Orzeczenie z dnia 16 kwietnia 2018 r. Sygn. akt: D 10/18
Orzeczenie prawomocne
 
 

PRZEWODNICZĄCY:   r. pr. Bogdan Sanowski
CZŁONKOWIE:    r. pr. Katarzyna Szwed - Kawka
r. pr. Andrzej Szmigiel
PROTOKOLANT:    Karolina Szymala

           
Okręgowy Sąd Dyscyplinarny Okręgowej Izby Radców Prawnych w W. po rozpoznaniu na rozprawie w dniu […] r. w W. sprawy przeciwko radcy  prawnemu B., […], obwinionemu o to, że działając jako pełnomocnik U.(1) oraz P. w sprawie, która toczyła się przed Sądem Rejonowym w P. […] Wydział Cywilny o sygn. akt […] z powództwa U.(2), P., Z.(1), U.(1), U.(3), Z.(1), Z.(3), K. przeciwko Skarbowi Państwa – Lasom Państwowym Nadleśnictwa C., 

o wydanie nieruchomości – nie wniósł – w imieniu U.(1) oraz P. apelacji od wyroku wydanego w dniu […] r. przez Sąd Rejonowy w P. […] Wydział Cywilny o sygn. akt […], której termin na wniesienie upłynął […] r., jak też nie uzyskał zgody swoich mocodawców na zaniechanie wniesienia apelacji,
tj. popełnienia czynu naruszającego podstawowe wartości i zasady wykonywania zawodu radcy prawnego, określonego w art. 64 ust. 1 ustawy o radcach prawnych (Dz. U. 2016 poz. 233 j.t.) w zw. z art. 28 ust. 6 w zw. z art. 6 ust. 1 Kodeksu Etyki Racy Prawnego, którego tekst jednolity stanowi załącznik do uchwały nr 8/VIII/2010 Prezydium Krajowej Rady Radców Prawnych z dnia 28 grudnia 2010 r.  
 

 

 

 
Pismem z dnia […] r. Zastępca Rzecznika Dyscyplinarnego Okręgowej Izby Radców Prawnych w W. złożył do Okręgowego Sądu Dyscyplinarnego Okręgowej Izby Radców Prawnych w W. wniosek o ukaranie radcy prawnego B. („Obwiniony”) wpisanemu na listę radców prawnych, prowadzoną przez Okręgową Izbę Radców Prawnych w W. pod numerem […], zarzucając mu że:

działając jako pełnomocnik U.(1) oraz P. w sprawie, która toczyła się przed Sądem Rejonowym w P. […] Wydział Cywilny o sygn. akt […] z powództwa U.(2), P., Z.(1), U.(1), U.(3), Z.(2), Z.(3), K. przeciwko Skarbowi Państwa – Lasom Państwowym Nadleśnictwa C., o wydanie nieruchomości – nie wniósł w imieniu U.(1) oraz P. apelacji od wyroku wydanego w dniu […] r. przez Sąd Rejonowy w P. […] Wydział Cywilny o sygn. akt […], której termin na wniesienie upłynął […] r., jak też nie uzyskał zgody swoich mocodawców na zaniechanie wniesienia apelacji tj. popełnienie czynu naruszające podstawowe wartości i zasady wykonywania zawodu radcy prawnego, określone w art. 64 ust. 1 ustawy o radcach prawnych (Dz. U. 2016 poz. 233 j.t) w zw. z art. 28 ust. 6 w związku z art. 6 ust. 1 Kodeksu Etyki Radcy Prawnego, którego tekst jednolity stanowi załącznik do uchwały Nr 8/VIII/2010 Prezydium Krajowej Rady Radców Prawnych z dnia 28 grudnia 2010 r.

Sąd przeprowadził postępowanie na rozprawie w dniu […] r. Nie stawił się pokrzywdzony Z.(1), prawidłowo powiadomiony o terminie rozprawy. Po wysłuchaniu wszystkich obecnych, wobec braku wniosków o uzupełnienie postępowania, Zastępca Rzecznika Dyscyplinarnego odstąpiła od przeprowadzenia dowodu z przesłuchania pokrzywdzonego Z.(1).
 
Na podstawie dowodów zgromadzonych w toku przewodu sądowego Okręgowy Sąd Dyscyplinarny Okręgowej Izby Radców Prawnych w W. ustalił następujący stan faktyczny:

W dniu […] r. obwiniony radca prawny B., prowadzący Kancelarię Prawniczą w P. przy ul. P. […], na podstawie umowy zlecenia sprawy sądowej zobowiązał się sporządzenia i wniesienia pozwu oraz prowadzenia i reprezentacji przed sądami powszechnymi sprawy z powództwa Z.(3), U.(2), P., U.(1), U.(3) przeciwko Skarbowi Państwa – Lasy Państwowe Nadleśnictwo C.. Nadto w umowie strony ustaliły, że udzielają Obwinionemu pełnomocnictwa do dalszego prowadzenia sprawy, także w razie konieczności do prowadzenia sprawy w następnej instancji. Strony uzgodniły również wynagrodzenie Obwinionego obejmujące kwotę […] zł oraz za każdą rozprawę po […] zł. W dniu zawarcia umowy Obwinionemu została wpłacona zaliczka w wysokości […] zł, natomiast pozostała kwota miała być, zgodnie z umową, wpłacona do dnia […] r. Wpłacenie całej kwoty wynagrodzenia i pokrycia opłaty sądowej było warunkiem złożenia przez Obwinionego pozwu w Sądzie Okręgowym w P.. W umowie Obwiniony zobowiązany był również do udzielania informacji w zakresie prowadzonej sprawy, przedstawienie koncepcji i ustalanie koncepcji prowadzonej sprawy, informowanie o skutkach pranych i procesowych podejmowanych czynności procesowych. Obwiniony przyznał, że podpis złożony na okazanej umowie (k. […]) jest jego podpisem i nie kwestionuje treści umowy. Umowę podpisał Z.(1), który działał w imieniu powodów wymienionych w § 1 ust. 1 umowy. Obecni na rozprawie pokrzywdzeni potwierdzają zawarcie umowy i jej treść.     

Dowód: kopia umowy z dnia […] r. (k. […]); wyjaśnienia Obwinionego i zeznania U.(1) i P. na rozprawie w dniu […] r.

Na rozprawie w dniu […] r. przed Sądem Rejonowym w P. […] Wydział Cywilny, w sprawie o sygn. akt […], nie stawił się Obwiniony – pełnomocnik powodów, prawidłowo zawiadomiony o terminie, na której przeprowadzony był dowód z przesłuchania biegłego sądowego. Przewodnicząca zamknęła rozprawę i odroczyła ogłoszenie orzeczenia do dnia […] r. na godzinę […].

Dowód: kopia protokołu rozprawy z dnia […] r. (k. […]-[…]).

Obwiniony nie stawił się na publikację orzeczenia w sprawie o sygn. akt […] w dniu […] r., obecny był jedynie jeden z powodów U.(2). Obwiniony potwierdza fakt nieobecności na publikacji orzeczenia, a informację o rozstrzygnięciu otrzymał telefonicznie z sekretariatu Sądu. Przesłuchani na rozprawie świadkowie wskazują, że na publikacji orzeczenia był jedynie U.(2).

Dowód: kopia protokołu publikacji orzeczenia z dnia […] r. (k. […]); wyjaśnienia Obwinionego i zeznania U.(1) i P. na rozprawie w dniu […] r.

Wyrok z dnia […] r. był niekorzystny dla powodów, Sąd Rejonowy w P. oddalił powództwo w całości. Obwiniony w dniu wydania wyroku był pełnomocnikiem powodów, nie poinformował swoich mocodawców o wyniku rozprawy, nie podejmował żadnych działań w celu wniesienia lub zaniechania wnoszenia apelacji – nie występował w tym zakresie o zgodę powodów, nie wystąpił o uzasadnienie wyroku. Po publikacji wyroku Obwiniony wypowiedział pełnomocnictwo procesowe.

Pokrzywdzeni kwestionowali staranne działanie i nienależytą staranność przy wykonywaniu przez Obwinionego zobowiązań przyjętych umową z dnia […] r.

Dowód: pisma P. i U.(1) z dnia […] r.; zeznania U.(1) i P. na rozprawie w dniu […] r.

Prawomocnym wyrokiem z dnia […] r. w sprawie o sygn. akt […], Sąd Rejonowy w D. […] Wydział Cywilny zasądził od B. na rzecz Z.(1) (strona umowy z dnia […] r.) kwotę […] zł – tytułem należności głównej w wysokości […] zł oraz skapitalizowanych odsetek w wysokości […] zł. Sąd uznał zasadność roszenia głównego, która obejmowała zwrot pobranego przez Obwinionego wynagrodzenia w związku z nienależytym wykonywaniem umowy zawartej dnia […] r. umowy zlecenia prowadzenia sprawy sądowej, w tym nie wniesienie przez Obwinionego wniosku o uzasadnienie uzasadnienia wyroku o sygn. akt […] oraz nie wniesienia na rzecz swoich klientów apelacji od tego wyroku – mimo udzielonego pełnomocnictwa, ważnego w dniu ogłoszenia wyroku, które następnie zostało wypowiedziane przez Obwinionego dnia […] r. Obwiniony uregulował zasądzone kwoty, a wtoku postępowania nie kwestionował ani treści wyroku, ani zarzucanych mu czynów.

Dowód: kopia odpisu wyroku w sprawie o sygn. akt […] (k. […]-[…]); protokół rozprawy z dnia […] r.

Na rozprawie w dniu […] r. Obwiniony nie przyznał się do winy i złożył wyjaśnienia, z których wynika, że umowa zlecenia wiązał strony tylko w pierwszej instancji i tylko ten zakres był brany pod uwagę przez strony. Jednocześnie Obwiniony potwierdził złożony przez siebie podpis, jak i treść umowy. Pokrzywdzeni bardzo mocno podkreślali, aby bez ich zgody nie występować do sądu i w związku z tym apelacja nie została wniesiona, choć niema to pisemnego potwierdzenia. Uważał, że powodowie nie chcieli wnosić apelacji, a wniesienia wniosku o wszczęcie postępowania dyscyplinarnego „odczuwam jako chęć dokuczenia mi”. Zgodnie z wolą mocodawców nie podejmował żadnych czynności. Widział możliwości wygrania sprawy, ale powodowie uzależniali zwrot nieruchomości od zadośćuczynienia. W toku prowadzenia sprawy pisał pod „dyktando” („kopytko”) swoich mocodawców, jedynie weryfikował treść pism i wygładzał po akceptacji powodów.
   
Okręgowy Sąd Dyscyplinarny ocenił podstawowe dowody w sprawie, w postaci zeznań pokrzywdzonych U.(1) i P. za wiarygodne źródło ustaleń faktycznych. Wszyscy zeznawali w sposób spójny, bez wahania, a ich wypowiedzi korespondowały z dokumentami znajdującymi się w aktach sprawy. Na wniosek Zastępcy Rzecznika Dyscyplinarnego Sąd Dyscyplinarny odstąpił od przesłuchania pokrzywdzonego Z.(1), uznając, że zgromadzony materiał dowodowy – w tym wyrok w sprawie o sygnaturze akt […] Sądu rejonowego w D. […] Wydział Cywilny, są wystarczające do rozpoznania sprawy.

Wyjaśnienia Obwinionego zostały przez Sąd Dyscyplinarny uznane za niewiarygodne, gdy chodzi o stwierdzenia odnośnie przebiegu zdarzeń, okoliczności i przesłanki działania Obwinionego, m.in. w zakresie okresu obowiązywania umowy ograniczonego do I instancji, wypowiedzenia pełnomocnictwa oraz powodów nie wystąpienia o uzasadnienie wyroku i zaniechania wniesienia apelacji, za zgodą mocodawców. Prezentowana przez Obwinionego wersja nie znajduje żadnego logicznego uzasadnienia, tzn. nie wyjaśnia okoliczności usprawiedliwiających przyjęty przez niego sposób działania, jego zgodności z obowiązującym prawem i zasadami etyki radców prawnych.

Pozostałe dowody, w postaci dokumentów stanowiły wiarygodne źródło informacji o sprawie. Sąd Dyscyplinarny stwierdził, że strony nie kwestionowały tych dokumentów, ani nie zaszły też żadne inne okoliczności mogące podważyć autentyczność tych dokumentów jak i prawdziwość treści w nich zawartych. Wobec tego Sąd Dyscyplinarny uznał dowody wynikające z tych dokumentów za zgodne z prawdą i dał im wiarę. 

Strony nie wnosiły o wnosiły o uzupełnienie postępowania dowodowego.
 
Oceniając ustalenia stanu faktycznego Okręgowy Sąd Dyscyplinarny Okręgowej Izby Radców Prawnych w W. zważył, co następuje:

Zebrany w sprawie materiał dowodowy wskazuje, że Obwiniony dopuścił się zarzucanych mu czynów.

W pierwszej kolejności wskazać należy, że zgodnie z art. 64 ust. 1 ustawy o radcach prawnych, radca prawny odpowiada za m.in. naruszenie przepisów prawa oraz zachowanie sprzeczne z zasadami etyki.

Przepis art. 28 ust. 6 Kodeksu Etyki Radcy Prawnego (KERP) stanowi wyraźnie, że radca prawny powinien uzyskać zgodę klienta w razie możliwości pisemną na zaniechanie wniesienia środka zmierzającego do wzruszenia orzeczenia sądowego lub skargi kasacyjnej od orzeczenia kończącego sprawę w danej instancji.

Nie ulega wątpliwości, że w świetle ustalonego stanu faktycznego, Obwiniony uchybił zasadom wyrażonym w art. 28 ust. 6 KERP.

Po pierwsze dokonane ustalenia pozwalają na stwierdzenie, że Obwiniony z dniem […] r. przyjął zlecenie prowadzenia sprawy z powództwa U.(2), P., Z.(1), U.(1), U.(3), Z.(2), Z.(3), K. przeciwko Skarbowi Państwa – Lasom Państwowym Nadleśnictwa C., o wydanie nieruchomości, a związku z tym również pełnomocnictwo do reprezentowania przed sądami powszechnymi. Niesporne jest, że w ramach ustalonego wynagrodzenia Obwiniony podjął się świadczenia pomocy prawnej obejmującej m.in. czynności procesowe i informacyjne w zakresie podejmowanych działań procesowych, toku rozprawy, znana była Obwinionemu treść umowy – choć zmieniona i podsunięta mu do podpisu. Takie wyjaśnienia Obwinionego nie zasługują na uznanie, tym bardziej, że podjęta przez niego próba wszczęcia postępowania karnego w tym zakresie zakończyła się umorzeniem, co również przyznaje sam Obwiniony.  

Po drugie z obowiązku wynikającego z treści łączącej strony umowy i udzielonego w związku z tym pełnomocnictwa Obwiniony nie wywiązywał się w sposób należyty, a właściwie rzecz ujmując, poza sporządzeniem pozwu, zresztą obarczonego błędami formalnymi, i skierowaniem go do sądu, Obwiniony nie podejmował żadnych innych działań i nie wykazał żadnej aktywności w celu zapewnienia właściwej pomocy i ochrony prawnej interesów swoich mocodawców. W szczególności nie uczestniczył w rozprawie, w której przeprowadzany był dowód z opinii biegłego sądowego, był nieobecny w dniu publikacji wyroku w sprawie o sygn. akt […] – zatem nie były mu znane zasadnicze motywy rozstrzygnięcia, co choć z umownego obowiązku informacyjnego i nakreślenia dalszej taktyki działania wymagało wystąpienia z wnioskiem o sporządzenie uzasadnienia. W takim stanie rzeczy należy przyjąć, że Obwiniony w sposób świadomy zaniechał sporządzenia wniosku o uzasadnienie wyroku, a w konsekwencji ewentualnego wniesienia apelacji, od wniesienia której nie był zwolniony przez swoich mocodawców. Brak należytego wykonywania obowiązków umownych przez Obwinionego znalazł swój finał w Sądzie Rejonowym w D. […] Wydział Cywilny, sygn. akt […], który wyrokiem z dnia […] r. zasądził od Obwinionego kwotę […] zł, którą złożył się m.in. pobrane przez Obwinionego wynagrodzenie w kwocie […] zł z tyłu umowy zlecenia, które zgodnie z umową zostało wypłacone przed datą złożenia pozwu. 

Zważyć także należy, że Obwiniony, co sam przyznaje, był pełnomocnikiem pokrzywdzonych w dniu publikacji i pozostawał nim do dnia […] r., kiedy wypowiedział pełnomocnictwo udzielone mu przez pokrzywdzonych. W tej sytuacji brak podstaw do przyjęcia twierdzeń Obwinionego, że strony były umówione jedynie na postępowanie przed sądem I instancji, co jest sprzeczne z treścią zawartej umowy ustalonym faktem wypowiedzenia pokrzywdzonym pełnomocnictwa.       

Postępowanie Obwinionego stanowi oczywiste działanie na szkodę klienta, a także niewykonanie przyjętego zlecenia, w ramach którego obwiniona miała udzielić pomocy prawnej w postępowaniu sądowym. Już tylko takie zaniechanie, samo w sobie stanowi naruszenie obowiązku wynikającego z art. 6 ust. 1 KERP, tj. obowiązku wykonywania pomocy prawnej rzeczowo i z należytą starannością. Zaniechanie jakimkolwiek czynnościom zmierzającym do prowadzenia przyjętej sprawy, wbrew interesowi i zamiarom klienta, zawsze oznacza naruszenie tych obowiązków i podlega odpowiedzialności dyscyplinarnej.

W toku postępowania nie ujawniono żadnych okoliczności wyjaśniających powody takiego zaniechania, w tym ewentualnie wyłączających odpowiedzialność Obwinionego. Składane przez Obwinionego wyjaśnienia są wzajemnie sprzeczne, na co wskazują ustalenia stanu faktycznego, a zatem nie są wiarygodne i nie znajdują usprawiedliwienia powodami wyłączającymi jego odpowiedzialność.

W związku z tym Obwinionego należało uznać winnym zarzucanego m czynu opisanego we wniosku Zastępcy Rzecznika Dyscyplinarnego.

Biorąc pod uwagę skalę i charakter i szczególnie szkodliwą wagę naruszenia – pozbawienie pokrzywdzonych ochrony swoich praw, postępowanie i wyjaśnienia Obwinionego nie mogą zasługiwać na pobłażliwość, nadto fakt, że Obwiniony nie dostrzega w swoim postępowaniu uchybień i naruszeń prawa, ani nie wyraża skruchy za zaistniałą sytuację, uwzględniając przy tym dotychczasową niekaralność, wymierzona Obwinionemu kara pieniężna w wysokości […] zł jest adekwatna do stopnia zawinienia i w ocenie Sądu Dyscyplinarnego odniesie właściwy skutek wychowawczy. Dodatkowo orzeczono wobec Obwinionego zakaz wykonywania patronatu na okres […] lat, albowiem charakter zawinienia jest na tyle znaczący, że nie pozwala na kształcenie potencjalnych adeptów zawodu radcy prawnego.

O kosztach postępowania Sąd orzekł na podstawie art. 70⁶ ustawy o radcach prawnych, biorąc pod uwagę czynności podjęte w postępowaniu.
 
 
(WK)