Obwinionego oraz zeznań Pokrzywdzonej.
 
E.R.