Orzeczenie z dnia 15 września 2021 r. Sygn. akt: D 36/21
Orzeczenie nie jest prawomocne.
 

PRZEWODNICZĄCY: r. pr. Mikołaj Pedrycz
CZŁONKOWIE: r. pr. Piotr Staniec
r. pr. Robert Karpiński
PROTOKOLANT: Karolina Szymala

 
Okręgowy Sąd Dyscyplinarny Okręgowej Izby Radców Prawnych w W. po rozpoznaniu na rozprawie […] r. w W. sprawy przeciwko radcy prawnemu S. ([…]) obwinionej o to, że:
1. działając jako radca prawny naruszyła zasady etyki zawodu radcy prawnego w ten sposób, że począwszy od dnia […] r. do dnia przedstawienia zarzutów, nie dokonała rozliczenia z klientem L. zaliczek pobranych jako honorarium (wynagrodzenie) za prowadzenie sprawy cywilnej o sygn. akt […] zawisłej przed Sądem Rejonowym w M.,
tj. o czyn określony w art. 64 ust. 1 ustawy w zw. z art. 6 i art. 36 ust. 1 KERP,
2. działając jako radca prawny, co najmniej od dnia […] r. do chwili wydania postanowienia z dnia […] r., naruszyła zasady etyki zawodu radcy prawnego w ten sposób, że nie podjęła współpracy z organami samorządu zawodowego radców prawnych, polegającej na złożeniu pisemnych wyjaśnień na wezwanie Zastępcy Rzecznika Dyscyplinarnego OIRP w W., tj. o czyn określony w art. 64 ust. 1 ustawy w zw. z art. 62 ust. 3 w zw. z art. 62 ust. 2 KERP.
 

 

 

 
W dniu […] r. Zastępca Rzecznika Dyscyplinarnego (dalej: „ZRD”) wydał postanowienie o wyłączeniu do odrębnego postępowania ze sprawy toczącej się przeciwko r. pr. S. (dalej: „Obwiniona”) pod sygn. akt. […] materiałów dotyczących zarzutu braku prawidłowego rozliczenia się z klientem z pobranych zaliczek, tj. czynu naruszającego dyspozycję art. 64 ust. 1 ustawy z dnia 12 lipca 1982 r. o radcach prawnych (Dz. U. z 2020 r. poz. 75, dalej: „UoRP”) w zw. z art. 6 i 36 Kodeksu Etyki Radcy Prawnego (dalej: „KERP”).
 
Postanowienie zostało wydane na podstawie § 19 ust. 1 uchwały nr 98/IX/2015 Krajowej Rady Radców Prawnych z dnia 11 września 2015 r. w sprawie zasad działania Głównego Rzecznika Dyscyplinarnego, rzeczników dyscyplinarnych, a także zastępców oraz trybu i sposobu wyboru zastępców Głównego Rzecznika Dyscyplinarnego i zastępców Rzeczników Dyscyplinarnych.
 
Zarzut dotyczył okoliczności polegający na tym, że Obwiniona, począwszy od dnia […] r. do dnia przedstawienia zarzutów nie dokonała rozliczenia ze swym klientem L. (dalej: „Skarżący”) zaliczek pobranych jako honorarium za prowadzenie sprawy cywilnej o sygn. akt. […] przed Sądem Rejonowym w M. (dalej: „Sprawa Sądowa”).
 
Skarżący, składając zeznania w dniu […] r. w sprawie o sygn. akt. […] (tj. jeszcze przed wyłączeniem materiałów niniejszej sprawy do odrębnego postępowania) zeznał, iż:
- z Obwinioną nie podpisał żadnej umowy, podpisał jedynie pełnomocnictwo,
- Skarżący zapłacił Obwinionej kwoty […] zł za prowadzenie sprawy, zaliczki w kwocie […] zł i […] zł oraz „koszty egzekucyjne” w kwocie […] zł.,
- sam zapłacił komornikowi […] zł.
 
Sprawa Sądowa toczyła się wskutek powództwa Skarżącego (reprezentowanego przez Obwinioną), w dniu […] r. zapadł w niej wyrok zaoczny, wskutek sprzeciwu pozwanego SR w M. w dniu […] r. uchylił wyrok zaoczny i oddalił powództwo.
 
Skarżący próbował kontaktować się z Obwinioną ws. rozliczenia zaliczek (e – mail z dnia […] r., pismo z dnia […] r.). Nie otrzymał od Skarzacej żadnej odpowiedzi.
 
Do akt sprawy dołączono:
- pismo Skarżącego do Obwinionej z dnia […] r., zawierające m. in. wezwanie do zwrotu pobranej zaliczki,
- kopie przelewów dokonanych przez Skarżącego na rzecz Obwinionej,
- zapadłe w sprawie Sądowej wyrok zaoczny z dnia […] r. oraz wyrok z dnia […] r.
- kopie wiadomości e-mail kierowanych przez Skarżącego do Obwinionej.
 
W dniu […] r. Obwiniona została wezwana do złożenia pisemnych wyjaśnień. Pismo to zostało odebrane w dniu […] r. Obwiniona nie odpowiedziała na wezwanie.
 
Postanowieniem z dnia […] r. ZRD postanowił wszcząć dochodzenie przeciwko Obwinionej w sprawie braku rozliczenia się z klientem z wynagrodzenia i pobranych zaliczek oraz w sprawie zaniechania złożenia wyjaśnień na żądanie, tj. czynów naruszających dyspozycję art. 64 ust. 1 UoRP w zw. z art. 6 i 36 i art. 62 ust. 3  KERP.
 
Podczas przesłuchania w dniu […] r. Skarżący zeznał, że umówił się z Obwinioną na wynagrodzenie w wysokości […] zł, która w sposób dorozumiany obejmowała całość postępowania sądowego w obu instancjach, gdyby zaszła taka konieczność. Tytułem zaliczek Skarżący wpłacił […] zł (zgodnie z twierdzeniem Skarżącego – tytułem pełnomocnictwa, po otrzymaniu informacji o takiej kwocie od Obwinionej). Wpłacił też kwotę […] zł oraz […] zł tytułem egzekucji komorniczej (na prośbę Obwinionej). Oprócz tego Skarżący zapłacił komornikowi kwotę […] zł samodzielnie, z czego po zakończeniu postępowania egzekucyjnego […] zł zostało mu zwrócone przez komornika.
 
Skarżący próbował skontaktować się z Obwinioną i wezwać ją do rozliczenia zaliczek, najpierw telefonicznie, potem za pośrednictwem e – mail, wreszcie wysłane zostało listem poleconym pismo datowane na […] r.
 
Obwiniona nie odbierała telefonu, nie odpowiadała na wiadomości e – mail, zaś list wysłany pocztą tradycyjną został zwrócony do adresata (Skarżącego).
 
Skarżącemu udało się raz skontaktować z mężem Obwinionej, który obiecał przekazać jej informację nt. sprawy, jednak nikt później nie kontaktował się ze Skarżącym.
 
Do protokołu przesłuchania dołączone zostały postanowienia komornika dot. kosztów postępowania egzekucyjnego, wydruki wiadomości e-mail kierowanych przez Skarżącego do Obwinionej oraz potwierdzenia nadania korespondencji pocztą tradycyjna oraz jej zwrotu.
 
Obwiniona, wezwana do obowiązkowego stawiennictwa przed ZRD celem przesłuchania w charakterze obwinionej (pismo z dnia […] r.) nie stawiła się na przesłuchanie.
 
W dniu […] r. ZRD wydał postanowienie o przedstawieniu Obwinionej zarzutów, polegających na braku rozliczenia się ze Skarżącym z pobranych zaliczek.
 
Obwiniona, ponownie wezwana do obowiązkowego stawiennictwa przed ZRD celem uzupełnienia ww. postanowienia o przedstawieniu zarzutów (pismo z dnia […] r.) również nie stawiła się na przesłuchanie.
 
Wobec powyższego, ZRD wydał w dniu […] r. postanowienie o uzupełnieniu postanowienia o przedstawieniu zarzutów, rozszerzając zakres zarzutów stawianych Obwinionej o to, iż co najmniej od dna […] r. nie podjęła współpracy z organami samorządu radców prawnych, poprzez brak złożenia pisemnych wyjaśnień na żądanie ZRD.
 
W dniu […] ZRD wydał wniosek o ukaranie Obwinionej, oskarżonej o czyny zgodnie z treścią sentencji orzeczenia w niniejszej sprawie.
 
Na rozprawę przed OSD w dniu […] r. stawił się Skarżący, który potwierdził swoje wcześniejsze zeznania przed ZRD o braku jakiejkolwiek odpowiedzi ze strony Obwinionej na podejmowane przez niego próby nawiązania kontaktu i rozwiązania sprawy (przede wszystkim rozliczenia zaliczek).
 
Obwiniona nie stawiła się na rozprawę.
 
ZRD poparł wniosek o ukaranie i wniósł o zawieszenie Obwinionej w wykonywaniu zawodu radcy prawnego.
 
Okręgowy Sąd Dyscyplinarny zważył, co następuje:
 
Na podstawie zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego należy uznać Obwinioną winną zarzucanych jej czynów.
 
Niewątpliwie obowiązek rzetelnego rozliczenia się z Klientem stanowi jeden z podstawowych obowiązków radcy prawnego. Jak słusznie stwierdza ZRD nie jest jego rolą, jak również nie jest rolą Okręgowego Sądu Dyscyplinarnego ocena wysokości ustalonych pomiędzy stronami honorariów (o ile w sposób rażący nie odbiegają od ogólnie przyjętych norm).
 
Ze zgromadzonego materiału dowodowego wynika jednak, że strony umówiły się na kwotę znacząco niższą ([…] zł za prowadzenie całej sprawy) niż została pobrana od Skarżącego ([…] zł oraz […] zł tytułem egzekucji komorniczej) i nigdy nie została rozliczona. Także żądanie zapłaty kwoty […] zł tytułem „pełnomocnictwa” stanowi zdaniem OSD nadużycie zaufanie na linii klient – profesjonalny pełnomocnik. W żaden sposób nie zostało udowodnione, jakie okoliczności uzasadniałyby konieczność poniesienia tak wysokiej opłaty za pełnomocnictwo, będące jednym z najbardziej standardowych pism procesowych. W tym zakresie, pomimo formalnego braku ustanowienia maksymalnych stawek za konkretne czynności procesowe, zasady jakimi powinien kierować się przedstawiciel zawodu zaufania publicznego (jakim jest radca prawny), wskazywałyby na konieczność co najmniej wyjaśnienia klientowi powodów żądania takiej właśnie sumy.
 
Dokonanie przelewów konkretnych kwot pieniężnych na rzecz Obwinionej przez Skarżącego zostało należycie udokumentowane (kopie przelewów znajdujące się w aktach sprawy). Ponadto nie budzi wątpliwości okoliczność, że Skarżący próbował się skontaktować z Obwinioną w celu rozliczenia pobranych przez nią kwot. Dowody w postaci korespondencji e – mail stanowią zdaniem OSD wystarczający dowód na tę okoliczność. Istotne jest, iż Obwiniona nie przedstawiła żadnych okoliczności na swoją obronę, które mogłyby podważyć przedstawioną przez Skarżącego wersję zdarzeń oraz fakt, iż nierzetelne prowadzenie Sprawy Sądowej przez Obwinioną jest przedmiotem odrębnego postępowania dyscyplinarnego (z którego niniejsza sprawa została wyłączona).
 
Tym samym należało uznać Obwinioną za winną naruszenia art. 64 ust. 1 UoRP w zw. z art. 6 i 36 KERP.
 
Z uwagi na posiadaną przez OSD informację, iż Obwiniona, w dacie orzekania, została zawieszona w prawach wykonywania zawodu radcy prawnego, OSD uznał za zasadne wymierzenie jej kary pieniężnej w wysokości jak w sentencji orzeczenia.
 
Odnośnie zarzutu braku złożenia wyjaśnień na wezwanie ZRD z dnia […] r. należało uznać go za całkowicie udowodniony. Z akt sprawy wynika, iż pismo z dnia […] r. zawierające wezwanie do złożenia wyjaśnień zostało odebrane w dniu […] r., co oznacza, iż Obwiniona zobowiązana była złożyć wyjaśnienia do dnia […] r., zaś od dnia […] pozostawała w zwłoce w realizacji tego obowiązku, co stanowi naruszenie obowiązków wprost wyrażonych w art. 62 ust. 3 KERP. Należy przy tym wskazać, że konsekwencje braku złożenia wyjaśnień przez Obwinioną są najbardziej odczuwalne przez nią samą, z uwagi na wcześniej opisany brak możliwości zanegowania twierdzeń Skarżącego, podjęcie aktywnej obrony i ewentualne przedstawienie dowodów na swoją korzyść.
 
Mając na uwadze powyższe OSD uznał za zasadne wymierzenie kary upomnienia za inkryminowane zaniechanie.
 
Orzeczenie ws. kosztów postępowania zostało podjęte na odstawie art. 70⁶ ust. 2 ustawy o radcach prawnych.
 
E.R.