Orzeczenie z dnia 14 czerwca 2021 r., Sygn. akt: D 64/20
Orzeczenie jest prawomocne.                                                  
 

PRZEWODNICZĄCY: r. pr. Katarzyna Kosicka - Polak
CZŁONKOWIE:      r. pr. Igor Bąkowski
r. pr. Andrzej Domański
PROTOKOLANT:       Karolina Szymala

 
Okręgowy Sąd Dyscyplinarny Okręgowej Izby Radców Prawnych w W(1) po rozpoznaniu na rozprawach w dniach […] r. i […] r. w W(2) sprawy przeciwko radcy prawnemu A. ([…]) obwinionemu o to, że:
1) w okresie od […] do […] r. we W(2), w kierowanej do radcy prawnego P(1) korespondencji sms-owej, groził mu postępowaniem karnym i dyscyplinarnym,
tj. popełnił czyn z art. 64 ust. 1 ustawy o radcach prawnych w związku z art. 6, art. 11 ust. 1 i art. 13 Kodeksu Etyki Radcy Prawnego;
2) po zakończeniu współpracy z radcą prawnym P(1) naruszył zakaz powstrzymywania się od działań naruszających obowiązek lojalności wobec radcy prawnego, z którym współpracował w kancelarii jak również naruszył nakaz koleżeństwa i nakaz dbania o godność zawodu w życiu prywatnym, poprzez to, że w okresie od […] do […] r. we W(2), w kierowanej do radcy prawnego P(1) oraz P(2) korespondencji sms-owej i mailowej odnosił się do adresata lub o adresacie w sposób obraźliwy i wulgarny a nawet zastraszający, kwestionując prawidłowość funkcjonowania kancelarii, informował, że kontaktował się z klientami kancelarii w celu pozbawienia pokrzywdzonego klientów a także że wykorzysta informacje i materiały, do których miał dostęp jako współpracownik kancelarii, w interesie własnym,
tj. popełnił czyn z art. 64 ust. 1 ustawy o radcach prawnych w związku z art. 6, art. 11 ust. 1, art. 13 i art. 50 ust. 2 Kodeksu Etyki Radcy Prawnego.
 

 

 

 
W dniu […] roku Rzecznik Dyscyplinarny Okręgowej Izby Radców Prawnych w W(1), radca prawny M., zwany dalej „Rzecznikiem Dyscyplinarnym”, złożył do Okręgowego Sądu Dyscyplinarnego Okręgowej Izby Radców Prawnych w W(1) wniosek o ukaranie i wszczęcie postępowania dyscyplinarnego przeciwko radcy prawnemu A., wpisanemu na listę radców prawnych pod numerem […], zwanym dalej „Obwinionym”, o to, że:

 
Okręgowy Sąd Dyscyplinarny Okręgowej Izby Radców Prawnych w W(1) ustalił następujące istotne okoliczności faktyczne sprawy.
 
Pismem z dnia […] roku adwokat T(1) złożył wniosek o wszczęcie postępowania dyscyplinarnego przeciwko Obwinionemu. Wskazał, że Obwiniony naruszył szereg zasad etyki radcy prawnej zawartych w KERP, to jest:

 
Obwiniony współpracował z kancelarią R., której właścicielem jest radca prawny P(1), zwany dalej: „Pokrzywdzonym”. Współpraca, w atmosferze konfliktu, zakończyła się dnia […] roku na skutek narastających trudności we współpracy oraz utraty zaufania.
 
Od czasu zakończenia współpracy Obwiniony w okresie od końca […] roku do […] roku skierował do Pokrzywdzonego kilkaset wiadomości SMS grożąc postępowaniem karnym, dyscyplinarnym. Obwiniony ponadto w kierowanej do Pokrzywdzonego oraz P(2) korespondencji SMSowej i mailowej odnosił się do Pokrzywdzonego bądź o Pokrzywdzonym w sposób wulgarny, obraźliwy i zastraszający, kwestionując przy tym prawidłowość funkcjonowania kancelarii Pokrzywdzonego. Ponadto Obwiniony informował, że nawiązał kontakt z klientami Pokrzywdzonego w celu pozbawienia go tychże klientów, a także, że wykorzysta w interesie własnym informacje i materiały, do których miał dostęp jako współpracownik Pokrzywdzonego.
 
Obwiniony pismem z dnia […] roku został wezwany przez Rzecznika Dyscyplinarnego do złożenia pisemnych wyjaśnień, jednakże przesyłka jako awizowana i niepodjęta w terminie wróciła do nadawcy.
 
Rzecznik Dyscyplinarny postanowieniem z dnia […] roku, sygn. akt […], wszczął dochodzenie.
 
Pełnomocnik Pokrzywdzonego pismem z dnia […] roku złożył wniosek dowodowy o dopuszczenie i przeprowadzenie dowodu z aktu notarialnego rep. […] nr […] roku z dnia […] roku – protokołu otwarcia stron internetowych zawierających artykuły prasowe z gazety „T(2)” dotyczących działań Obwinionego na M(2) oraz własnych tłumaczeń załączonych artykułów prasowych na okoliczności wskazane w treści na okoliczność faktu oskarżenia Obwinionego o popełnienie czynów w postaci drobnej kradzieży i próby kradzieży z prywatnego domu w S(1) oraz przedstawienia mu zarzutów nękania, szantażu, gróźb i zastraszania partnerów i pracowników kancelarii, gdzie był zatrudniony, a także tymczasowego aresztowania Obwinionego w toku postępowań toczących się na M(2).
 
Pokrzywdzony zeznając w trakcie dochodzenia wskazał, że złożył wniosek o postępowanie ugodowe, którego przeprowadzenie w ocenie Dziekana Okręgowej Izby Radców Prawnych we W(2) nie było możliwe.
 
Postanowieniem z dnia […] roku Rzecznik Dyscyplinarny przedstawił Obwinionemu zarzuty, to jest popełnienia czynu z art. 64 ust. 1 ustawy o radcach prawnych z dnia 6 lipca 1982 roku, Dz. U. 1982 Nr 19 poz. 145 z póź. zm., zwana dalej „Ustawą o radcach prawnych” w zw. z art. 38 ust. 2 KERP oraz czynu z art. 64 ust. 1 Ustawy o radcach prawnych w zw. z art. 6, art. 11 ust. 1, art. 13 i art. 50 ust. 2 KERP. Obwiniony nie stawił się na wezwanie Rzecznika Dyscyplinarnego celem ogłoszenia ww. postanowienia i przesłuchania. Skierowana do Obwinionego przesyłka zawierająca postanowienie jako awizowana i nie podjęta w terminie, wróciła do nadawcy.
 
Pismem z dnia […] roku Rzecznik Dyscyplinarny poinformował Ministerstwo Sprawiedliwości o konieczności zwrócenia się do odpowiednich władz M(2) z prośbą o udzielenie informacji czy faktycznie Obwiniony, jest lub był aresztowany, czy zostały mu postawione zarzuty popełnienia przestępstwa, jeśli tak to jakie i na jakim etapie jest obecnie postępowanie karne.
 
Postanowieniem z dnia […] roku Rzecznik Dyscyplinarny zamknął dochodzenie i skierował ww. wniosek o ukaranie Obwinionego.
 
Na rozprawie w dniu […] roku przed Okręgowym Sądem Dyscyplinarnym Okręgowej Izby Radców Prawnych Obwiniony nie stawił się.
 
W trakcie zeznań Pokrzywdzony wskazał, że posiada wiedzę, że Obwiniony został skazany na terytorium M(2) za czyny analogiczne, jakich dopuścił się wobec niego. Informacje te uzyskał za pośrednictwem mediów lokalnych, a następnie za pośrednictwem lokalnej kancelarii uzyskał odpis wyroku skazującego. Z zeznań Pokrzywdzonego wynika, że Obwiniony po zakończeniu ich współpracy został zatrudniony w kancelarii m., a po kilku miesiącach współpracy doszło do podobnych zdarzeń zakończonych groźbami karalnymi i nękaniem. Pokrzywdzony wskazał, że Obwiniony złożył przeciwko niemu zawiadomienia o podejrzeniu popełnienia przestępstwa, które jednak nie zostały wszczęte. Obwiniony posiadał zadłużenia w urzędzie skarbowym, na skutek czego rzekomo niewypłacone przez Poszkodowanego wynagrodzenie zostało zajęte przez organ podatkowy.
 
Ponadto Poszkodowany wskazał, że kierowane do niego przez Obwinionego SMS-y zawierały informacje potencjalnego dysponowania materiałami objętymi tajemnicą przedsiębiorstwa, groźby użycia informacji zawartych w dokumentach w celu zaszkodzenia Poszkodowanemu, uzyskania korzyści przez Obwinionego, oraz inne groźby przeciwko Poszkodowanemu i jego rodzinie. Obwiniony informował również klientów Pokrzywdzonego, których obsługiwał Obwiniony, o związkach Pokrzywdzonego z u. i b. związkami przestępczymi, co w dużej mierze było powodem odejścia klientów z kancelarii Poszkodowanego. Zachowanie Obwinionego powodowało lęk i strach u Poszkodowanego, utrudniało mu funkcjonowanie w życiu codziennym, co wpłynęło również na jego życie osobiste.
 
Świadek P(2) wskazała, że Obwiniony namawiał ją do rezygnacji z pracy u Poszkodowanego albowiem grozi mu postępowanie karne z uwagi na mafijną współpracę. Z posiadanej przez nią wiedzy wynika, że Obwiniony w tym celu kontaktował się również z innymi pracownikami. Świadek wskazała, że Obwiniony wielokrotnie, po zakończonej współpracy, próbował wejść na teren kancelarii Pokrzywdzonego, kilkukrotnie zdarzenia te wymagały interwencji policji, gdyż zachowanie Obwinionego wywoływało strach u pracowników kancelarii. Zdarzało się, że Obwiniony przechadzał się i obserwował okna kancelarii oraz że, pod wpływem alkoholu i znacznego pobudzenia, zatrzymał jedną z pracownic kancelarii namawiał ją do zakończenia współpracy z Pokrzywdzonym, albowiem to nie rodzi dla niej kariery. W zeznaniach potwierdzono, że na skutek działań Obwinionego z kancelarii odeszło pięciu kluczowych klientów z branży, w której Pokrzywdzony współpracował z Obwinionym. Ponadto działania Obwinionego spowodowały znaczne szkody psychiczne u Pokrzywdzonego na skutek, których wymagane było leczenie. Obwiniony ponadto groził świadkowi wszczęciem przeciwko niej postępowania karnego z uwagi na otwarcie przez nią kierowanej do niego na adres kancelarii korespondencji.
 
Sąd zobowiązał Poszkodowanego do przedłożenia kopii wyroku m. wraz z tłumaczeniem przysięgłym. Z przedłożonych dokumentów wynika, że Obwiniony w dniu […] roku został uznany winnym popełnienia następujących czynów:

 
Z uwagi na powyższe Obwiniony został skazany na […] pozbawienia wolności, przy czym okres czasu, który Obwiniony spędził w areszcie został wliczony do rzeczonego okresu […] pozbawienia wolności. Ponadto, w celu zapewnienia bezpieczeństwa S(2), S(3), B(1) Obwiniony został zobowiązany do zapłaty kaucji w wysokości […]  na okres […] zgodnie z zabezpieczeniem bezpieczeństwa osób oraz zachowania należytego porządku. Sąd nałożył na Obwinionego nakaz ochronny na okres […] lat poprzez zakazanie zbliżania się do /lub chodzenia za S(2), S(3), B(1), zakazanie i ograniczenie dostępu do budynków, w których ww. osoby mieszkają, pracują lub odwiedzają, nawet jeśli Obwiniony ma tytuł prawny do tych budynków oraz zakazanie kontaktowania czy nagabywania ww. osób.
 
Na rozprawie w dniu […] roku przed Okręgowym Sądem Dyscyplinarnym Okręgowej Izby Radców Prawnych Obwiniony nie stawił się. Sąd dopuścił dowód z dokumentów znajdujących się w aktach sprawy i postanowił uznać za ujawnione bez odczytania w trybie art. 394 § 2 k.p.k.
 
Sąd po rozpoznaniu na rozprawie sprawy przeciwko radcy prawnemu A. wydał orzeczenie, w którym uznał radcę prawnego A., […], winnym zarzucanych wnioskiem o ukaranie czynów, wymierzając mu za czyn zarzucany mu w punkcie 1 wniosku o ukaranie karę zawieszenia prawa do wykonywania zawodu radcy prawnego na czas […] ([…]) lat, za czyn zarzucany mu w punkcie 2 wniosku o ukaranie karę zawieszenia prawa do wykonywania zawodu radcy prawnego na czas […] ([…]) lat, w związku z czym orzeczono karę łączną zawieszenia prawa do wykonywania zawodu radcy prawnego na czas […] ([…]) lat. Dodatkowo orzeczono zakaz wykonywania patronatu na czas […] ([…]) lat. Ponadto Sąd zasądził od Obwinionego na rzecz Okręgowej Izby Radców Prawnych w W(1) tytułem zwrotu kosztów postępowania dyscyplinarnego kwotę […] złotych.
 
Sąd zważył, co następuje:
 
W ocenie Okręgowego Sądu Dyscyplinarnego Okręgowej Izby Radców Prawnych w W(1) takie zachowanie radcy prawnego jest niedopuszczalne i karygodne.
 
W pierwszej kolejności należy mieć na uwadze, że KERP zobowiązuje radcę prawnego do wykonywania czynności zawodowych rzetelnie i uczciwie, zgodnie z prawem, zasadami etyki zawodowej oraz dobrymi obyczajami (art. 6 KERP). Ponadto z uwagi na charakter zawodu radcy prawnego – mianowicie, iż jest to zawód zaufania publicznego – osoby go wykonujące są obowiązane dbać o godność zawodu nie tylko przy wykonywaniu czynności zawodowych, ale również w działalności publicznej i w życiu prywatnym (art. 11 ust. 1 KERP). Sąd Najwyższy niejednokrotnie stanął na stanowisku, że od każdej osoby wykonującej zawód związany z ochroną prawną, wymaga się ponadstandardowego sposobu postępowania, tak w życiu zawodowym jak i prywatnym. (vide: postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 18 lipca 2019 roku, sygn. akt […]).
 
Powyższe jest podyktowane faktem, iż zachowanie właściwych i znacznie wyższych standardów w działaniach radcy prawnego ma istotne, wręcz fundamentalne znaczenie. Wynikają one przede wszystkim z konieczności ochrony autorytetu, dobrego imienia oraz godności nie tylko samego zawodu, lecz również samorządu radcowskiego, albowiem poszczególne działania ich członków mogą znacząco wpływać na opinię całej korporacji.
 
Wspomniane powyżej, wyższe standardy odnoszą się do zachowań radców prawnych jako osób odpowiedzialnych za samorząd, nie tylko wobec podmiotów niezwiązanych z samorządem radcowskim, lecz również wewnątrz – we wzajemnych relacjach powinni kierować się zasadami koleżeństwa (art. 13 KERP).
 
Przenosząc powyższe na grunt niniejszej sprawy wskazać należy, iż kierowanie do innego radcy prawnego gróźb wszczęcia postępowania karnego lub postępowania dyscyplinarnego nie mieści się w ramach działań mających na celu dbanie o godność zawodu czy zachowań, w których osoba ta kieruje się zasadami koleżeństwa. Wspomniane groźby nie mogą przybierać zarówno formy groźby wyrażonej wprost, jak i w formie zawoalowanej, lecz na tyle czytelnej, że dla bezstronnego, rozsądnego odbiorcy przyjmują właśnie taką formę.
 
Mając powyższe na uwadze nie ulega wątpliwości, że zachowanie Obwinionego w znaczący sposób naruszyło przytoczone przepisy KERP. Bezsprzecznym jest, iż korespondencja SMS Obwinionego kierowana do Poszkodowanego w okresie od […] do […] roku we W(2), między innymi Aby zapewnić, że nie będę Ci taką kwestią zawracał głowy, proponuję rozszerzyć POA Twojego pełnomocnika o reprezentowanie także w sprawach karnych, de facto wypełnia definicję groźby, albowiem wywołała w Pokrzywdzonym obawy ich spełnienia.
 
Zebrany w sprawie materiał dowodowy wskazuje na wyraźny konflikt pomiędzy Obwinionym, a Pokrzywdzonym, eskalowany głównie przez Obwinionego. Z zeznań Pokrzywdzonego wynika, że Obwiniony podjął próby realizacji tych gróźb, jednak Pokrzywdzony nie dał podstaw do wszczęcia postępowań zarówno karnych jak i dyscyplinarnego. Tego typu zachowań nie może usprawiedliwić nawet najostrzejszy konflikt. Co więcej, w ocenie Sądu, im ostrzejszy konflikt, tym bardziej radca prawny powinien ważyć swoje słowa zarówno w mowie jak i piśmie, zachowując pełen profesjonalizm. Jednakże tego elementu zabrakło Obwinionemu.
 
Ponadto radca prawny powinien powstrzymać się od działania naruszającego obowiązek lojalności wobec radcy prawnego współpracującego z nim w kancelarii również po zakończeniu tej współpracy (art. 50 ust. 2 KERP). Te wskazane działania zabronione w doktrynie uznawane są za szczególnie nielojalne wobec innych radców prawnych i stanowi kwalifikowaną postać naruszenia zasad etyki zawodowej. Ponadto, obowiązek lojalności obowiązuje przez cały okres przynależności do samorządu radcowskiego i nie ustaje nawet w sytuacji zawieszenia w prawa do wykonywania zawodu.
 
Nie bez znaczenia jest również fakt, iż można spotkać się z twierdzeniem, że wypełnianie przez radcę prawnego obowiązku lojalności jest warunkiem sine qua non funkcjonowania zawodu radcy prawnego jako zawodu zaufania publicznego w znaczeniu wynikającym z treści art. 17 ust. 1 Konstytucji RP (vide: Mariusz Wieczorek, Przegląd Prawa i Administracji Tom 123 (2020), strony od 307 do 317).
 
Na gruncie niniejszej sprawy wskazać należy, że Obwiniony w okresie od […] do […] roku we W(2) dopuścił się naruszenia wspomnianego przepisu. W kierowanej do Poszkodowanego oraz do świadka P(2) korespondencji odnosił się do /lub o Pokrzywdzonym w sposób wulgarny i obraźliwy. Korespondencja Obwinionego przyjmowała również ton zastraszający. Obwiniony wielokrotnie podważał nie tylko prawidłowość funkcjonowania kancelarii Pokrzywdzonego, lecz również jego wiedzę merytoryczną. Ponadto informował, że kontaktował się klientami Pokrzywdzonego w celu pozbawienia go klientów, a także ze wykorzysta, w interesie własnym, informacje i materiały, do których miał dostęp jak współpracownik.
 
Mając na uwadze powyższe, Sąd podziela zdanie Rzecznika Dyscyplinarnego, że takie działanie radcy prawnego nie powinno mieć miejsca i stoi w oczywistej sprzeczności z art. 6, art. 11 ust. 1 oraz art. 13 KERP i tym samym stanowi przewinienie dyscyplinarne, o którym mowa w art. 64 ust. 1 ustawy o radcach prawnych z dnia 6 lipca 1982 roku, Dz. U. 1982 Nr 19 poz. 145 z póź. zm. („Ustawa o radcach prawnych”). Obwiniony zachował się niewłaściwie w relacjach z Pokrzywdzonym oraz jego współpracownikami i Klientami przekraczając przyjęte standardy etyki w tym zakresie. Sąd dał wiarę w pełni zeznaniom Pokrzywdzonego oraz świadka P(2), w szczególności, że ich zeznania pokrywają się z bogatą korespondencją sms wysyłaną przez Obwinionego do Pokrzywdzonego, znajdującą się w aktach sprawy i dopuszczoną jako dowód w sprawie. W ocenie Sądu zachowanie Obwinionego było nieprofesjonalne i nie licuje z powagą wykonywanego zawodu. Obwiniony powinien ponieść jedną z najsurowszych kar przewidzianą za tego typu zachowanie. Dlatego też, stosując art.  64 ust. 1 Ustawy o radcach prawnych, zgodnie z którym radcowie prawni podlegają odpowiedzialności dyscyplinarnej za postępowanie sprzeczne z prawem, zasadami etyki lub godnością zawodu bądź za naruszenie swych obowiązków zawodowych, Sąd postanowił wymierzyć Obwinionemu za czyn zarzucany mu w punkcie 1 wniosku o ukaranie przewidzianą w art. 65 ust. 1 pkt 4 Ustawy o radcach prawnych karę zawieszenia prawa do wykonywania zawodu radcy prawnego na czas […] ([…]) lat. Natomiast za czyn zarzucany mu w punkcie 2 wniosku o ukaranie Sąd postanowił wymierzyć Obwinionemu za czyn zarzucany mu w punkcie 1 wniosku o ukaranie przewidzianą w art. 65 ust. 1 pkt 4 Ustawy o radcach prawnych karę zawieszenia prawa do wykonywania zawodu radcy prawnego na czas […] ([…]) lat. W konsekwencji Sąd, na podstawie art. 65¹ ust. 1 Ustawy o radcach prawnych orzeczone kary połączył w ten sposób, że orzekł karę łączną karę zawieszenia prawa do wykonywania zawodu radcy prawnego na czas […] ([…]) lat. Dodatkowo orzekł zakaz wykonywania patronatu na okres […] ([…]) lat na podstawie art. 65 ust. 2b) Ustawy o radcach prawnych.
 
W sprawie kosztów postępowania Sąd orzekł na podstawie art. 70⁶ ust. 2 Ustawy o radcach prawnych, zgodnie z którymi zryczałtowane koszty postępowania ponosi Obwiniony, jeżeli został skazany. Ustalając wysokość tych kosztów Sąd uwzględnił charakter sprawy i związany z tym nakład czasu pracy organów dyscyplinarnych, ustalając koszty na poziomie odpowiednio umiarkowanym, w proporcji do zakresu zaangażowania.
 
Mając na uwadze powyższe, Okręgowy Sąd Dyscyplinarny Okręgowej Izby Radców Prawnych w W(1) orzekł jak w sentencji orzeczenia.
 
E.R.