Orzeczenie z dnia 10 stycznia 2020 r. Sygn. akt: D 179/19
Orzeczenie jest prawomocne
 

PRZEWODNICZĄCY:     r. pr. Gerard Dźwigała
CZŁONKOWIE:           r. pr. Tomasz Iwańczuk
r. pr. Gerard Madejski
PROTOKOLANT:         Karolina Szymala

 
Okręgowy Sąd Dyscyplinarny Okręgowej Izby Radców Prawnych w W. po rozpoznaniu na rozprawie w dniu […] r. w W. sprawy przeciwko radcy prawnemu W. ([…]) obwinionemu o to, że:
w dniu […] r. w S. uzależniła wydanie D. oryginału tytułu wykonawczego od uprzedniego uregulowania należności wskazanej w fakturze VAT, wystawionej w dniu […] r. przez W. dla D.,
tj. popełnienia czynu z art. 64 ust. 1 ustawy z dnia 6 lipca 1982 r. o radcach prawnych (Dz. U. z 2016 r., poz. 233) w związku z art. 6 i art. 46 Kodeksu Etyki Radcy Prawnego, stanowiącego załącznik do uchwały nr 3/2014 Nadzwyczajnego Krajowego Zjazdu Radców Prawnych z dnia 22 listopada 2014 r. w sprawie Kodeksu Etyki Radcy Prawnego;
 

 

 

 
Wnioskiem z dn. […] r. Rzecznik Dyscyplinarny wniósł do Okręgowego Sądu Dyscyplinarnego o ukaranie radcy prawnego W. („Obwiniona”) za dwa zarzucane jej przewinienia dyscyplinarne, tj. tego, że:

 
W dniu […] r. Okręgowy Sąd Dyscyplinarny Okręgowej Izby Radców Prawnych w W. („OSD”) uznał Obwinioną winną popełnienia przewinienia zarzucanego jej w pkt 1, wymierzając jej karę nagany oraz uniewinnił Obwinioną od zarzutu popełnienia przewinienia zarzucanego jej w pkt 2.
 
W wyniku wniesionych odwołań Wyższy Sąd Dyscyplinarny Krajowej Izby Radców Prawnych w W. („WSD”) zmienił orzeczenie w zakresie przypisanej Obwinionej odpowiedzialności dotyczącej pkt 1 wniosku o ukaranie – przez zmianę dotyczącą uściślenia kwalifikacji prawnej czynu oraz uchylił pkt 2 orzeczenia dotyczący uniewinnienia od zarzutu z pkt 2 wniosku o ukaranie i w tym zakresie przekazał sprawę OSD do ponownego rozpoznania.
 
W związku z pkt 3 orzeczenia WSD, Sąd po przekazaniu mu sprawy przy ponownym rozpoznaniu oceniał wniosek o ukaranie wyłącznie w zakresie zarzutu z pkt 2 (tego, że w dniu […] r. w S. uzależniła wydanie D. oryginału tytułu wykonawczego od uprzedniego uregulowania należności wskazanej w fakturze VAT , wystawionej w dniu […] r. przez Obwinioną dla D.).
 
Sąd rozpoznał wniosek na rozprawie w dniu […] r.
 
Rzecznik Dyscyplinarny wniósł o uznanie Obwinionej winną, pozostawiając wymiar kary do uznania Sądowi.
 
Pełnomocnik pokrzywdzonego wniósł o uznanie Obwinionej winną i wymierzenie jej kary pieniężnej w wysokości […]-krotności minimalnego wynagrodzenia za pracę obowiązującego w dniu popełnienia przewinienia oraz dodatkowo przeproszenie pokrzywdzonego i zasądzenie zwrotu kosztów zastępstwa.
 
Obrońca Obwinionej wniósł o uniewinnienie.
 
Okręgowy Sąd Dyscyplinarny ustalił, co następuje:
 
Co najmniej do […] r. Obwiniona współpracowała z P. w okresie na podstawie umowy cywilnoprawnej w zakresie obsługi realizowanych przez P. usług prawnych. Usługi te świadczone były głównie w zakresie dochodzeniu na zlecenie należności w postępowaniu sądowym oraz pozasądowym. W zakresie tych usług P. zobowiązywał się m.in. do zapewnienia swoim klientom reprezentacji w postępowaniach cywilnych przed sądami oraz egzekucyjnych. W związku ze współpracą z P. Obwiniona wykonywała na podstawie pełnomocnictwa udzielonego jej przez klienta P. – D. („Pokrzywdzony”) reprezentację w zleconym P. postępowaniu i z racji tego posiadała dostęp do akt prowadzonej w tym zakresie sprawy.
Dowód: dokumenty k. […], […]
 
W związku z prowadzonym postępowaniem Obwiniona uzyskała dla Pokrzywdzonego oryginał tytułu wykonawczego - wyroku Sądu Rejonowego dla […] W. z dn. […] r. sygn. akt […]. Postępowanie egzekucyjne w tej sprawie zostało umorzone postanowieniem z dn. […] r. w którym to komornik zasądził także od dłużnika kwotę […] zł tytułem kosztów zastępstwa procesowego.
Dowód: kopia wyroku k. […] i postanowienie k. […].
 
W dniu […] r. w S. Obwiniona skierowała za pośrednictwem poczty do Pokrzywdzonego pismo, w którym zawarła sformułowanie: „W załączeniu przedstawiam fakturę VAT na łączną kwotę […] zł, którą należy wpłacić w ciągu […] dni od dnia otrzymania niniejszego pisma. Po otrzymaniu płatności zostanie Panu wydany oryginał tytułu wykonawczego”. Pokrzywdzony pismo to otrzymał w dn. […] r. i w piśmie z […] r. bezwarunkowo zażądał zwrotu jego dokumentacji w posiadaniu Obwinionej, co Obwiniona uczyniła.
Dowód: pismo k. […], pismo k. […], potwierdzenie odbioru k. […]
 
Pozostałe dowody okoliczności powyższe potwierdziły lub nie miały ostatecznie istotnego znaczenia dla sprawy.
 
Sąd dowody, na podstawie których dokonywał ustaleń uznał za wiarygodne, ponieważ są to dokumenty a zatem dowody, które w sposób obiektywny utrwaliły zawarte w nich treści. Prawdziwość tych dowodów nie jest przez strony podważana, zatem są one prawidłową podstawą ustaleń faktycznych.
 
Okręgowy Sąd Dyscyplinarny zważył, co następuje:
 
Zgodnie z art. 64 ust. 1 ustawy o radcach prawnych radca prawny podlega odpowiedzialności dyscyplinarnej za postępowanie sprzeczne z prawem, zasadami etyki lub godnością zawodu bądź za naruszenie swych obowiązków zawodowych. Przepis ten kwalifikuje jako przewinienie dyscyplinarne m.in. postępowanie sprzeczne z ustalonymi przez samorząd zawodowy radców prawnych zasadami etycznymi.
 
Zgodnie z art. 46 Kodeksu Etyki Radcy Prawnego („KERP”) „Radca prawny nie może odmówić wydania klientowi na jego wniosek, po zakończeniu stosunku prawnego na podstawie którego prowadził sprawę, otrzymanych od niego dokumentów oraz pism procesowych w sprawach, które prowadził. Radca prawny nie może uzależniać wydania tych dokumentów od uregulowania przez klienta należności.”. Przepis ten zakazuje w zdaniu drugim stosowania swego rodzaju presji przez radcę prawnego, w postaci zatrzymania dokumentacji, dla dochodzenia jakichkolwiek należności. Nie ma przy tym znaczenia, czy były to należności rzeczywiste czy jedynie domniemane, własne lub cudze – radca prawny nie może powstrzymać się z wydaniem dokumentów pod jakimkolwiek powodem, w tym finansowym. Dokumenty są bowiem własnością klienta, a nie radcy prawnego i klient powinien zawsze mieć do nich dostęp.
 
Natomiast zgodnie z art. 6 KERP „Radca prawny, mając na uwadze treść roty ślubowania określonej w ustawie o radcach prawnych, obowiązany jest wykonywać czynności zawodowe rzetelnie i uczciwie, zgodnie z prawem, zasadami etyki zawodowej oraz dobrymi obyczajami.” Uzależnianie wydania dokumentów od zapłaty żądanych kwot może być poczytywane także jako działanie sprzeczne z dobrymi obyczajami przyjętymi w relacji między klientem a radcą prawnym.
 
W ocenie Sądu Obwiniona popełniła zarzucony jej w pkt 2 wniosku o ukaranie czyn i stanowi on naruszenie art. 6 oraz art. 46 KERP. W związku z tym należało jej przypisać odpowiedzialność dyscyplinarną na zasadzie art. 64 ust. 1 ustawy o radcach prawnych.
 
Zdaniem Sądu treść pisma Obwinionej z dnia […] r., wskazuje na to, że Obwiniona ustaliła zapłatę za wystawioną przez nią fakturę jako warunek od którego zależne jest wydanie dokumentów Pokrzywdzonemu. Wynika to z użytej sekwencji słów „Po otrzymaniu płatności zostanie Panu wydany oryginał tytuły wykonawczego”. Logiczne znaczenie tego sformułowania jest takie, że dokument nie zostanie wydany przed zapłatą, a więc zapłata stanowi faktyczny warunek zachowania Obwinionej w postaci wydania dokumentu. Z treści pisma nie wynika, że zapłata i wydanie dokumentu są zdarzeniami od siebie niezależnymi, bo to Obwiniona połączyła je w swoim piśmie w sekwencję: otrzymanie płatności („Po otrzymaniu płatności”) powoduje wydanie dokumentu („zostanie wydany”). Tak użyte sformułowania rozumie Sąd i tak w ocenie Sądu odbierałby je przeciętny adresat. Tak też faktycznie zrozumiał to Pokrzywdzony, czemu dał wyraz w swojej odpowiedzi z […] r.
 
W związku z tym w ocenie Sądu Obwiniona dopuściła się w sposób świadomy i zamierzony zakazanego w art. 46 i art. 6 KERP działania w postaci uzależniania wydania dokumentów od zapłaty oraz postępowania sprzecznego z dobrymi obyczajami. Należy przy tym dodać, że radca prawny ma obowiązek precyzyjnego formułowania swoich pism, szczególnie zaś tego rodzaju i winien mieć świadomość tego w jaki sposób określone sformułowania będą rozumiane.
 
Biorąc pod uwagę okoliczności popełnienia czynu, to że Obwiniona wydała dokumenty bez zapłaty żądanej przez niej kwoty oraz stosunkowo niewielkie doświadczenie jako radca prawny w momencie popełnienia czynu, Sąd uznał, że kara nagany za ten czyn, jako kara nie najłagodniejsza - będzie sankcją adekwatną do stopnia zawinienia i szkodliwości czynu tak dla Pokrzywdzonego, jak i dla zaufania do zawodu radcy prawnego. W ocenie Sądu kara pieniężna lub kary surowsze byłyby w okolicznościach tej sprawy nieuzasadnione i nie pełniłyby należycie funkcji sprawiedliwościowej, jako nieproporcjonalne i rażąco surowe.
 
O kosztach postępowania Sąd postanowił na podstawie art. 70(6) ust. 2 ustawy o radcach prawych oraz uchwały KRRP nr 86/IX/2015 KRRP z dnia 20 marca 2015 r. w sprawie określenia wysokości zryczałtowanych kosztów postępowania dyscyplinarnego, biorąc pod uwagę, że sprawę rozpoznawano na jednym terminie oraz względnie niski stopień jej zawiłości. W związku z tym koszty ryczałtowo obciążające Obwinioną z powodu jej skazania określono w tym postępowaniu na kwotę […] zł.
 
(WK)