Orzeczenie z dnia 10 grudnia 2014 r. Sygn. akt: D 53/2014
Orzeczenie prawomocne

Przewodniczący : radca prawny Jacek Wiśniewski
Członkowie: radca prawny Rafał Ziembiński
radca prawny Tomasz Iwańczuk
Protokolant: Anna Gabrysiak

Okręgowy Sąd Dyscyplinarny Okręgowej Izby Radców Prawnych w Warszawie po rozpoznaniu na rozprawach [...] i [...] r. w W. sprawy przeciwko radcy prawnemu F., [...], obwinionemu o:
wbrew złożonemu w dniu [...] r. oświadczeniu zapłaty kwoty [...] zł, tytułem uznania długu z tytułu nieuiszczenia należności za wystawione faktury z tytułu najmu lokalu wobec S. „W.” nie dokonał zapłaty wskazanej kwoty; oraz unikał od dnia [...] r., tj. od dnia złożenia oświadczenia o uznaniu kwoty [...] zł z tytułu nieuiszczenia należności za wystawione faktury z tytułu najmu lokalu wobec S. „W.”, jakiegokolwiek kontaktu z przedstawicielami S. „W.” celem spłaty zadłużenia do kwoty uznanej przez F. tj. [...] zł,
co stanowi naruszenie zasad etyki radcy prawnego określonych w art. 1 w zw. z art. 6 ust. 2 Kodeksu Etyki Radcy Prawnego w zw. z art. 64 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 6 lipca 1982 r. o radcach prawnych (tekst jedn. Dz.U. z 2014 r. poz. 637 j.t.)

 

 

 
Pismem z [...] r. Zastępca Rzecznika Dyscyplinarnego OIRP w W. złożył do Okręgowego Sądu Dyscyplinarnego OIRP w W. wniosek o wszczęcie postępowania dyscyplinarnego przeciwko radcy prawnemu F. wpisanemu na listę prowadzoną przez Okręgową Izbę Radców Prawnych w W. pod numerem wpisu [...] („Obwiniony”).
Obwinionemu zarzucono, że:
 

1. wbrew złożonemu w dniu [...] r. oświadczeniu zapłaty kwoty [...] zł, tytułem uznania długu z tytułu nieuiszczenia należności za wystawione faktury z tytułu najmu lokalu wobec S. „W.” nie dokonał zapłaty wskazanej kwoty; oraz
2. unikał od dnia [...] r. tj. od dnia złożenia oświadczenia o uznaniu kwoty [...] zł z tytułu nieuiszczenia należności za wystawione faktury z tytułu najmu lokalu wobec S. „W.”, jakiegokolwiek kontaktu z przedstawicielami S. „W.” celem spłaty zadłużenia do kwoty uznanej przez F. tj. [...] zł.

Rzecznik Dyscyplinarny zakwalifikował takie zachowanie jako delikt dyscyplinarny stanowiący naruszenie zasad etyki radcy prawnego określonych w art. 1 w zw. z art. 6 ust. 2 Kodeksu Etyki Radcy Prawnego, w związku z art. 64 ust. 1 pkt 2 Ustawy o radcach prawnych.
W odpowiedzi na wniosek Obwiniony nie przyznał się do popełnienia zarzuconego mu czynu. Wskazał, że sytuacja przedstawiona przez S. „W.” (dalej jako „Pokrzywdzona”) nie jest zgodna ze stanem faktycznym, gdyż o ile K. sp.k., której to spółki Obwiniony był komplementariuszem, rzeczywiście wiązała z Pokrzywdzoną umowa najmu, to z uwagi na wady najętego lokalu oraz brak chęci współpracy po stronie Pokrzywdzonej, to z inicjatywy Obwinionego została wypowiedziana umowa najmu. Jednocześnie Obwiniony wskazał, że nie zaprzecza, iż podpisał „oświadczenie propozycję uznania długu i jego spłacenia” i jest gotów kwotę [...] zł wypłacić Pokrzywdzonej, o ile otrzyma informację i pisemne potwierdzenie, że ta propozycja została przez Zarząd Pokrzywdzonej zaakceptowana oraz, że na tym kwestia współpracy zostanie całkowicie rozliczona.
Sąd przeprowadził postępowanie na rozprawie w dniach [...] i [...] r.

Okręgowy Sąd Dyscyplinarny ustalił, co następuje:
Dnia [...] r. K. sp.k., której jedynym komplementariuszem był Obwiniony F., zawarła z Pokrzywdzoną umowę najmu lokalu użytkowego i tym samym zobowiązała się do płacenia czynszu, opłat eksploatacyjnych i innych wydatków związanych z najętym lokalem. Pokrzywdzona wystawiała następnie faktury za w/w opłaty, których spółka nie płaciła. Umowa najmu została następnie z dniem [...] r. wypowiedziana. Według „Zestawienia rozrachunków: stan na [...]” przygotowanego przez Pokrzywdzoną (k. [...]) zadłużenie wynikłe z niezapłaconych faktur za miesiące [...],[...] i [...] r. wyniosło [...] zł.  Na spotkaniu, do którego doszło [...] r., pomiędzy Obwinionym a przedstawicielem Pokrzywdzonej, Obwinionemu zostało przedstawione w/w zestawienie rozrachunków, na którym Obwiniony umieścił podczas spotkania odręczną adnotację „Ja niżej podpisany F. akceptuję zadłużenie [...]% ([...] procent), tj. [...] zł. Na Zarząd”, którą opatrzył pieczęcią K. sp.k. i własnoręcznie podpisał (k. [...]). Po dniu [...] r. pomiędzy Obwinionym a Pokrzywdzoną nie było już kontaktu. Pokrzywdzona podejmowała, co prawda, próby kontaktu z Obwinionym, ale nie przyniosły one rezultatu. Sam Obwiniony nigdy nie próbował skontaktować się z Pokrzywdzoną w celu zapłaty lub wyjaśnienia sprawy. Do dnia wydania wyroku w niniejszej sprawie Obwiniony nie uregulował ani całej kwoty wynikającej z wystawionych przez Pokrzywdzoną faktur tj. kwoty [...] zł, ani mniejszej kwoty [...] zł, której uznanie zadeklarował w oświadczeniu złożonym odręcznie na w/w zestawieniu rozrachunków przedstawionych mu przez Pokrzywdzoną. W związku z brakiem zapłaty Pokrzywdzona wniosła [...] r. do sądu rejonowego powództwo przeciwko K. sp.k. o zapłatę, jednak postępowanie sądowe zostało umorzone [...] r. z powodu wykreślenia z rejestru K. sp.k. Obecnie toczy się między Pokrzywdzoną i Obwinionym inne postępowanie sądowe o zapłatę należności z tytułu najmu lokalu.
Powyższe okoliczności Sąd ustalił na podstawie: pisma „Zestawienia rozrachunków: stan na [...]” przygotowanego przez Pokrzywdzoną (k. [...]), oświadczenia K. sp.k. o wypowiedzeniu umowy najmu (k. [...]), zeznań świadków złożonych przed Zastępcą Rzecznika Dyscyplinarnego (k. [...],[...]) oraz zeznań Obwinionego złożonych przed Zastępcą Rzecznika Dyscyplinarnego (k. [...]).
 
Sporne między stronami jest, która ze stron wypowiedziała umowę najmu i jaka była podstawa wypowiedzenia, przy czym niesporna jest sama data dokonania wypowiedzenia, określona przez obie strony na [...] r. (k. [...] oraz k. [...]). Sporna jest również kwota należna Pokrzywdzonej od Obwinionego z tytułu najmu. Pokrzywdzona wskazuje, że należna jest jej, co do zasady, kwota [...] zł, a z tego kwota[...] zł została przez Obwinionego dodatkowo uznana podczas spotkania [...] r. Natomiast wyjaśnienia Obwinionego nie były w tej kwestii jednoznaczne, z jednej strony kwestionuje zasadność całości roszczenia Pokrzywdzonej, wskazując, że jeżeli jego zarzut potrącenia dot. kwot jego nakładów na adaptację lokalu okaże się słuszny, „a żyje on w przekonaniu, że jest słuszny”, to nie jest on winien Pokrzywdzonej ani [...] zł ani [...] zł. (k. [...]). Z drugiej strony Obwiniony wskazuje, że na dzień składania swojego oświadczenia o uznaniu długu w kwocie [...] zł był gotów tę kwotę zapłacić i nadal podtrzymuje gotowość jej zapłacenia, ale w drodze ugody przed sądem (k. [...]). Z uwagi jednak na to, że Pokrzywdzona przed sądem dochodzi [...] zł, a nie [...] zł, on podniósł zarzut potrącenia co do całej kwoty roszczenia Pokrzywdzonej.
Sporne jest między stronami również, czy Obwiniony unikał kontaktu z Pokrzywdzoną po spotkaniu z [...] r., w celu uniknięcia spłaty zadłużenia. Pokrzywdzona podnosi w tym zakresie (w skardze), że jej profesjonalny pełnomocnik, zgodnie z zasadami etyki wykonywania zawodu, próbował skontaktować się bezpośrednio z Obwinionym, aby polubownie załatwić sprawę, ale bezskutecznie (k. [...]). W związku z tym Pokrzywdzona wytoczyła następnie powództwo przed sądem rejonowym, które jednak zostało umorzone, w związku z tym, że K. sp.k., z którą Pokrzywdzona zawarła umowę, została wykreślona z rejestru, o czym Obwiniony Pokrzywdzonej nie poinformował (k. [...]). W związku z tym Pokrzywdzona zmuszona była wnieść kolejne powództwo, co do którego, na dzień wydania orzeczenia w niniejszej sprawie, toczyło się nadal postępowanie. Obwiniony w swoich wyjaśnieniach podnosił natomiast, że o ile rzeczywiście sam nie podejmował żadnych kontaktów z Pokrzywdzoną z własnej inicjatywy, ale też ich nie unikał. Przez [...], czy [...] miesiące po wyprowadzce odbierał korespondencję z poczty właściwej dla adresu lokalu tj. ul. [...], ale nie przypomina sobie, aby tam była do niego kierowana jakaś korespondencja przez Pokrzywdzoną. Obwiniony twierdzi też, że przedstawiciele Pokrzywdzonej cały czas dysponowali aktualnymi numerami telefonów Obwinionego oraz adresem e-mail, ale nigdy nie dzwonili ani nie przesłali korespondencji e-mailowej w sprawie sformalizowania ugody (k. [...]).
W oparciu o materiał dowodowy Sąd uznał za udowodnione mające znaczenie dla rozstrzygnięcia następujące okoliczności. Obwiniony istotnie złożył oświadczenia o uznaniu długu do wysokości [...] zł w dniu [...] r. (wynika to jasno zarówno z „Zestawienia rozrachunków: stan na [...]” (k. [...]), jak również z wyjaśnień Obwinionego i świadka C.), a następnie, do dnia wydania orzeczenia w niniejszej sprawie nie uregulował tej kwoty wobec Pokrzywdzonej (wynika to z wyjaśnień Obwinionego (k. [...]) oraz świadków C. (k. [...]) i D. (k. [...])). Obwiniony nie podjął również żadnych prób bezpośredniego kontaktu z Pokrzywdzoną (za taki kontakt nie można uznać, w ocenie Sądu, sprzeciwu, czy innych pism procesowych w toczącym się między stronami postępowaniu sądowym) w celu polubownego wyjaśnienia sprawy czy dokonania zapłaty, po spotkaniu z dnia [...] r., na którym Obwiniony sam przecież uznał częściowo dług (wynika to wprost z wyjaśnień Obwinionego oraz obu świadków).
Z całokształtu materiału dowodowego i okoliczności sprawy, jak również opierając się na doświadczeniu życiowym Sąd wywiódł, że zachowanie Obwinionego polegające na podpisaniu oświadczenia o uznania długu, a następnie niepodejmowaniu żadnego kontaktu z Pokrzywdzoną, w tym nieinformowaniu jej o zakończeniu działalności spółki, w której Obwiniony był jedynym komplementariuszem (i która to spółka zawarła umowę najmu) miało znamiona unikania kontaktu z Pokrzywdzoną. W tym względzie nieprzekonująco brzmią wyjaśnienia Obwinionego, że nie otrzymywał żadnej korespondencji w sprawie (w tym w sprawie sądowej), i że nikt do niego nie dzwonił. Nawet jeśli Pokrzywdzona nie przedstawiła w toku postępowania dowodów innych niż zeznania świadków w tym względzie (np. zestawień (tzw. billingów) rozmów telefonicznych potwierdzających fakt wykonywania telefonów do Obwinionego, czy też dowodów doręczania mu korespondencji w sprawie), to oczywiste jest dla Sądu, że takie próby kontaktu były bardzo prawdopodobne (graniczące z pewnością), szczególnie przed wystąpieniem przez Pokrzywdzoną na drogę sądową - zaś skoro nie doszło do jednej choć rozmowy telefonicznej (co Obwiniony potwierdził), to Obwiniony rzeczywiście Pokrzywdzonej unikał.

Okręgowy Sąd Dyscyplinarny zważył, co następuje:
Zachowanie Obwinionego polegające na podpisaniu oświadczenia o uznaniu długu do wysokości [...] zł, a następnie unikanie przez [...] miesięcy kontaktu z wierzycielem (Pokrzywdzoną) jest niedopuszczalne z punktu widzenia zasad etyki radcy prawnego i w oczywisty sposób stanowi obrazę obowiązku godnego zachowania przewidzianego w art. 6 ust. 2 Kodeksu Etyki Radcy Prawnego. Art. 6 ust. 2 Kodeksu Etyki Radcy Prawnego przewiduje, że „Radca prawny obowiązany jest dbać o godność zawodu przy wykonywaniu czynności zawodowych, a także w działalności publicznej i w życiu prywatnym”. Zachowanie Obwinionego było tego obowiązku złamaniem.
Dla Sądu jasne jest, iż Obwiniony unikał kontaktów z Pokrzywdzoną w sprawie uregulowania zadłużenia, licząc, być może, na jego przedawnienie lub przynajmniej na przesunięcie w czasie obowiązku zapłaty. Nie może być przy tym usprawiedliwieniem, w ocenie Sądu, że Obwiniony może (jak twierdzi) posiadać (co będzie musiał jednakże zapewne dodatkowo udowodnić w toczącej się sprawie cywilnej z powództwa Pokrzywdzonej), argumenty merytoryczne (jak, na przykład, zarzut potrącenia swoich nakładów na wynajmowany lokal), które pozwalałyby mu kwestionować wysokość żądanych przez Pokrzywdzoną opłat. Jeśli te argumenty są istotne dla sprawy, nic nie stało na przeszkodzie, aby skontaktować się z Pokrzywdzoną, wyjaśnić te kwestie i ustalić, czy strony mogą dojść do porozumienia, aby uniknąć drogi sądowej. Tymczasem radca prawny wybrał inną ścieżkę postępowania – podczas spotkania uznał częściowo dług (czego przecież nie musiał robić), a następnie stał się dla drugiej strony „nieuchwytny” na ponad [...]. W ten sposób w praktyce podważył nie tylko sens i cel wcześniejszego uznania długu, ale również podważył zaufanie do siebie i wykonywanego przez siebie zawodu i uderzył tym samym w jego godność. Dla Sądu oczywiste jest, że uznanie przez Obwinionego długu w takich okolicznościach było zobowiązaniem do jego zapłaty, „daniem słowa”, że się ten dług spłaci, a unikanie wierzyciela było niewykonaniem tego zobowiązania, i złamaniem danego słowa. Było to zachowanie niegodne radcy prawnego.
Takie zachowanie należy zatem ocenić jednoznacznie negatywnie z punkty widzenia zasad etyki radcy prawnego, tj. art. 1 w zw. z art. 6 ust. 2 Kodeksu Etyki Radcy Prawnego, w związku z art. 64 ust. 1 pkt 2 Ustawy o radcach prawnych. Działanie Obwinionego Sąd uznał jednocześnie za zawinione i nie posiadające dostatecznego usprawiedliwienia. W związku z tym należało orzec jak w sentencji orzeczenia.